PL EN


Preferencje help
Widoczny [Schowaj] Abstrakt
Liczba wyników
Tytuł artykułu

Azbest : edukacja ekologiczna a aktualne zagrożenie środowiskowe i zdrowotne

Wybrane pełne teksty z tego czasopisma
Identyfikatory
Warianty tytułu
EN
Asbestos : ecological education and the current environmental and health threat
Języki publikacji
PL
Abstrakty
PL
Wyroby azbestowe wstępujące dość powszechnie w środowisku naturalnym nie stanowią istotnego zagrożenia dla zdrowia dopóki ich włókna nie są uwalniane do atmosfery, a co za tym idzie nie są wdychane. Azbest jest zaliczany do silnych czynników kancerogennych, przez co stwarza istotne i realne zagrożenia zdrowotne dla osób narażonych na jego oddziaływanie. Jest szczególnie niebezpieczny w bezpośrednim kontakcie podczas jego wydobywania, produkcji, obróbki, eksploatacji i usuwania. Celem pracy było przedstawienie środowiskowego i zdrowotnego narażenia na azbest. W pracy przybliżono podstawowe dane wynikające z realizacji wieloletniego program oczyszczania kraju z azbestu na lata 2009-2032.
EN
Review, with 70 refs., of asbestos fiber products and their occurrence in natural environment, their release into the atm., and their effects on human health. Methods for removal of asbestos-contg. wastes and statistical data on asbestos-related pollution of the natural environment in Poland were also included.
Czasopismo
Rocznik
Strony
633--641
Opis fizyczny
Bibliogr. 70 poz., il., rys., tab., wykr.
Twórcy
  • Instytut Ochrony Środowiska - Państwowy Instytut Badawczy, ul. Krucza 5/11D, 00-548 Warszawa
  • Uniwersytet Jana Kochanowskiego, Kielce
  • Instytut Medycyny Wsi, Lublin
  • Uniwersytet Jana Kochanowskiego, Kielce
  • Instytut Ochrony Środowiska - Państwowy Instytut Badawczy, Warszawa
  • Uniwersytet Jana Kochanowskiego, Kielce
  • Uniwersytet Pedagogiczny w Krakowie
  • Uniwersytet Jana Kochanowskiego, Kielce
Bibliografia
  • [1] J. Dyczek, [w:] Bezpieczne postępowanie z azbestem i materiałami zawierającymi azbest, (red. J. Dyczek), Wydawnictwo Naukowe „Akapit”, Kraków 2007, 7.
  • [2] J. Pyssa, G.M. Rokita, Gosp. Surowcami Miner. 2007, 23, nr 1, 49.
  • [3] K. Pawluk, Prz. Nauk. Inż. Kszt. Środ. 2010, 49, nr 3, 38.
  • [4] E. Gonda-Soroczyńska, Infrastruktura Ekol. Terenów Wiejskich 2010, 1, 125.
  • [5] J.S.P. Jones i in., [w:] Biological effects of mineral fibres (red. J.C. Wagner), IARC Scientific Publication No 30, Lyon 1980, 187.
  • [6] G.D. Guthrie Jr., B.T. Mossman, Rev. Mineral. 1993, 28, nr 1, 12.
  • [7] R.J. Lee, B.R. Strohmeier, K.L. Bunker, D.R. Van Orden, J. Hazard. Mater. 2008, 153, 1.
  • [8] H. Maciołek, A. Zielińska, T. Domarecki, JEcolHealth 2012, 16, nr 3, 113.
  • [9] E. Więcek, Bezp. Pracy 2004, 2, 5.
  • [10] Komunikat Ministra Gospodarki z dnia 29 lipca 2009 r. o podjęciu przez Radę Ministrów uchwały w sprawie ustanowienia programu wieloletniego pod nazwą "Program Oczyszczania Kraju z Azbestu na lata 2009-2032", M.P. 2009, nr 50, poz. 735.
  • [11] Komunikat Ministra Gospodarki z dnia 29 kwietnia 2010 r. o podjęciu przez Radę Ministrów uchwały zmieniającej uchwałę w sprawie ustanowienia programu wieloletniego pod nazwą "Program Oczyszczania Kraju z Azbestu na lata 2009-2032", M.P. 2010, nr 33, poz. 481.
  • [12] https://www.nik.gov.pl/plik/id,10923,vp,13267.pdf, dostęp 10 kwietnia 2019 r.
  • [13] N. Szeszenia-Dąbrowska, J. Siuta, Azbest w środowisku, Instytut Medycyny Pracy im. Prof. J. Nofera, Łódź 1998.
  • [14] Praca zbiorowa Azbest. Podręcznik dobrych praktyk (red. J. Skrzecz), wydany przy współudziale Komitetu Starszych Inspektorów Pracy (SLIC), Wyd. Państwowa Inspekcja Pracy, Główny Inspektor Pracy, Warszawa 2010.
  • [15] H.C.W. Skinner, Indoor Built Environ. 2003, 12, 385.
  • [16] D.M. Levitan, J.M. Hammarstrom, M.E. Gunter, R.R. Seal II, I.-M. Chou, N.M. Piatak, Vermont. Am. Mineral. 2009, 94, 1063.
  • [17] F.C. Hawthorne, Canad. Mineral. 1983, 21, 173.
  • [18] S. Thompson, E. Mason, Chem. Health Safety 2002, 9 , 21.
  • [19] N. Szeszenia-Dąbrowska, [w:] Nadzór nad ochroną zdrowia i bezpieczeństwem pracy osób narażonych na pył azbestu, Materiały szkoleniowe dla pracowników Państwowej Inspekcji Sanitarnej, Instytut Medycyny Pracy im. Prof. J. Nofera, Główny Instytut Górnictwa, Ośrodek Referencyjny Badań i Oceny Ryzyka Zawodowego związanych z Azbestem, Gdańsk 2008.
  • [20] A. Kuczumow, J. Nowak, Azbest. Właściwości, utylizacja. Zintegrowany system zarządzania unieszkodliwianiem azbestu w ujęciu systemowym, TNOiK, Toruń 2013.
  • [21] N. Szeszenia-Dąbrowska, W. Sobala, Zanieczyszczenie środowiska azbestem. Skutki zdrowotne, Raport z badań, Instytut Medycyny Pracy, Łódź 2010.
  • [22] A. Sałek, B. Karczmarek-Borowska, Przegl. Med. Uniw. Rzeszowskiego i Narodowego Instytutu Leków w Warszawie, 2012, 4, 509.
  • [23] F.J. Wicks, E.J.W. Whittaker, Canad. Mineral. 1975, 13, 227.
  • [24] T. Zaremba, M. Peszko, J. Thermal Anal. Calorim. 2008, 92, nr 3, 873.
  • [25] A. Bolewski, M. Budkiewicz, P. Wyszomirski, Surowce ceramiczne, Wydawnictwo Geologiczne, Warszawa 1991, 262.
  • [26] https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/b/b7/Asbestos_fibres.jpg, dostęp 20 kwietnia 2019 r.
  • [27] https://pl.wikipedia.org/wiki/Chryzotyl#/media/Plik:Chrysotile_1.jpg, dostęp 20 kwietnia 2019 r.
  • [28] https://pl.wikipedia.org/wiki/Amiant#/media/Plik:Byssolite_France.jpg, dostęp 20 kwietnia 2019 r.
  • [29] https://pl.wikipedia.org/wiki/Krokidolit#/media/Plik:Krokydolith_Mineralogisches_Museum_Bonn_(7385).jpg, dostęp 20 kwietnia 2019 r.
  • [30] S Lipecka, K. Makowska, W. Urbaniak, Arch. Gosp. Odpadami Ochr. Środ. 2013, 15, nr 4, 37.
  • [31] H. Marszałek, Inż. Roln. 2002, 38, nr 5, 91.
  • [32] N. Szeszenia-Dąbrowska, J. Siuta, Azbest w środowisku, Instytut Medycyny Pracy im. Prof. J. Nofera, Łódź 1998, 20.
  • [33] G. Sąkol, M. Muszyńska-Graca, Med. Środ. Environ. Med. 2017, 20, nr 3, 22.
  • [34] L. Korona, H. Zamoyska, Ekol. Tech. 2002, 10, nr 6, 178.
  • [35] E. Więcek, H. Woźniak, Podstawy Metody Oceny Środ. Pracy 2004, 42, nr 4, 91.
  • [36] Załącznik do uchwały Nr 39/2010 Rady Ministrów z dnia 15 marca 2010 r., Program Oczyszczania Kraju z Azbestu na lata 2009-2032, Warszawa 2010, 7; https://bazaazbestowa.gov.pl/images/do-pobrania/pokza.2010.pdf, dostęp 23 kwietnia 2019 r.
  • [37] Najwyższa Izba Kontroli, Informacja o wynikach kontroli Realizacja „Programu Oczyszczania Kraju z Azbestu na lata 2009-2032”, Warszawa 2015, 8; https://www.nik.gov.pl/plik/id,10923,vp,13267.pdf, dostęp 18 marca 2019 r.
  • [38] Najwyższa Izba Kontroli, Informacja o wynikach kontroli Realizacja „Programu Oczyszczania Kraju z Azbestu na lata 2009-2032”, Warszawa 2015, 29; https://www.nik.gov.pl/plik/id,10923,vp,13267.pdf, dostęp 18 marca 2019 r.
  • [39] https://esip.bazaazbestowa.gov.pl/raporty.html?colIndex=2&index=0&rowIndex=0&lvl=district, dostęp 1 maja 2019 r.
  • [40] A. Obmiński, XII Konf. Sozologiczna „Azbest w środowisku. Problemy ekologiczne i metodyczne”, Wrocław 2002.
  • [41] P.A. Baron, [w:] Aerosol measurement (red. K. Willeke, P.A. Baron), Van Nostrand Reinhold, New York 1993, 560.
  • [42] C.M.R. Dias, M.A. Cincotto, H. Savastano, V.M. John, Cem. Concr. Compos. 2008, 30, 255.
  • [43] J.S. Pastuszka, J. Hazard. Mater. 2009, 162, 1171.
  • [44] I. Dobrzelecka, Mat. seminarium „Techniczne, zdrowotne i prawne aspekty użytkowania wyrobów zawierających azbest”, Biuro Ochrony Środowiska Urzędu m. st. Warszawy, Warszawa 2005.
  • [45] D. Špirkova, S. Hurna, D. Caganova, Przem. Chem. 2018, 97, nr 7, 1138.
  • [46] https://esip.bazaazbestowa.gov.pl/, dostęp 28 kwietnia 2019 r.
  • [47] https://www.nik.gov.pl/aktualnosci/nik-o-realizacji-programuoczyszczania-kraju-z-azbestu.html, dostęp 24 kwietnia 2019 r.
  • [48] Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 grudnia 2014 r. w sprawie katalogu odpadów, Dz. U. 2014, poz. 1923.
  • [49] Najwyższa Izba Kontroli, Informacja o wynikach kontroli Realizacja „Programu Oczyszczania Kraju z Azbestu na lata 2009-2032”, Warszawa 2015, 47; https://www.nik.gov.pl/plik/id,10923,vp,13267.pdf, dostęp 18 marca 2019 r.
  • [50] Rozporządzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 2 kwietnia 2004 r. w sprawie sposobów i warunków bezpiecznego użytkowania i usuwania wyrobów zawierających azbest, Dz. U. 2010, nr 162, poz. 1089, zał. nr 1.
  • [51] K. Marek, Med. Pracy 2002, 53, nr 6, 447.
  • [52] N. Szeszenia-Dąbrowska, U. Wilczyńska, [w:] Choroby zawodowe w Polsce. Statystyka i epidemiologia, Instytut Medycyny Pracy, Łódź 2007, 31.
  • [53] Y. Suzuki, S.R. Yuen, Ann. N. Y. Acad. Sci. 2002, 982, 160.
  • [54] L. Simonato, P. Vineis, A. Fletcher, Carcinogenesis 1988, 9, 1159.
  • [55] P. Vineis, L. Simonato, Arch. Environ. Health 1991, 46, 6.
  • [56] B.T. Mossman, J.B.L. Gee, N. Engl. J. Med. 1989, 32, 1721.
  • [57] N. Szeszenia-Dąbrowska, U. Wilczyńska, [w:] Choroby zawodowe w Polsce. Statystyka i epidemiologia, Instytut Medycyny Pracy Łódź 2007, 17.
  • [58] F. Liddel, D. Thomas, K. Gibbs, Ann. Acad. Med. 1984, 13, 23.
  • [59] M. Albin, F.D. Pooley, U. Stromberg, R. Attewell, R. Mitha, L. Johansson, H. Welinder, Occup. Environ. Med. Mar. 1994, 51, 205.
  • [60] http://rodzorza.pl/informacje-dla-dzialkowcow/altana-ogrodowa/azbest, dostęp 30 kwietnia 2019 r.
  • [61] M. Foltyn, Bezp. Pracy. Nauka Praktyka 2007, 427, nr 4, 16.
  • [62] M. Straka, M. Cehlar, S. Khouri, P. Trebuna, A. Rosova, M. Malindzakova, Przem. Chem. 2016, 95, nr 5, 963.
  • [63] Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1272/2008 z dnia 16 grudnia 2008 r. w sprawie klasyfikacji, oznakowania i pakowania substancji i mieszanin, zmieniające i uchylające dyrektywy 67/548/EWG i 1999/45/WE oraz zmieniające rozporządzenie (WE) nr 1907/2006, Dz. Urz. UE. L 353 z 31.12.2008.
  • [64] K. Marek, J. Zejda, Pneum. Pol. 1990, 58, 155.
  • [65] J.S. Pierce, M.A. McKinley, D.J. Paustenbach, B.L. Finley, Crit. Rev. Toxicol. 2008, 38, 191.
  • [66] J. Pyssa, Przem. Chem. 2019, 98, nr 3, 461.
  • [67] A. Churg. CHEST 1988, 93, 621.
  • [68] J. Pyssa, G.M. Rokita, Gosp. Surowcami Miner. 2007, 23, nr 1, 49.
  • [69] http://www.imp.lodz.pl/home_pl/o_instytucie/reg_and_databases/osrodek_referencyjny_azbest/zawodowe_choroby_azbestozalezne_w_polsce/, dostęp 24 kwietnia 2019 r.
  • [70] Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 czerwca 2009 r. w sprawie chorób zawodowych, Dz. U. 2009, nr 105, poz. 869.
Uwagi
1. Opracowanie rekordu ze środków MNiSW, umowa Nr 461252 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki" - moduł: Popularyzacja nauki i promocja sportu (2020).
2. Projekt finansowany w ramach programu Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego pod nazwą „Regionalna Inicjatywa Doskonałości” w latach 2019-2022, nr projektu 024/RID/2018/19, kwota finansowania 11 999 000,00 zł.
Typ dokumentu
Bibliografia
Identyfikator YADDA
bwmeta1.element.baztech-00669cf3-d6c7-4e1b-b34f-b606cdb73b62
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.