Wpływ odkrywkowej eksploatacji kruszyw naturalnych na środowisko z uwzględnieniem obszarów Natura 2000

• Autorzy: Sobczyk W. , Kowalska A.

Warianty tytułu

EN

The impact of opencast exploitation of natural aggregates on the environment including areas for the program of Natura 2000

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Eksploatacja kruszyw naturalnych ingeruje w środowisko przyrodnicze. Wywołuje skutki zamierzone i niezamierzone, pozytywne i negatywne. Oddziaływania spowodowane odkrywkową eksploatacją mogą być okresowe, długotrwałe lub nieodwracalne. Powstałe wyrobiska trwale wpływają na morfologię terenu i na stałe zmieniają krajobraz. Po zakończonej eksploatacji tereny po kopalniach odkrywkowych poddawane są rekultywacji, która ma na celu zrekompensowanie niekorzystnych zmian, powodowanych działalnością górniczą. Często zdarza się, że jest to początek atrakcyjnego sposobu zagospodarowania terenu. Nowo powstałe obszary stają się siedliskiem dla dziko żyjących gatunków fauny i flory, a tym samym przyczyniają się do zachowania różnorodności biologicznej. Liczne przykłady pozytywnego oddziaływania eksploatacji kopalin skłaniają do spojrzenia na górnictwo nie tylko jako na działalność zmierzającą do pozyskania wyłącznie dóbr materialnych kosztem środowiska, ale również tworzącą nowe wartości.

EN

Exploitation of natural aggregates affects the natural environment. Consequently, the arising results are intended and unintended, positive and negative. The effects of opencast mining may be temporary, long-term and irreversible. The excavations permanently affect the morphology of the terrain and change the landscape. After exploitation the open-pits post-areas become reclaimed in order to compensate the adverse changes caused by the mining activity. This often initiates the advantageous way of land use. New areas become habitats for wild species of fauna and flora, thus contributing to the preservation of biodiversity. Numerous examples of the positive impact of mining activity may lead to look at mining industry as an activity aimed not only at acquiring material goods at the expense of the environment, but also as an activity which creates new value.

Słowa kluczowe

PL

górnictwo odkrywkowe; kruszywa naturalne; ochrona środowiska; ochrona przyrody; tereny zdegradowane; Natura 2000

EN

opencast mining; natural aggregates; environment protection; nature protection; degraded areas; Natura 2000

• Wydawca: Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Górnictwa
• Czasopismo: Przegląd Górniczy
• Rocznik: 2013
• Tom: T. 69, nr 3
• Strony: 136--141
• Opis fizyczny: Bibliogr. 24 poz., tab., fot.

Twórcy

autor

Sobczyk W.

• AGH w Krakowie, Wydział Górnictwa i Geoinżynierii, Katedra Inżynierii Środowiska i Przeróbki Surowców

autor

Kowalska A.

• AGH w Krakowie, Wydział Górnictwa i Geoinżynierii, Katedra Inżynierii Środowiska i Przeróbki Surowców

Bibliografia

• 1. Badera J.: Ocena ryzyka konfliktów społeczno-środowiskowych związanych z działalnością górnictwa skalnego. Kopaliny 2012, nr 1, s. 12÷15.
• 2. Chudzik W., Ludwisiak Ł.: Rekultywacja na miarę XXI w. Surowce i Maszyny Budowlane 2011, nr 5, s. 90÷93.
• 3. Dyka M.: Wydobycie kruszyw a ochrona gruntów rolnych i leśnych. Surowce i Maszyny Budowlane 2011, nr 4, s. 42÷46.
• 4. Dyrektywa 92/43/EWG w sprawie ochrony siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory.
• 5. Ferreira M., Costa T.: Natural aggregate potential and associated environmental problems in the Aurá portion. Belém metropolitan region (BMR), State of Pará, Brazil, IAEG. United Kingdom, nr 187, London 2006.
• 6. Gładysz-Oczalska V.: Żwirownie a ochrona środowiska wg wymagań normy PN-EN ISO 14001:2005. Surowce i Maszyny Budowlane 2010, nr 3, s. 66÷70.
• 7. Kasztelewicz Z.: Rekultywacja terenów górniczych w polskich kopalniach odkrywkowych. Wyd. Naukowe AGH. Kraków 2010.
• 8. Kowalska A.: Zmiany antropogeniczne w dolinach rzecznych wywołane eksploatacją kruszyw naturalnych. W: Interdyscyplinarne zagadnienia w górnictwie i geologii pod red. Jana Drzymały i Wojciecha Ciężkowskiego, Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej, Wrocław 2010, s. 141÷148.
• 9. Kowalska A., Sobczyk W.: Metody oceny wpływu obiektów odkrywkowej eksploatacji górniczej na środowisko. [W:] Inżynieria procesowa w ochronie środowiska. XXVIII Międzynarodowa Konferencja Naukowa Opole-Piechowice 2009. Uniwersytet Opolski, Opole 2010, s. 20÷28.
• 10. Lapcik V., Lapcikova M.: Ocena wpływu górnictwa odkrywkowego na środowisko, Inżynieria mineralna. Wyd. Polskie Towarzystwo Przeróbki Kopalin, Kraków 2011.
• 11. Markowicz M.: Emisja hałasu do środowiska. Kopaliny 2009, nr 5, s. 3.
• 12. Markowicz M.: Negatywny wpływ górnictwa odkrywkowego – fakty i mity. Kopaliny 2010, nr 2, s. 8÷9.
• 13. Markowicz M.: Przyrodniczy kierunek rekultywacji. Kopaliny 2012 a, nr 3, s. 13÷14.
• 14. Markowicz M.: Erozja. Kopaliny 2012 b, nr 4, s. 3÷5.
• 15. Martyniak K.: Ważniejsze uwarunkowania przyrodnicze [W:] Wydobywanie kruszyw. Prace Naukowe Instytutu Górnictwa Politechniki Wrocławskiej 2011, nr 39, s. 199÷206.
• 16. Nieć M.: Stulecie idei ochrony złóż kopalin. Gospodarka Surowcami Mineralnymi 2008, tom 24, zeszyt 2/2, s. 47÷51.
• 17. Pawul M., Sobczyk W.: Akceptacja społeczna prac rekultywacyjnych na terenach przemysłowych na przykładzie Jastrzębia Zdroju. Rozdział w monografii: , Ustroń 2010, s. 51÷58.
• 18. Rademacher M. (red.): Promowanie różnorodności biologicznej w kopalniach surowców mineralnych. HeidelbergCement, Heidelberg 2008.
• 19. Radwanek-Bąk B.: Problem wzorca w schemacie ocen przekształceń środowiska P-S-R (presja-stan-reakcja) spowodowanych odkrywkową działalnością wydobywczą. Gospodarka Surowcami Mineralnymi 2008, Tom 24, zeszyt 2/2, s. 83÷93.
• 20. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 16 maja 2005 r. w sprawie typów siedlisk przyrodniczych oraz gatunków roślin i zwierząt, wymagających ochrony w formie wyznaczenia obszarów Natura 2000.
• 21. Sobczyk W. (red.): Laboratorium z ochrony środowiska, Wyd. AGH, Kraków 2010.
• 22. Sobczyk W., Biedrawa A., Kowalska A., Pawul M.: Edukacja – ekologia – ekorozwój, czyli o wdrażaniu zasad zrównoważonego rozwoju. Edukacja – Technika – Informatyka: wybrane problemy edukacji technicznej i zawodowej. Rocznik Naukowy 2010, nr 1, cz. 1, s. 265÷270.
• 23. Sobczyk W., Pawul M.: Społeczne aspekty rewitalizacji terenów zdegradowanych w wyniku odkrywkowej eksploatacji siarki w Tarnobrzegu. Rozdział w monografii: , Ustroń 2010, s.147÷157.
• 24. Sobczyk W., Pawul M.: Rewitalizacja terenów zdegradowanych wskutek działalności górniczej w świetle badań. Przegląd Górniczy 2012, t. 68, nr 3, s. 66-71.