Gospodarczo-społeczne znaczenie zbiorników zaporowych – studium kaskady Soły

Jaguś, A.

doi:10.12912/23920629/81651

Artykuł - szczegóły

Tytuł artykułu

Gospodarczo-społeczne znaczenie zbiorników zaporowych – studium kaskady Soły

Autorzy

Jaguś A.

Treść / Zawartość

Pełne teksty:

Pobierz

Identyfikatory

DOI

10.12912/23920629/81651

Warianty tytułu

Economic and social importance of dam reservoirs – a study of the Soła River cascade

Języki publikacji

Abstrakty

W artykule przedstawiono funkcje zbiorników zaporowych pod kątem przydatności gospodarczo-społecznej. Jako przykład wybrano zbiorniki trójstopniowej kaskady rzeki Soły (Tresna, Porąbka, Czaniec), która znajduje się w południowej części województwa śląskiego. Kaskada jest zintegrowanym systemem retencyjnym, ale poszczególne zbiorniki pełną różne funkcje. Omówiono rolę zbiorników w ochronie przeciwpowodziowej (Tresna, Porąbka), w zaopatrzeniu w wodę pitną (Czaniec), w produkcji energii elektrycznej (Porąbka), w rekreacji (Porąbka, Tresna), w dostarczaniu kruszywa skalnego (Tresna). Wykazano duże znaczenie kaskady dla rozwoju gospodarczego regionu. W zakończeniu dyskutowano na temat kontrowersji wokół budowy i użytkowania zbiorników zaporowych.

The paper is devoted to the functions of dam reservoirs in terms of their socioeconomic usefulness. Three dam reservoirs of the Soła cascade were chosen (Tresna, Porąbka, Czaniec) as the example that are located in the southern part of Silesian Provence. The cascade is an integrated retention system, but particular reservoirs have different functions. The role of reservoirs in flood protection (Tresna, Porąbka), drinking water supply (Czaniec), electricity production (Porąbka/Porąbka-Żar), recreation (Porąbka, Tresna), supply of rock aggregate (Tresna) was depicted as well. The high importance of the cascade for economic development of the region was demonstrated. Finally, the controversies about the construction and utility of dam reservoirs were discussed.

Słowa kluczowe

zbiornik zaporowy kaskada Soły ochrona przeciwpowodziowa zaopatrzenie w wodę hydroenergetyka

dam water reservoir Soła River dam cascade flood protection water supply hydropower

Wydawca

Polskie Towarzystwo Inżynierii Ekologicznej

Czasopismo

Inżynieria Ekologiczna

Rocznik

2018

Tom

Vol. 19, nr 1

Strony

25--35

Opis fizyczny

Bibliogr. 19 poz., tab., rys.

Twórcy

autor

Jaguś A.

ajagus@ath.bielsko.pl

Akademia Techniczno-Humanistyczna w Bielsku-Białej, Instytut Ochrony i Inżynierii Środowiska, ul. Willowa 2, 43-309 Bielsko-Biała

Bibliografia

1. Bałus S., Boros-Meinike D., Drzyżdżyk W., Fiedler K., Olszewski A., Osuch-Chacińska L., Ryżak R., Stanach-Bałus K.: Kaskada rzeki Soły – Zbiorniki Tresna, Porąbka, Czaniec. Seria Monografie Budowli Hydrotechnicznych w Polsce. IMGW, RZGW w Krakowie, Warszawa 2007.
2. Choiński A.: Zarys limnologii fizycznej Polski. Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań 1995.
3. Chudy Ł.: Hydrowęzeł beskidzki (Cz. I). Gazeta Obserwatora IMGW, 2005, nr 3, 15–20.
4. Dams and the World’s Water – An Educational Book that Explains how Dams Help to Manage the World’s Water. International Commission on Large Dams, Paris 2007.
5. Depczyński W.: Przekłamania w statystykach dot. sztucznych zbiorników wodnych w Rocznikach Statystycznych. [W:] Materiały XI Konferencji Technicznej Kontroli Zapór, Polana Zgorzelisko, 9-11 maja 2005 r. IMGW, Warszawa 2005, 69–76.
6. Duda-Gromada K.: Charakterystyka ruchu turystycznego wokół wybranych zbiorników retencyjnych w Polsce. Prace Geograficzne UJ, 2009, nr 121, 87–95.
7. Jachniak E., Jaguś A.: Obniżanie trofii wód w systemach kaskadowych, na przykładzie kaskady Soły (południowa Polska). Inżynieria Ekologiczna, 2013, z. 32, 65–73.
8. Jaguś A.: Zapory wodne w USA – budowa, eksploatacja, usuwanie. Gospodarka Wodna, 2014, nr 9, 334–339.
9. Jaguś A.: Skuteczność ochrony zbiornika Tresna w świetle zanieczyszczenia rzeki Soły. Inżynieria Ekologiczna, 2017, vol. 18, z. 2, 55–60.
10. Jaguś A., Rahmonov O., Rzętała M., Rzętała M.A.: The essence of cultural landscape transformation in the neighbourhood of selected artificial water reservoirs in southern Poland. [W:] Cultural landscapes (red. K. Kirchner i J. Wojtanowicz). Regiograph, Brno 2004, 37–55.
11. Kasza H.: Zbiorniki zaporowe: znaczenie – eutrofizacja – ochrona. Akademia Techniczno-Humanistyczna w Bielsku-Białej, Bielsko-Biała 2009.
12. Kondracki J.: Geografia regionalna Polski. PWN, Warszawa 1998.
13. Kornijów R.: Kontrowersje wokół zbiorników zaporowych w Polsce i na świecie. Gospodarka Wodna, 2011, nr 12, 489–495.
14. Leszczyński W., Mroziński J., wraz z zespołem: Badania zmian pojemności zbiornika Tresna. Zadanie „Przeciwdziałanie degradacji polskich zbiorników retencyjnych”. Ośrodek Technicznej Kontroli Zapór IMGW, Warszawa 2010 (maszynopis).
15. Majewski W., Walczykiewicz T. (red.): Zrównoważone gospodarowanie zasobami wodnymi oraz infrastrukturą hydrotechniczną w świetle prognozowanych zmian klimatycznych. IMGW, Warszawa 2012.
16. Punzet J.: Przepływy charakterystyczne. [W:] Dorzecze górnej Wisły (red. I. Dynowska i M. Maciejewski). PWN, Warszawa – Kraków 1991, 167–215.
17. Stachowicz K., Czernoch M.: Charakterystyka ekologiczna zbiorników zaporowych na Sole. Instytut Gospodarki Przestrzennej i Komunalnej, Warszawa 1992.
18. Stefański W.: Zmiany zagospodarowania obrzeży wybranych zbiorników wodnych na terenie województwa śląskiego w dobie transformacji ustrojowo-gospodarczej. Wydział Nauk o Ziemi Uniwersytetu Śląskiego, Sosnowiec 2003 (maszynopis).
19. Wójcik K.: Dziś i jutro żywieckiej turystyki. Karta Groni, 1968, nr 1-2, 31–35.

Uwagi

Opracowanie rekordu w ramach umowy 509/P-DUN/2018 ze środków MNiSW przeznaczonych na działalność upowszechniającą naukę (2018).

Typ dokumentu

Bibliografia

Identyfikator YADDA

bwmeta1.element.baztech-006bf3de-f346-4579-a3b1-73bf1be30575