Zmiana temperatury w procesie samowypływu nagazowanych wód podziemnych

• Autorzy: Żak S.

Warianty tytułu

EN

Temperature change in the process of spontaneous outflow of gas-bearing groundwaters

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W artykule przedstawiono krótki opis rozwiązania samoczynnego wypływu nagazowanych wód podziemnych z pionowych otworów wiertniczych. W rozwiązaniu przyjęto, że w rurach wydobywczych i w zwężkach odbywa się dwufazowy przepływ mieszaniny wodno-gazowej. W modelu przepływu uwzględniono zróżnicowanie prędkości wody i gazu. Główna problematyka artykułu dotyczy termodynamicznych efektów przepływu. Założono, że przepływ mieszaniny odbywa się w procesie adiabatycznym, tzn. bez wymiany ciepła między mieszaniną wodno-gazową a otoczeniem. Przyjęto, że zmiana temperatury podczas samowypływu jest skutkiem trzech procesów: odgazowania wody, rozprężania gazu i oporów tarcia. Obliczenia zmian temperatury wykonano, dokonując podziału rury wydobywczej i zwężki na segmenty. Wyniki obliczeń porównano z wynikami pomiarów na rzeczywistych otworach, w których prowadzono długotrwałe badania lub eksploatację. Wskazują one, że przedstawiony model samowypływu w sposób zadawalający opisuje przemiany termodynamiczne.

EN

The article provides a short description of a solution for spontaneous outflow of gas-bearing groundwaters from vertical boreholes. A two-phase flow of gas-water mixture in extraction pipes and chokes was adopted for the solution. Also, differences between water and gas velocities were taken into account. The article focuses chiefly on the problem of thermodynamic flow effects. An assumption was made that the flow of such a mixture occurs in an adiabatic process, i.e. there is no heat exchange between the gas-water mixture and the surroundings. It was also assumed that temperature change during spontaneous outflow results from three processes: degassing of water, gas expansion and frictional resistance. Calculations of temperature change were performed by dividing the extraction pipe and the choke into segments. Subsequently, the calculation results were compared with measurement results obtained on real holes where long-term research or extraction had been conducted. They prove that the presented spontaneous outflow model adequately describes thermodynamic processes.

Słowa kluczowe

PL

wody zgazowane; samoczynne wydobycie; przepływ dwufazowy; model z poślizgiem; termodynamika; przemiana adiabatyczna

EN

gas-bearing waters; spontaneous outflow; two-phase flow; slip model; thermodynamics; adiabatic transformation

• Wydawca: Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy
• Czasopismo: Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego
• Rocznik: 2013
• Tom: nr 456 Hydrogeologia z. 14/2
• Strony: 679--683
• Opis fizyczny: Bibliogr. 7 poz., tab., wykr.

Twórcy

autor

Żak S.

• Politechnika Wrocławska, Wydział Geoinżynierii, Górnictwa i Geologii, ul. M. Morelowskiego 89, 52-429 Wrocław

Bibliografia

• [1] ALVES I.N., ALHANATI F.J., SHOHAM O., 1992 — A unified model for predicting flowing temperature distribution in wellbores and pipelines: 363–367. SPE Production Engineering, New Orleans.
• [2] CIĘŻKOWSKI W., DULIŃSKI W., JÓZEFKO I., KIEŁCZAWA B., LIBER-MADZIARZ E., WITCZAK S., ZUBER A., ŻAK S., 2002 — Występowanie, dokumentowanie i eksploatacja endogenicznego dwutlenku węgla w Polsce – Poradnik metodyczny (red. W. Ciężkowski). Ministerstwo Środowiska, Departament Geologii i Koncesji Geologicznych. Wyd. Wrocł. Tow. Nauk., Wrocław.
• [3] CINAR M., ONUR M., SATMAN A., 2006 — Development of the Multi-feed p-T Wellbore Model for Geothermal Wells. Proceedings, Thirty-First Workshop on Geothermal Reservoir Engineering, Stanford University, Stanford, California, January 30–February 1.
• [4] DULIŃSKI W., ROPA C.E., 2003 — Analiza dwufazowego, nieizotermicznego przepływu wody mineralnej i CO2 w pionowym przewódzie wydobywczym, Wiertn. Nafta Gaz, 20, 1: 343–350.
• [5] PETALAS N., AZIZ K., 2000 — Amechanistic model for multiphase flow in pipes. J. Can. Pet. Tech., 39: 43–55.
• [6] ROPA C.E., DULIŃSKI W., 1999 — Ocena możliwości samoczynnego wydobycia i zagospodarowania nagazowanej wody mineralnej z odwiertu K-4a w Krynicy. Inż. Środowiska, 4, 1: 95–102.
• [7] ŻAK S., 2005 — Modelowanie samowypływu szczaw z odwiertów. W: Współczesne problemy hydrogeologii, 12 (red. A. Sadurski, A. Krawiec): 749–754. Wyd. UMK, Toruń.