Wpływ promieniowania jonizującego na właściwości materiałów stosowanych jako wizjery środków ochrony indywidualnej

• Autorzy: Pawełczyk Elżbieta , Gozdek Tomasz , Klajn Katarzyna , Leszczyńska Milena , Płocińska Magdalena , Okrasa Małgorzata , Majchrzycka Katarzyna

Identyfikatory

DOI

10.15199/62.2025.7.8

Warianty tytułu

EN

Effect of ionizing radiation on the properties of materials used as visors of personal protective equipment

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Zbadano wpływ promieniowania jonizującego na właściwości fizyczno- -chemiczne materiałów stosowanych jako wizjery w środkach ochrony indywidualnej (ŚOI) stosowanych przez straż pożarną w sytuacjach zagrożenia radiacyjnego. Badano zmianę przepuszczalności światła, rozpraszania światła, mikrotwardości, struktury chemicznej oraz morfologii powierzchni poliwęglanowych wizjerów poddanych różnym dawkom promieniowania gamma i beta. Określono właściwości termiczne na podstawie wyników analizy TGA. Zwiększenie dawki promieniowania prowadziło do istotnych zmian właściwości optycznych i mechanicznych wizjerów, co może wpływać na ich skuteczność ochronną i bezpieczeństwo użytkowników. Zmiany te są jednak szczególnie widoczne przy większych dawkach, sugerując konieczność regularnej oceny wizjerów użytkowanych w środowisku promieniowania.

EN

56 Samples cut from polycarbonate (PC) visors used in personal protective equipment used by firefighters in radiation hazard situations were exposed to gamma and beta radiation (doses of 1, 10 and 100 kGy). Changes in light transmittance, light diffusion, microhardness, chem. structure and surface morphol. of the PC visors were studied. Thermal properties were detd. based on the results of TGA. Increasing the radiation dose led to significant changes in the optical and mech. properties of the visors, which may affect their protective performance and user safety. These changes were particularly pronounced at higher doses, suggesting the need for regular assessment of visors used in radiation hazard environments.

Słowa kluczowe

PL

środki ochrony indywidualnej; poliwęglan; promieniowanie jonizujące; właściwości fizyczno-chemiczne

EN

personal protective equipment; PPE; polycarbonate; ionizing radiation; physicochemical properties

• Wydawca: Wydawnictwo SIGMA-NOT
• Czasopismo: Przemysł Chemiczny
• Rocznik: 2025
• Tom: T. 104, nr 7
• Strony: 724--730
• Opis fizyczny: Bibliogr. 19 poz., rys., tab., wykr.

Twórcy

autor

Pawełczyk Elżbieta

• Zakład Środków Ochrony Indywidualnej, Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy, ul Wierzbowa 48, 90-133 Łódź

• https://orcid.org/0009-0001-2496-845X

autor

Gozdek Tomasz

• Politechnika Łódzka

• https://orcid.org/0000-0003-4756-8499

autor

Klajn Katarzyna

• Politechnika Łódzka

• https://orcid.org/0000-0002-6965-8287

autor

Leszczyńska Milena

• Politechnika Warszawska

• https://orcid.org/0000-0002-6141-232X

autor

Płocińska Magdalena

• Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy, Warszawa

• https://orcid.org/0000-0003-2335-2490

autor

Okrasa Małgorzata

• Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy, Łódź

• https://orcid.org/0000-0003-4980-0909

autor

Majchrzycka Katarzyna

• Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy, Łódź

• https://orcid.org/0000-0002-0813-4260

Bibliografia

• [1] A. Adamus-Włodarczyk, E. Irzmańska, K. Majchrzycka, M. Długosz Lisiecka, Bezp. Pracy 2024, nr 5, 21, DOI: 10.54215/BP.2024.5.12.
• [2] EN 943-1:2015+A1:2019-05, Odzież chroniąca przed niebezpiecznymi substancjami chemicznymi w stanie stałym, ciekłym i gazowym, łącznie z aerozolami z cząstkami ciekłymi i stałymi, Część 1: Wymagania dotyczące skuteczności przeciwchemicznych ubiorów ochronnych typu 1 (gazoszczelnych).
• [3] N. S. de Melo, R. Pondé Weber, J. C. Miguez Suarez, Polym. Test. 2007, 26, nr 3, 315, https://doi.org/10.1016/j.polymertesting.2006.10.014.
• [4] S. Redjala, N. Aït Hocine, R. Ferhoum, M. Gratton, N. Poirot, S. Azem, J. Fail. Anal. Prev. 2020, 20, nr 6, 1907, doi: 10.1007/s11668-020-01002-9.
• [5] S. Redjala, R. Ferhoum, N. Aït Hocine, S. Azem, J. Fail. Anal. Prev. 2019, 19, nr 2, 536, https://doi.org/10.1007/s11668-019-00630-0.
• [6] M. Konarzewski, T. Durejko, M. Łazińska, M. Czerwińska, P. Prasuła, R. Panowicz, J. Polym. Res. 2022, 29, nr 6, 236, doi: 10.1007/s10965-022-03065-8.
• [7] T. Sharma, S. Aggarwal, A. Sharma, S. Kumar, V. K. Mittal, P. C. Palsi, V. K. Manchanda, Radiat. Eff. Defects Solids 2008, 163, nr 2, 161, https://doi. org/10.1080/10420150701688503.
• [8] Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/425 z dnia 9 marca 2016 r. w sprawie środków ochrony indywidualnej oraz uchylenia dyrektywy Rady 89/686/EWG, Dz.U. 2019 poz. 730.
• [9] W. Głuszewski, Współcz. Onkol. 2003, 7, 787.
• [10] W. J. Rogers, [w:] Sterilisation of Biomaterials and Medical Devices (red. S. Lerouge, A. Simmons), Woodhead Publishing Limited, 2012, https://doi.org/10.1533/9780857096265.151.
• [11] K. Hareesh, G. Sanjeev, [w:] Radiation Effects in Polymeric Materials (red. V. Kumar, B. Chaudhary, V. Sharma, K. Verma), Springer, Cham 2019, doi: 10.1007/978-3-030-05770-1_9.
• [12] EN ISO 18526-2:2020, Eye and face protection. Test methods. Part 2: Physical optical properties.
• [13] EN 167:2001, Personal eye-protection. Optical test methods.
• [14] T. Gozdek, J. Chudzik, M. Imiela, D. Bielinski, Polimery 2019, 64, nr 9, 610, https://doi.org/10.14314/polimery.2019.9.6.
• [15] W. C. Oliver, G. M. Pharr, J. Mater. Res. 2019, 7, nr 6, 1564, doi: 10.1557/JMR.1992.1564.
• [16] EN ISO 16321-1:2021, Eye and face protection for occupational use.
• [17] N. Heymans, S. van Rossum, J. Mater. Sci. 2002, 37, nr 20, 4273, https://doi.org/10.1023/A:1020636115507.
• [18] E. Apaydin-Varol, S. Polat, A. Putun, Therm. Sci. 2014, 18, nr 3, 833, doi: 10.2298/TSCI1403833A.
• [19] A. M. de Azevedo, P. H. P. M. da Silveira, T. J. Lopes, O. L. B. da Costa, S. N. Monteiro, V. F. Veiga-Júnior, P. C. R. Silveira, D. D. Cardoso, A. B.-H. da Silva Figueiredo, Polymers 2025, 17, nr 8, 1110, https://doi.org/10.3390/polym1708111.

Uwagi

1. Opracowanie rekordu ze środków MNiSW, umowa nr POPUL/SP/0154/2024/02 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki II" - moduł: Popularyzacja nauki (2025).

2. Publikacja powstała na podstawie wyników VI etapu programu wieloletniego pn. „, Rządowy Program Poprawy Bezpieczeństwa i Warunków Pracy" (zadanie nr 1.ZS.07 pn. ,, Wpływ promieniowania jonizującego na trwałość środków ochrony indywidualnej"), finansowanego w zakresie zadań służb państwowych ze środków Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej (do 12 grudnia 2023 r. - pn. Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej). Koordynator programu: Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy.