Punkty widokowe jako dystrybutory kulturowych usług ekosystemowych. Studium przypadku Kazimierza Dolnego nad Wisłą

• Autorzy: Michalik-Śnieżek Malwina , Lipińska Halina , Kułak Agnieszka , Wyłupek Teresa

Identyfikatory

DOI

10.30450/202202

Warianty tytułu

EN

Viewpoints as distributors of cultural ecosystem services (ces). A case study of Kazimierz Dolny (Poland)

• Języki publikacji: PL EN

Abstrakty

PL

Kulturowe usługi ekosystemowe (ang. CES- Cultural Ecosystem Services), to usługi świadczone przez ekosystemy i krajobrazy, które cechują się wartościami niematerialnymi. Usługi te nie byłyby „konsumowane”, gdyby w przestrzeni nie funkcjonowały obiekty przekazujące te usługi od producentów (ekosystemów, krajobrazów) do odbiorców (człowieka). Takimi dystrybutorami CES są punkty widokowe. Celem pracy jest określenie klas CES podlegających dystrybucji za pośrednictwem punktów widokowych oraz wskazanie klas cieszących się największym zainteresowaniem wśród odbiorców. Badania prowadzono na terenie miasta Kazimierz Dolny. Wyniki pokazują, że badane punkty widokowe mają w swojej ofercie szeroki wachlarz CES, jednak popyt na te usługi jest znaczenie węższy i uzależniony od położenia i promocji punktu. Wyniki pokazały także, że płatne punkty widokowe charakteryzują się podobnie szeroką ofertą CES jak punkty bezpłatne.

EN

Cultural Ecosystem Services (CES) refer to services provided by ecosystems and landscapes that have non-material values. These services would not be „consumed” if there were no objects in the environment that transmit these services from produ-cers (ecosystems, landscapes) to recipients (humans). Such distributors of CES are viewpoints. The purpose of this work is to determine the classes of CES that are provided through viewpoints and to indicate the classes that are most popular among recipients. The research was conducted in the town of Kazimierz Dolny. The results show that the viewpoints in the study area offer a broad range of CES, but the demand for these services is much smaller and depends on the location and promotion of the viewpoint. The results also showed that pay-to-enter viewpoints have a similarly broad CES offer as those that are free of charge.

Słowa kluczowe

PL

punkt widokowy; kulturowe usługi ekosystemowe; dystrybucja; Kazimierz Dolny; ocena popytu

EN

viewpoint; cultural ecosystem services; distribution; Kazimierz Dolny; demand assessment

• Wydawca: Komisja Krajobrazu Kulturowego Polskiego Towarzystwa Geograficznego
• Czasopismo: Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego
• Rocznik: 2022
• Tom: nr 47 (1)
• Strony: 21--39
• Opis fizyczny: Bibliogr. 26 poz., rys., tab., wykr.

Twórcy

autor

Michalik-Śnieżek Malwina

• Department of Grassland and Landscape Shaping, University of Life Sciences in Lublin, Poland

• https://orcid.org/0000-0002-4135-1531

autor

Lipińska Halina

• Department of Grassland and Landscape Shaping, University of Life Sciences in Lublin, Poland

• https://orcid.org/0000-0003-0135-5121

autor

Kułak Agnieszka

• Department of Landscape Planning and Design, Institute of Mathematics, Informatics and Landscape Architecture of The John Paul II Catholic University of Lublin, Poland

• https://orcid.org/0000-0002-4447-1571

autor

Wyłupek Teresa

• Department of Grassland and Landscape Shaping, University of Life Sciences in Lublin, Poland

• https://orcid.org/0000-0001-7639-4518

Bibliografia

• Boyd J., Banzhaf S., 2007: What Are Ecosystem Services The Need for Standardized Environmental Accounting Units. Ecological Economics 63: 616-626.
• Burda M., Wyplosz C., 2013: Makroekonomia. Podręcznik europejski, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa: 884 pp.
• CICES – Common International Classification of Ecosystem Services. European Environment Agency. www.cices.eu (V5.1 5.09.2022)
• Costanza R., d’Arge, R., de Groot, R. Farber, S. Grasso, m., et al. The value of the world’s ecosystem services and natural capital. Nature, V 387: 253- 260.
• Czaja S., 2013: Wybrane problemy metodyczno-metodologiczne wyceny elementów kapitału naturalnego. Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu: 272-290.
• Czubała A., Jonas A., Smoleń T., Wiktor J., 2012: Marketing usług. Wydawnictwo Wolters Kluwers Polska, Warszawa: 194-212.
• GUS https://stat.gov.pl/ (data dostępu 5.09.2022)
• KOKPIT – Kazimierski Ośrodek Kultury, Promocji i Turystyki. Sprawozdanie z działalności Kazimierskiego Ośrodka Kultury, Promocji i Turystyki w 2020 r. www.kokpit.com.pl [access 05.09.2022]
• Lubelskie Obserwatorium Turystyczne (LOT). Raport końcowy. Badania ruchu turystycznego w woj. lubelskim. Lublin 2019.
• Massoni E. S., Varga D., Sáez M., Pintó J., 2016: Exploring Aesthetic Preferences in Rural Landscapes and the Relationship with Spatial Pattern Indices. Journal of Landscape Ecology 9 (1): 5-21.
• Michalik-Śnieżek, M., Kułak A., 2021: Operat kształtowania funkcji turystycznych, rekreacyjnych i edukacyjnych dla opracowania planu ochrony Kazimierskiego Parku Krajobrazowego. Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska. Warszawa.
• Mocior E., Kruse M., 2016: Educational values and services of ecosystems and landscapes – An overview. Ecological Indicators 60: 137-151.
• MZK – Miejski Zakład Komunalny w Kazimierzu Dolnym Sp.z o.o. Parkingi, Góra Trzech Krzyży, Wąwóz Korzeniowy. Raport użytkowania obiektów. www.mkzkazimierzdolony.pl [access 05.09.2022].
• Othman J., 2015: Assessing Scenic Beauty of Nature-based Landscapes of Fraser’s Hill. Procedia Environmental Sciences 30: 115-120.
• Plieninger, T., Kizos T., Bieling C., Le Dû-Blayo L., Budniok M.-A., Bürgi M., Crumley C. L., Girod G., Howard P., Kolen J., Kuemmerle T., Milcinski G., Palang H., Trommler K., Verburg P., 2015: Exploring ecosystem-change and society through a landscape lens: recent progress in European landscape research. Ecology and Society 20 (2): 5.
• Rodrigues A., Bustamante M.M., Sano E.E., 2018: As far as the eye can see: Scenic view of Cerrado National Parks. Perspectives in Ecology and Conservation 16 (1): 31-37.
• Sagie H., Morris A., Rofè Y., Orenstein D.E., Groner E., 2013: Cross-cultural perceptions of ecosystem services: A social inquiry on both sides of the Israeli–Jordanian border of the Southern Arava Valley Desert,. Journal of Arid Environments 97: 38-48.
• Solon J., 2008: Koncepcja „Ecosystem Services” i jej zastosowania w badaniach ekologiczno-krajobrazowych. Problemy Ekologii Krajobrazu 21: 25-44.
• Strategia Rozwoju Województwa Lubelskiego do 2030 r. Departament Strategii i Rozwoju Urząd Marszałkowski Województwa Lubelskiego w Lublinie pod kierunkiem Bogdana Kawałko. Lublin 2021. https://strategia.lubelskie.pl/srwl.html [access 05.09.2022].
• Studium uwarunkowań i kierunków zagospodaro¬wania przestrzennego miasta i gminy Kazimierz Dolny zatwierdzonego uchwałą Nr XVII/96/95 z dnia 2 października 1995 r. zmienione uchwałą Nr V/20/15 Rady Miejskiej w Kazimierzu Dolnym z dnia 19 marca 2015 r. oraz uchwałą Nr IV/23/19 Rady Miejskiej w Kazimierzu Dolnym z dnia 28 stycznia 2019 r.
• Tengberg A., Fredholm S., Eliasson I., Knez I., Saltzman K., Wetterberg O., 2012: Cultural ecosystem services provided by landscapes: Assessment of heritage values and identity. Ecosystem Services 2: 14-26.
• Ustawa o ochronie przyrody z dnia 16 kwietnia 2004 r. Dz. U. 2004 Nr 92 poz. 880.
• Wheeler R., 2017: Local history as productive nostalgia? Change, continuity and sense of place in rural England, Social & Cultural Geography 18 (4): 466-486.
• Zarządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 8 września 1994 r. w sprawie uznania za pomnik historii. Monitor Polski Nr 50, poz. 417.
• Zhang T., Zhang S., Wang Y., Yu H., Ju H., Xue H., 2022: Selection of the Most Scenic Viewpoints on an Island Based on Space-Time Perception: The Case of Nan’ao Island, China. International Journal of Environmental Research and Public Health 19 (3):1309.
• Zoderer B. M., Tasser E., Erb K. H., Stanghellini P. S. L., Tappeiner U., 2016: Identifying and mapping the tourists perception of cultural ecosystem services: A case study from an Alpine region. Land Use Policy 56: 251-261.

Uwagi

Opracowanie rekordu ze środków MEiN, umowa nr SONP/SP/546092/2022 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki" - moduł: Popularyzacja nauki i promocja sportu (2022-2023).