Diamenty z ureilitów – badania katodoluminescencyjne meteorytów

• Autorzy: Sikorska M. , Karczemska A. , Jakubowski T. , Giro L.

Warianty tytułu

EN

Diamonds from ureilites – CL study of meteorites

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Analiza katodoluminescencyjna (CL) została wykorzystana do zbadania czterech różnych meteorytów należących do grupy ureilitów: Dhofar 1303, DaG 868, DaG 999 oraz NWA. We wszystkich próbkach odkryte zostały diamenty o różnych barwach luminescencji i widmach CL. Świadczy to o zróżnicowaniu rodzajów centrów luminescencji w sieci krystalicznej badanych ziaren. Głównymi liniami emisyjnymi w diamentach z ureilitów są: 433 ±5 nm, 615 ±5 nm i 520 ±5 nm. Badane diamenty należy zaliczyć do typu Ia. Są to diamenty zawierające podstawienia węgla przez atomy azotu (>1018 N/cm3) występujące w formie agregatów, a nie pojedynczych atomów.

EN

Four different meteorites of the ureilite group have been examined with cathodoluminescence method: Dhofar 1303, DaG 868, DaG 999 and NWA. Diamonds differing both in luminescence colours and CL spectra have been discovered in all the samples. They show diversity of luminescence centres in the crystalline lattice of the grains. Main emission lines in diamonds from ureilites are 433 ±5 nm, 615 ±5 nm and 520 ±5 nm. The diamonds should be classified as Type Ia. They contain substitutions of carbon by nitrogen atoms (>1018 N/cm3) occurring in the form of aggregates rather than individual atoms.

Słowa kluczowe

PL

meteoryty; ureility; diamenty; katodoluminescencja

EN

meteorites; ureilites; diamonds; cathodoluminescence

• Wydawca: Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy
• Czasopismo: Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego
• Rocznik: 2011
• Tom: nr 444
• Strony: 177--185
• Opis fizyczny: Bibliogr. 30 poz., 1 k. tabl., rys., tab., wykr.

Twórcy

autor

Sikorska M.

• Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy, ul. Rakowiecka 4, 00-975 Warszawa

autor

Karczemska A.

• Politechnika Łódzka, Instytut Maszyn Przepływowych, ul. Wólczańska 219/223, 93-005 Łódź

autor

Jakubowski T.

• Politechnika Łódzka, Instytut Inżynierii Materiałowej, ul. Stefanowskiego 1/15, 90-537 Łódź

autor

Giro L.

• Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy, ul. Rakowiecka 4, 00-975 Warszawa

Bibliografia

• [1] ARRHENIUS G., ALFVEN H., 1971 — Fractionation and condensation in space. Earth Planet. Sci. Lett., 10: 253.
• [2] BISCHOFF A., 2001 — Meteorite classification and the definition of new chondrite classes as a result of succesiful meteorite search in hot and cold deserts. Planetary and Space Science, 49: 769-776.
• [3] FUKUNAGA K., MATSUDA J., NAGAO K., MIYAMOTO M., ITO K., 1987 — Noble - gas enrichment in vapour - growth diamonds and the origin of diamonds in ureilites. Nature, 328: 141-143.
• [4] GAFT M., REISFELD R., PANCZER G., 2005 — Luminescence spectroscopy of minerals and materials. Springer-Verlag, Berlin, Heidelberg.
• [5] GOROBETS B.S., ROGOJINE A.A., 2002 — Luminescent spectra of minerals. (Reference-book). RPC VIMS, Moskwa.
• [6] GRUND T., BISCHOFF A., 1999 — Cathodoluminescence properities of diamonds in ureilites: further evidence for a shock - inducted origin". 62th Annual Meteoritical Society Meeting, Abstract 5074.
• [7] GUCSIK A., NISHIDO H., NAKAZATO T., NINAGAWA K., 2009 — Cathodoluminescence characterization of nanodiamonds: An application to the meteoritic nanodiamonds. Conference on micro-Raman spectroscopy and luminescence studies in the earth and planetary sciences. LPI Contribution, 1473: 42-43.
• [8] HUTCHISON R., 2004 — Meteorites: A Petrologic, Chemical and Isotopic Synthesis. Cambridge Univ. Press.
• [9] JAKUBOWSKI T., 2011 — Analiza odmian węgla w materii pozaziemskiej. Rozprawa Doktorska, Politechnika Łódzka.
• [10] JAKUBOWSKI T., KARCZEMSKA A., KOZANECKI M., GUCSIK A., MITURA S., 2009 — Micro-Raman Spectroscopy of Diamonds from Hot Desert Ureilites. 40th Lunar and Planetary Science Conference, Abstract 1382.
• [11] KARCZEMSKA A., 2010 — Diamonds in meteorites - Raman mapping and cathodoluminescence studies. J. Achiev. Mater. Manufact. Engineer., 43: 94-107.
• [12] KARCZEMSKA A., JAKUBOWSKI T., 2010 — Raman imaging of ureilitic diamonds. Lunar Planetary Science 2010. Abstract 1639.
• [13] KARCZEMSKA A., JAKUBOWSKI T., KOZANECKI M., TSZYDEL I., JAUSS A., GUCSIK A., 2009a — Micro-Raman spectroscopy of diamonds from JaH 054 and Sahara 98505 Ureilites, Statistic Research. AIP Conf. Proc. August 17, Volume 1163: 59-71.
• [14] KARCZEMSKA A., JAKUBOWSKI T., KOZANECKI M., 2009b — Raman spectroscopy studies of diamond and graphite phases in JaH 054 Ureilite. 72nd Annual Meteoritical Society Meeting, Abstract 5382.
• [15] KARCZEMSKA A., KOZANECKI M., SZURGOT M., SOKOŁOWSKA A., MITURA S., 2007 — Raman spectroscopy studies of meteoritic diamonds. Diamond & Related Materials, 16: 781-783.
• [16] LEWIS B. S., TANG M., WALKER J. F., ANDERS E., STEEL E., 1987 — Interstellargrains inmeteorites.Nature, 326: 160-162.
• [17] LIPSCHUTZ M. E., 1964 — Origin of diamonds in Ureilites. Science, 141: 1431-34
• [18] MATSUDA J., FUKUNGA K., ITO K., 1991 — Noble gas studies in vapour-growth diemonds: Comparision with Shock-produced diamonds and the origin of diamonds in ureilites. Geochem. et Cosmochim. Acta, 7: 20112-023.
• [19] OTT U., 1993 — Interstellar grains in meteorites. Nature, 364: 25-33.
• [20] PANCZER G., GAFT M., MARFUNIN A., 2000 — Systems of Interacting Luminescence Centers in Natural Diamonds: Laser-Induced Time-Resolved and Cathodoluminescence Spectroscopy. W: Cathodoluminescence in Geosciences (red. M. Pagel i inni): 359-372. Springer-Verlag, Berlin Heidelberg.
• [21] PONAHLO J., HAUBNER R., LUX B., 1994 — Cathodoluminescence (CL) and CL spectra of Microwave Plasma-enhanced CVD diamond. Mikrochim. Acta, 116: 143-156.
• [22] PRATESI G., 2009 — Impact diamonds: formation, mineralogical features and cathodoluminescence properties. W: Cathodoluminescence and its Application in the Planetary Sciences (red. A. Gucsik). Springer-Verlag, Berlin Heidelberg.
• [23] PRATESI G., LO GIUDICE A., VISHNEVSKY S., MANFREDOTTI C., CIPRIANI C., 2003 — Cathodoluminescence investigations on the Popigai, Ries and Lappajarvi impact diamonds. Amer. Mineral., 88, 11/12: 1778-1787.
• [24] SCHERER T., VAN DEN KERKHOF A.M., HAFNER S.S., 2001 — The cathodoluminescence and EPR characteristics of diamond from impact structures. W: Cathodoluminescence in Geosciences: New insights from CL in combination with other techniques. Abstracts. Freiberg University of Mining and Technology.
• [25] SHING Y.H., RICH D.H., POOL F.S., 1992 — Dependence of the cathodoluminescence of diamond films on deposition temperature. J. Appl. Phys., 71, 12: 6036-6038.
• [26] SZURGOT M., KARCZEMSKA A., KOZANECKI M., 2006 — Extraterrestrial diamonds. Nanodiam. PWN, Warszawa.
• [27] UREY H,C., 1956 — Diamonds, meteorites, and the origin of solar system. Astrophys. J., 125: 623-637.
• [28] WANG Z., ZHAO Y., ZHA Ch-S., XUE Q., DOWNS R.T., 2008 — X-Ray induced synthesis of 8H. Diamond. Advanced Materials, 20:3303-3307.
• [29] WEN B., ZHAO J., BUCKNUM M. J, YAO P., LI T., 2008 — First principles studies of diamond polytypes. Diamond & Related Materials, 17: 356-364.
• [30] ZAITSEV A.M., 2001 — Optical properties of diamond: a data handbook. Springer-Verlag, Berlin, Heidelberg.