BazTech - Yadda

1

Propozycje zmian w technologii głębienia szybów w polskich kopalniach rud miedzi celem zwiększenia jej efektywności

Fabich S., Golanowski M., Świtoń S., Waligóra A.

Przegląd Górniczy

|

2018

|

T. 74, nr 8

31--38

PL

Całokształt przedsięwzięć składających się na proces udostępniania złoża kopaliny użytecznej dedykowany jest konkretnym warunkom i formom jej zalegania, a wybór modelu wyrobiska oraz technologii jego wykonania uwarunkowane są wieloaspektową charakterystyką górotworu. Przy aktualnie stosowanej technologii w LGOM proces drążenia szybu do głębokości 1250 m, z 650 m strefą mrożeniową, trwa 5 lat. Zważając na wielkość inwestycji dąży się do skrócenia jej czasu i racjonalizacji kosztów. Celem tego planuje się wprowadzenie zmian w obecnie stosowanych technologiach głębienia wyrobisk udostępniających, a powstałych na bazie wieloletnich doświadczeń oraz licznych realizacji obiektów szybowych na terenach złożowych LGOM. W artykule zaprezentowano wyniki Zadania 5 Projektu I-MORE, współfinansowanego ze środków NCBiR oraz KGHM Polska Miedź S.A., którego nadrzędnym celem jest wypracowanie technologii głębienia szybów umożliwiającej realizację inwestycji w jak najkrótszym czasie, z zachowaniem bezpieczeństwa prac oraz przy możliwie najniższym poziomie kosztów.

EN

Shaft sinking process is dependent on specific geological, hydrogeological and mining conditions. Sinking of the 1250 m shaft with the technology that is currently used in LGOM mines lasts 5 years. The main goal of the investment is to shorten its time and to make costs more efficient. To achieve this target, some changes in the sinking technology were introduced. Those are based on experience of shaft sinking in LGOM mines which has been gained over years. This paper presents the results of Task 5 of the I-MORE Project, co-financed by the National Center for Research and Development and KGHM Polska Miedź S.A. The main goal of this project was to develop the shaft sinking technology which enables the investment to be completed in the shortest possible time, while maintaining work safety and the lowest possible cost.

2

Problem korozji łbów złączy śrubowych w aspekcie bezpieczeństwa funkcjonowania obudowy tubingowej szybów kopalń KGHM Polska Miedź S.A.

Fabich S., Szlązak M., Świtoń S.

Przegląd Górniczy

|

2018

|

T. 74, nr 8

17--23

PL

W szybach wentylacyjnych kopalń KGHM Polska Miedź S.A. stwierdza się korozję łbów śrub tubingowych, która wynika z warunków środowiskowych. Zgodnie z wymaganiami śruby powinny przez cały okres funkcjonowania szybu odpowiadać wymaganiom normowym. W przypadku zmniejszania się objętości łbów istnieje obawa co do zachowania warunku ich nominalnej wytrzymałości na rozciąganie i tym samym zachowania bezpieczeństwa funkcjonowania całej kolumny tubingowej. W artykule przedstawiono wyniki analizy warunków środowiskowych panujących w szybach KGHM Polska Miedź S.A, ocenę stanu śrub po ich oczyszczeniu z produktów korozji i analizę badań wytrzymałościowo-deformacyjnych.

EN

The ventilation shafts in mines owned by KGHM Polska Miedź S.A. face the corrosion problem of the bolts that are installed at horizontal flanges of tubing rings. According to the requirements, the bolts should comply with the standard requirements throughout the lifetime of the shaft. If the volume of the heads decreases, the nominal tensile strength will also decrease. This may cause significant safety issue. This paper presents an analysis of environmental conditions prevailing in the KGHM Polska Miedź S.A shafts, in connection with the assessment of bolts condition based on strength and deformation tests.

3

Optymalizacja procesu mrożenia górotworu w aspekcie minimalizacji kosztów przy jednoczesnym wzroście wydajności

Fabich S., Świtoń J., Świtoń S., Waligóra A.

Przegląd Górniczy

|

2018

|

T. 74, nr 8

24--30

PL

Wyrobiska udostępniające funkcjonujące w kopalniach LGOM z racji swojej lokalizacji w mocno zawodnionych i luźnych skałach kenozoicznych wymagały stosowania specjalnej metody ich głębienia. Technologią, którą wykorzystywano od samego początku eksploatacji złoża na monoklinie przedsudeckiej było mrożenie górotworu. Od początku lat 80. ubiegłego wieku stosowane są identyczne parametry tej metody, z nieznaczną modyfikacją wprowadzoną w roku 2000 umożliwiającą wykonanie tzw. mrożenia głębokiego. W ostatnich latach pojawiło się jednak wiele narzędzi umożliwiających modelowanie numeryczne procesu mrożenia, co w sposób szybki i stosunkowo prosty pozwala na wykonanie symulacji narastania płaszcza mrożeniowego w czasie. Z pomocą takich modeli numerycznych możliwe jest wytypowanie najbardziej efektywnej pod kątem czasowym i kosztowym konfiguracji instalacji mrożeniowej. W niniejszym artykule przedstawiono wyniki uzyskane w trakcie realizacji Zadania 4 Projektu I-MORE (w ramach programu CuBR). Optymalizacja procesu mrożenia dotyczyła aspektu jego wydajności oraz energochłonności i objęła m.in.: geometrię kręgu mrożeniowego, instalację obiegu solanki wraz ze zbiornikiem na solankę oraz parametry przepływu czynnika chłodzącego w otworach mrożeniowych, jak i w Stacji Agregatów Mrożeniowych.

EN

LGOM mines are placed in loose Cenozoic rocks, saturated with water. Due to this, the sinking shafts require the use of special methods of rock mass treatment. The technology that has been used since the very beginning was the artificial ground freezing. Since the beginning of the 80s of the last century, the same configuration of this method has been used, with a slight modification in 2000, allowing the implementation of the so-called deep freezing. In recent years, numerical modeling software showed up, which enables the possibility to estimate the rock mass freezing process. With the help of such numerical models, it is possible to select the most effective configuration of the freezing installation in terms of time and cost. This paper presents the results obtained during the implementation of task 4 of the I-MORE project (as part of the CuBR program). The optimization of the freezing process will concern the aspect of its efficiency and energy intensity and include, among others: the geometry of the freezing circle, the installation of the brine circuit along with the brine tank, and the flow parameters of the brine in the freezing pipes as well as in the Freezing Plant Station.

4

Projektowanie wysokowydajnych, trigeneracyjnych systemów klimatyzacji centralnej kopalń KGHM

Cygan S., Fabich S., Ludwig A.

Cuprum : czasopismo naukowo-techniczne górnictwa rud

|

2018

|

nr 4

69--82

PL

W artykule przedstawiono rozwiązania techniczne i projektowe, zastosowane w zaprojektowanym w nowo powstałym w KGHM CUPRUM Zakładzie Budownictwa Przemysłowego i Badań Materiałowych trigeneracyjnym systemie przygotowywania wody lodowej do celów chłodniczych powietrza kopalnianego, bazującym na skojarzonej produkcji energii elektrycznej, chłodu i ciepła podczas spalania paliwa gazowego w silnikach gazowych. Drugim istotnym poruszonym tu elementem jest ewolucja procesu projektowania obiektów o wysokim stopniu skomplikowania, ze zwróceniem szczególnej uwagi na nowoczesne narzędzia projektowe, umożliwiające proces projektowania w technologii BIM (Building Information Modeling), w wirtualnej rzeczywistości.

EN

The paper presents technical and design solutions applied in the KGHM CUPRUM's Underground Construction Engineering and Material Testing Department. Those methods were used for the trigeneration system of chilled water preparation for cooling purposes of mine air based on the combined production of electricity, cold and heat during the combustion of gaseous fuel in gas engines. The second important element raised in this paper is the evolution of the process of designing objects with a high degree of complexity, paying special attention to modern design tools enabling the design process in BIM (Building Information Modeling) technology in virtual reality.

5

Optymalizacja metod rozpoznania masywu skalnego w profilu wyrobiska udostępniającego w warunkach zalegania złóż rud miedzi

Fabich S., Nitek D., Ratajczakowska M., Waligóra A.

Budownictwo Górnicze i Tunelowe

|

2017

|

nr 1

20--27

PL

W artykule dokonano usystematyzowania ogółu czynności dotyczących pozyskiwania informacji o budowie geologicznej górotworu wraz z procedurą wyznaczania parametrów geomechanicznych, w zależności od stosowanej metodologii projektowania. W wyniku przeprowadzonych analiz, zaproponowano metodykę postępowania w postaci algorytmów działań ułatwiających charakterystykę masywu skalnego będącą podstawą do stworzenia najbardziej optymalnego modelu obliczeniowego. Niniejszy artykuł przedstawia wyniki projektu I-MORE, finansowanego w ramach projektu CuBR przez NCBiR oraz KGHM Polska Miedź SA.

EN

The article systematized the whole of activities related to retrieval of information on the geological structure of the rockmass, including the procedure for the determination of geomechanical parameters, depending upon the applied methodology of designing. As a result of the conducted analyzes, a methodology of the proceeding was proposed in the form of algorithms of activities facilitating the characteristics of the rockmass, being the basis for creation of the most optimal computational model. This article presents the results of the I-MORE project, financed within the CuBR project by National Centre for Research and Development /NCBiR/ and KGHM Polish Copper SA.

6

Ocena możliwości optymalizacji technologii głębienia szybów w polskich kopalniach rud miedzi

Fabich S., Świtoń S., Chojnacki W., Rutkowski T.

Budownictwo Górnicze i Tunelowe

|

2017

|

nr 1

28--36

PL

Głównym celem - uruchomionego w 2015 r. - projektu o kryptonimie I-MORE, współfinansowanego ze środków NCBiR oraz KGHM Polska Miedź S.A., jest opracowanie innowacyjnej metody udostępnienia głębokich złóż rud miedzi, której efektem byłoby maksymalne skrócenie czasu wykonania wyrobiska udostępniającego - w przypadku szybu o głębokości 1250 m ze strefą mrożoną 650 m z pięciu docelowo do około 3 lat. W niniejszym referacie zaprezentowano wyniki Zadania 1 tego projektu, którego podstawowym celem była analiza wszystkich elementów technologicznych występujących na ścieżce krytycznej obecnie stosowanej technologii wraz z oceną możliwości oraz skutków ich optymalizacji, przy zachowaniu pełnego bezpieczeństwa realizowanych w szybie prac.

EN

The main objective - of the project launched in 2015. - code-named I-MORE, co-financed by National Centre for Research and Development /NCBiR / and KGHM Polish Copper SA, consists in developing of an innovative method to open-up deep deposits of copper ore, the result of which would be to shorten the execution time of an opening-up working - in the case of the shaft of 1,250 m depth with the frozen zone of 650 m from five to about targeted three years. This paper presents the results of Task 1 of the project, the primary objective of which to analyze all the technological elements occurring in the critical path of the currently applied technology, together with the an evaluation of the possibilities and consequences of its optimization, while maintaining complete safety of the works being performed in the shaft.

7

Problemy z utrzymaniem obudowy powłokowej w interwale soli kamiennej szybu SW-4 kopalni ZG „Polkowice-Sieroszowice"

Fabich S., Morawiec P., Soroko K., Szlązak M.

Przegląd Górniczy

|

2016

|

T. 72, nr 3

65--74

PL

Szyb SW-4 znajduje się tuż przy granicy obszaru złoża rud miedzi „Sieroszowice" z położonym na północ obszarem złoża rud miedzi „Głogów Głęboki Przemysłowy". W bezpośrednim sąsiedztwie szybu SW-4 występuje warstwa soli kamiennej o miąższości ok. 153 m. Spąg warstwy soli zalega na głębokości od 1179,95 do 1179,5 m, strop na głębokości od 1027,2 do 1027,5 m. Sól najstarsza jest wykształcona w postaci zróżnicowanego kompleksu warstw, których głównym składnikiem jest halit. Obecnie, największym problemem związanym z obecnością soli w obrębie nowo wybudowanego szybu są jej właściwości reologiczne, uwidaczniające się w postaci konwergencji szybu, której towarzyszy łuszczenie się ociosów na całym odcinku solnym. Łuszczenie ociosów solnych jest konsekwencją towarzyszącemu procesowi reologicznego pełzania zjawiska dylatancji. W przypadku szybu SW-4 dopuszczenie do obwałów zagrażałoby bezpieczeństwu jego funkcjonowania. Z tego też względu nadrzędnym celem towarzyszącym procesowi projektowania obudowy szybu na odcinku solnym było pełne zabezpieczenie wyrobiska szybowego obudową spełniającą dwie funkcje. Funkcja pierwsza - izolująca ocios solny od płynącego szybem powietrza oraz migracji w masyw solny wód z nieszczelności w obudowie - funkcję tę pełni obudowa powłokowa. Funkcja druga zabezpieczająca wyrobisko szybowe przed skutkami dylatancji masywu solnego - funkcję tę pełni obudowa stalowa, kołowa podatna z profili V25. Konsekwencją reologicznego płynięcia oraz dylatancji jest konieczność okresowej przebudowy szybu na odcinku solnym. Każda z przebudów będzie polegała na odtworzeniu pierwotnego przekroju szybu na odcinku solnym wraz z odtworzeniem jego obudowy.

EN

SW-4 shaft is located in the border of "Sieroszowice" and "Głogów Głęboki Przemysłowy" mining area. In the vicinity of SW-4 shaft a layer of rock salt has a thickness of - 153 m. Floor of this layer lies at the depth of between 1179.5 m and 1179.95, and the roof - 1027.2 to 1027.5 m. Halite is the main composite of this deposit. Currently, the biggest problem associated with the presence of salt in the newly constructed shaft is convergence of the walls connected with rheological properties of salt. Additional phenomenon which exists in the shaft is exfoliation of side walls connected with dilation. In case of SW-4 shaft, letting these phenomena to exist could jeopardize safety of its operation. Therefore, the shaft lining was being developed with the intention to achieve two major goals. The first one was to prevent from migration of air and water from the shaft into side walls. This has been achieved by use of shell lining. The second goal was to protect the shaft from dilatation influence. This has been done by use of V25 susceptible lining. The consequence of the rheological flow and dilation is the need to periodically rebuild the shaft lining in salt deposit interval. Each reconstruction relies on restoring the original shaft diameter along with the reconstruction of the lining.

8

Design of the shaft lining and shaft stations for deep polymetallic ore deposits: Victoria Mine case study

Fabich S., Bauer J., Rajczakowska M., Świtoń S.

Mining Science

|

2015

|

Vol. 22

127--146

EN

In order to properly design a shaft it is necessary to acquire full information about the rock mass in the exploration area. It is especially crucial in the case of the deposit of an unusual vertical intrusion shape, occurring at a great depth. Such a situation implies that the shaft lining design must take into consideration not only the geomechanical properties of the rock mass but also the virgin stresses (often having significant values). In this paper, the methodology of the shaft lining and shaft station lining design for a deep shaft is presented based on the Victoria Mine located in Canada. Taking into consideration the geological structure as well as the results of the laboratory tests, the properties of the rock mass were derived. Next, the numerical calculation was performed based on the elasto-plastic model of the rock mass. The numerical analysis consisted of simulation of the multistage technology of the shaft excavation and lining execution. This allowed to estimate the forces in rock bolts of the temporary ground support as well as stresses in the final concrete lining of the shaft.

PL

Do procesu projektowania obudów wyrobisk udostępniających złoże wymagane jest posiadanie pełnych informacji o górotworze rejonu złożowego. Jest to szczególnie ważne w przypadku złoża zalegającego na dużej głębokości, o nietypowym kształcie pionowej inkluzji, gdzie dobór obudowy musi uwzględniać nie tylko własności geomechaniczne masywu skalnego, ale również naprężenia tektoniczne (pierwotne), niekiedy o znacznych wartościach. W niniejszym artykule zaprezentowano metodykę doboru obudowy szybu oraz obudowy wlotów dla głębokiego szybu na przykładzie Kopalni Victoria w Kanadzie. W oparciu o informacje o budowie geologicznej oraz bazując na wynikach badań prowadzonych dla potrzeb rozpoznania złoża określono własności masywu skalnego. Na ich podstawie opracowano numeryczny, sprężysto-plastyczny model górotworu. W analizie numerycznej, wykorzystującej możliwości posiadanego oprogramowania zasymulowano zgodnie z założoną technologią wieloetapowe wykonywanie wyrobiska szybowego wraz z jego obudową, co pozwoliło na oszacowanie wielkości sił w kotwach obudowy wstępnej szybu oraz wlotów podszybi, jak również naprężeń w betonie obudowy ostatecznej szybu.

9

Analiza wentylacyjna wykorzystania projektowanych otworów wielkośrednicowych jako wspomagającej drogi doprowadzenia powietrza do wyrobisk kopalni

Fabich S., Rosiek F., Sikora M., Urbański J.

Cuprum : czasopismo naukowo-techniczne górnictwa rud

|

2015

|

nr 3

105--114

PL

Przedstawiono efekty wentylacyjne zastosowania projektowanych otworów wielkośrednicowych dla prowadzenia powietrza na odcinku pokładu solnego, w czasie prowadzenia przebudowy szybu, w jego części przechodzącej przez ten pokład. Szybem ma dopływać do kopalni ok. 70 000 m3/min powietrza świeżego, z prędkością ok. 27 m/s. Podczas remontu solnego odcinka szybu prędkość przepływu powietrza musi być ograniczona do ok. 4 m/s, ilość powietrza w szybie nie może przekroczyć 10 000 m3/min. Pozostałą część powietrza planuje się doprowadzić do kopalni otworami wielkośrednicowymi. Analizie wentylacyjnej poddano różne modele dopływu powietrza do wyrobisk podszybia, wpływ zmian przekroju szybu na pracę zlokalizowanej na podszybiu stacji wentylatorów oraz wpływ wykonania dwóch lub czterech otworów wielkośrednicowych na parametry pracy tej stacji, przy pełnej drożności wentylacyjnej szybu, a następnie przy ograniczeniu ilości powietrza płynącego szybem na odcinku solnym do 10 000 m3/min.

EN

In this paper, the usage of the designed raisebores as an additional road of air, during the reconstruction of the shaft in rock salt interval, was shown. The amount of the air that has to be delivered to the mine through the shaft is approx. 70000 m3/min, and the velocity of the air is up to about 27 m/s. During the reconstruction of the shaft the air velocity has to be reduced to approx. 4 m/s, which means that the amount of air that flaws through the shaft must not exceed 10000 m3/min. The remaining amount of air has to be delivered other way. Raisbores were chosen as an option. The analyses were performed to determine the influence of changing the shaft diameter onto the underground fan station, with two or four raisebores included. Those analyses were done for two main shaft configurations: with full patency of the ventilation shaft, and with reducing the amount of air flowing into the shaft (in rock salt depth interval) to 10000 m3/min.

10

Wpływ ciepła hydratacji betonu na procesy termiczne zachodzące w strefie kontaktowej z płaszczem mrożeniowym

Fabich S., Świtoń S.

Cuprum : czasopismo naukowo-techniczne górnictwa rud

|

2013

|

nr 2

5--12

PL

Przedstawiono analizę wpływu ciepła hydratacji betonu na procesy termiczne zachodzące w strefie kontaktowej płaszcza mrożeniowego z wykonywaną w warunkach zamrożonego górotworu obudową szybową. Ilość ciepła emitowana w procesie wiązania betonu może mieć kluczowe znaczenie dla stanu zamrożenia ociosów, co bezpośrednio może przełożyć się na bezpieczeństwo podczas głębienia szybu. Analiza ta została wykonana z zastosowaniem metody elementów skończonych. Do obliczeń posłużono się rzeczywistymi wartościami parametrów termicznych skał oraz betonu. W wyniku analizy uzyskano informacje odnośnie dynamiki zmian temperatury strefy kontaktowej, a w szczególności określono czas, po którym nastąpi powtórne jej zamrożenie.

EN

In this paper hydratation heat influence into the thermal processes that occurs in the contact zone between frozen wall and concrete lining has been analysed. Amount of heat that is emitted by this concrete may be crucial for freezing wall condition which may be important in matter of safety during the shaft sinking. This analysis was conducted using Finite Elements Method. Real thermal properties of rock and concrete were used within the calculations. Information about the dynamics of temperature changes at the contact zone as well as the time of refreezing were gained during this analysis.

11

Koncepcja przebudowy i wyposażenia szybu "Paderewski" w Kopalni Soli "Wieliczka"

d'Obyrn K., Chwałek J., Kucharz J., Fabich S., Kokot B.

Cuprum : czasopismo naukowo-techniczne górnictwa rud

|

2013

|

nr 1

113-121

PL

W referacie przedstawiono historię dziewiętnastowiecznego szybu funkcjonującego w Kopalni Soli "Wieliczka" - projekt koncepcyjny przebudowy szybu, podszybia oraz wyposażenie szybu w urządzenia docelowe.

EN

The paper presents the history of the nineteenth-century shaft located in "Wieliczka" Salt Mine - conceptual project of reconstruction works and equipping the shaft.

12

Stan naprężenia i przemieszczenia rur mrożeniowych w procesie głębienia szybów metodą mrożeniową w technologii podwieszanej obudowy tubingowej przy zabiorach 1,5 oraz 3,0 m

Waszewski W., Fabich S.

Cuprum : czasopismo naukowo-techniczne górnictwa rud

|

2012

|

nr 1

5-18

PL

W dostępnej literaturze naukowo-technicznej brak jest obliczeniowych metod wyznaczania stanu naprężeń, odkształceń i przemieszczeń pierścienia zamrożonego górotworu w otoczeniu otworu szybowego uwzględniających współpracowanie z tym pierścieniem rur mrożeniowych. W artykule omówiono sposób oraz wyniki wyznaczenia stanu naprężeń, przemieszczeń oraz kształtu linii ugięcia rur w czasie odsłonięcia ociosów głębionego szybu. Obliczenia przeprowadzono dla dwóch rodzajów gruntów: iłu stalowo-szarego i piasku mało ilastego oraz dwóch cyklogramów robót: przy zabiorze 1,5 m/d i zabiorze 3 m (2 zabiory po 1,5 m). Zastosowana metoda obliczeniowa została szczegółowo omówiona w pracy [1].

EN

In the available scientific and technical publications there are not any calculation methods for determining the state of stress, deformation and dislocations of the frozen rock mass ring in the vicinity of shaft hole which take into interaction of the ring and frozen pipes. The way and results of determining the state of stress, dislocations and the shape of deflection curve during uncovering the shaft walls during sinking operation are described in the paper. The calculations were carried out for two types of ground: gray clay and Iow silt sand and for two cycles of works: for the cut of 1.5 m/d and 3 m/d (two 1.5 m cuts). Calculation method is discussed in detail in [1].

13

Doświadczenia związane z użytkowaniem oraz stosowana profilaktyka obudów tubingowych szybów w LGOM

Fabich S., Kokot B., Szlązak M.

Rudy i Metale Nieżelazne

|

2008

|

R. 53, nr 9

531-538

PL

Na terenie kopalń LGOM funkcjonuje obecnie 29 szybów. We wszystkich, na odcinku utworów trzeciorzędu oraz górnych warstw pstrego piaskowca funkcjonuje obudowa tubingowa. Obudowa ta, pomimo wielu niepodważalnych zalet ulega obecnie stopniowej destrukcji wskutek przejmowania przez nią znaczących deformacji górotworu, będących konsekwencją wpływów od prowadzonej eksploatacji złoża. Występujące uszkodzenia dotyczą kolumn tubingowych szybów najstarszych (okres funkcjonowania ponad 35 lat) o średnicy 6,0 m, ze szczelinami pikotażowymi. Uszkodzeniom o charakterze kompresyjnym ulegają przede wszystkim segmenty tubingowe zabudowane na szczelinach pikotażowych. Podstawową metodą naprawy uszkodzonych segmentów tubingowych jest ich wzmocnienie poprzez wbudowywanie w przestrzenie międzyżebrowe dopasowywanych żeliwnych wkładek wzmacniających. Obecnie, wobec coraz większej skali oddziaływania eksploatacji na obudowy szybów, istotnego znaczenia nabierają działania profilaktyczne, mające na celu ograniczenie ich skutków na obudowie. Pierwszym kierunkiem podejmowanych działań jest dobór odpowiedniego systemu eksploatacji złoża w bezpośrednim sąsiedztwie granic filarów ochronnych, tak by ograniczyć do minimum wpływy z nią związane. Drugim kierunkiem działań jest przygotowanie kolumny tubingowej na bezpieczne przejmowanie wpływów od prowadzonej eksploatacji.

EN

In the mines of the LGOM Copper Belt operate 29 pit shafts. In all of them, tubbing lining is used in the zone of Tertiary formations and in the upper layers of variegated sandstone. In spite of many undeniable advantages, this lining undergoes at present gradual destruction resulting from its exposure to considerable rock mass deformations, which are the consequence of mining activity. The damages are being found in tubbing columns of the oldest shafts (operating over 35 years) having the diameter of 6 m and picotage slots. Damages of the compressive character are encountered mainly in the tubbing segments built onto the picotage slots. A basic method of repairing damaged tubbing segments is their reinforcement by means of fitted insertions from cast iron built into inter-rib spaces. For the time being, because of increasing impact of mining activity on the shaft lining, undertaking of adequate preventive measures becomes of great importance so as to limit lining destruction. The first direction of activities undertaken is the selection of suitable mining system in the immediate vicinity of protective pillars, enabling minimisation of related impacts. The second type of protective measures includes preparation of a tubbing column for secure taking over of the impact from mining operations.

14

Nowe górnicze projekty inwestycyjne

Fabich S., Sadecki Z., Kokot B.

Cuprum : czasopismo naukowo-techniczne górnictwa rud

|

2008

|

nr 2

125-141

PL

Okres intensywnych prac projektowych o fundamentalnym znaczeniu dla LGOM kończy się wraz z budową kopalni "Sieroszowice". Utrzymuje się zapotrzebowanie na projekty modernizacyjne i odtworzeniowe mocy produkcyjnych zakładów górniczych, przeróbki mechanicznej, zakładów zaplecza KGHM. W ostatnich latach obserwuje się wzrost zainteresowania poszerzeniem bazy zasobowej oraz prac projektowych nad zagospodarowaniem potencjalnych złóż rudy miedzi. Ponadto doświadczenia nasze wykorzystywane są w projektach górniczych realizowanych dla zagranicznych przedsiębiorstw.

EN

The period of intense design works which were of fundamental importance for the Legnica-Glogow Copper Basin completed with the Sieroszowice Mine construction. There is still a need for some modernization and replacement projects for maintaining the production capacity of mines, concentrators and back-up facilities of KGHM Polska Miedz SA. During last years the increased interest in the resource base enlargement and design works concerning the potential copper ore deposits management is observed. Moreover our experience is used in foreign mining projects.

15

Ocena stanu obudowy murowej szybu "Kościuszko" kopalni soli "Wieliczka"

Bauer J., Fabich S., Kokot B., Szlązak M.

Prace Naukowe Instytutu Geotechniki i Hydrotechniki Politechniki Wrocławskiej. Konferencje

|

2007

|

Vol. 76, nr 42

73-82

PL

Referat zawiera ocenę wytężenia odcinka murowej obudowy szybu o eliptycznym przekroju wykonaną w oparciu o model obliczeniowy programu elementów skończonych PHASES2 oraz sposób oceny nośności zgodnie z normą PN-B-03002 Konstrukcje murowe. W celu określenia warunków pracy obudowy przedstawiono uwarunkowania geologiczne i hydrogeologiczne posadowienia zabytkowego szybu oraz rozwiązania konstrukcyjne obudowy. W oparciu o badania in situ określono parametry wytrzymałościowe muru obudowy.

EN

In the paper safety factors of brick shaft support with an elliptic cross section are calculated. The Finite Element Program PHSES2 and the procedure suggested by PN-B-03002. Brick Structures national codes are utilized. The shaft brick support is affected by geological and hydro-geological conditions of rock massif. Strength parameters of brick shaft wall were determined on the base of in situ, nondestructive tests.

16

Obudowa tubingowa szybów w LGOM : przyczyny uszkodzeń obudowy, stosowana profilaktyka zapobiegania uszkodzeniom oraz metody napraw

Fabich S., Kokot B., Kulicki J., Szlązak M.

Górnictwo i Geoinżynieria

|

2007

|

R. 31, z. 3

113-125

PL

Na terenie kopalń LGOM funkcjonuje obecnie 29 szybów. We wszystkich z nich na odcinku utworów trzeciorzędu oraz górnych warstw pstrego piaskowca funkcjonuje obudowa tubingowa. Obudowa ta pomimo wielu niepodważalnych zalet ulega obecnie stopniowej destrukcji wskutek przejmowania przez nią znaczących deformacji górotworu, będących konsekwencją wpływów od prowadzonej eksploatacji złoża. Występujące uszkodzenia dotyczą kolumn tubingowych szybów najstarszych (okres funkcjonowania ponad 35 lat) o średnicy 6,0 m, ze szczelinami pikotażowymi. Uszkodzeniom o charakterze kompresyjnym ulegają przede wszystkim segmenty tubingowe zabudowane na szczelinach pikotażowych. Podstawową metodą naprawy uszkodzonych segmentów tubingowych jest ich wzmocnienie poprzez wbudowywanie w przestrzenie międzyżebrowe indywidualnie dopasowywanych, żeliwnych wkładek wzmacniających o różnorodnej konstrukcji, zależnej od charakteru uszkodzenia. Obecnie, wobec coraz większej skali oddziaływania eksploatacji na obudowy szybów, istotnego znaczenia nabierają działania profilaktyczne mające na celu ograniczenie ich skutków na obudowie. Pierwszym kierunkiem podejmowanych działań jest dobór odpowiedniego systemu eksploatacji złoża w bezpośrednim sąsiedztwie granic filarów ochronnych, tak by ograniczyć do minimum wpływy z nią związane. Drugi kierunek działań to przygotowanie kolumny tubingowej na bezpieczne przejmowanie wpływów od prowadzonej eksploatacji. I tu realizuje się działania idące w kierunku wzmocnienia lub upodatnienia kolumny tubingowej w rejonach szczelin pikotażowych.

EN

At present on the area of LGOM mines operate 29 shafts. In all of them, on the section of Tertiary formations and upper layers of the bountersandstone tubbing lining is placed. This lining, in spite of many irrefutable advantages undergoes at present the gradual destruction resulting from taking over the significant deformations of the rock-mass being the consequence of mining operations impact. Damages refer to tubbing columns of the oldest shafts (period of operation over 35 years) having diameter of 6,0 m and picotage slots. Damages of the compression character firstly concern all tubbing segments built-up on picotage slots. A basic method of the repair of damaged tubbing segments is strengthening them by installing into inter-rib spaces, individually fitted cast-iron strengthening insertions of various construction, depending on the character of the damage. Nowadays, due to the more and more greater scale of mining impact on shafts lining, preventive actions aimed to limit the lining destruction, become of the critical importance. A first direction of activities undertaken is the selection of the suitable mining system in the close vicinity of protective pillars, to minimize their impact on the shaft. Second direction is preparation of the tubbing column to taking over the impact of mining operations safety. And there the activities targeted to strengthen or yield the tubbing column in the areas picotage slots are carried out.

17

Przebudowa szybu "Regis" w Kopalni Soli "Wieliczka"

Chwałek J., Fabich S., Kokot B., Kucharz J.

Cuprum : czasopismo naukowo-techniczne górnictwa rud

|

2007

|

nr 2

65-79

PL

Przedstawiono rys historyczny najstarszego funkcjonującego szybu w Kopalni Soli "Wieliczka" - szybu Regis oraz dotychczasowy przebieg jego przebudowy.

EN

Historical trait of the oldest shaft in Wieliczka Salt Mine - Regis Shaft and the works which had been done are shown in the article.

18

Prognoza wpływów eksploatacji prowadzonej w rejonie filara ochronnego na deformacje obudów szybów l-IV i l-V kopalni Lubin

Fabich S., Kokot B., Szlązak M., Mróz J.

Prace Naukowe Instytutu Geotechniki i Hydrotechniki Politechniki Wrocławskiej. Konferencje

|

2005

|

Vol. 75, nr 41

109-120

PL

Przedstawiono sposób wykonania oraz wyniki prognozy wpływu robót górniczych prowadzonych w uwolnionych zasobach filara ochronnego na stan deformacji powierzchni odbudów szybów L-IV i L-V kopalni Lubin.

EN

The method of analysis and prediction results concerning the effect of mining, within the protective pillar of the L-IV and L-V shafts of the Lubin mine, on the surface subsidence and shaft lining deformation are presented.

19

Pomiary, badania i obserwacje zachowania się obudów szybów P-III i P-IV w aspekcie prowadzonej eksploatacji przyszybowej

Fabich S., Tekieli G.

Cuprum : czasopismo naukowo-techniczne górnictwa rud

|

2005

|

nr 3

59-76

PL

W artykule przedstawiono charakterystykę szybów P-III i P-IV kopalni ZG Polkowice-Sieroszowice, należącej do KGHM Polska Miedź S.A. Następnie opisano dotychczasową i planowaną eksploatację wokół filara ochronnego ww. szybów, jak i w samym filarze. Ze względu na obserwowane i prognozowane wpływy ww. eksploatacji w szybach, w kolejnych częściach artykułu przedstawiono metody badań, pomiarów i obserwacji obudów szybów wykorzystane do monitorowania ich zachowania podczas ww. eksploatacji.

EN

Characteristics of P-III and P-IV shafts and exploitation around shafts safety pillar and further concepts of mining freed reserves of deposit are shown in the paper as well as the description of applied methods of measurements, tests in-situ and observations of behavior of mining shafts support.

20

Współpraca kotwi z górotworem o charakterystyce sprężysto-plastycznej z osłabieniem

Bauer J., Fabich S., Wojtaszek A.

Cuprum : czasopismo naukowo-techniczne górnictwa rud

|

2003

|

nr 3

55-75

PL

W artykule przedstawiono przykład komputerowo wspomaganego projektowania rozmieszczenia kotwi w górotworze o charakterystyce sprężysto-plastycznej z osłabieniem. Wykazano, że za pomocą zastosowanego algorytmu można dokonać jedynie optymalizacji miejsc usytuowania kotew i ich orientacji przestrzennej. Ustalenie rozstawu kotew w siatce kotwienia wymaga odwołania się do jednej z klasycznych hipotez pracy kotwi lub praktyki stosowania tej obudowy w rozpatrywanej kopalni.

EN

The paper describes the example of computer-aided design of spacing the roof bolts with elastic and plastic characteristics with softening within the rock-mass. It was shown that using the presented algorithm one can only optimize the roof bolt location and their space attitude. Pattern of bolting have to be set up on the base of a classical bolt theory or mining practice.