Uziarnienie podłoża jako czynnik różnicujący zbiorowiska roślinne występujące na zwałowiskach karbońskiej skały płonnej

• Autorzy: Ryś Karolina , Radosz Łukasz , Kompała-Bąba Agnieszka , Błońska Agnieszka , Hutniczak Agnieszka , Woźniak Gabriela

Identyfikatory

DOI

10.12912/23920629/113634

Warianty tytułu

EN

Subsoil graining as a differentiating factor of plant communities occurring on carboniferous waste dumps

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W pracy podjęto próbę ukazania różnorodności roślinności zwałowisk karbońskiej skały płonnej z dominującym udziałem traw i roślin zielnych, a także rozpoznanie preferencji uziarnienia podłoża wraz z biomasą powstającą w płatach roślinności zdominowanych przez różne gatunki traw i roślin zielnych. Skład florystyczny zbiorowisk opiera się głównie na dominacji jednego gatunku czy współdominacji gatunków rodzimych zielnych tj.: Chamaenerion palustre, Daucus carota, Centaurea stoebe, Lotus corniculatus, Tussilago farfara, Melilotus alba lub obcych: Erigeron annuus, Matricaria maritima subsp. inodora, Solidago gigantea oraz gatunków traw tj.: Calamagrostis epigejos, Solidago gigantea, Poa compressa, Festuca arundinacea, Festuca rubra, Phragmites australis. W poszczególnych zbiorowiskach odnotowano od 23 do 55 gatunków roślin. Do najbardziej różnorodnych gatunkowo należą zbiorowiska z wysokim pokryciem takich gatunków jak: Poa compressa (H'–1,89), Daucus carota (H'–1,82), Festua arundinacea (H'–1,45), Calamagrostis epigejos (H'–1,42), natomiast najmniejszą różnorodnością odznacza się zbiorowisko z udziałem Phragmites australis (H'–0,91). Analiza uziarnienia podłoża na zwałowiskach karbońskiej skały płonnej wykazała zależność między gatunkiem dominanta, a składem granulometrycznym oraz zawartością materii organicznej w podłożu.

EN

The study attempts to show the diversity of vegetation of Carboniferous waste dumps with a predominant proportion of grasses and herbaceous plants, as well as recognition of soil grain preferences with biomass arising in patches of vegetation dominated by various species of grass and herbaceous plants. The floristic composition of the communities is based mainly on the dominance of one species or co-dominance of native herbaceous species i.e.: Chamaenerion palustre, Daucus carota, Centaurea stoebe, Lotus corniculatus, Tussilago farfara, Melilotus alba or aliens: Erigeron annuus, Matricaria maritima subsp. inodora, Solidago gigantea and grass species, i.e. Calamagrostis epigejos, Solidago gigantea, Poa compressa, Festuca arundinacea, Festuca rubra, Phragmites australis. In individual communities from 23 to 55 species of plants were recorded. The most diverse species include communities with high coverage of such species as: Poa compressa (H'–1.89), Daucus carota (H'–1.82), Festua arundinacea (H'–1.45), Calamagrostis epigejos (H'–1.42), while the smallest variety is characterized by the community with the participation of Phragmites australis (H'–0.91). Analysis of the grain size of the subsoil on the Carboniferous waste dumps showed a relationship between the dominant species and the granulometric composition as well as the content of organic matter in the subsoil.

Słowa kluczowe

PL

rośliny zielne; trawy; biomasa; uziarnienie podłoża; zróżnicowanie roślinności; zwałowiska; karbońska skała płonna

EN

spoil heap; granulometry; biomass; herbaceous plants; grasses

• Wydawca: Polskie Towarzystwo Inżynierii Ekologicznej
• Czasopismo: Inżynieria Ekologiczna
• Rocznik: 2019
• Tom: Vol. 20, nr 4
• Strony: 29--36
• Opis fizyczny: Bibliogr. 28 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Ryś Karolina

• Katedra Botaniki i Ochrony Przyrody, Wydział Biologii i Ochrony Środowiska, Uniwersytet Śląski w Katowicach, ul. Jagiellońska 28, 40-032 Katowice

autor

Radosz Łukasz

• Katedra Botaniki i Ochrony Przyrody, Wydział Biologii i Ochrony Środowiska, Uniwersytet Śląski w Katowicach, ul. Jagiellońska 28, 40-032 Katowice

autor

Kompała-Bąba Agnieszka

• Katedra Botaniki i Ochrony Przyrody, Wydział Biologii i Ochrony Środowiska, Uniwersytet Śląski w Katowicach, ul. Jagiellońska 28, 40-032 Katowice

autor

Błońska Agnieszka

• Katedra Botaniki i Ochrony Przyrody, Wydział Biologii i Ochrony Środowiska, Uniwersytet Śląski w Katowicach, ul. Jagiellońska 28, 40-032 Katowice

autor

Hutniczak Agnieszka

• Katedra Botaniki i Ochrony Przyrody, Wydział Biologii i Ochrony Środowiska, Uniwersytet Śląski w Katowicach, ul. Jagiellońska 28, 40-032 Katowice

autor

Woźniak Gabriela

• Katedra Botaniki i Ochrony Przyrody, Wydział Biologii i Ochrony Środowiska, Uniwersytet Śląski w Katowicach, ul. Jagiellońska 28, 40-032 Katowice

Bibliografia

• 1. Bednarek R., Skiba S. 2015. Czynniki i procesy glebotwórcze. W: Andrzej Mocek (red.): Gleboznawstwo. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, s. 68-98.
• 2. Bradley J., Cardinale P., Wright J.P., Cadotte M.W., Carroll I.T., Hector A., Srivastava D.S., ... Weis J.J. 2007. Impacts of plant diversity on biomass production increase through time because of species complementarity.
• 3. Czarnecka B. 1997. Strategie adaptacyjne roślin a skład gatunkowy fitocenoz. Wiadomości Botaniczne 41, 33-42.
• 4. Dulias R. 2004. Województwo Śląskie, Wyd. Kubajak, Katowice.
• 5. Frey L. 2000. Trawy niezwyciężone (wybrane zagadnienia z historii, taksonomii i biologii Poaceae). Łąkarstwo w Polsce 3, 9-20.
• 6. Frouza J., Prach K., Pižla V., Háněla L., Starýa J., Tajovskýa K., Maternad J., Balíka J., Kalčíka J., Řehounková K., 2010, Interactions between soil development, vegetation and soil fauna during spontaneous succession in post mining sites. European Journal of Soil Biology 44(1), 109-121.
• 7. Galos, K., Szlugaj, J. 2014. Management of hard coal mining and processing wastes in Poland. Gospodarka surowcami mineralnymi, 30(4), 51-63.
• 8. Kabała C. 2015. Morfologia gleb. W: A. Mocek (red.): Gleboznawstwo. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, s. 99-130.
• 9. Kondracki J. 2000. Geografia regionalna Polski. Wydaw. Naukowe PWN.
• 10. Kozłowski S., Goliński P., Golińska B. 2000. Pozapaszowa funkcja traw. Łąkarstwo w Polsce 3, 79-94.
• 11. Maciak F. 2003. Ochrona i rekultywacja środowiska. Wyd. III Wydawnictwo SGGW, Warszawa.
• 12. Malinowski T., Kaminska M., Komorowska B., Rudzinska-Langwald A. 1996. Etiology of yellows and witches’broom symptoms in some ornamental plants. In: IX International Symposium on Virus Diseases of Ornamental Plants 432, 96-107.
• 13. Metclife C.R. 1960. Anatomy of the Monocotyledons. 1. Gramineae. London: Oxford University Press, pp. 389.
• 14. Mizianty M. 1995. Trawy – grupa roślin, która odniosła ewolucyjny sukces. Wiad. Bot. 39(1-2), 59-70.
• 15. Oberdorfer E., Muller T., Korneck D., Lippert W., Markgarf-Dannenberg I., Patzke E., Weber H. E. 1990. Pflanzensoziologische Excursionsflora. 6 Auflage. Ulmer, Stuttgart.
• 16. Patrzałek A. 2007. Trawy do celów specjalnych. W: L. Frey (red.) Wielka Księga Polskich Traw. Instytut Botaniki im. W. Szafera. PAN, Kraków, s. 343-359.
• 17. Pełka-Gościniak J. 2015. Plany zagospodarowania zwałowisk odpadów powęglowych KWK Murcki w Katowicach. Acta Geographica Silesiana, WNoZ UŚ, Sosnowiec, 18, 59-67.
• 18. Pierzchała Ł., Sierka E. 2009. Influence of reclamation type of subsidence reservoirs on vegetation differentiation in surrounding area. In 13th International Conference Environment and Mineral Processing & Exhibition, VŠB – Technical University of Ostrava, Czech Republic 3, 239-245.
• 19. Pruchniewicz D., Żołnierz L. 2017. The influence of Calamagrostis epigejos expansion on the species composition and soil properties of mountain mesic meadows. Acta Societatis Botanicorum Poloniae, 86(1).
• 20. Rahmonov O. 2007. Relacje między roślinnością i glebą w inicjalnej fazie sukcesji na obszarach piaszczystych. Prace Naukowe Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, 9-11.
• 21. Rostański A., Woźniak G. 2007. Trawy (Poaceae) występujące spontanicznie na terenie nieużytków poprzemysłowych. W: L. Frey (Red.) Biologia traw. Fragmenta Floristica et Geobotanica Polonica. Supplementum 9. PAN. Kraków, 31-42.
• 22. Skarżyńska K. M. 1997. Odpady powęglowe i ich zastosowanie w inżynierii lądowej i wodnej. Wydawnictwo Akademii Rolniczej, Kraków.
• 23. Strzyszcz Z. 1983. Rekultywacja terenów górnictwa podziemnego. Mat. symp. Ochrona i rekultywacja zasobów glebowych, Komitet Naukowo-Techniczny Federacji NOT do Spraw Kształtowania i Ochrony Środowiska, Warszawa.
• 24. Turnau K., Haselwandter K. 2002. Arbuscular mycorrhizal fungi, an essential component of soil microflora in ecosystem restoration. In Mycorrhizal technology in agriculture. Birkhäuser, Basel, s. 137-149.
• 25. Turnau K., Mleczko P., Blaudez D., Chalot M., Botton B. 2002. Heavy metal binding properties of Pinus sylvestris mycorrhizas from industrial wastes. Acta Societatis Botanicorum Poloniae, 71(3), 253-261.
• 26. Woźniak G. 2010. Zróżnicowanie roślinności na zwałach pogórniczych Górnego Śląska. Instytut Botaniki im. W. Szafera, PAN, Kraków.
• 27. Woźniak G., Markowicz A., Borymski S., Piotrowska-Seget Z., Chmura D., Besenyei L. 2015. The relationship between successional vascular plant assemblages and associated microbial communities on coal mine spoil heaps. Community Ecology. 16(1), 23-32.
• 28. Zarzycki K., Trzcińska-Tacik H., Różański W., Szeląg Z., Wołek J., Korzeniak U. 2002. Ecological indicator values of vascular plants of Poland. Ekologiczne liczby wskaźnikowe roślin naczyniowych Polski. W. Szafer Insitute of Botany, Polish Academy of Sciences, Kraków.