The Application of the PAN Reclamation Model on the Example of Former Landfills Cracow Soda Works "Solvay"

• Autorzy: Gliniak M. , Betlej M. , Mitura A.

Warianty tytułu

PL

Zastosowanie modelu rekultywacji PAN na przykładzie składowiska Zakładów Sodowych Solvay w Krakowie

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

Krakow Soda Plant "SOLVAY" was founded in 1901 in Krakow. Since the beginning of the liquidation in 1991, the factory was producing various derivatives of sodium carbonate and calcium fertilizer. As a result of the manufacturing process liquid wastes were deposited in the lagoons. The area on which the former landfill, is unique in the Polish and the European Union. The deposited sludge contains large amounts of alkaline cations of a basic nature. This is due to the specificity of production establishments and raw materials used for production. Landfills are very specific sites to conduct any rehabilitation work. The substrate posed by sodium deposits is difficult to reclamation and development due to induction of stress in plants and their decay.

PL

Przeprowadzone w latach 2011-2014 obserwacje szaty roślinnej na terenie składowisk byłych Krakowskich Zakładów Sodowych pozwoliły wskazać główne wytyczne dotyczące rekultywacji tego obszaru. Jako podstawę do przeprowadzenia rekultywacji technicznej autor rozprawy przyjął charakterystyczne parametry podłoża, wykazane w pracach laboratoryjnych opisanych w niniejszej dysertacji (m. in. zasadowe pH, toksyczna przewodność elektrolityczna właściwa, niejednorodność składowanego materiału). Najważniejszym zabiegiem, jaki należy wykonać podczas dostosowywania tego terenu na potrzeby planów zagospodarowania, jest wyrównanie i zwiększenie miąższości materiału gruntowego, pierwotnie wykorzystanego do przykrycia stawów osadowych. Jednocześnie należy prowadzić prace mające na celu stabilizację skarp i zboczy, przeciwdziałającą erozji wodnej zdeponowanego materiału. Rekultywacja biologiczna powinna zostać przeprowadzona zgodnie z modelem PAN z zastosowaniem intensywnego nawożenia mineralnego w pierwszych latach uprawy. Bardzo ważnym aspektem tej części rewitalizacji jest uwzględnienie w projektach zieleni gatunków roślin o płytkim systemie korzeniowym i wysokiej odporności na bardzo wysokie zasolenie podłoża, co potwierdzają obserwacje opisywane w pracach m. in. Boronia i in. 2000; Sroczyńskiego i in. 2007; Zająca i in. 2007; Gliniaka 2014, Gliniaka i in. 2014a i 2014b.

Słowa kluczowe

EN

Krakow Soda Plant; PAN reclamation model

PL

Krakowskie Zakłady Sodowe Solvay; rekultywacja; tereny zasolone

• Wydawca: Polskie Towarzystwo Przeróbki Kopalin
• Czasopismo: Inżynieria Mineralna
• Rocznik: 2015
• Tom: R. 16, nr 2
• Strony: 131--136
• Opis fizyczny: Bibliogr. 30 poz., zdj.

Twórcy

autor

Gliniak M.

• Department of Environmental Engineering and Mineral Processing, Faculty of Mining & Geoengineering, AGH University of Science and Technology, 30 Mickiewicza Av., Cracow 30-059

autor

Betlej M.

• Department of Environmental Engineering and Mineral Processing, Faculty of Mining & Geoengineering, AGH University of Science and Technology, 30 Mickiewicza Av., Cracow 30-059

autor

Mitura A.

Bibliografia

• 1. BENDER J., GILEWSKA M. 2004. "Rekultywacja w świetle badań i wdrożeń." Roczniki Gleboznawcze LV, 2: 29–46.
• 2. BOROŃ K., SZATKO E. 1998. "Biological aspect of soda wastes decanters reclamation in the former Kraków Soda Plant «Solvay»": Fox H. R., Moore H. M., McIntosh A. D.: Land Reclamation, achieving sustainable benefits. Rotterdam: Balkema.
• 3. BOROŃ K., ZAJĄC E., KLATKA S. 2000. "Rekultywacja terenu składowania odpadów KZS «Solvay» w Krakowie." Inżynieria ekologiczna – Ochrona i rekultywacja gruntów 1: 58–64.
• 4. BYTNAR K. 2002. Mineralogiczno-geochemiczne studium procesów degradacji gruntów pod wpływem substancji alkalicznych na przykładzie terenów poprodukcyjnych K. Z. S. “Solvay”. Rozprawa doktorska, Kraków: WGGiOŚ AGH.
• 5. GLINIAK M. 2014. "Kierunki rekultywacji obszarów zdegradowanych działalnością Krakowskich Zakładów Sodowych «Solvay»." Dokonania Młodych Naukowców – wydanie elektroniczne 2(3): 266–271.
• 6. GLINIAK M., PAWUL M., SOBCZYK W. 2014a. "Wpływ transportu i składowisk poprzemysłowych byłych Krakowskich Zakładów Sodowych «Solvay» na stan i jakość wody rzeki Wilga w Krakowie." Logistyka – Nauka 4: 4295–4302.
• 7. GLINIAK M., SOBCZYK W., MITURA A. 2014b. "Evaluation of chosen heavy metals contents in outer layer of post flotation clarifiers from Krakowskie Zakłady Sodowe «SOLVAY»." Polish Journal of Environmental Studies 3A(23): 40–43.
• 8. GRÜNEWALD G., KAISER K., REINHOLD J., GUGGENBERGER G. 2006. "Organic matter stabilization in young calcareous soils as revealed by density fractionation and analysis of lignin-derived constituents." Organic Geochemistry 1(37): 1573–1589.
• 9. GRÜNEWALD G., KAISER K., REINHOLD J. 2007. "Alteration of secondary minerals along a time series in young alkaline soils as derived from carbonic wastes of soda production." Catena 71: 487–496.
• 10. HÁNÊL L. 2004. "Colonization of chemical factorywastes by soil nematodes." Pedobiologia 48: 373–381.
• 11. KOŚ R., MIAKOTA B. 1988. "Utylizacja odpadów stałych na nawozy wapniowe w Inowrocławskich Zakładach Chemicznych." VII Międzynarodowe Sympozjum Przemysłu Sodowego: 230–237.
• 12. KRUSZKA F., WARTALSKI A. 1996. Historia polskiego przemysłu nieorganicznego – karty z historii polskiego przemysłu chemicznego. Gliwice: Wydawnictwo Chempress.
• 13. LESZCZYŃSKI St. 1979. "Przemysł sodowy a ochrona środowiska." Chemik 6(32): 169–172.
• 14. LOSKA F., TADYCH A. 1988. "Sposoby zabezpieczania wód podziemnych przed infiltracją odcieków ze składowisk w Janikowskich Zakładach Sodowych." VII Międzynarodowe Sympozjum Przemysłu Sodowego: 255–266.
• 15. MAŁECKI Z. (red.) 1997. "Problemy sozologiczne aglomeracji miejsko-przemysłowych. Restrukturyzacja – likwidacja – zagospodarowanie KZS «Solvay»." Kom. Inż. Środ. PAN 1.
• 16. MATTHEW D.A., EFFLER S.W. 2003. "Decreases in pollutant loading from residual soda ash production waste water." Air and Soil Pollution 1–4(146): 55–73.
• 17. MYGA-PIĄTEK U. 2001. "Spór o pojęcie krajobrazu w geografii i dziedzinach pokrewnych." Prz. Geograf. 73: 163–176.
• 18. NITA J. 2001. "Ewolucja krajobrazu środkowej części wyżyny częstochowskiej — aspekt przyrodniczy." [W:] K. German, J. Balon (red.), Przemiany środowiska przyrodniczego polski i jego funkcjonowanie. Problemy ekologii krajobrazu, Inst. Geograf. Gosp. Przestrz. UJ, 10: 350-357.
• 19. PODA R. 1999. Solvay wczoraj i dziś. Kraków: Agencja Rozwoju Regionu Krakowskiego S.A..
• 20. RUSEK J. 2004. "Collembola succession on deposits from a chemical factory. 6th International Seminar on Apterygota in Siena." Pedobiologia 5–6(48): 519–525.
• 21. SIUTA J., ŻUKOWSKI B. 2008. Degradacja i rekultywacja powierzchni ziemi w Polsce. Warszawa: Instytut Ochrony Środowiska.
• 22. SIUTA J. 2005. "Kompostowe użytkowanie roślin na składowisku odpadów posodowych w Janikowie." Ochrona Środowiska i Zasobów Naturalnych 28: 61–73.
• 23. SOBCZYK W., PAWUL M. 2010. "Akceptacja społeczna prac rekultywacyjnych na terenach przemysłowych na przykładzie Jastrzębia Zdroju." Skowronek J. (red.). Innowacyjne rozwiązania rewitalizacji terenów zdegradowanych. Ustroń: IETU w Katowicach.
• 24. SOBCZYK W., PAWUL M. 2012. "Rewitalizacja terenów zdegradowanych wskutek działalności górniczej w świetle badań." Przegląd Górniczy 3(68): 66–71.
• 25. SOBCZYK W., WAWRZYNIAK S. 2009. "Rewitalizacja obszarów zdegradowanych – budowa zbiornika rekreacyjno-sportowego w Bieruniu Bijasowicach." Przegląd Górniczy 5–6(65): 77–81.
• 26. SROCZYŃSKI W., KRUPIŃSKA-LAMPART E., SKRZYPCZAK R., SYPOSZ-ŁUCZAK B. 2007. Dokumentacja geologiczno-inżynierska dla potrzeb sporządzenia planu zagospodarowania przestrzennego obszaru “Białe Morza” w Krakowie. Kraków: IGSMiE PAN.
• 27. STAWICKI H. 2003. Kształtowanie krajobrazu wyrobisk poeksploatacyjnych w górnictwie skalnym, Materiały Międzynarodowej Konferencji Naukowej „Kształtowanie krajobrazu wyrobisk poeksploatacyjnych w górnictwie”. Kraków: Wydawnictwo Diecezjalne w Sandomierzu.
• 28. ŚLĘZAK A. "Wpływ składowiska odpadów Krakowskich Zakładów Sodowych na wody." Paulo A. 1993. Sozologia na obszarze antropopresji – przykład Krakowa. Przewodnik III Konferencji Sozologicznej. Kraków: PTG-WGGiOŚ AGH.
• 29. TRZCIŃSKA-TACIK H. 2006. Aktualne zagrożenia dla populacji halofitów nad dolną Nidą i na Pogórzu Karpackim. Konferencja Rzadkie, ginące i reliktowe gatunki roślin i grzybów – Problemy, zagrożenia i ochrona różnorodności flory. Kraków: Instytut Botaniki PAN. Available online: <http://ibpost.ib-pan.krakow.pl/rgrgrg/poster-txt/trzcinska.pdf> [02.02.2014].
• 30. ZAJĄC E., KLATKA S., RYCZEK M. 2007. "Wpływ nadkładu glebowego na zmiany odczynu i przewodnictwa elektrolitycznego odpadów posodowych w warunkach doświadczenia modelowego." Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych 1(520): 213–219.

Uwagi

EN

Research financed from the AGH Dean Grants (contract No. 15.11.100.854).