Złoża węgla kamiennego w Polsce jako potencjalne źródło pierwiastków krytycznych

• Autorzy: Jurek J.

Warianty tytułu

EN

Coal deposits in Poland as a potential source of critical raw materials

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Oceniono stan przeprowadzonych badań pierwiastków krytycznych w węglu kamiennym. Zwrócono uwagę na konieczność poszerzenia zakresu badań dla uzyskania odpowiedzi na pytanie czy polskie złoża węgla kamiennego można traktowa jako potencjalne źródło niektórych pierwiastków krytycznych. Zbadano wstępnie korelację pomiędzy zawartością pierwiastków krytycznych oraz innych składników popiołów węgli kamiennych. Stwierdzono istnienie statystycznie istotnych zależności relacyjnych między niektórymi pierwiastkami krytycznymi i minerałami ilastymi (glinokrzemianami), siarczkami żelaza ora związkami fosforu. Należy to jednak zweryfikować dla liczniejszych, reprezentatywnych zbiorów danych.

EN

The state of the study of critical elements in coal conducted so far have been assessed. The necessity to enlarge the scope c the study in order to obtain the answer to the question, whether or not the Polish coal deposits can be regarded as a potential source of selected critical elements have been noted. The correlation between critical raw materials and other components of coal ashes have been initially examined. Statistically significant correlations between certain critical raw materials and clay minerals (aluminosilicates), iron sulfides and phosphate compounds have been found. They should be, however, verified for larger, representative data sets.

Słowa kluczowe

PL

węgiel kamienny; pierwiastki krytyczne; korelacja

EN

coal; critical raw materials; correlation

• Wydawca: Instytut Górnictwa Odkrywkowego "Poltegor-Instytut"
• Czasopismo: Górnictwo Odkrywkowe
• Rocznik: 2014
• Tom: R. 55, nr 2-3
• Strony: 74--79
• Opis fizyczny: Bibliogr. 23 poz.

Twórcy

autor

Jurek J.

• AGH Akademia Górniczo-Hutnicza w Krakowie, WGGiOŚ, Katedra Geologii Złożowej i Górniczej

Bibliografia

• [1] Całus-Moszko J., Występowanie metali ziem rzadkich w warunkach polskich węgli kamiennych. Praca z działalności statutowej GIG, Główny Instytut Górnictwa (niepublikowana), Katowice, 2012
• [2] Całus-Moszko J., Białecka B., Analiza możliwości pozyskiwania pierwiastków ziem rzadkich z węgli kamiennych i popiołów lotnych z elektrowni. Gospodarka Surowcami Mineralnymi, t. 29, z. 1, 2013
• [3] Cebulak S. ,Różkowska A., Korelacja pokładów węgla w Centralnym Regionie Węglowym na podstawie badań geochemicznych. Kwart. Geolog., t. 27, 1983
• [4] Committee on Critical Mineral Impacts on the U. S. Economy-Minerals, Critical Minerals and the U.S. Economy- Committee on Earth Resources, National Research Coucil of National Academies-Wshington (D.C.) USA, 2008
• [5] Critical raw materials for the UE- Report of the Ad-hoc Working Group on defining critical raw materials. EU Commission Enterprise and Industry, 2010
• [6] Hycnar J., Metody wydzielania koncentratów metali z popiołów ełektrownianych. Fizykochemiczne Problemy Mineralurgii, nr 19, 1987
• [7] Lewicka E., Kobalt- wyjątkowy metal wielu zastosowań. Gospodarka Surowcami Mineralnymi, t. 23, z. 2, 2007
• [8] Madej M., Beryl i jego związki — występowanie, zastosowanie i ocena narażenia. Bezpieczeństwo Pracy - Nauka i Praktyka nr 5, 1999
• [9] Mucha J., Wasilewska M., Ocena błędów opróbowania złóż - statystyczny niezbędnik geologa górniczego. Górnictwo Odkrywkowe, nr 2-3, 2009
• [10] Mucha J., Wasilewska-Błaszczyk M., Opróbowanie złóż do badań chemicznych i jego dokumentowanie - oczekiwania i rzeczywistość. Górnictwo Odkrywkowe, Wrocław, R. LIV, nr 2, 2013
• [11] Nieć M., Geologia kopalniana. Wydawnictwo Geologiczne, Warszawa, s. 300, 1990.
• [12] Nieć M., Kurek S., Preidl M., Zagadnienia dokumentowania zawartości pierwiastków śladowych w złożach węgli. Metodyka rozpoznawania i dokumentowania złóż kopalin stałych, Wyd. AGH, Kraków, 1990
• [13] Nowak, M., Vanad. Niedziałki, nr 2/99 (30), 1999
• [14] Parzentny H., Variability of La, Sc, Th, and u contents in bituminous coals of formation in coal basin (LCB). Transactions of the VSB Technical University of Ostrava Civil Engineering Series 2, 2008
• [15] PlewaM., Pierwiastki śladowe w węglu Lubelskiego Zagłębia Węglowego. Mat. II Seminarium Metodyka rozpoznawania i dokumentowania złóż kopalin stałych, Wyd. AGH, Kraków, 1990
• [16] Podbiera - Matysik K, Gorazda K., Wzorek Z., Kierunki zastosowania i pozyskiwania metali ziem rzadkich. Czasopismo Techniczne. Chemia, Politechnika Krakowska, z. 16, 2012
• [17] Radwanek-Bąk B., Zasoby kopalin Polski w aspekcie oceny surowców krytycznych Unii Europejskiej. Gospodarka Surowcami Mineralnymi, t.27, z. 1, 2011
• [18] Ratajczak T.,Gaweł A., Górniak K, Muszyński M, Szydlak T, Wyszomirski P, Charakterystyka popiołów lotnych ze spalania niektórych węgli kamiennych i brunatnych. Polskie Towarzystwo Mineralogiczno-Prace Specjalne, z. 13, 1999
• [19] Smakowski T, Neya R., Galos K., red., Bilans Gospodarki Surowcami Mineralnymi Polski i Świata 2008. Wydawnictwo IGSMiE PAN, 2010
• [20] Smakowski T. J., Surowce mineralne- krytyczne czy deficytowe dla gospodarki UE i Polski. Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią. PAN nr 81, 2011
• [21] Smakowski T, Galos K., Bilans Gospodarki Surowcami mineralnymi Polski i Świata 2009. IGSMiE PAN, Kraków, 2011
• [22] Smółka- Danielowska D., Rare earth elements in Ely ashes created Turing the coal burning process in certain coal-fired Power plants operating in Poland - Upper Silesian Industrial Region. Journal of Environmental Radioactivity 101/11, 2010
• [23] Winnicki J., German a nieorganiczna substancja mineralna w węglu pokładu 510 w Górnośląskim Zagłębiu Węglowym. Prace GIG 18 (1964). Komunikat nr 354, 1964