60-lecie pracy naukowej prof. Jerzego Narbutta w Instytucie na Żeraniu

• Autorzy: Bilewicz Aleksander

Warianty tytułu

EN

60th anniversary of Prof. Jerzy Narbutt’s scientific work at the Institute in Żeran

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Artykuł opisuje dorobek 60-lecia pracy naukowej prof. Jerzego Narbutta. Autor, jeden z pierwszych uczniów prof. Narbutta, przedstawia jego drogę naukową, począwszy od asystenta w Zakładzie Radiochemii, przez badania w dziedzinie chemii jądrowej, aż po jego wkład w energetykę jądrową i radiofarmaceutyki. Profesor Jerzy Narbutt był pionierem w Polsce w badaniach związanych z chemią atomów gorących oraz badaniami podstaw procesów ekstrakcji, które przyczyniły się do rozwoju technologii odzysku kwasu borowego. Jego badania miały znaczenie zarówno w kontekście podstaw naukowych, jak i aplikacji praktycznych. Po 1989 r., po zmianach politycznych i gospodarczych w Polsce, prof. Narbutt wrócił do badań nad chemią koordynacyjną, a jego prace przyczyniły się do rozwinięcia tematów związanych z zastosowaniami radionuklidów w medycynie. Artykuł podkreśla znaczenie pracy prof. Narbutta w kontekście rozwoju polskiej atomistyki i wyzwań, które stawiały przed nią kolejne dekady.

EN

The article describes the achievements of 60 years of scientific work of Prof. Jerzy Narbutt. The author, one of the first students of Prof. Narbutt, presents his scientific path, starting from an assistant at the Department of Radiochemistry, through research in the field of nuclear chemistry, to his contribution to nuclear energy and radiopharmaceuticals. Prof. Jerzy Narbutt was a pioneer in polish research related to the chemistry of hot atoms and extraction processes, which contributed to the development of boric acid recovery technology. His research was important both in the context of scientific foundations and practical applications. After 1989, after political and economic changes in Poland, Prof. Narbutt returned to research on coordination chemistry, and his work contributed to the development of topics related to the applications of radionuclides in medicine. The article emphasizes the importance of Prof. Narbutt's work in the context of the development of Polish atomic science and the challenges it faced in the following decades.

Słowa kluczowe

PL

chemia jądrowa; proces ekstrakcji; energetyka jądrowa; radiofarmaceutyki; radionuklidy w medycynie

EN

nuclear chemistry; extraction process; nuclear energy; radiopharmaceuticals; radionuclides in medicine

• Wydawca: Polskie Towarzystwo Nukleoniczne
• Czasopismo: Postępy Techniki Jądrowej
• Rocznik: 2025
• Tom: z. 1
• Strony: 2--5
• Opis fizyczny: Bibliogr. 14 poz., rys, fot.

Twórcy

autor

Bilewicz Aleksander

• Instytut Chemii i Techniki Jądrowej, Warszawa

Bibliografia

• [1] Ostyk-Narbutt J. (2015). 60 lat radiochemii na Żeraniu. W: Od Instytutu Badań Jądrowych do Instytutu Chemii i Techniki Jądrowej. Kronika i wspomnienia 1955-2015 (s. 93-136). L. Waliś (Red.). Warszawa: Instytut Chemii i Techniki Jądrowej.
• [2] Ostyk-Narbutt J. (1973). Wpływ oddziaływań międzycząsteczkowych w fazie organicznej na ekstrakcję γ-pikoliny i dwutiocyjanianocztero(γ-pikolina)kobaltu(II). Praca doktorska. Warszawa: Instytut Chemii i Techniki Jądrowej.
• [3] Narbutt J. (1991). Hydratacja β-diketonianów metali i jej wpływ na równowagi podziałowe w procesach ekstrakcji. Warszawa: Instytut Chemii i Techniki Jądrowej. (Raport INCT-2119/V).
• [4] Narbutt J., Olza J., Przybyłowicz Z., & Siekierski S. (1979). Separation of fission and corrosion products from boric-acid solutions by solvent-extraction. J. Radioanal. Chem., 51(2), 185-190.
• [5] Narbutt J., Bilewicz A., & Bartoś B. (1988). Composite ion -exchangers selective to cations of alkali-metals. Chemia Anal., 33(2/3), 399-410.
• [6] Narbutt J., Czerwiński M., & Krejzler J. (2001). Seven-coordinate d0 and d10 ions: Computational and experimental studies on tris(tropolonato)metal(III)-TOPO adducts. Eur. J. Inorg. Chem., 12, 3187-3197.
• [7] Czerwiński M., & Narbutt J. (2005). Outer-sphere hydration and liquid partition of metal(III)chelate – density functional calculations. Eur. J. Inorg. Chem., 3, 555-562.
• [8] Gniazdowska E., & Narbutt J. (2000). Hydration of dioxaalkanes in aqueous solutions. J. Mol. Liq., 84(3), 273-278.
• [9] Narbutt J. (2005). Trends in radiochemistry of the beginning of the 21st century. Nukleonika, 50(Suppl. 3), S77-S81.
• [10] Narbutt J. (2016). New trends in the reprocessing of spent nuclear fuel. Separation of minor actinides by solvent extraction. Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska Sectio AA, 71(1), 123-140.
• [11] Bourg S., Geist A., & Narbutt J. (2015). SACSESS – the EURATOM FP7 project on actinide separation from spent nuclear fuels. Nukleonika, 60(4), 809-814. DOI: 10.1515/ nuka-2015-0152.
• [12] Steczek Ł., Narbutt J., Charbonnel M. -Ch., & Moisy Ph. (2015). Determination of formation constants of uranyl(VI) complexes with a hydrophilic SO3 -Ph-BTP ligands, using liquid-liquid extraction. Nukleonika, 60(4), 821-827. DOI: 10.1515/nuka-2015-0150.
• [13] https://cordis.europa.eu/project/id/508854/pl
• [14] Narbutt J., Rejnis M., Herdzik-Koniecko I., Steczek Ł., & Wodyński A. (2014). Zbadanie wpływu wybranych ligandów hydrofilowych na proces grupowej ekstrakcji aktynowców – GANEX. W: Rozwój technik i technologii wspomagających gospodarkę wypalonym paliwem i odpadami promieniotwórczymi (s. 9-26). L. Fuks (Red.). Warszawa: Instytut Chemii i Techniki Jądrowej.

Uwagi

Opracowanie rekordu ze środków MNiSW, umowa nr POPUL/SP/0154/2024/02 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki II" - moduł: Popularyzacja nauki (2025).