W poszukiwaniu nowego programu przestrzennego Białegostoku - nowe centrum

• Autorzy: Chodorowski M.

Warianty tytułu

EN

In search of a new spatial planning program of Bialystok - the new center

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Kształtowanie się śródmieścia Białegostoku w okresie powojennym, a szczególnie jego centralnej części, jest tematem badań autora. Dotychczas w dostępnych publikacjach na ten temat wypowiadały się osoby bezpośrednio zaangażowane w proces prac planistycznych - Helena Sawczuk-Nowara oraz Henryk Majcher. Uzasadnione wydaje się przeanalizowanie koncepcji planistycznych i urbanistycznych, które wpłynęły na ostateczny kształt i wizerunek dzisiejszego śródmieścia Białegostoku. W artykule przeanalizowane zostały pierwsze plany perspektywiczne z lat 50-tych i 60-tych, które określały program funkcjonalno-przestrzenny tego terenu po zniszczeniach wojennych. A następnie realizacje z końca lat 50-tych, 60-tych i projekty koncepcyjne z lat 70-tych. Zrealizowane fragmenty tych wizji są niepełne bez zrozumienia szerszego kontekstu projektów urbanistycznych i założeń funkcjonalnych, w których były osadzone. Dotyczy to szczególnie elementów centro-twórczych w obecnej strukturze współczesnego ścisłego centrum Białegostoku. Przesunięcie ośrodka centralnego i zaprogramowanie w jego obrębie najważniejszych instytucji publicznych, w tym centrotwórczych było decyzją odważną. Natomiast brak realizacji tego ośrodka w okresie późniejszym i próby obecnych przekształceń leżą u podstaw dzisiejszych problemów miasta i braku możliwości utworzenia nowych czytelnych centralnych przestrzeni miasta odnoszących jego prestiż.

EN

Development of Bialystok downtown in the postwar period, especially its medieval part, is the subject of the author’s research. So far, in the available publications on the subject spoke people directly involved in the planning activities, they were Helena Sawczuk-Nowara and Henryk Majcher. It seems reasonable to examine the concept of planning and urban planning that influenced the final shape and the image of today’s downtown of Bialystok. The article were analyzed the first long-term plans of the 50’s and 60’s, which defined the functional and spatial program of the area after the war. And then the realization of the late 50’s, 60’s and conceptual designs of the 70’s. Completed portions of these visions are incomplete without understanding the broader context of urban design and functional requirements where they were seated. This applies particularly to the issues center-creative in the current structure of the modern center of Bialystok. Moving the central site and programmed within it the most important public institutions and centro-creative was a courageous decision. In contrast, the lack of implementation of this facility at a later date and try to present transformations underlying the present problems of the city and it was impossible to create the central area of the city to enhance its prestige.

Słowa kluczowe

PL

projekt urbanistyczny; planowanie przestrzenne; śródmieście; centrum miasta; Białystok

EN

urban projects; spatial planning; downtown; city centre; Białystok

• Wydawca: Oficyna Wydawnicza Politechniki Białostockiej
• Czasopismo: Architecturae et Artibus
• Rocznik: 2014
• Tom: Vol. 6, no. 3
• Strony: 5--23
• Opis fizyczny: Bibliogr. 13 poz., rys.

Twórcy

autor

Chodorowski M.

• Politechnika Białostocka, Wydział Architektury, ul. O. Sosnowskiego 11, 15-893 Białystok

Bibliografia

• 1. Citko J. (1969), Centrum miasta Białegostoku - zarys koncepcji przestrzennej, „Miasto” nr 12 (228), Warszawa.
• 2. Oleksicki A. (2003), Pierwszy powojenny plan Białegostoku autorstwa Ignacego Felicjana Tłoczka a późniejszy rozwój miasta, „Biuletyn Konserwatorski Województwa Podlaskiego” z. 8-9, Wojewódzki Oddział Służby Ochrony Zabytków w Białymstoku, Północnopodlaskie Towarzystwo Ochrony Ptaków w Białowieży, Białystok.
• 3. Tłoczek I. F. (1985), Rozwój układu przestrzennego Białegostoku i jego przyszłe oblicze, [w:] H. Majecki (red.), Studia i materiały do dziejów miasta Białegostoku, t. 4, „Prace Białostockiego Towarzystwa Naukowego” nr 29, Białystok.
• 1. Białystok, rozwój przestrzenny miasta, H. Nowara, R. Sikorski (red.), Prezydium MRN w Białymstoku, Wydział budownictwa, urbanistyki i architektury, Towarzystwo urbanistów polskich – koło w Białymstoku, Białystok 1969.
• 2. Białostocka architektura modernizmu, K. Niziołek (red.), wyd. Fundacja Uniwersytetu w Białymstoku Universitas Bialostocensis, Białystok 2013.
• 3. Ładniej? PRL w przestrzeni miasta. Białostocka architektura lat 1945-1989, K. Niziołek i R. Poczykowski (red.), Fundacja Uniwersytetu w Białymstoku Universitas Bialostocensis, Białystok 2009.
• 4. Protokół ze wstępnego posiedzenia komisji rzeczoznawców nad planem ogólnym m. Białegostoku w dniu 22.09.1952 r., z zasobu Departamentu Urbanistyki Urzędu Miejskiego w Białymstoku.
• 5. Wnioski z posiedzenia Głównej Komisji Urbanistyczno-Architektonicznej w Białymstoku w dniach 10 i 11 września 1954 r. oraz konferencji w Komitecie w dniu 14 września 1954 r., sporządzone przez H. Kuncewicz i podpisane przez Z. Skibniewski, dot. projektów alternatywnych śródmieścia m. Białegostoku wykonanych w okresie 15.04-31.07.1954 r.
• 6. Dąbrowski L.T., Koreferat do projektów alternatywnych śródmieścia m. Białegostoku, Białystok, 12.09.1954 r., w zasobie Departamentu Urbanistyki Urzędu Miejskiego w Białymstoku.
• 7. Opis techniczny do planu szczegółowego osiedla Centrum I w dzielnicy Śródmieście Białegostoku - I etap realizacji, J. Zgliczyński, L. Jaruszewicz, Białystok, 15.03.1961r., w zasobie DU UM w Białymstoku.
• 8. Orzeczenie Nr 67, sygn. BUA.III-4/88/67/62, w zasobie DU UM w Białymstoku.
• 9. Projekt rozbudowy miasta (1939), „Kurjer Białostocki”, 1939-08-03 (211), s. 4, dostępne na stronie internetowej: http://pbc.biaman.pl/dlibra/doccontent?id=19692.
• 10. Historia białostockiego oddziału Stowarzyszenia Architektów Polskich - SARP, http://www.sarpbialystok.org/index.php?secId=5&uSecId=7 na dzień 1.09.2014.