The need of protecting permanent grasslands as a premise for the development of organic meadow farms

• Autorzy: Jankowska-Huflejt H.

Warianty tytułu

PL

Potrzeba ochrony trwałych użytków zielonych jako przesłanka rozwoju łąkarskich gospodarstw ekologicznych

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

The area and productive use of permanent grasslands decrease in Poland. The main reason is a small stock of ruminants - the main biomass consumers. Meadow sward and soil become degraded, which results in economic losses and in the worsening of protective functions of grasslands with respect to natural environment of rural areas. There is an urgent need of grassland protection and of maintaining their both functions: economic and biological. A chance might be sought in meadow organic farms based on sustainable plant and animal production that does not disturb biological equilibrium. The precondition of rational and profitable grassland management is the improvement of technology and its implementation by farmers. Profitability of meadow organic farms should be guaranteed by subsidies as a compensation for services for the common good i.e. management under limitations arising from environmental protection.

PL

Powierzchnia i wykorzystanie produkcyjne trwałych użytków zielonych w Polsce zmniejsza się. Główną przyczyną jest mała obsada przeżuwaczy, głównego odbiorcy biomasy. Następuje degradacja runi i gleby, zachodzą straty ekonomiczne i pogarszają się funkcje ochronne w stosunku do środowiska przyrodniczego obszarów wiejskich. Zachodzi potrzeba ich ochrony i utrzymania ich obu funkcji: gospodarczej i przyrodniczej. Szansą mogą być łąkarskie gospodarstwa ekologiczne, których podstawą jest zrównoważona w obrębie gospodarstwa produkcja roślinna i zwierzęca, nienaruszająca równowagi przyrodniczej. Warunkiem racjonalnej i opłacalnej gospodarki na TUZ jest doskonalenie technologii produkcji i wdrażanie ich wśród rolników. Gwarantem opłacalności łąkarskich gospodarstw ekologicznych powinny być dopłaty, jako rekompensata za świadczenie usług na rzecz dobra publicznego, czyli gospodarowania w warunkach ograniczeń wynikających z ochrony środowiska przyrodniczego.

Słowa kluczowe

EN

economic importance; biological importance; permanent grasslands; use; meadow; pasture; degradation; rural area; meadow organic farm

PL

znaczenie gospodarcze; znaczenie przyrodnicze; trwałe użytki zielone; użytkowanie; łąka; pastwisko; degradacja; obszar wiejski; łąkarskie gospodarstwo ekologiczne

• Wydawca: Sieć Badawcza Łukasiewicz - Poznański Instytut Technologiczny
• Czasopismo: Journal of Research and Applications in Agricultural Engineering
• Rocznik: 2016
• Tom: Vol. 61, nr 3
• Strony: 186--192
• Opis fizyczny: Bibliogr. 74 poz.

Twórcy

autor

Jankowska-Huflejt H.

• Instytut Technologiczno-Przyrodniczy w Falentach Falenty, Al. Hrabska 3, 05-090 Raszyn, Poland

Bibliografia

• [1] Bilik K., Kowalski Z.M.: Najważniejsze aspekty żywienia bydła opasowego. W: Problemy w rozrodzie i hodowli bydła mięsnego. Wyd. UP Wrocław, Dolnośląska Izba Lek.-Wet., Sekcja Biol. i Pat. Rozrodu PTNW, 2008, 48-64.
• [2] Burzyńska I.: Wpływ zaniechania nawożenia oraz zbioru runi łąkowej na zawartość RWO oraz rozpuszczalnych form potasu i magnezu w glebie i w płytkich wodach gruntowych. Woda Środowisko Obszary Wiejskie, 2009, 9, 3(27), 19-28.
• [3] Burzyńska I.: Migracja składników mineralnych i węgla organicznego do wód gruntowych w warunkach zróżnicowanego użytkowania łąk na glebach mineralnych. Woda Środowisko Obszary Wiejskie. Rozprawy naukowe i monografie, 2013, 35. Falenty. ITP. ISBN 978-83-62416-57-8 ss. 92.
• [4] Cosgrove G.P., Clark D.A., Lambert M.G.: High production dairybeef cattle grazing systems: a review of research in the Manawatu. Proc. New Zealand Grassland Association, 2003, 65, 21-28.
• [5] Crush J.R., Evans J.P.M., Cosgrove G.P. Chemical composition of ryegrass and prairie grass pastures. New Zeal. J. Agr. Res., 1989, 32: 461-468.
• [6] Decau M.L., Salette J.: Reducing nitrate leaching by manipulating the cutting/grazing and N fertilisation level regimes. Proc. 15th Gen. Meet. EGF Wageningen, 1994, 233-237.
• [7] Dembek W., Dobrzyńska N.: Ochrona obszarów mokradłowych w programie rolno-środowiskowym. Wiadomości Melioracyjne i Łąkarskie, 2012, 4, 164-165.
• [8] Dewhurst R.J., Delaby L., Moloney A., Boland T., Lewis E.: Nutritive value of forage legumes used for grazing and silage. Irish J. Agric. Food Res., 2009, 48, 167-187.
• [9] Gaweł E.: Rola roślin motylkowatych drobnonasiennych w gospodarstwie rolnym. Woda Środowisko Obszary Wiejskie, 2011, 11, 3 (35), 73-91.
• [10] Goliński P., Jokś W.: Właściwości chemiczne i biologiczne traw a produkcja biogazu. Łąkarstwo w Polsce, 2007, 10, 37-47.
• [11] Goliński P.: Innowacje w produkcji pasz z trwałych użytków zielonych. W:.Aktualne i perspektywiczne możliwości uprawy oraz wykorzystania roślin pastewnych. Ogólnopolska Konferencja Naukowa Puławy 19-20 maja 2016, 43-49.
• [12] Gotkiewicz J.: Uwalnianie i przemiany azotu mineralnego w glebach hydrogenicznych. Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych, 1996, 440, 121-129.
• [13] GUS: Produkcja upraw rolnych i ogrodniczych w 2013. Materiały źródłowe. Warszawa, 2014.
• [14] Harkot W., Warda M., Sawicki J., Lipińska H., Wyłupek T., Czarnecki Z., Kulik M.: Możliwość wykorzystania runi łąkowej do celów energetycznych. Łąkarstwo w Polsce, 2007, 10, 59-67.
• [15] Jankowska-Huflejt H.: The function of permanent grasslands in water resources protection. Journal of Water and Land Development 2006, 10, 55-65.
• [16] Jankowska-Huflejt H.: Rolno-środowiskowe znaczenie trwałych użytków zielonych. Problemy Inżynierii Rolniczej, 2007, 1 (55) cz. II, 23-34.
• [17] Jankowska-Huflejt H., Dembek W.: Problemy ochrony środowiska na obszarach wiejskich na tle przekształceń wspólnej polityki rolnej. Wiadomości Melioracyjne i Łąkarskie, 2013, 3, 104-110.
• [18] Jankowska-Huflejt H., Domański P.J.: Aktualne i możliwe kierunki wykorzystania trwałych użytków zielonych w Polsce. Woda Środowisko Obszary Wiejskie, 2008, 8, 2b (24), 31-49.
• [19] Jankowska-Huflejt H., Paluch B., Zastawny J.: Przyczyny strat składników pokarmowych w procesie zbioru i konserwacji pasz z użytków zielonych. Falenty: Wydaw. IMUZ, 1996, ss. 22.
• [20] Jankowska-Huflejt H., Prokopowicz J.: Uwarunkowania i czynniki rozwoju produkcji w łąkarskich gospodarstwach ekologicznych ze szczególnym uwzględnieniem subwencji. Woda Środowisko Obszary Wiejskie, 2011, 11, 1 (33), 113-124.
• [21] Jankowska-Huflejt H., Prokopowicz J.: Economic assessment of the development opportunities of farms participating in agrienvironmental programmes. Journal of Water and Land Development, 2013, 18, 59-64.
• [22] Jankowska-Huflejt H., Wróbel B.: Analiza wykorzystania trwałych użytków zielonych w produkcji zwierzęcej w wybranych gospodarstwach ekologicznych. Journal of Research and Applications in Agricultural Engineering, 2006, 51, 2, 54-62.
• [23] Jankowska-Huflejt H., Wróbel B.: Wpływ wiosennego nawożenia obornikiem i gnojówką na plony i jakość pokarmową oraz mikrobiologiczną kiszonki z runi łąkowej w warunkach gospodarowania ekologicznego. Journal of Research and Applications in Agricultural Engineering, 2011, 56 (3), 164-170.
• [24] Jankowska-Huflejt H., Wróbel B., Barszczewski J.: Ocena wartości pokarmowej pasz z użytków zielonych na tle zasobności gleb i bilansu składników N, P, K w wybranych gospodarstwach ekologicznych. Journal of Research and Applications in Agricultural Engineering, 2009, 54 (3), 95-103.
• [25] Jankowska-Huflejt H., Wróbel B., Twardy S.: Current role of grasslands in development of agriculture and rural areas in Poland - an example of mountain voivodships małopolskie and podkarpackie. Journal of Water and Land Development, 2011, 15, 3-18.
• [26] Jeangros B., Thomet P.: Multifunctionality of grassland systems in Switzerland. Grassland Science in Europe, 2004, 9, 11-23.
• [27] Kamiński J., Chrzanowski S.: Wpływ użytkowania kośnego i pastwiskowego na właściwości fizyczne gleb oraz skład florystyczny zbiorowisk roślinnych na zmeliorowanym torfowisku. Woda Środowisko Obszary Wiejskie, 2007, 7, 2b (21), 75-86.
• [28] Kasperczyk M., Szewczyk W.: Sward floristic composition of mountain grasslands after cessation of use. Folia Universitatis Agriculture Stetinensis 197, Agricultura, 1999, 75, 163-166.
• [29] Kędziora A.: Przyrodnicze podstawy gospodarowania wodą w Polsce. W: L. Ryszkowski, A. Kędziora (red.), Ochrona środowiska w gospodarce przestrzennej. Poznań: Zakład Badań Środowiska Rolniczego i Leśnego PAN, 2005, 74-113.
• [30] Kiryluk A.: Wpływ sposobu użytkowania torfowiska niskiego na zawartość biogenów i innych składników w wodach gruntowych i w wodach z rowów melioracyjnych na obiekcie Supraśl Dolna. Acta Agrophysica, 2003, 1(2), 245-253.
• [31] Kiryluk A.: Wpływ 20-letniego użytkowania łąk pobagiennych na zmianę niektórych właściwości fizyczno-wodnych gleb oraz kształtowanie się zbiorowisk roślinnych. Woda Środowisko Obszary Wiejskie, 2008, 8, 1 (22), 151-160.
• [32] Kopeć M.: Dynamika plonowania i jakości runi łąki górskiej w okresie trzydziestu lat doświadczenia nawozowego. Zesz. Nauk. AR w Krakowie, 2000, Rozpr., 267, ss. 84.
• [33] Kopeć S., Misztal A.: Wpływ różnej okrywy roślinnej na ochronę przed erozją gleb użytkowanych rolniczo w warunkach górskich. Probl. Zagosp. Ziem Górskich, 1990, 30, 127-137.
• [34] Kostuch R., Nazaruk M.: Osiągnięcia gospodarki łąkowopastwiskowej w kończącym się stuleciu. Wiadomości Melioracyjne i Łąkarskie, 2000, 1, 20-26.
• [35] Kowalczyk A.: Obliczenia wielkości erozji wodnej gleb na obszarach górskich. Woda Środowisko Obszary Wiejskie, 2007, 7, 1 (19), 91-103.
• [36] Kowalczyk A., Twardy S., Kuźniar A.: Permanent turf grass as the factor alleviating water erosion in the Carpathian Mountains. Journal of Water and Land Development, 2011, 15, 41-51.
• [37] Kozłowski S., Stypiński P.: The grassland in Poland in the past, present and future. Grassland Science in Europe, 1997, 2, 19-29.
• [38] Kozłowski S., Zielewicz W., Swędrzyński A.: Effect of permanent meadows on the chemistry waters. Grassland Science in Europe, 2009, 14, 154-157.
• [39] Krasowicz S., Oleszek W., Horabik J., Dębicki R., Jankowiak J., Stuczyński T., Jadczyszyn J.: Racjonalne gospodarowanie środowiskiem glebowym Polski. Polish Journal of Agronomy, 2011, 7, 43-58.
• [40] Kryszak A., Kryszak J., Strychalska A.: Natural and use value of meadow communities of mountain and lowland regions. Grassland Science in Europe, 2011, 16, 490-492.
• [41] Kryszak J.: Wartość gospodarcza mieszanek motylkowatotrawiastych w uprawie polowej. Rocz. AR Poznań, Rozpr. Nauk., 2003, 338, ss. 108.
• [42] Kryszak J., Kryszak A.: Floristic changes in meadows swards after suspension of utilisation. Grassland Science in Europe, 2005, 10, 272-275.
• [43] Krzywiecki S.: Żywienie krów mlecznych paszami z łąk i pastwisk. W: Pasze z użytków zielonych czynnikiem jakości zdrowotnej środków żywienia zwierząt i ludzi. Pr. zbior. Red. H. Jankowska-Huflejt, J. Zastawny. Falenty: Wyd. IMUZ, 2002, 36-52.
• [44] Księżak J., Faber A.: Ocena możliwości pozyskiwania biomasy z mozgi trzcinowatej na cele energetyczne. Łąkarstwo w Polsce, 2007, 10, 141-148.
• [45] Kucharski L.: Szata roślinna łąk Polski Środkowej i jej zmiany w XX stuleciu. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, 1999.
• [46] Matysiak A., Dembek W.: Różnorodność florystyczna zbiorowisk roślinnych na wybranych terenach porolnych Kampinoskiego Parku Narodowego. Woda Środowisko Obszary Wiejskie, 2006, 6, 2(18), 231-254.
• [47] Mioduszewski W.: Ochrona przed powodzią a walory przyrodnicze dolin rzecznych. Wiadomości Melioracyjne i Łąkarskie, 2004, 1, 33-37.
• [48] Moraczewski R.: Łąki i pastwiska w gospodarstwie rolnym. Warszawa Wydaw. Fundacja Rozwój SGGW, 1996, 220, ISBN 83-86980-26-5.
• [49] Moraczewski R.: Łąkarstwo jako licząca się dziedzina rozwoju produkcji rolnej. Wiadomości Melioracyjne i Łąkarskie, 2008, 3, 134-135.
• [50] MRiRW: Plan działań dla żywności i rolnictwa ekologicznego w Polsce na lata 2011-2014, 2011, ss. 24.
• [51] Nadolna L.: Wpływ przywrócenia koszenia na utrzymanie sprawności produkcyjnej i walorów przyrodniczych odłogowanych użytków zielonych w Sudetach. Woda Środowisko Obszary Wiejskie, 2009, 9, 3(27), 89-105.
• [52] Nazaruk M., Piekut K.: Oczyszczanie ścieków na użytkach zielonych. W: Rola użytków zielonych i zadrzewień w ochronie środowiska rolniczego. Międz. Konf. nauk.-techn. Kraków Jaworki 21-22.11.1999, 1999, 231-246.
• [53] Okularczyk S.: Dylematy ekologicznej produkcji zwierzęcej w polskich uwarunkowaniach ekonomicznych i rynkowych. Przegląd Hodowlany, 2004, 3, 1-3.
• [54] Ostrowski R.: Nawożenie użytków zielonych. IZ, Kraków, 1998.
• [55] Pawluczuk J., Gotkiewicz J.: Ocena procesów mineralizacji w glebach wybranych ekosyste-mów torfowiskowych Polski Północno-Wschodniej w aspekcie ochrony zasobów glebowych. Acta Agrophysica, 2003, 89, 721-728.
• [56] Peeters A.: Past and future of European grasslands. The challenge of the CAP towards 2020. Grassland Science in Europe, 2012, 17, 17-32.
• [57] Poczta W. (red): Gospodarstwa rolne w Polsce na tle gospodarstw w Unii Europejskiej - wpływ WP. Praca zbiorowa. GUS, Warszawa, 2013, 253, ISBN: 978-83-7027-539-6.
• [58] Prokopowicz J., Jankowska-Huflejt H.: Ocena ekonomiczna kierunków działalności rolniczej gospodarstw ekologicznych, mierzona standardową nadwyżką bezpośrednią „2006” r. Journal of Research and Application in Agricultural Engineering, 2008, 53 (4), 45-50.
• [59] Prokopowicz J., Jankowska-Huflejt H.: Productive and economic factors affecting the development of mountain meadow organic farms in the years 2004-2009.Journal of Water and Land Development, 2011, 15, 115-126.
• [60] Prończuk J.: Podstawy ekologii rolniczej. PWN, Warszawa, 1982, ss. 348.
• [61] Prusiński J., Kotecki A.: Współczesne problemy produkcji roślin motylkowatych. Fragm. Agron., 2006, 23, 3 (91), 94-126.
• [62] Radkowski A, Radkowska I.: Przyrosty masy ciała bydła mięsnego rasy Limousine w zależności od udziału koniczyny białej (Trifolium repens L.) w runi pastwiskowej. Wiadomości Zootechniczne, 2015, R. LIII, 4, 3-9.
• [63] Rogalski M., Kryszak J., Goliński P., Biniaś J.: Effectiveness of beef production from heifers under of extensive grazing conditions. Grassland Science in Europe, 1998, 3, 255-259.
• [64] Ronald F.F., Debbie A.R.: Soil carbon sequestration in grazing lands: social benefits and policy implications. Rangeland Ecol. &Manag., 2010, 63 (1), 4-45.
• [65] Rychnovska M., Blazkova D., Hrabe F.: Conservation and development of floristically diverse grasslands in Central Europe. Proceedings of 15th General Meeting of the European Grassland Federation, Wageningen, 1994, 266-277.
• [66] Sapek B.: Potencjalne wymycie azotanów na tle dynamiki mineralizacji azotu w glebach użytków zielonych. Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych, 1996, 440, 331-341.
• [67] Sienkiewicz-Paderewska D., Borawska-Jarmułowicz B, Mastalerczuk G, Chodkiewicz A, Stypiński P.: Wpływ zaprzestania koszenia na roślinność łąki trzęślicowej (Molinietum Caerulae). Woda Środowisko Obszary Wiejskie, 2012, 12, 1 (37), 167-179.
• [68] Staniak M.: Plonowanie i wartość paszowa mieszanek Festulolium braunii (Richt.) A. Camus z di- i te-traploidalnymi odmianami koniczyny łąkowej. Frag. Agron., 2009, 26 ( 2), 105-115.
• [69] Tomiałojć L., Stawarczyk T.: Awifauna Polski. Rozmieszczenie, liczebność i zmiany. PTPP „pro. Natura”, Wrocław, 2003, 868.
• [70] Twardy S., Jankowska-Huflejt H., Wróbel B.: The role of grasslands in the formation of structural and spatial order of rural areas. Journal of Water and Land Development, 2011, 15, 99-113.
• [71] Walczak J.: Wpływ warunków środowiskowych na efektywność produkcji ekologicznego chowu bydła mięsnego. W: Wyniki badań z zakresu rolnictwa ekologicznego w 2010 roku. WarszawaFalenty: Wydaw. ITP, MRIRW, 2011, 263-274.
• [72] Warda M., Kozłowski S.: Grassland - a Polish resource. Grassland Science in Europe, 2012, 17, 3-16.
• [73] Wasilewski Z.: Efektywność wypasu krów mlecznych w wielkoobszarowym gospodarstwie rolnym. Woda Środowisko Obszary Wiejskie, 2011, 11, 2 (34), 173-180.
• [74] Jaguś A, Twardy S.: Wpływ zróżnicowanego użytkowania łąki górskiej na plonowanie runi i cechy jakościowe odpływających wód. Wydaw. IMUZ Falenty-Kraków, 2006, ss. 98.

Uwagi

Opracowanie ze środków MNiSW w ramach umowy 812/P-DUN/2016 na działalność upowszechniającą naukę.