Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Zanim do Lublina zawitał wielki przemysł – dzieje gospodarcze miasta w epoce międzypowstaniowej (1831-1863). Studium syntetyczne

100%

Przegaliński A.

Roczniki Humanistyczne

|

2020

|

tom 68

|

nr 2

49-81

EN

This article, conceived as a two-part text, aims to familiarize the Lublin's economic history in the period for the Kingdom of Poland unique: after the fall of the November Uprising, during the period of Paskiewicz's oppression (1832-1856) and a few years preceding the outbreak of the January insurrection. The contemporary development of the city and the condition of its industry, trade and commerce, in comparison with the economic boom of Lublin in the next fifty years were undoubtedly modest and not very effective. For these reasons, the role of this era in discussions about the economic rise of Lublin is being sometimes diminished. Wrongly. In the inter-uprising era the city grew moderately dynamically, but even then there were important urban transformations, innovators and interesting but not always fortunate industrial initiatives as well. It is also worth to mention.

PL

Niniejszy artykuł, pomyślany jako tekst dwuczęściowy, ma na celu przybliżenie czytelnikom dziejów gospodarczych Lublina w epoce dla Królestwa Polskiego szczególnej: po upadku powstania listopadowego, w okresie nasilającego się paskiewiczowskiego ucisku (1832-1856) i kilku lat odwilży poprzedzających wybuch insurekcji styczniowej. Ówczesny rozwój miasta oraz kondycja przemysłu, rzemiosła i handlu, w zestawieniu z rozkwitem Lublina w epoce postyczniowego półwiecza, były niewątpliwie skromne i niezbyt efektowne. Z tych względów rola tego okresu w dyskusjach o gospodarczych wzlotach grodu nad Bystrzycą bywa niekiedy pomniejszana. Niesłusznie. W epoce międzypowstaniowej miasto rozwijało się wprawdzie umiarkowanie dynamicznie, ale i wówczas dokonywały się przecież ważkie przekształcenia urbanistyczne, nie brakło też innowatorów oraz ciekawych, choć nie zawsze fortunnych inicjatyw przemysłowych, wartych jednak przypomnienia.

2

Od Komisji Narodowej do I Wojny Swiatowej

85%

Raclawicki K.

Biuletyn Pedagogiczny Oświaty Rolniczej

|

1994

|

tom 37

|

nr 1

65-72

3

Podejścia do statystyki małych obszarów w Polsce

85%

Kordos J.

Wiadomości Statystyczne

|

1992

|

tom 37

|

nr 10

4

Krakowskie Towarzystwo Opieki nad Polskimi Zabytkami Kultury i Sztuki przed I wojną światową – próba działalności ponadzaborowej

85%

Sznapik A.

Studia z Dziejów Rosji i Europy Środkowo-Wschodniej

|

2016

|

tom 51

|

nr 2

PL

Artykuł omawia aktywność powstałego w 1902 r. krakowskiego Towarzystwa Opieki nad Polskimi Zabytkami Kultury i Sztuki. Towarzystwo to podjęło próbę działalności ponadzaborowej w oparciu o delegatów zamiejscowych, którzy nadsyłali korespondencję z terenu całej Galicji oraz pozostałych zaborów, a także spoza obszaru ziem polskich. Delegaci (najczęściej entuzjaści amatorzy) mieli za zadanie inwentaryzowanie zabytków polskich, próbowali także wraz z wydziałem TOnPZKS prowadzić pionierskie działania na rzecz ochrony dziedzictwa kulturowego. Dzięki zaangażowaniu swoich członków towarzystwo odniosło kilka spektakularnych sukcesów w dziele ratowania zabytków na terenie Galicji oraz zaboru rosyjskiego.

5

Ochrona pracy na ziemiach polskich do 1914 r.

71%

Leszczynski Z.

Ochrona Pracy

|

1988

|

tom 42

|

nr 10

6

Rodzina polska w XIX wieku jako środowisko wychowawcze i jej funkcja edukacyjna

71%

Jakubiak K. , Nawrot-Borowska M.

Studia Paedagogica Ignatiana

|

2016

|

tom 19

|

nr 2

15-46

PL

Niniejsze opracowanie poświęcone jest naturalnemu środowisku wychowawczemu, jakim jest rodzina. Przedmiotem badań uczyniono jej funkcję edukacyjną, ze szczególnym uwzględnieniem charakterystyki jej uwarunkowań, przejawów i sposobów realizacji. Podjęto się charakterystyki specyfiki modelu rodziny polskiej w XIX wieku, dokonujących się w nim przemian i warunkujących je czynników. Można stwierdzić, iż upowszechniany w XIX stuleciu model rodziny jako środowiska wychowawczego był na tyle uniwersalny, a nawet atrakcyjny, że mógł być i bywał przyjmowany przez rodziny z różnych warstw społecznych. Sądzono, że każda rodzina bez względu na jej status społeczny jest pierwszym i najważniejszym środowiskiem wychowawczym. Każda rodzina bowiem, bez względu na jej miejsce w stratyfikacji społecznej, pełniła znaczącą funkcję edukacyjną i kształtowała osobowość dzieci całokształtem organizacji i treści swego życia. Funkcja edukacyjna rodziny przejawiała się w wyznawanym i wpajanym młodemu pokoleniu systemie wartości, atmosferze domu, występujących w rodzinie wzorach zachowań, układzie stosunków i relacji w niej panujących, podziale ról rodzinnych, czynnościach wykonywanych przez poszczególnych jej członków – domowników. Opisany model rodziny i realizacja funkcji edukacyjnej na jej gruncie podlegały zmianom wraz z przemianami cywilizacyjnymi i społeczno-ekonomicznymi, które dokonywały się już od pierwszych dekad XX wieku.

EN

In the history of Poland the family has determined for centuries not only the vitality of family traditions, but also the shaping of the face of the nation, its mentality, and scale of openness. Especially in the 19th and the early 20th century, the “institution” of the family home played a unique role. This was due, inter alia, to the political situation experienced by the Polish nation under the partitions. The family model popularized in the 19th century was so versatile, and even attractive, that it could be, and was, frequently adopted by families from different social classes. The majority of 19th-century educators and journalists did not particularly distinguish between the educational functions to be met by families belonging to various social classes. It was believed that every family, regardless of its social status, was the first and most important educational environment. For it was the family, regardless of its place in the social stratification, that performed an important educational function, and shaped the personality of children through the entirety of its organization, and the content of its life. The educational function of the family manifested itself in the system of values, home atmosphere, patterns of behaviour occurring in the family, the system of relations and relationships prevailing in it, the division of family roles, and the activities performed by each of its members-the household, professed by and instilled in the younger generation. It was in the family, from the parents, grandparents, and its other members that children learnt the Polish language, respect for local traditions, the principles of the Catholic faith, piety, and patriotism. A special role in the implementation of educational functions, regardless of social class, was attributed to the mother as the patron of hearth and home, the first teacher of the mother tongue and the principles of the faith. Education in the family was to supplement or replace education in the state schools of the partition powers. The described model of the family was subject to alterations along with the civilizational and socio-economic changes that were taking place already during the early decades of the 20th century.

7

Strategie komunikacyjne w służbie apoteozy przeszłości w prozie historycznej Zofii Bukowieckiej z okresu zaborów

71%

Hawrysz M.

Filologia Polska. Roczniki Naukowe Uniwersytetu Zielonogórskiego

|

2019

|

tom 5

33-44

EN

The aim of the sketch is to identify writing strategies and the repertoires of linguistic means used in the apotheosizing description of the state that emerges from Zofia Bukowiecka’s historical prose. Creation of a laudatory vision of Poland’s past (in accordance with the guidelines of the era) is created by Z. Bukowiecka purposively and is of an educational, comforting, and finally – the most importantly – formative nature, i.e. it aims to awaken patriotic attitudes in a nation which was deprived of the state. A look at Zofia Bukowiecka’s texts from the perspective of linguistic pragmatics allowed us to distinguish several writing strategies that serve to implement the apotheosis of the past vision. These are the idyllic stylization of the landscape, the amelioration of the state, the glorification of the rulers and the magnification of the nation. Particularly frequently used linguistic means (from various levels of language and text organization) implementing particular strategies were: accumulation, hyperbole, contrast, evaluative vocabulary, the topos of becoming silent, brutalization, argumentum ad verecundiam.

PL

Celem szkicu jest identyfikacja strategii pisarskich oraz podporządkowanego im repertuaru środków językowych wykorzystanych w apoteozującym opisie państwa, jaki wyłania się z prozy historycznej Zofii Bukowieckiej. Kreacja laudacyjnej wizji przeszłości Polski (zgodna z wytycznymi epoki) jest tworzona przez Z. Bukowiecką programowo i ma charakter edukacyjny, konsolacyjny, wreszcie – najważniejsze – formacyjny, tzn. ma na celu rozbudzanie patriotycznych postaw w pozbawionym państwa narodzie. Spojrzenie na teksty Zofii Bukowieckiej z perspektywy pragmatyki lingwistycznej pozwoliło wyróżnić kilka strategii pisarskich, które służą realizacji apoteozującej wizji przeszłości. Są to idyllizacja pejzażu, perfektyzacja państwa, splendaryzacja władców i magnifikacja narodu. Szczególnie często wykorzystywanymi środkami językowymi (z różnych poziomów organizacji języka i tekstu) realizującymi poszczególne strategie były: nagromadzenie, hiperbola, kontrast, słownictwo aksjologiczne, topos zamilknięcia, bestializacja, argumentum ad verecundiam.

8

Geneza i rozwój piłki nożnej w Częstochowie do 1918 roku

71%

Koscianski K.

Prace Naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie. Kultura Fizyczna

|

2018

|

tom 17

|

nr 2

PL

Rozkwit gospodarczy Częstochowy na początku XX wieku przyczynił się do rozwoju sportu w mieście i okolicach. Przybycie do częstochowskich fabryk pracowników z różnych regionów i państw zaowocowało powstaniem kilku drużyn piłkarskich. Gdy tylko powstały pierwsze namiastki klubów, mecze rozgrywano również z drużynami z innych miast – m.in. Piotrkowa, Sosnowca czy Łodzi. W tym okresie najwięcej spotkań rozegrały drużyny fabryk: La Czenstochovienne; Motte, Meillassoux et Caulliez; oraz Peltzer et Fils. Również młodzież reprezentująca I Gimnazjum Polskie, Gimnazjum Filologiczne czy byłe Gimnazjum Rządowe rozgrywała mecze piłkarskie. Brak infrastruktury oraz kadry trenerskiej były wyraźnie widoczne w początkowej fazie rozwoju piłki nożnej w Częstochowie.

EN

The economic growth of Czestochowa in the beginning of the XX th century caused the development of sport in the city and it’s vicinity. The arrival of workers from other regions and countries to factories in Czestocowa triggered the formation of several soccer teams. The newly established football clubs began to compete with teams from other cities like Sosnowiec, Piotrkow or Lodz. In that period teams representing factories like La Czenstochovienne, Motte Meillassoux et Caullies and Peltzer et Fils played the highest number of matches. Also the schoolchildren representing the I Polish middle school, Philological middle school or the former Governmental middle school played soccer matches at that time. The lack of infrastructure and coaching staff were visible in the early stage of development of football in Czestochowa.

9

Pozyskiwanie i sprzedaz drewna w czasie zaborow i Polsce przedwrzesniowej

71%

Laurow Z.

Głos Lasu

|

2000

|

nr 10

22-24

10

„Szkoła” źródłem w badaniach historyczno-pedagogicznych polskich instytucji edukacyjnych doby zaborów

71%

Wałęga A.

Studia Paedagogica Ignatiana

|

2016

|

tom 19

|

nr 2

253-270

PL

Artykuł stanowi próbę ukazania znaczenia czasopisma pedagogicznego „Szkoła” w badaniach nad dziejami polskich placówek edukacyjnych drugiej połowy XIX i początków XX wieku. Czasopiśmiennictwo jako źródło do dziejów oświaty i wychowania cieszy się od wielu lat znacznym zainteresowaniem licznych badaczy. „Szkoła” stanowi w tym zakresie niezwykle cenny materiał do badań. To pierwsze w Galicji czasopismo pedagogiczne, którego wydawanie środowiska nauczycieli i działaczy oświatowych zainicjowały w 1868 roku. Jego powstanie było widocznym sygnałem aktywizacji galicyjskich pedagogów oraz wyrazem ich dążeń do pełnego wykorzystania przyznanych Polakom pod zaborem austriackim swobód. W 1871 roku pismo zostało oficjalnym organem działającego we Lwowie Towarzystwa Pedagogicznego (od 1906 roku Polskiego Towarzystwa Pedagogicznego). Na łamach tego periodyku, w ciągu 70 lat jego istnienia, toczono dyskusje o konieczności powoływania nowych placówek edukacyjnych, anonsowano powstanie wielu tego typu instytucji oraz informowano o ich dalszym rozwoju. Ze względu na to, że „Szkoła” dedykowana była przede wszystkim problemom szkolnictwa ludowego i kształceniu nauczycieli tych placówek w seminariach nauczycielskich, to im właśnie poświęcano najwięcej uwagi. Jednak na kartach pisma nie zabrakło także tekstów poświęconych innym szczeblom i typom szkół. To tam dokumentowano niezwykle starannie rozwój szkolnictwa żeńskiego, które w drugiej połowie XIX i na początku XX wieku przechodziło znaczące zmiany i rozszerzało ofertę oświatową m.in. o żeńskie gimnazja czy seminaria nauczycielskie. Na łamach „Szkoły” można też szukać wyraźnych śladów rozwoju edukacji przedszkolnej czy placówek przeznaczonych dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnej oraz wielu innych instytucji edukacyjnych.

EN

The article is an attempt to show the significance of the educational magazine “Szkoła” in research into the history of Polish educational institutions in the second half of the 19th century and the beginning of the 20th century. Periodicals as a source of the history of education have been the subject of interest of numerous researchers for many years and in that respect “Szkoła” represents extremely valuable research material. It was the first educational periodical in Galicia whose publication was initiated by teachers and educational activists in 1868. Its creation was a visible signal of the engagement of Galician educationalists, and a manifestation of their aspirations for the full use of liberties granted to Polish people under Austrian rule. In 1871 the magazine became the official organ of the Educational Association (since 1906 Polish Educational Association), active in Lvov. During the 70 years of the existence of this magazine, its pages witnessed discussions about the necessity of setting up new educational institutions, announcements of the establishment of such institutions and information about their further development. Since “Szkoła” was primarily dedicated to the problems of village education and the training of teachers from such institutions in teacher training colleges, it was they who drew the most attention. However, the magazine also featured texts about other levels and types of schools. It was “Szkoła” which very carefully documented the development of female education, which in the second half of the 19th century and the beginning of the 20th century underwent significant changes, and expanded its educational offer with middle schools for girls or teacher training colleges, among other things. In the pages of “Szkoła” one can also look for clear signs of the development of pre-school education or institutions for disabled children and youth, as well as many other educational institutions.

11

Zabory a edukacja. Początki szkolnictwa na terytorium Polski w kontekście współczesnego zróżnicowania osiągnięć szkolnyc

71%

Herbst M. , Kaliszewska A.

Studia Regionalne i Lokalne

|

2017

|

nr 2(68)

5-29

PL

Współczesne analizy osiągnięć edukacyjnych uczniów w różnych regionach Polski prowadzą do wniosku, że zróżnicowanie terytorialne wyników egzaminów jest po części następstwem odmienności kulturowych i nie da się w pełni wyjaśnić nierównymi nakładami na szkolnictwo ani reprodukcją kapitału ludzkiego między pokoleniami. Celem niniejszego artykułu jest lepsze zrozumienie tego zjawiska dzięki analizie instytucjonalnych aspektów systemu oświaty na ziemiach polskich w okresie jego formowania się w ramach trzech państw zaborczych. Z zawartych w nim rozważań wynika, że zasadnicza różnica między edukacją w Galicji, Kongresówce i zaborze pruskim odnosi się do stopnia społecznej akceptacji szkoły, statusu nauczyciela i roli edukacji jako dźwigni społecznego awansu. Zwrócono także uwagę na dwoiste traktowanie edukacji: w kategoriach nabywania praktycznych umiejętności albo formowania osobowości. Pod tym względem występowała wyraźna różnica między Galicją, gdzie program szkolny oferował przede wszystkim wychowanie humanistyczne, a pozostałymi zaborami, zwłaszcza pruskim, gdzie ściślejsze były związki między edukacją a gospodarką.

EN

Many authors claim that regional differences in average student achievements in Poland are partly determined by the cultural factors and cannot be fully explained by uneven spending on education or by reproduction of human capital between generations. The aim of this article is to better understand this phenomenon by studying the institutional aspects of Poland’s education system during its formation back in the 19th century, when Poland remained partitioned between the three empires: Prussian, Russian, and Austrian. It turns out that one fundamental difference between the early education system under the Austrian, Russian, and Prussian rule may concern the degree of social acceptance of the school, teacher status, and the role of education as a lever of social advancement. Another important factor is the perception of educational goals either in terms of acquisition of practical skills, or of personal formation. In this respect, there was a clear difference between Galicia (Austrian partition), where the curriculum was focused on the humanities, and other partitions (particularly Prussia), where schools were more linked to the economy.

12

Badania statystyczne na ziemiach polskich do 1918 r.

71%

Berger J.

Wiadomości Statystyczne

|

1993

|

tom 38

|

nr 07

13

Ksztaltowanie sie wlasnosci prywatnej i panstwowej w latach zaborow i na poczatku II Rzeczypospolitej

71%

Kusiak W.

Przegląd Leśniczy

|

1998

|

tom 08

|

nr 02

4-8

14

Ewa Korzeniowska jako matka – strażniczka ogniska domowego. Wychowanie w kresowej rodzinie szlacheckiej na ziemiach polskich pod zaborami w okresie międzypowstaniowym

71%

Skolik J.

Wychowanie w Rodzinie

|

2015

|

tom XII

|

nr (2/2015)

235-241

EN

The article presents a portrait of Ewa Korzeniowska; Joseph Conrad’s mother and Tadeusz Bobrowski’s sister. Her life was seriously influenced by Russian autocracy persecuting those Poles who even dared to dream about an independent Poland. Her letters and the recollections of other family members present her as a true Polish mother and wife.

PL

W artykule przedstawiam portret Ewy Korzeniowskiej, matki Josepha Conrada oraz siostry Tadeusza Bobrowskiego, na której życie osobiste (podobnie jak na życie wielu kresowych szlachcianek) przemożny wpływ miała historia. Polityka, jaką Rosja carska stosowała wobec Polaków, którzy ośmielili się marzyć o niepodległości w sposób dramatyczny naznaczyła całe jej życie. Z jej korespondencji oraz przekazu bliskich jej osób wyłania się portret prawdziwej matki Polki oddanej swojej rodzinie i ojczyźnie.

15

Rozgrywki piłkarskie na terenie Wielkopolski a kształtowanie patriotyzmu polskiej młodzieży w latach 1906–1923 i 1939–1943

71%

Owsiański J. , Szubert R.

Rozprawy Naukowe Akademii Wychowania Fizycznego we Wrocławiu

|

2016

|

tom 55

100-113

EN

Background. At the end of the 19th century, football development among the Polish youth inhabiting the Greater Poland region, then under the Prussian annexation, was strictly connected with political events. The native language was forbidden; creating truly Polish associations, including sports clubs, was also banned. However, the Polish people tried to reinforce the Polish spirit and promote patriotic values. Young Poles courageously developed football in Greater Poland at that time. The main objective of the study was to provide examples of patriotic activities bound with football competitions under the Prussian and Nazi occupation. Material and methods. The authors employed the methods of historic source analysis, induction, deduction, synthesis, and comparison. Results and conclusions. The hard times of annexation and World War II did not inhibit the growth of football in Greater Poland. Indeed, they contributed to its development. Polish sports associations were often established in conspiracy, and football competitions were not only a matter of sport but also a way to manifest the national consciousness.

16

Mazowsze północno-wschodnie od kongresu wiedeńskiego do powstania listopadowego

71%

Kijowski J.

Zeszyty Naukowe Ostrołęckiego Towarzystwa Naukowego

|

2012

|

tom Zeszyt

|

nr XXVI

107-114

EN

The article treats our region about main economic-social problems of North-east Masovia with particular reference to, including cities of Ostrołęka and the Ostrołęka district in the period from 1815 to 1830.

PL

Artykuł traktuje o głównych problemach gospodarczo-społecznych północnowschodniego Mazowsza ze szczególnym uwzględnieniem naszego regionu, w tym miasta Ostrołęki i powiatu ostrołęckiego, w okresie od 1815 do 1830 r.

17

Kto handluje ten żyje - niełatwa historia handlu od niepodległości do okupacji

71%

Tylinska O.

Poradnik Handlowca. Branżowy Miesięcznik Ogólnopolski dla Sklepów i Hurtowni FMCG

|

2018

|

tom 25

|

nr 09

18

[Recenzja]: Grzegorz Liebrecht, Biskup Augustyn Łosiński. Ordynariusz Diecezji Kieleckiej w latach 1910-1937,Kielce 2018, ss. 302, il.

71%

Kawecki R.

Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne

|

2019

|

tom 111

451-457

EN

-

19

W sprawie "Relationes de statu dioecesis" na terenie metropolii warszawskiej w okresie zaboru rosyjskiego

71%

Lewalski K.

Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne

|

2007

|

tom 88

55-64

DE

Berichte über den Zustand von Diözesen stellen immer interessante Quellen zur Geschichte der Ortskirchen dar. Die Zahl der bekannten Berichte aus dem Gebiet der 1818 gegründeten Metropolie Warschau bleibt trotz der durchgeführten Quärenden weiterhin unvollständig – für die Zeit nach 1818 bis zum Jahre 1913 beträgt sie 26. Bis 1910 wurden diese nach einer noch aus dem Jahre 1725 stammenden Instruktion angefertigt. Es ist daher verständlich, dass ihr Informationswert an der Schwelle des 20. Jahrhunderts weitgehend unzureichend war. Viele neue Probleme und Fragen blieben unberücksichtigt, vor die sich die Kirche an der Wende vom 19. zum 20. Jahrhundert gestellt sah. Im Zusammenhang damit sollten die Quärenden kraft des Dekrets der Konsistorialkongregation vom 31. Dezember 1909 „de relationibus dioecesanis” nach einem neuen Fragebogen angefertigt werden, der 150 Fragen enthielt. Auf diese Weise lieferten sie viele neue und detaillierte Informationen über den materiellen Zustand der Diözese, Fragen des Glaubens und des Kultes, den Bischof und den Klerus, die Diözesankurie, die Kapitel, das Priesterseminar, das Funktionieren der Pfarreien, die Religiosität, die Erziehung sowie die sozio-politische Situation. Zu dieser Gruppe von Berichten gehören die im vorliegenden Artikel besprochenen Berichte über den Zustand der Diözesen Kielce, Płock, Sandomierz und Kielce aus den Jahren 1912-1913.

20

Wypisy źródłowe do biografii polskich biskupów i opatów z czasów Rzeczypospolitej Obojga Narodów oraz niewoli narodowej doby zaborów (XVI-XIX w.) : (cz. V)

71%

Prokop K. R.

Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne

|

2007

|

tom 87

115-154