Kapliczki i krzyże w krajobrazie otwartym i zurbanizowanym Wielkopolski

• Autorzy: Rydzewska A. , Wilkaniec A.

Warianty tytułu

EN

Crosses and shrines in open and urbanized landscape of Wielkopolska

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Kapliczki i krzyże przydrożne stanowią ważny element krajobrazu kulturowego Polski. Często były stawiane w miejscach istotnych z punktu widzenia podziałów przestrzeni, upamiętniały również miejsca wydarzeń historycznych. Zazwyczaj krzyże i kapliczki stanowiły cenny dla lokalnej społeczności obiekt kultu religijnego i przestrzenny punkt orientacyjny, były otaczane troską i opieką. Przy kapliczkach i krzyżach pojawiały się drzewa pojedyncze, bądź tworzące proste układy kompozycyjne, krzewy, a także byliny i rośliny jednoroczne. Współcześnie zmieniają się formy zieleni im towarzyszące, ulega zmianie również stosunek lokalnych społeczności do tych obiektów. W badaniach prowadzonych w ostatnich latach w Katedrze Terenów Zieleni i Architektury Krajobrazu Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu zajmowano się tą formą architektury sakralnej występującej w Wielkopolsce.

EN

Crosses and shrines, standing next to roads are significant element of cultural landscape of Poland. This objects were raised in places important to spatial arrangement as crossroads, village limits, founders’ plot neighborhood. Crosses and shrines were also frequently established to commemorate historical events. These objects were precious for local community as a sacred place or landmark. Next to crosses and shrines trees, ornamental shrubs, perennial and one year plants were planted. Nowadays forms of greenery accompanying sacral objects have been changed. Also its value for local communities is different now then in historical times. Department of Landscape Architecture of University of Life Sciences in Poznań performed research on crosses, shrines and accompanying greenery in Wielkopolska region and city of Poznań. The aim of research was to recognize historical, landscape and art values of crosses and shrines and present trends in its maintenance and its place in local communities life.

Słowa kluczowe

PL

kapliczki i krzyże; wieś; miasto; badania terenowe; funkcje

EN

shrines and crosses; village; city; fieldwork; functions

• Wydawca: Komisja Krajobrazu Kulturowego Polskiego Towarzystwa Geograficznego
• Czasopismo: Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego
• Rocznik: 2013
• Tom: nr 21
• Strony: 89--102
• Opis fizyczny: Bibliogr. 6 poz., tab.

Twórcy

autor

Rydzewska A.

• Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu, Wydział Ogrodnictwa i Architektury Krajobrazu, Poznań, Polska

autor

Wilkaniec A.

• Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu, Wydział Ogrodnictwa i Architektury Krajobrazu, Poznań, Polska

Bibliografia

• Jabłońska-Ważny A., 2008: Klejnoty pejzażu Ziemi Kaliskiej: krzyże, kapliczki i figury przydrożne, Wyd. Edytor, Kalisz: 32-39.
• Kolbuszewski J., 1996: Cmentarze, Wydawnictwo Dolnośląskie, Wrocław.
• Majdecka-Srzeżek A., 2003: Zieleń obiektów sakralnych w Polsce – tradycja i współczesność [w:] Ogrody przyświątynne i klasztorne. Rekonstrukcja, rewaloryzacja, pielęgnacja. Stowarzyszenie Ogrody Dolnośląskie, Wrocław: 93-96.
• Seweryn T., 1958: Kapliczki i krzyże przydrożne w Polsce, Instytut Wydawniczy PAX, Warszawa.
• Sobczakowie J. i J., 2010: Poznań. Kapliczki przydrożne, Wydawnictwo Miejskie, Poznań.
• Zin W., 2004: Opowieści o polskich kapliczkach, WZ-FILM, Kraków.