Akrylan butylu. Dokumentacja proponowanych wartości dopuszczalnych wielkości narażenia zawodowego

Kupczewska-Dobecka, M.

Artykuł - szczegóły

Tytuł artykułu

Akrylan butylu. Dokumentacja proponowanych wartości dopuszczalnych wielkości narażenia zawodowego

Autorzy

Kupczewska-Dobecka M.

Treść / Zawartość

Pełne teksty:

kupczewska_dobecka_malgorzata_2_2004.pdf

Pobierz

Identyfikatory

Warianty tytułu

Butyl acrylate

Języki publikacji

Abstrakty

Akrylan butylu (BA) jest przezroczystą, bezbarwną, łatwo palną cieczą o gryzącym zapachu. Znalazł zastosowanie głównie do produkcji polimerów akrylowych i żywic, w syntezie organicznej jako substrat lub półprodukt, w mieszaninie z innymi pochodnymi akrylowymi jako czynnik wiążący w przemyśle skórzanym, tekstylnym, papierniczym oraz przy produkcji farb i lakierów. W piśmiennictwie nie występują doniesienia o śmiertelnych zatruciach ludzi narażonych na kontakt z tym związkiem. Narażenie na ostre działanie par akrylanu butylu może powodować podrażnienie błon śluzowych nosa, oczu, skóry i dróg oddechowych. W naskórkowych testach okluzyjnych przeprowadzonych na ochotnikach, którzy wcześniej uskarżali się na powtarzające się stany zapalne skóry (m.in. pracownikach drukarni, dentystach, pracownikach przemysłu chemicznego, mających kontakt z klejami akrylowymi), akrylan butylu wykazywał działanie uczulające. Głównym skutkiem przewlekłego narażenia zawodowego na akrylan butylu jest miejscowe działanie drażniące jego par na górne drogi oddechowe, oczy oraz skórę, spowodowane hydrolizą estru do kwasu akrylowego, przejawiające się bólem głowy, kaszlem, dyskomfortem, przekrwieniem błon śluzowych oczu i skóry. U ludzi narażonych zawodowo na akrylan butylu obserwowano także przypadki kontaktowego alergicznego zapalenia skóry. Akrylan butylu wykazuje umiarkowane działanie drażniące na skórę zwierząt. Zakroplony do worka spojówkowego królika powoduje jednak martwicę rogówki w stopniu podobnym do martwicy wywołanej przez etanol, jeśli oko zwierzęcia nie zostanie przemyte. Wyniki badań doświadczalnych na świnkach morskich świadczą o właściwościach alergennych akrylanu butylu. Wyniki pozytywne uzyskano w testach: kompletnego adiuwantu Freunda z roztworem badanej substancji, maksymalizacji, naskórkowych otwartych, Polaka i LLNA. Stwierdzono, na podstawie wyników 2-letniego badania inhalacyjnego na szczurach, zanik komórek nerwowych i rozrost komórek rezerwowych nabłonka węchowego. Zmiany te były zależne od wartości stężenia. Na podstawie wyników badań oftalmologicznych grupy narażonej na związek o stężeniu 773 mg/m3 wykazano zmętnienie rogówki i wrastanie naczyń do rogówki. Stężenie 86 mg/m3 akrylanu butylu uznano za wartość NOAEL działania drażniącego akrylanu butylu i wartość tę przyjęto do wyliczenia wartości NDS. Zastosowano następujące współczynniki niepewności: A = 2 (współczynnik związany z wrażliwością osobniczą człowieka) i E = 2 (współczynnik modyfikacyjny, związany z udowodnionym działaniem uczulającym BA u ludzi i zwierząt oraz potencjalnym działaniem na reprodukcję). Proponuje się przyjęcie wartość NDS akrylanu butylu, wynoszącej 11 mg/m3, analogicznie do wartości przyjętej w Unii Europejskiej. Natomiast wartość NDSCh akrylanu butylu ustalono, ze względu na jego działanie drażniące, na 30 mg/m3.

Butyl acrylate is a clear, flammable liquid with a fruity, pungent odor. Butyl acrylate is used in the preparation of polymers and copolymers with acrylic acid and its derivatives, methyl acrylate, vinyl chloride, butadiene, styrene. Butyl acrylate is a skin, ocular, and respiratory tract irritant in animals. It can cause skin sensitization. The International Agency for Research on Cancer (IARC) has classified butyl acrylate as a Group 3 carcinogen: not classifiable as to carcinogenicity to humans. There have been very little published data on the effects of butyl acrylate on humans. As with laboratory animal testing, sensitization and cross-sensitization with other acrylates has been reported in humans. In the inhalation subchronic study on Sprague-Dawley rats the concentration 86 mg/m3 was identified as the noobserved- adverse-effect level (NOAEL). Based on this data the Expert Group for Chemical Agents has established an 8-hour MAC (TWA) value of 11 mg/m3, and a MAC (STEL) value of 30 mg/m3.

Słowa kluczowe

akrylan butylu NDS dopuszczalny poziom narażenia zawodowego

butyl acrylate MAC (TWA) occupational limit

Wydawca

Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy

Czasopismo

Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy

Rocznik

2004

Tom

Nr 2 (40)

Strony

5--29

Opis fizyczny

Bibliogr. 71 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Kupczewska-Dobecka M.

Instytut Medycyny Pracy im. prof. dr. med. Jerzego Nofera 90-950 Łódź ul. św. Teresy 8

Bibliografia

1. BASF AG, Abteilung Toxicologie; unveroeffentlichte Untersuchung (77/240), 27.07.1977 (cyt. za IUCLID 2000).
2. BASF AG, Abteilung Toxicologie; unveroeffentlichte Untersuchung (XXVI/352), 30.05.1978 (cyt. za IUCLID 2000).
3. BASF AG, Abteilung Toxicologie; unveroeffentlichte Untersuchung (78/623), 14.02.1979 (cyt. za IUCLID 2000).
4. BASF AG, Abteilung Toxicologie; unveroeffentlichte Untersuchung (78/623), 04.03.1980 (cyt. za IUCLID 2000).
5. BASF AG Ludwigshafen (1993), (cyt. za IUCLID 2000).
6. BASF AG, Analytisches labor (1988), (cyt. za IUCLID 2000).
7. BASF AG, Technische information butylacrylat (1990), (cyt. za IUCLID 2000).
8. Bjorkner B. (1980) Allergic contact dermatitis from acrylates in utraviolet curing inks. Contact Dermatitis 6(6), 405-409.
9. BUA – Beratergremium fuer umweltrelevante Altstoffe 129 (1995), (cyt. za Toxline 1995-1998).
10. Carpenter C.P. (1974) Range-finding toxicity data: list VIII. Toxicol Apply. Pharmacol. 28, 313–319.
11.CHEMINFO (2001) Canadian Centre for Occupational Health and Safety, d'base.
12. Documentation of the threshold limit values and biological exposure indices. Butyl acrylate. ACGIH 2000.
13. Dyrektywa 2000/39/EC of 8 June 2000 establishing a first of indicative occupational exposure limit values in implementation of Council Directive 98/24/EC on the protection of the health and safety of workers from the risks related to chemical agents at work (text with EEA relevance). Off. J. 2000, L 141, 47–50.
14. DePass L.R. (1984) Dermal oncogenicity bioassays of acrylic acid, ethyl acrylate, and butyl acrylate. J. Toxicol. Environ. Health. 14, 115–120 (cyt. za IARC 1985).
15. Engelhardt G. (1983) n-Butyl acrylate: cytogenic investigations in the bone marrow of chinese hamsters and rats after 4-day inhalation. Fundam. Appl. Toxicol 3(6), 640–41.
16. Fediukovich L.V., Egorova A.B. (1991) Genotoxic effects of acrylates. Gig. Sanit. 62-64 (cyt. za IARC 1999).
17. Fiserova-Bergerova V., Pierce J.T., Droz P.O. (1990) Dermal absorption potential of industrial chemicals: criteria for skin notation. Am. J. Ind. Med. 17, 617–635.
18. Gładkova E.W., Rogovaja T.Z. (1968) Sanitary and hygienic characteristics of work conditions and health state of workers engage d in the production of butyl acrylate and of emulsions prepared on its basis. Gig. Tr. 12(7), 12–15.
19. Goldmann P. (1962) Berufsdermatologie. 14 – 30 (cyt. za IUCLID 2000).
20. Guide to occupational exposure values (2000) Compiled by ACGIH.
21. Hayes B.B. (1999) Contact sensitivity to selected acrylate compounds in B6C3F1 mice: relativ potency, cross reactivity, and comparison of test methods. Drug. Chem. Toxicol. 22(3), 491–506.
22. HSDB (2000) d’base, grudzień.
23. Hunter C.G. (1966) Brit. J. Industr. Med. 23, 137–141 (cyt. za IUCLID 2000).
24. IARC (1985) Monographs on the evaluation of the carcinogenic risk of chemicals to humans: some chemicals used in plastics and elastomers. International Agency for Research on Cancer, Lyon, France, 39, 67–79.
25. IARC (1999) Monographs on the evaluation of the carcinogenic risk to humans: reevaluation of some organic chemicals, hydrazine and hydrogen peroxide. International Agency for Research on Cancer, Lyon, France, 71, 359–366, cz. II.
26. IUCLID CD – ROM (2000) Public data on high volume chemicals. European Commission. Joint Research Centre. Institute for Health and Consumer Protection. European Chemicals Bureau. 27. Jordan W.P. (1975) Cross sensitisation pattern in acrylate allergies. Contact Dermatitis 1 (1), 13–15.
27. Kanerva L. (1988) Sensitization to patch test acrylates. Contact Dermatitis 18(1), 10–15.
28. Kanerva L. (1996) Occupational allergic contact dermatitis caused by photobonded sculptured nails and a review of meth(acrylates) in nail cosmetics. Am. J. Contanct. Derm. 7, 109–115.
29. Klimisch Hj., Reininghaus W. (1984) Carcinogenicity of acrylates: long-term inhalation studies on methyl acrylate and n-butyl acrylate in rats (abstract). Toxicologist 4, 53 (cyt. za IARC 1985).
30. Kopecky J. i in. (1985) Pracov. Lek. 37, 126–129 (cyt. za IUCLID 2000).
31. Kuhn J., Birett H. (1994) Merkblatter für gefahrliche Arbeitsstoffe. 10th ed. 1992, Ecomed Verlag, Stand: 1. April 1994 (cyt. za IUCLID 2000).
32. Kuzelova M., Hovarik J., Fiedlerova D. (1981) Pracov. Lek. 33(3), 95–99 (cyt. za IUCLID 2000).
33. Lawrence W.H. i in. (1972) J. Dent. Res. 51, 526 (cyt. za IUCLID 2000).
34. Linhart I. (1994a) Biotransformation of acrylates. Xenobiotica 24(10), 1043–1–52.
35. Linhart I. (1994b) Metabolic pathways of 1-butyl (3-13C) acrylate. 7(1), 1–8.
36. Marhold J. (1986) Prehled prumyslove toxikologie, organicke latky. 370 Avicenum, Praga (cyt. za IUCLID 2000).
37. McCarthy T. (1997) Structure-activity relationships in the hydrolysis of acrylate and methacrylate esters by carboxylesterase in vitro. Toxicology 116(1–3), 153–8.
38. Merkle J. (1983) n-Butyl acrylate: prenatal inhalation toxicity in the rat. Fundam. Appl. Toxicol. 3(5), 443–447.
39. Miller R.R. (1981) Metabolism of acrylate esters in RAt Tissue Homogenates. Fundamental and Applied Toxicology 1(6),410–414.
40. Oberly R. (1985) LC50 value for rats acutely exposed to vapors of acrylic and methacrylic Acid Esters. J. Toxicol. Environ. Health 16(6), 811–822.
41. Parker D. (1983) Contact sensitivity to acrylate compounds in guinea Pigs. Contact Dermatitis 9(1), 55–60.
42. Patty F. (1981) Industrial hygiene and toxicology. 3rd ed., vol. 2c, Toxicology. Sandmeyer E. Esters, 2259. New York, Interscience.
43. Patty's Industrial hygiene and toxicology (1994) 4th ed. vol II, cz. D, Toxicology. (Red.) G.D. Clayton, F.E. Clayton. John Wiley & Sons, inc. Bisesi MS: Esters, 2999–3661.
44. Peterson L.G. (1979), (dane niepublikowane, cyt. za IUCLID 2000).
45. Reininghaus W. (1991) Chronic toxicity and oncogenicity of inhaled methyl acrylate and n-Butyl acrylate in Sprague-Dawley rats. Food and Chemical Toxicology 29(5), 329–339.
46. Rohm & Haas Corp. (1982), (dane niepublikowane, cyt. za IUCLID 2000).
47. RTECS 92001, d’base luty. 28
48. Saillenfait A.M. (1999) Relative developmental toxicities of acrylates in rats following inhalation exposure. Toxicol. Sci. 48(2), 240–254.
49. Sanders J.M. (1988) Metabolism and disposition of n-butyl acrylate in male fischer rats. Drug Metabolism and Disposition 16(3), 429–434.
50. Sapota A. (1991) The dynamics of distrubution and excretion of butyl-(2,3-14C)acrylate in male Wistar Albino rats. Pol. J. Occup. Med. and Environ. Health 4 (1), 55–66.
51. Silver E.H., Murphy S.D. (1981) Toxicol. Appl. Pharmacol. 57, 208–219 (cyt. za IUCLID 2000).
52. Smyth Jr. H.F., Carpenter C.P. (1951) Range-finding toxicity data: list IV. Arch. Ind. Hyg. 4, 119–122.
53. Sokal J. i in. (1980) Pol. J. Pharmacol. Pharm. 32, 223–229.
54. Stott W.T. (1985) Hydrolysis of several glycol ether acetates and acrylate esters by nasal mucosal carboxylesterase in vitro. Fundam. Appl. Toxicol. 5, 399–404.
55. Svetlakov A.W. i in. (1989) Razpriedielienije w organizmie i wzaimodiejstwije s biełkami krowii krys butiłowogo efira akriłowoj i mietakriłowoj kisłot. Gig. Tr. Prof. Zabol. 3, 51–52.
56. Tanii H. i in. (1982) Toxicol. Lett. 11, 125–129 (cyt. za IUCLID 2000).
57. TLVs and BEIs (2000) Threshold limit values for chemical substances and physical agents biological exposure indices, Cincinnati OH.
58. TSCATS, OTS0520809, Doc. I.D. 86-890001305, 8D, 07–21–89, BASF Corporation (cyt. za IUCLID 2000).
59. TSCATS, OTS0543138, Doc. I.D. 88-920005274, 08–13–92, Rohm and Haas Comp. (cyt. za IUCLID 2000). TSCATS, OTS0544231, Doc. I.D. 88-920005257, 8ECP, 08–13–92, Rohm and Haas Comp. (cyt. za IUCLID 2000).
60. TSCATS, OTS0544716, Doc. I.D. 88-920005462, 8ECP, 08–12–92, Rohm and Haas Comp. (cyt. za IUCLID 2000a).
61. TSCATS, OTS0539823, Doc. I.D. 88-920002863, 8ECP, 05-26-92, Houechst Celanese Corp. (cyt. za IUCLID 2000b).
62. Tschernikowa W.W. i in. (1979) Khim. Prom. St. Ser., Toksikol. Sanit. Khim. Plastmass 2, 22–24 (cyt. za IUCLID 2000).
63. Tschernikova W.W. i in. (1981) Matieriały po toksikometrii butiłakrilata. Gig. Tr. Prof. Zabol. 25 (11), 57–60.
64. US-NTP (US–National Toxicology Programme), (1991), (dane niepublikowane, cyt. IUCLID 2000).
65. Vernot E.H. i in. (1977) Toxicol. Appl. Pharmacol. 42, 417–423.
66. Waegemaekers T.H. (1984) Non-mutagenicity of 27 aliphatic acrylate esters in the Salmonella-microsome Test. Mut. Res. 137(2–3), 95–102.
67. van der Walle H.B. i in. (1982) Cont. Dermat. 8,223–235.
68. Vodicka P. i in. (1990) Toxicology 65, 209–221.
69. Wiegand H.J. (1989) Non-genotoxicity of acrylic acid and n-butyl acrylate in A Mammalian Cell System. Archives of Toxicology 63(3), 250–251.
70. Wiegand H.J. (1990) Arch Pharm. 341, R12.
71. Union Carbide Corp. (1982) Product Information: ethyl, butyl and 2-ethylhexyl acrylates (Tech. Bull. No F-40242C), Danbury, CT.

Typ dokumentu

Bibliografia

Identyfikator YADDA

bwmeta1.element.baztech-00b436ef-0039-4b3f-9e72-4d1206353ae2