Cognitive technologies – are we in danger of humanizing machines and dehumanizing humans?

• Autorzy: Marszałek-Kotzur Izabela

Identyfikatory

DOI

10.2478/mspe-2022-0034

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

The purpose of this article is to introduce some of the problems arising from the rapid development and raising the status of machines and the increasing disregard for human rights in the context of the use of cognitive technologies. Cognitive technologies are highly acclaimed and are being introduced into almost all aspects of life, especially in business. The article asks the question of whether the use of these technologies leads to a gradual humanization of machines while dehumanizing humans. The article is purely theoretical and based on a literature study of selected bibliographic items. On the basis of the analyzed texts an attempt was made to introduce the concept of artificial intelligence, cognitive technologies and algorithms. It also attempts to diagnose the state of work on the regulation of the legal situation related to the development of artificial intelligence and cognitive technologies, as well as the status of robots. The philosophical concept of dehumanization and its selected examples are also outlined. The discussion leads to the conclusion that the pace of development of cognitive technologies, overtaking the human ability to comprehend them, poses a threat of machines getting out of human control.

Słowa kluczowe

EN

human; robot; artificial intelligence; cognitive technologies

• Wydawca: STE GROUP
• Czasopismo: Management Systems in Production Engineering
• Rocznik: 2022
• Tom: nr 3 (30)
• Strony: 269--275
• Opis fizyczny: Bibliogr. 73 poz.

Twórcy

autor

Marszałek-Kotzur Izabela

• Silesian University of Technology ul. Roosevelta 26, 41-800 Zabrze, Poland

• https://orcid.org/0000-0002-8426-0170

Bibliografia

• [1] A. Kuzior, A. Kwilinski and V. Tkachenko. Sustainable development of organizations based on the combinatorial model of artificial intelligence. Entrepreneurship and Sustainability Issues, 7(2), 2019, 1353-1376. http://doi.org/10.9770/jesi.2019.7.2(39).
• [2] H. Innis. „Nachylenie komunikacyjne”. Communicare. Almanach antropologiczny. Oralność/Piśmienność”, 2007, pp. 9-32.
• [3] J. Horgan, Koniec nauki, czyli o granicach wiedzy u schyłku ery naukowej. Warszawa: Prószyński i Spółka, 1999, p. 234.
• [4] F. Rossi, “Artificial Intelligence: Potential Benefits and Ethical Considerations, European Parliament”, Internet: https://policycommons.net/artifacts/134037.
• 5/artificialintelligence/1950888/, Oct.12 2016 [Febr.12.2022].
• [5] J. Haugeland, “Artificial Intelligence: The Very Idea”, Artificial Intelligence, Cambridge: MIT Press, MA, 1985, 287 pp.: https://www.researchgate.net/publication/256121747.
• [6] E. Rich and K. Knight. Artificial Intelligence, New York: McGraw-Hill, 1990, pp. 100-101.
• [7] Ethics guidelines for trustworthy AI: Internet https://op.europa.eu/en/publication-detail/-/publication/d3988569-0434-11ea-8c1f-01aa75ed71a1 [FEB. 15.2022].
• [8] T. Gościniak and K. Wodarski. „Effectiveness of using the method of artificial intelligence in maintenance of ICT systems”. Management Systems in Production Engineering, 27, 1, pp. 40-45, 2019.
• [9] G.A. Miller, “The cognitive revolution: a historical perspective”. Trends in Cognitive Science, 7, 3, 2003.
• [10] A. Przegalińska. Istoty wirtualne. Jak fenomenologia zmieniała sztuczną inteligencję. Kraków, 2016, pp. 239-240.
• [11] N. Biedrzycki, Cognitive computing, czyli jak naprawdę działa sztuczna inteligencja, Internethttps:// www.forbes.pl/opinie/cognitive-computing-jak-dziala-sztuczna-inteligencja/hfg65d6, JUL. 06.2017 [FEB. 20.2022].
• [12] E. Brynjolfsson and A. McAfee. “The Second Machine Age”. Work, Progress, and Prosperity in a Time of Brilliant Technologies, New York: W.W. Norton & Company, 2014.
• [13] B. Mejssner, „Biznes sterowany algorytmami”, Internet: https://www.computerworld.pl/news/Biznes-sterowanyalgorytmami,406799.htm, Dec. 12, 2016 [Feb. 12, 2022].
• [14] A. Kwilinski and A. Kuzior. “Cognitive Technologies in the Management and Formation of Directions of The Priority Development of Industrial Enterprises”. Management Systems in Production Engineering, Volume 28, Issue 2, pp. 133-138, 2020.
• [15] A. Kwilinski, V. Tkachenko, A. Kuzior. “Transparent cognitive technologies to ensure sustainable society development”. Journal of Security and Sustainability Vol. 9, 2, pp. 561-570, 2019. http://doi.org/10.9770/jssi.2019.9.2(15).
• [16] A. Kuzior and K. Postrzednik-Lotko. „Natural language and gettering of information”. Proceedings of the 36th International Business Information Management Association (IBIMA), 2020, pp. 13479-13486.
• [17] J. Ober, and A. Kochmańska. “Adaptacja innowacji w branży IT w Polsce: wpływ wybranych czynników komunikacji wewnętrznej”. Zrównoważony rozwój, 14, 140. 2022, https://doi.org/10.3390/su14010140.
• [18] J. Ober, and J. Karwot. “Zachowania proekologiczne: analiza empiryczna na przykładzie polskich konsumentów”. Energie, 15, 1690. 2022, https://doi.org/10.3390/en15051690.
• [19] J. Karwot, and J. Ober. Zarządzanie bezpieczeństwem gospodarki wodnej. Studium przypadku Przedsiębiorstwa Wodociągów i Kanalizacji. Management Systems in Production Engineering, 3(27), pp. 189-196, 2019, http://dx.doi.org/10.1515/mspe-2019-0030.
• [20] A. Kuzior. “Polskie i niemieckie doświadczenia w projektowaniu i wdrażaniu zrównoważonego rozwoju” [„Polish and German Experiences in Planning and Implementation of Sustainable Development”]. Problemy Ekorozwoju – Problems of Sustainable Development, 5(1), pp. 81-89, 2010.
• [21] A. Kuzior. “Development of competences key to sustainable development”. Zeszyty Naukowe Politechniki Śląskiej. Organizacja i Zarządzanie, vol. 75, pp. 71-81, 2014.
• [22] R. Keister and P. Lewandowski. Rutynizacja w czasach przemiany? Przyczyny i konsekwencje zmian struktury zadań w Europie Środkowo-Wschodniej, Warszawa: Instytut Badań Strukturalnych, 2016.
• [23] A. Kuzior. „Development of Industry 4.0 and the issue of technological unemployment case study – Poland”. In: Innovation management and information technology impact on global economy in the era of pandemic of the 37th International Business Information Management Association Conference (IBIMA), 30-31 May 2021, Cordoba, Spain. Ed. Khalid S. Soliman, pp. 7843-7849.
• [24] A. Kochmańska and I. Marszałek-Kotzur. „Idea smart city a wykluczenie społeczne”, in Miasto, przedsiębiorstwo i społeczeństwo w gospodarce 4.0: wybrane aspekty, I. Jonek-Kowalska, Ed, Warszawa: CeDeWu, 2021, pp. 55-64.
• [25] R. Kowalski. „Algorithm = Logic + Control”. Communications of the ACM, vol. 22 (7), pp. 424-436, 1979.
• [26] D. Neyland. The Everyday Life of an Algorithm. Cham: Palgrave Pivot, 2018.
• [27] D. Neyland and N. Möllers. “Algorithmic IF... THEN Rules and the Conditions and Consequences of Power”. Information, Communication & Society, 20 (1), pp. 45-62, 2017.
• [28] J.D. Bolter. Człowiek Turinga. Kultura Zachodu w wieku komputera. Warszawa: PIW, 1990.
• [29] T. Gillespie. “The Relevance of Algorithms”. in Media Technologies: Essays on Communication, Materiality, and Society P. Gillespie, J. Boczkowski, and K. Foot, Ed. Cambridge – MA: MIT Press, 2014, pp. 167-193.
• [30] R. Caplan and D. Boyd. “Isomorphism through algorithms: Institutional dependencies in the case of Facebook”. Big Data & Society, vol. 1-12, 2018.
• [31] M. Nunes. “Error, Noise, and Potential: The Outside of Purpose”. in Error: Glitch, Noise, and Jam in New Media Cultures M. Nunes, Ed. New Haven, CT and London, Continuum, 2011, pp. 3-23.
• [32] M. Heidegger. Budować, mieszkać, myśleć. Warszawa: Aletheia. 1977.
• [33] D. Beer. “The Social Power of Algorithms”. Communication & Society, vol. 1 (20), pp. 1-13. 2017.
• [34] K. Szymielewicz. „W pułapce toksycznych modeli biznesowych”. in Człowiek vs. algorytmy i sztuczna inteligencja – kto kogo zaprogramuje. J. Szomburg, J.M. Szomburg, A. Leśniewicz, M. Wandałowski, Ed. 4 (7) 2021 Pomorski Thinkletter pp. 12-2. www.kongresobywatelski.pl.
• [35] M. Kosiński. „Jak daleko sięga władza algorytmów”. in Człowiek vs. algorytmy i sztuczna inteligencja – kto kogo zaprogramuje. J. Szomburg, J.M. Szomburg, A. Leśniewicz, M. Wandałowski Ed. 4 (7) 2021 Pomorski Thinkletter, pp. 12-21: www.kongresobywatelski.pl.
• [36] S. Koczy. „Roboty humanoidalne jako dylemat rozwoju społeczeństwa informacyjnego”. Problemy OpiekuńczoWychowawcze, (566(1)), pp. 39-46. 2018.
• [37] D. Gałuszka, G. Ptaszek and D. Żuchowska-Skiba. „Uspołecznianie technologii u progu czwartej rewolucji przemysłowej” in Technologiczno-społeczne oblicza XXI wieku, D. Gałuszka, G. Ptaszek, D. Żuchowska-Skiba, Ed., Kraków, Wydawnictwo LIBRON, 2016, pp. 16-1.
• [38] J.M. Balkin, The Path of Robotics Law, „California Law Review” 2015, nr 6, p. 49, https://digitalcommons.law.yale.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=6170&context=fss_papers [dostęp 10.01.2019 r.].
• [39] B. Deng. Machine ethics: The robot’s dilemma, „Nature” 2015, nr 523, 2015 s. 25, https://www. nature.com/news/machine-ethics-the-robot-s-dilemma1.17881.
• [40] P. Łupkowski and F. Jański-Mały. The more you see me the more you like me: Influencing the negative attitudes towards interactions with robots. Journal of Automation, Mobile Robotics Intelligent Systems, 14(3), 2020. https://doi.org/10.14313/JAMRIS/3-2020/27.
• [41] A. Wykowska, “Social Robots to Test Flexibility of Human Social Cognition”. Int J of Soc Robotics, 12, pp. 1203-1211 2020. https://doi.org/10.1007/s12369-020-00674-5.
• [42] J.G. Stapels and F. Eyssel. Let’s not be indifferent about robots: Neutral ratings on bipolar measures mask ambivalence in attitudes towards robots. PloS one, 16(1), 2021 https://journals.plos.org/plosone/article?id=10.1371/journal.pone.0244697.
• [43] A. Kuzior and J. Zozulak. Adaptation of the Idea of Phronesis in Contemporary Approach to Innovation. Management Systems in Production Engineering, 27(2), 2019, pp. 84-87. https://doi.org/10.1515/mspe-2019-0014.
• [44] M. McLuhan. Zrozumieć media. Przedłużenia człowieka. Warszawa, 2004.
• [45] L.D. Introna and N. Hayes (2011). On sociomaterial imbrications: What plagiarism detection systems reveal and why it matters. Department of Organisation, Work & Technology, Lancaster University, UK, 2011.
• [46] H. Hawking, S. Russell, M. Tegmark and F. Wilczek. Stephen Hawking: 'Transcendence looks at the implications of artificial intelligence – but are we taking AI seriously enough?. 2014. http://www.independent.co.uk/news/science/stephen-hawking-transcendence-looks-at-the-implications-of-artificial-intelligencebut-are-we-taking-9313474.html [dostęp 22.02.2021].
• [47] S. Beck. Roboter, Cyborgs und das Recht. Von der Fiktion zur Realität. in T.M. Spranger (Ed.), Aktuelle Herausforderungen der Life Science, LIT Verlag, Berlin – Münster 2010 pp. 95-120.
• [48] Ł. Afeltowicz. Czy technika pozbawia nas pracy? Bezrobocie technologiczne w perspektywie teorii Aktora – sieci. Studia Socjologiczne 1(184)2007, pp. 107-126.
• [49] E. Domańska. Humanistyka nie-antropocentryczna a studia nad rzeczami, Warszawa 2008.
• [50] M. Heller. Podróże z filozofią w tle. Wydawnictwo Znak, Kraków 2006.
• [51] M. Heller. „Czy świat jest matematyczny?” Zagadnienia Filozoficzne w Nauce, t. XXII, 1998.
• [52] K. Krzysztofek. „Big data society. Technologie zamozapisu i samopokazu: ku humanistyce cyfrowej”. Transformacje, no 1-4, 2012.
• [53] K.E. Davis, B. Kingsbury and S.E. Mery. Introduction: Global Governance by Indicators. in K.E. Davis et al. Ed. Governance by Indicators. Global Power by Quantification and Rankings. 2012, Oxford.
• [54] M. Halawa M. „Facebook – platforma algorytmicznej towarzyskości i technologia siebie”. Kultura i Społeczeństwo, no 4, 2013.
• [55] M. Szpunar. Kultura algorytmów. Kraków 2019 https://ruj.uj.edu.pl/xmlui/bitstream/handle/item/149836/szpunar_magdalena_kultura_algorytmow_2019.pdf?sequence=3.
• [56] T.M. Porter. Trust in Numbers: The Pursuit of Objectivity in Sciensce and Public Life. Princenton, 1995.
• [57] P. Nosal. Technologia i sport. WN Katedra, Gdańsk 2014..
• [58] M. Wróblewski. “Nowe szaty healthismu. Self-tracking, neoliberalism i kapitalizm kognitywny”. Acta Universitatis Lodziensis. Folia Sociologica, nr 58, 2016.
• [59] M. Foucault. Filozofia, historia, polityka. Wybór pism. PWN, Warszawa, 2000.
• [60] M. Andrejevic. Surveillance and Alienation in the Online Economy, Surveillance & Society, vol. 8 (3), 2011, pp. 278- 28.
• [61] P. Kuzior. Prawo do bycia „offline” jako współczesny element praw człowieka. in Globalne konteksty poszanowania praw i wolności człowieka. Nowe trendy rozwojowe. A. Kuzior, Ed. 11. 2019. pp. 77-85.
• [62] I. Marszałek-Kotzur. Ethicality of consumerist relations : Tischner's and Bauman's look at the existence of contemporary man. Zeszyty Naukowe Politechniki Śląskiej. Organizacja i Zarządzanie, 45. 2021. pp. 403-412.
• [63] E. Fromm. Rewolucja nadziei. Ku uczłowieczonej technologii, Poznań 2000.
• [64] K. Krzysztofek. Człowiek – Społeczeństwo – Technologie. Między humanizmem a transhumanizmem i posthumanizmem. Ethos, 28(2015) no 3(111) pp. 191-213 doi: 10.12887/28-2015-3-111-12.
• [65] A. Kępiński. Rytm życia. Wydawnictwo Sagittarius, Warszawa, 1992.
• [66] R. Calo, “Robotics and the Lessons of Cyberlaw”, California Law Review, 2015, no 103, p. 532, http://www.californialawreview.org/wp-content/uploads/2015/07/Calo_Robots-Cyberlaw.pdf [21.12.2018 r.].
• [67] M. Karliuk, The Ethical and Legal Issues of Artificial Intelligence, Modern Diplomacy, https:// moderndiplomacy.eu/2018/04/24/the-ethical-and-legal-issues-of-artificial-intelligence/.
• [68] I. Gennuth, South Korea Drafting Robotic Laws, The Future of Things, https://thefutureofthings. com/5465-south-korea-drafting-robotic-laws/.
• [69] Y. Weng, Special Interview on “Robot Law in Europe” with Prof. Dr. Eric Hilgendorf, ROBOLAW. ASIA |-Tohoku Initiative for Artificial Intelligence & Law, http://www.robolaw.asia/interview-robo-recht -eric-hilgendorf-en.html.
• [70] O. Matsushita, Robots and Rule-makers, Sourcing Speak – Pillsbury’s Legal and Advisory Services Blog for Outsourcing, Sourcing, and Technology, https://www.sourcingspeak.com/robots-rule-makers/.
• [71] Komunikat prasowy Roboty i sztuczna inteligencja: Posłowie za odpowiedzialnością prawną w UE, Parlament Europejski – Europa EU, http://www.europarl.europa.eu/news/pl/press-room/20170210IPR61808/ roboty-i-sztuczna-inteligencja-poslowie-za-odpowiedzialnoscia-prawna-w-ue
• [72] M. Kisiel, Unia Europejska stworzy prawo dla robotów, Bankier.pl – Polski Portal Finansowy, https://www.bankier.pl/wiadomosc/Unia-Europejska-stworzy-prawo-dlarobotow-7493547.html.
• [73] [EU] [https://digital-strategy.ec.europa.eu/en/library/definition-artificial-intelligence-main-capabilities-and-scientific-disciplines[dostęp 29.03.2021 r..

Uwagi

Opracowanie rekordu ze środków MEiN, umowa nr SONP/SP/546092/2022 w ramach programu „Społeczna odpowiedzialność nauki” - moduł: Popularyzacja nauki i promocja sportu (2022-2023).