BazTech - Yadda

1

Użytkowanie i nadzorowanie sprzętu laboratoryjnego

Bartkowiak-Wieczorek J., Kujawski R., Kujawski J., Bogacz A.

Laboratorium - Przegląd Ogólnopolski

|

2016

|

nr 1-2

53--58

PL

Właściwe użytkowanie sprzętu laboratoryjnego oznacza stosowanie się do szeregu wytycznych przedstawionych w przepisach prawa, w normach jakościowych, w dobrych praktykach, a także w zaleceniach producenta. Publikacja stanowi przegląd wybranych wymagań prawnych i jakościowych dotyczących postępowania ze sprzętem laboratoryjnym, zwraca również uwagę na odpowiednią postawę laboratorium w zakresie tworzenia i przestrzegania procedur wewnętrznych.

2

Pareto Joint Inversion of 2D Magnetotelluric and Gravity Data – Towards Practical Applications

Miernik K., Bogacz A., Kozubal A., Danek T., Wojdyła M.

Acta Geophysica

|

2016

|

Vol. 64, no. 5

1655--1672

EN

In this paper, a Pareto inversion based global optimization approach, to obtain results of joint inversion of two types of geophysical data sets, is formulated. 2D magnetotelluric and gravity data were used for tests, but presented solution is flexible enough to be used for combination of any kind of two or more target functions, as long as misfits can be calculated and forward problems solved. To minimize dimensionality of the solution, space and introduce straightforward regularization Sharp Boundary Interface (SBI) method was applied. As a main optimization engine, Particle Swarm Optimization (PSO) was used. Synthetic examples based on a real geological model were used to test proposed approach and show its usefulness in practical applications.

3

Właściwości gleb organicznych popożarowych obszarów leśnych na przykładzie obiektu Mikorzyce-Górowo

Bogacz A., Łabaz B., Woźniczka P.

Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie

|

2014

|

T. 14, z. 4

5--16

PL

Badania przeprowadzono na glebach leśnych, po pożarze, w pobliżu miejscowości Mikorzyce-Górowo w województwie dolnośląskim. Pożar na przesuszonych glebach organicznych obserwowano w 1986 r. na powierzchni kilkunastu hektarów. Próbki gleby zebrano z 4 wyznaczonych profili glebowych. Pożar zmniejszył miąższość poziomów organicznych i stworzył w glebie oraz na jej powierzchni poziomy z popiołem. Poziomy pożarowe miały kwaśny odczyn. Gleba była wzbogacona w wapń, magnez, sód i potas. Niektóre warstwy z domieszką popiołu miały ziarnistą strukturę. Na podstawie budowy morfologicznej oraz właściwości, gleby sklasyfikowano jako organiczne murszowe i organiczno-mineralne [PTG 2011]. Ze względu na zawartość materii organicznej, gleby klasyfikowano najczęściej jako Histic lub Humic Gleysols [FAO 2006].

EN

The study was conducted in burnt forest soils near Mikorzyce-Górowo. A fire over a few hectares of organic soil was observed in 1986. Soil samples were collected in 4 selected soil profiles which represented different intensity of fire effects. The fire decreased organic layer thickness and created soil layers with ash. Post fire soil horizons had strongly acidic and acidic reaction. The soil was enriched with calcium, magnesium, sodium and potassium. Layers with ash had grainy structured. Based on their morphology and properties, the soils were classified as muck and organicmineral soil [PTG 2011]. With regard to organic matter content, soils were most often classified as Histic, Humic Gleysols or Histosols with horizons enriched with ash [FAO 2006].

4

Jakościowe i prawne aspekty użytkowania i nadzorowania sprzętu laboratoryjnego

Bartkowiak-Wieczorek J., Bogacz A., Kujawski R., Kujawski J.

Laboratorium - Przegląd Ogólnopolski

|

2014

|

nr 9-10

17--22

PL

Właściwe użytkowanie sprzętu laboratoryjnego, w znacznym stopniu decyduje o poprawności wyniku końcowego, oznacza stosowanie się do szeregu wytycznych przedstawionych w przepisach prawa, w normach jakościowych, w dobrych praktykach, a także w zaleceniach producenta. W pracy dokonano przeglądu wybranych wymagań prawnych i jakościowych dotyczących postępowania ze sprzętem laboratoryjnym, zwrócono również uwagę na odpowiednią postawę laboratorium w zakresie tworzenia i przestrzegania procedur wewnętrznych.

EN

A proper use of laboratory equipment, determining the accuracy of the final result, means adherence to a set of guidelines set forth in the rules of law, the standards of quality, in good practices, as well as manufacturer’s recommendations. In this paper we overviewed selected legal requirements and quality standards for handling laboratory equipment, also draws attention to proper posture laboratory for the creation of and compliance with internal procedures.

5

Metody zwiększania retencji wodnej na terenach zurbanizowanych

Bogacz A., Woźniczka P., Burszta-Adamiak E., Kolasińska K.

Przegląd Naukowy Inżynieria i Kształtowanie Środowiska

|

2013

|

Vol. 22, No. 1

27--35

PL

Wraz ze wzrostem uszczelnienia zlewni wzrasta ilość odpływających wód. Dla przeciwdziałania tym niekorzystnym zmianom konieczne staje się podejmowanie działań mających na celu zwiększenie retencji wodnej. Do tego celu służą rozwiązania techniczne, m.in. ogrody deszczowe oraz dachy zielone. W artykule przedstawiono charakterystyki wybranych systemów bioretencji oraz wyniki wstępnych badań dotyczących oceny możliwości zaspokojenia potrzeb wodnych roślin i panujących stosunków wodno-powietrznych w substratach stosowanych na dachach zielonych.

EN

With the tightening of catchment areas the amount of drained water increases. To counteract these changes, it is essential to take actions aiming at increasing water retention. Technical resolutions which serve this purpose include among others rain gardens and green roofs. The article presents the characteristics of the chosen systems of bioretention as well as the results of preliminary research concerning the capability of satisfying the water needs of plants and the water – surface relations in growing media used in green roofs.

6

Właściwości silnie przesuszonych organicznych gleb popożarowych obiektu Sobin-Jędrzychów

Bogacz A., Jędo M., Woźniczka P.

Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie

|

2011

|

T. 11, z. 4

43-56

PL

Badania prowadzono na glebach popożarowych, znajdujących się w obrębie zdegradowanej łąki pobagiennej, obiektu Sobin - Jędrzychów. Pożar silnie przesuszonych płytkich gleb murszowych MtIIc1 był obserwowany w okresach wiosennych 2004-2006 na powierzchni kilkunastu hektarów. Dwa lata po pożarze pobrano próbki glebowe z 5 profilów (32 próbki). Jedna z gleb, reprezentowana przez profil nr 1, była dotknięta przez pożar powierzchniowy, a pozostałe – przez pożar wgłębny. Powodował on zmniejszenie miąższości poziomów organicznych oraz wykształcenie się poziomów popiołowych o miąższości od 1 do 20 cm. Popożarowe poziomy miały odczyn alkaliczny lub zbliżony do obojętnego. Gleby były wzbogacone w wapń, magnez, sód i potas, wykazując niekiedy zwiększoną zawartość metali ciężkich. Poziomy popiołowe lub wymieszane z popiołem tworzyły struktury agregatowe - gruzełkowate bądź koksikowe. Struktury te wyraźnie ograniczały zdolności retencyjne poziomów przepalonych w porównaniu z poziomami torfowymi i murszowymi. Zmniejszyła się zatem objętość wody dostępnej - w tym łatwo dostępnej - dla roślin w poziomach objętych przez pożar. Świadczą o tym małe wartości potencjalnej (PRU) i efektywnej (ERU0 retencji użytecznej. Na podstawie budowy profilowej gleb popożarowych klasyfikowano je jako murszowe, murszowate lub murszaste (PTG 1989). Na podstawie zawartości materii organicznej oraz miąższości poziomów organicznych i popiołowych, były one klasyfikowane jako Histic lub Humic Gleysols, niekiedy Histosols (WRB 2006).

EN

The study was carried out in strongly desiccated pyrogenic meadow soil situated in the Sobin - Jędrzychów object. Fire in strongly dried, shallow muck-peat soil MtIIc1 was observed in spring seasons 2004-2006 on the surface of several hectares. Two years after the fire (2008) soil samples were collected in five selected profiles (25 soil samples). One of the soils represented by profile no. 1 faced surface fire; profiles no. 2-3 and no. 4-5 represented underground fire of medium and strong intensity, respectively. The fire decreased the thickness of organic layers and formed shallow 1-20 cm thick ash horizons. Post fire horizons had a neutral reaction. The soils were enriched with calcium, phosphorus, magnesium, sodium and potassium and sometimes with traces elements. Ash horizons and those mixed with ash formed aggregate lumpy or coke-like structures. These structures had reduced retention properties compared to muck or peat layers. The amount of water available for plants decreased in soil horizons affected by fire as evidenced by small values of potential (PRU) and effective (ERU) useful retention. Based on the composition of post fire horizons the soils were classified as muck, mucky or muck-like soils (PTG 1989). Based on the organic matter content and the thickness of organic and ash layers they were classified as Histic or Humic Gleysols, sometimes as Histosols (WRB 2006).

7

Właściwości fizykochemiczne wybranych gleb torfowych na polach irygacyjnych Wrocławia

Bogacz A., Przybylska M.

Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie

|

2010

|

T. 10, z. 3

33-40

PL

Celem badań było przedstawienie właściwości gleb organicznych na wybranych powierzchniach irygowanych ściekami we Wrocławiu-Osobowicach. Profile klasyfikowano do odpowiednich jednostek polskiej systematyki gleb. Przebadano trzy profile gleb torfowych (13 próbek). Badania wykazały, że gleby organiczne wytworzyły się na piaszczystym i gliniastym podłożu. Wytworzone gleby reprezentowały minerotroficzny typ siedliskowy. Materiał organiczny klasyfikowano jako sapric. Zawartość popiołu w badanych poziomach była zróżnicowana. W poziomach powierzchniowych obserwowano dużą i bardzo dużą zawartość miedzi, ołowiu i cynku. Odczyn poziomów mineralnych i organicznych był lekko kwaśny. Status troficzny gleb zależał od intensywności irygacji.

EN

The aim of this work was to analyze organic soil properties in selected areas irrigated with waste waters in Wrocław-Osobowice. Soil profiles were analyzed and classified to appropriate groups according to Polish Soil System. Three profiles (13 samples) of peat soil were analyzed. The study showed that organic soils developed on sandy and loamy substratum. Developed soils represented minerotrophic habitat type. These organic materials were classified as sapric. Ash content was different in analyzed layers. High and very high concentrations of Cu, Pb and Zn were noted in upper soil horizons. The pH of mineral and peat layers was weakly acidic. Trophic status of these soils depended on the intensity of irrigation.

8

Substancje humusowe i właściwości czarnych ziem występujących w Obniżeniu Milicko-Głogowskim

Łabaz B., Bogacz A., Żymełka R.

Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie

|

2010

|

T. 10, z. 4

113-128

PL

Celem pracy była charakterystyka ilościowa i jakościowa substancji próchnicznych czarnych ziem Obniżenia Milicko-Głogowskiego na tle właściwości chemicznych oraz właściwości sorpcyjnych. W zebranym materiale z 5 profili glebowych oznaczono: właściwości chemiczne, właściwości sorpcyjne oraz skład frakcyjny związków próchnicznych metodą Tiurina. Wartości pH wskazywały na odczyn od lekko kwaśnego do zasadowego. Poziomy próchniczne badanych gleb były wyraźnie zróżnicowane pod względem zawartości Corg, którego ilość kształtowała się w przedziale 7,52-50,1 g·kg-¹. Podobne zróżnicowanie zawartości wykazywał Nog (0,28-6,37 g·kg-¹), natomiast wartość stosunku C : N zawierała się w przedziale 7,9-13,9. Kompleks sorpcyjny był w dużym stopniu wysycony kationami zasadowymi, wśród których dominował wapń. Pozostałe kationy Mg+2, K+ i Na+ występowały w ilościach śladowych. Suma kationów zasadowych (S) kształtowała się w granicach 2,2- 25,3 cmol(+)·kg-¹, natomiast wartość pojemności sorpcyjnej (PWK) w zakresie 2,8-26,2 cmol(+)·kg-¹. Wartości S oraz PWK zmniejszały się wraz z głębokością profili glebowych. W składzie frakcyjnym związków próchnicznych niewielki udział stanowiła frakcja Ia. Wśród związków próchnicznych największą grupą była frakcja I z udziałem 33,2-51,2% Corg. W jej obrębie kwasy huminowe zdecydowanie dominowały nad kwasami fulwowymi, a stosunek Ckh : Ckf przyjmował wartości 1,1-2,9. Udział węgla kwasów huminowych związanych z Ca (Ckh-Ca) kształtował się w przedziale 4,7- 24,3% Corg. Udział frakcji II zawierał się w przedziale 4,1-8,6% Corg, natomiast węgla niehydrolizującego w przedziale 40,2-55,1% Corg.

EN

This publication describes the composition of humic acids and the physical, chemical and sorptive properties of the Mollic Umbrisols Arenic and Mollic Gleysols Arenic of the Milicz-Głogów depression. The following analyses were made in collected soils samples: grain size composition, pH in 1mol KCl·dm-³, hydrolytic acidity (Hh), C total, N total, CaCO3, the content of exchangeable alkaline cations (Ca+², Mg+², K+, Na+) and fractional composition of humic compounds with the Tiurin's method. Loamy sand and sand dominated among analysed soils. Reactions of the studied soils ranged from slightly acidic to alkaline. The content of organic C and total N differed widely. The C : N ratio ranged from 7.9 to 13.9. Alkaline cations dominated in the soil sorption complex. Concentrations of base cations (S) were found to vary between 2.2 and 25.3 cmol(+)·kg–1, cation exchange capacity (CEC) in the range from 2.8 to 26.2 cmol(+)·kg-¹ and base saturation (BS) was high and varied between 62.0 and 96.6%. Fraction Ia was negligible in the composition of the studied soils. Humic compounds were dominated by fraction I (humic compounds bound with calcium and mobile forms of R2O3). Humic acids significantly prevailed over fulvic acids and the ratio of CHA : CFA was 1.1-2.9. CHA-Ca (humic acids bounded with Ca) constituted 4.7–24.3% of organic C and non-hydrolyzing C - 40.2-55.1% of organic C.

9

Kształtowanie się właściwości fizycznych gleb murszowych obszarów łąkowych i leśnych w różnym stopniu przesuszonych

Szulc A., Bogacz A.

Zeszyty Naukowe. Inżynieria Środowiska / Uniwersytet Zielonogórski

|

2004

|

nr 131(12)

347-352

PL

Badania prowadzono na obszarach leśnych i łąkowych brzegowej części pradoliny Odry w okolicy wsi Przedmoście na Dolnym Śląsku. Celem badań była charakterystyka właściwości fizycznych gleb siedlisk w różnym stopniu uwilgotnionych oraz określenie wpływu procesu murszowego na zdolności retencyjne poziomów organicznych. Poziomy te charakteryzowały się wysoką zawartością popiołu (26,33-80,27% s.m.), gęstością właściwą 1,73-2,33 gźcm-3, gęstością objętościową 0,22-0,68 gźcm-3 oraz zróżnicowaną przepuszczalnością wodną i wysokim stopniem rozkładu torfu. Postępujący proces murszowy doprowadził do obniżenia retencji wodnej gleb, w których analiza rozkładu porów glebowych wskazuje niższy udział mezoporów przy wzroście udziału makro- i mikroporów.

EN

The study was conducted on forest and meedow areas located on the border parts of Odra marginal valley in Przedmoście locality of Lower Silesia region. The aim of reasearch was comparative analysis of physical properties of soil and estimating the impact of muck process on organic horizon retention. Organic horizon were characterized high ash content (26,33-80,27% dm.), specific gravity 1,73-2,33 gźcm-3, bulk density 0,22-0,68 gźcm-3, differed water permeability and high level of peat humification. Analysis of pore distribution in the surface layers indicated that the amount macro- and micro-pores increased while the amount of mesopores decreased. These changes were induced by muck process, which decreased the water retention of soil in strongly dried horizons.

10

Morfologia i właściwości antropogenicznych profili glebowych z terenu lotniska w Brzegu Opolskim

Kaszubkiewicz J., Chodak T., Bogacz A.

Archiwum Ochrony Środowiska

|

1998

|

Vol. 24, no. 1

93-109

PL

W pracy omówiono wyniki badań nad różnymi rodzajami gleb antropogenicznych powstałych na terenie lotniska po byłej armii radzieckiej, zlokalizowanego w Skarbimierzu koło Brzegu Opolskiego. Opisano morfologię i wybrane właściwości fizykochemiczne gleb, których profile były zanieczyszczone produktami ropopochodnymi. Stwierdzono korelację pomiędzy zanieczyszczeniem gleb i wód gruntowych tymi produktami a występowaniem w profilu glebowym cech silnego oglejenia gruntowego. Jednocześnie opisano wpływ różnych przekształceń natury mechanicznej na morfologię, skład granulometryczny i zawartość substancji organicznej w glebach. Stwierdzono konieczność rozbudowania systematyki gleb w zakresie typów i podtypów antropogenicznych tak, aby mogła ona objąć całe spektrum spotykanych przekształceń.

EN

In his paper the results of research on the different kinds of anthropogenic soils from the former air base in the Brzeg Opolski are presented. Morphology and choosen physico-chemical properties of soils polluted with oil products has been described. Correlation between the pollution of soil and ground water with oil products, and the occurence of gleying process has been found. Simultaneously the influence of different mechanical transformation on the morphology, texture, and content of organic matter has been described. It has been state that it is necessary to extend the Systematic of Polish Soils in the range of types and subtypes in such a way that it has been able to include every case of anthropogenic transformations.