Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Problemy gospodarki wodami opadowymi w miastach.

100%

Pawlowska K.

Człowiek i Środowisko

|

2002

|

tom 26

|

nr 1-2

143-156

PL

W niniejszym artykule przedstawiono główne problemy, w tym bariery modernizacji i rozwoju miast oraz propozycje i kierunki rozwiązań w zakresie szeroko rozumianej gospodarki wodami opadowymi. W celu zidentyfikowania problemów wykorzystano przede wszystkim wyniki własnego badania ankietowego. Objęło ono 50 miast wybranych losowo, przy czym największą liczbę ankiet skierowano do grupy miast największych, tj. powyżej 100 tys. mieszkańców. Specyfika tematu powoduje, że największe problemy i konflikty występują w dużych miastach i to najczęściej starych, gdzie dodatkowo coraz ostrzej pojawia się zjawisko pogarszania niezawodności działania systemów i obniżania standardów usług. Do tego dochodzi problem wysokiej intensywności zabudowy i stopnia wykorzystania terenów, bardzo często charakter zabytkowy śródmieścia, problemy związane z melioracjami miejskimi i odwodnieniem dróg, przeciążenie hydrauliczne systemów kanalizacyjnych i komunalnych oczyszczalni, brak odbiorników ścieków lub ich wymagana szczególna ochrona, brak rezerwy terenu pod nowe sieci i urządzenia itd. W warunkach zasadniczych przemian normalizujących zasady przekształceń organizacyjno-prawnych i własnościowych dotychczasowych przedsiębiorstw komunalnych powstała okresowo wyraźna luka w zakresie zarządzania i eksploatacji kanalizacji deszczowej. Zasadniczym problemem w miastach, gdzie funkcjonuje kanalizacja mieszana (tj. ogólnospławna i rozdzielcza), jest częsty brak jednolitej struktury organizacyjnej w zakresie odprowadzania wód opadowych oraz fakt wyłączania kanalizacji deszczowej z gestii wyspecjalizowanych przedsiębiorstw wodociągów i kanalizacji. Administratorami kanalizacji deszczowej w miastach są również Miejskie Zarządy Dróg lub np. Zarządy Melioracji Komunalnych. Wynika to z faktu, że gospodarka wodami opadowymi w miastach ma charakter wieloaspektowy i wiąże się ściśle z melioracją i odwodnieniem dróg. Ścisłe powiązania występują również z ochroną środowiska wodnego, tj. z ochroną wód powierzchniowych i środowiska gruntowo-wodnego. Zasadniczym problemem w wielu miastach jest istnienie kilku jednostek administrujących ciekami, które stanowią odbiorniki wód opadowych. Generalnie - jak podkreślali ankietowani - kanalizacja deszczowa wymaga uporządkowania przede wszystkim w zakresie organizacji, zarządzania, eksploatacji i finansowania oraz stosowania prawidłowych rozwiązań w sferze techniczno-technologicznej. Poważnym utrudnieniem jest fakt, że gospodarka wodami opadowymi, podobnie jak cala gospodarka wodno-ściekowa, musi być rozpatrywana w układzie zlewniowym, podczas gdy działalnos'ć gmin ogranicza się jedynie do granic administracyjnych miasta. Głównymi kierunkami działań w zakresie rozwoju kanalizacji deszczowej powinno być dążenie do: - obniżania ilości wód opadowych trafiających do kanalizacji i bezpośrednio do wód powierzchniowych poprzez stosowanie lokalnej retencji i infiltracji do gruntu, - zmniejszenia zanieczyszczenia ścieków przez działania prewencyjne w zlewni, - ograniczenia zanieczyszczenia ścieków w miejscach ich powstawania - dotyczy to głównie wód opadowych i roztopowych pochodzących z powierzchni zanieczyszczonych, tj. z terenów przemysłowych, składowych, usługowo-handlowych, baz transportowych i paliwowych, a także dróg i parkingów o trwałej nawierzchni, - stosowania urządzeń retencjonujących oraz podczyszczających spływy opadowe z wykorzystaniem procesów: sedymentacji, flotacji, filtracji i rozkładu biologicznego w glebie, - intensyfikacji procesu samooczyszczania się wody w odbiornikach ścieków. W przypadku systemów kanalizacyjnych rozwiązaniem optymalnym byłaby zmodyfikowana kanalizacja ogólnospławna bądź kanalizacja deszczowa, gdzie doprowadzane byłyby tylko wody opadowe silnie zanieczyszczone. Wody nie wymagające oczyszczania powinny być retencjonowane i ponownie wykorzystywane, bądź rozsączane bezpośrednio w miejscu ich powstawania, odprowadzane do centralnego miejsca ich rozsączania lub w ostateczności do wód powierzchniowych, zuwzględnieniem opóźnienia ich spływu. Właściwym kierunkiem rozwiązań jest rozszerzanie zasięgu obsługi przez systemy półrozdzielcze z separatorami umożliwiającymi odprowadzenie pierwszej fali zanieczyszczeń z kanalizacji deszczowej do oczyszczalni ścieków.

EN

In the hereby article the main problems were presented, including the barriers of modernization and urban development and the proposals and directions of solutions in the range ofwidely understood rainfall water economy. With aim to identify the problems, first of all, the results of own inquiry examination were utilized. It included 50 cities choosen by lot and the greatest number of inquiries was directed to the group of greatest cities, i.e. above 100000 of inhabitants. The specificity of the subject makes the greatest problems and conflicts take a place in the big cities and most frequently old, where additionally more sharply the phenomena of worsening the perfection in systems action and increasing the service standards appears. The problem of high intensity of build up areas and a degree of land- use is added to it. Very often a monumental character of the city center, problems dealt with urban drainage and dewatering of roads, hydraulic overload of sewage systems and municipal purification plants, lack of sewage receivers or their required particular protection, lack of terrain reserve under the new networks and appliances and so on. In the conditions of primary changes which normalize the principles of organizational-legal and property transformations of the present municipal companies the periodically distinct blank in the range of management and exploitation of the rainfall drainage. The important urban problem where the mixed sewage system works (i.e. general floating and distributing), is an often lack of the uniform organizational structure in the range of rainfall water drainage and a fact of exclusion of rainfall water drainage system from the gestion of specialized waterworks and sewage works. The administrators of rainfall drainage in cities are also the Municipal Boards of Roads or for instance the Boards of Municipal Drainage. It results from the fact that the rainfall water economy in cities has got a many aspects character and it is strictly bound with the drainage and dewatering of roads. There are also strict relations with the protection of the water environment i.e. with protection of the surface water and the soil-water environment. The principal problem in many cities is the existance of several units which administer someleaks which are the receivers of rainfall waters. In general as the inquired persons underlined rainfall water drainage needs first of all the order in the range of organization, management, exploitation and financing and application of righ solutions in the technical-technological sphere. The serious difficulty is a fact that the rainfall water economy, similarly like the entire water-sewage economy, must be considered in the reception basin system, whilst the communities' activity is only limited to the administrative urban borders. The main direction of activities in the range of the development of the rainfall water drainage should be tending towards: - decreasing of rainfall water amount going to the canalization and directly to the surface water by the application of the local retention and the infiltration to the soil; - diminishing of the sewage contamination by the prevention activities in the reception basin; - limitations in the contamination by the sewage in the places of their origin - it mainly concerns the rainfall and sloppy water coming from the dirty surfaces, i.e. from industrial, storage, service-commercial terrains, transport and fuel bases, and also roads and parkings of hard surface; - application of retention devices and subcleaners for the rainfall falls with the utilization of the processes: sedimentation, flotation, filtration and biological decay in the soil; - intensification of the self-cleaning process in the sewage receivers. In a case of drainage system the optimal solution would be the modified general floating drainage system or the rainfall water drainage where only the rainfall water would be intaken. Water which need not any purification should be retentioned and recycled, or directly trickled in the place of their origin, offtake to the central place of their trickling or finally to the surface water with considerationof a delay of their floating. The right direction in solutions is the expansion of the service range by the half-distribution systems with a separators making possible the offtake of the first wave of pollutions from the rainfall water drainage to the sewage purification.

2

Polskie miasta w warunkach konkurencyjnosci

100%

Wysocka E.

Człowiek i Środowisko

|

2000

|

tom 24

|

nr 1

53-61

PL

W wyniku zmian ustrojowych, globalizacji oraz procesów integracyjnych z Unią Europejską - miasta polskie znalazły się w nowej sytuacji. Władze samorządowe miast stały się podmiotem odpowiedzialnym za rozwój gospodarczy i stworzenie korzystnych warunków życia dla swoich mieszkańców. Wypełnienie tego zadania wymaga podniesienia konkurencyjności poszczególnych jednostek miejskich, która pozwoli na przyciągnięcie inwestorów krajowych i zagranicznych. Miasto konkurencyjne to miasto posiadające: rozwiniętą i zróżnicowaną strukturę gospodarki, wysoką dynamikę zmian strukturalnych oraz zdolność do osiągania sukcesu w rywalizacji gospodarczej. Konkurencyjność cechuje: - wzrost wymagań jakościowych oferowanych produktów i usług, - różnorodność poszerzająca pole wyboru zindywidualizowanego społeczeństwa, - promowanie nowości wzmacniającej zainteresowanie rynkiem zbytu i kreującej nowej potrzeby. Te cechy konkurencyjności w skumulowanej postaci wpływają na postępowanie podmiotów gospodarczych i styl życia społeczeństwa, a więc bezpośrednio lub pośrednio na sferę gospodarczą, społeczną, ekologiczną i szeroko pojętą infrastrukturę techniczną. Eksponowanie dziedzictwa kulturowego oraz dbałość o estetykę przestrzeni publicznych jest najbardziej widoczną wizytówką miasta decydującą w ostatecznym efekcie o jego atrakcyjności. Kształt i stan zagospodarowania przestrzennego miasta wpływa na jego konkurencyjność w wymiarze krajowym i międzynarodowym. Miasta współzawodniczą między sobą pod względem: otwartości i kontaktów, warunków obsługi, pobudzania innowacyjności, tworzenia rynków zbytu oraz eksponowania walorów dziedzictwa kulturowego. Spełnienie tych standardów wiąże się z wielkością, położeniem oraz związkami miasta z otoczeniem. Wyposażenie umów w urządzenia służące różnym formom kontaktów jest w Polsce zróżnicowane, tj. od kontynuacji tradycji w tym zakresie (Kraków, Poznań), poprzez tworzenie nowych zespołów i urządzeń (Kielce), do przewidywania ich budowy w najbliższym czasie (Warszawa, Bydgoszcz). Dobrze na przyszłość rokuje rozwój układów sieciowych infrastruktury otoczenia biznesu, powstających w wyniku wspólnych wysiłków zainteresowanych instytucji i samorządów lokalnych. Miasta również w coraz większym stopniu doceniają wiodącą rolę znaczenia szkolnictwa wyższego i nauki, umożliwiających powstawanie ośrodków innowacyjności o różnym charakterze. Jednak pod tym względem (poza Krakowem) zaawansowanie miast polskich jest w porównaniu z miastami europejskimi niedostateczne. Natomiast dynamicznie rozwija się sieć obsługi ludności składająca się z nowoczesnych centrów handlowych, wielofunkcyjnych obiektów usługowych oraz ciągów pieszych zorganizowanych w najbardziej atrakcyjnych częściach miasta. W dobrze rozumianym interesie miast samorządy lokalne starają się konsekwentnie poprawiać standardy zamieszkania i eliminować zdekapitalizowaną część zasobów komunalnych, a także stwarzać atrakcyjne warunki dla wypoczynku mieszkańców. Miasto jako organizm żywy kumuluje wszystkie wymienione wyżej elementy zagospodarowania wpływające na podnoszenie konkurencyjności. Wymiar przestrzenny konkurencyjności, mający swoje odbicie w polityce przestrzennej powinien być rozpatrywany w trzech aspektach, tj. terytorialności, zróżnicowań przestrzennych i koncentracji potencjału. Terytorialność wyraża się w czterech skalach - międzynarodowej, krajowej, regionalnej i lokalnej. Do konkurencji międzynarodowej aspi- ruje już dzisiaj dziewięć największych miast polskich, tj. Warszawa, Kraków, Poznań i i Gdańsk, a także: Wrocław, Łódź, Szczecin, ; Lublin i Katowice. Duże szanse na polu konkurencyjności mają również byłe miasta wojewódzkie, które w okresie ostatnich 25 lat zdołały wzmocnić swój potencjał. Nowe podejście do planowania przestrzennego, uwzględniające warunki i wymagania konkurencyjności, oznaczają konieczność modyfikacji problematyki planów zagospodarowania przestrzennego w sposób, który umożliwi właściwe ich wykorzystanie jako instrumentu rozwoju lokalnego i regionalnego. Planowanie przestrzenne tworzy bowiem stabilne ramy rozwoju, redukując znacząco stopień ryzyka nieodmiennie towarzyszący konkurencyjności.

EN

As the result of changes in political system,globalization and integration process with theEuropean Union, Polish cities have been found in the new situation. The self-governmen- tal authorities of cities were the subject responsible for the economic development and the creation of profitable living conditions for their inhabitants. The execution of this task needs the rise in competition of particular urban entities, which allow to attract domestic and abroad investors. The city in competition is the city which is in possession: developed and differentiated structure of economy, high dynamics z of structural changes and ability to achieve i success in economic rivalry. The competition is marked out by: - increase in quality requirements of offered products and service; - diversity widening the selection field of individual society; - promotion of novelty reinforcing the interest in the market for a commodity and creating new needs. These virtues of the competition in a cumulated form influence on economic subjects proceeding and life style in society, and then a directly or indirectly on economic area, social, i ecologic, and widely recognized technical infrastructure. The exposure of cultural heritage and care of esthetic in public space is the most visible urban display deciding of final effect of its attractiveness. The shape and state of art in spatial management of the city influence on its competition in the national and international dimension. The cities compete among one another in: openess and contacts; service conditions; stimulation of innovation; creation of sale v markets, and exposure of cultural heritage values. The fulfillment of these standards is bound with size, location and relations of the city h with its environment. The equipment in appliances serving for different forms of contacts is differentiated in Poland, i.e. from the continuation of tradition in this range (Cracow, Poznan), throughout the creation of new complexes and appliances (Kielce), to forecasting their building in the closest time (Warsaw, Bydgoszcz). It precasts well for the future the development of infrastructure networks of business environment, organized as the result of common efforts of interested institutions and self- governments. The cities also to a much bigger degree appreciate the leading importance of high education and science, making possible the setting innovations centres up of different character. However, on that score (besides of Cracow) the advancement of Polish cities in comparison with European cities is unsuffi- cient. Whereas the service network for people is dynamically developed, and consisted of modern commercial centres, multi-functional service objects and pedestrian precints, organized in the most attractive parts of the city. In the well understood urban interest the local self-governments consequently try to improve housing standards and eliminate the decapitalized part of communal resources, as well as create attractive conditions for inhabitants' leisure. The city as the living organism cumulates all above mentioned elements of spatial management which influence on the increase in competition.

3

Dlaczego Zamosc?

80%

Przegon W.

Aura

|

1996

|

nr 12

20-21

EN

Earlier we published (AURA issue No 1/95) a list of the 15 most valuable heritage sites, of special importance to Polish history and culture, „monuments of the history of the Polish Republic”. The urban heritage complex of the Zamość Old Town was put in this list. The author of the article justifies this decision.

PL

W numerze 1 AURY z 1995 roku opublikowaliśmy listę 15 najcenniejszych zespołów zabytkowych o szczególnym znaczeniu dla historii i kultury narodowej, „pomników historii Rzeczypospolitej”. Wśród tych zespołów znajduje się zabytkowy zespół urbanistyczny starego miasta w Zamościu. W artykule autor uzasadnia słuszność tego postanowienia.

4

Instytucjonalne wsparcie innowacyjności miast w województwie śląskim

80%

Sanetra-Półgrabi S.

Prace Komisji Geografii Przemysłu Polskiego Towarzystwa Geograficznego

|

2013

|

tom 22

83-92

PL

Polskie miasta borykają się z wieloma problemami o charakterze zarówno gospodar- czym, jak i społecznym. Po pierwsze, muszą przystosować się do zmian, jakie czekają miasta w całej Europie, startując z pozycji dużo słabszej niż miasta bardziej rozwiniętych krajów Unii Europejskiej – przede wszystkim ze względu na zaniedbania infrastrukturalne. Po drugie, dotykają je takie same pro- blemy społeczne, obecne w całej Europie, a zwłaszcza bezrobocie wśród absolwentów uniwersytetów i szkół wyższych. Potencjalnym sposobem ich rozwiązywania są oczywiście pieniądze, ale również otwartość na innowacje. Innowacyjność miast może być rozpatrywana na różne sposoby. Zwykle zwraca się uwagę na obecność określonych instytucji, które dzięki różnym mechanizmom finansowym i pozafinansowym wspierają komercjalizację technologii, obecność przedsiębiorstw w większości wytwarzających wysokie tech- nologie, poziom absorpcji funduszy unijnych stanowiący kryterium przy ocenie gmin w konkursach zmierzających do wyodrębnienia ośrodków innowacyjnych, np. Krajowi Liderzy Innowacji i Rozwoju. Instytucje spełniające tego typu zadania działają, i to z powodzeniem, w województwie śląskim. Są to przede wszystkim jednostki badawczo-rozwojowe, parki przemysłowe oraz naukowo-technologiczne oraz instytucje otoczenia biznesu. Celem artykułu jest próba zaprezentowania ich roli w miastach wo- jewództwa śląskiego na podstawie zebranych materiałów. Na wstępie wyjaśniono kluczowe pojęcia odnoszące się do innowacyjności.

5

Zanieczyszczenia komunikacyjne duzych aglomeracji miejskich na przykladzie Krakowa

80%

Janowski M. , Turzanski K. P.

Ochrona Powietrza i Problemy Odpadów

|

1994

|

tom 28

|

nr 1

12-15

6

Zrównoważony rozwój miasta - wybrane sposoby pojmowania, koncepcje i modele

80%

Mierzejewska L.

Problemy Rozwoju Miast

|

2015

|

tom 12

|

nr 3

PL

Od czasu pojawienia się koncepcji zrównoważonego rozwoju jest on przyjmowany na różnych szczeblach organizacji terytorialnej, w tym także na poziomie miasta, jako podstawa wszelkich działań. Każdy szczebel planowania rozwoju ma jednak swoją specyfikę, podobnie zresztą jak poszczególne jednostki terytorialne w ramach danego szczebla. Dotyczy to między innymi miast, w szczególności dużych, w odniesieniu do których, ze względu na złożoność występujących w nich relacji oraz specjalną rolę, jaką odgrywają w systemie osadniczym, zrównoważony rozwój musi być rozumiany nieco inaczej niż w przypadku innych jednostek terytorialnych. Celem niniejszego artykułu jest wskazanie na taki sposób pojmowania zrównoważonego rozwoju, który odpowiada specyfice miasta, a także przegląd wybranych koncepcji i modeli prowadzących do realizacji założeń zrównoważonego rozwoju miasta.

EN

Since the appearance of the concept of sustainable development, this kind of development is adopted at various levels of territorial organisation, including the city level, as a basis for all actions. However, each level of development planning has its own specific features, similarly to individual territorial units at particular level. This specificity applies also to cities, especially large ones, which understand sustainable development in a different manner than generally because of the complexity of relations occurring there and the special role they play in the settlement system. The aim of this paper is to indicate a way of understanding sustainable development appropriate to the specificity of a city and to conduct a survey of selected conceptions and models facilitating the implementation of the assumptions of sustainable urban development in practice. Special attention will be given to a systemic approach and the significance of proper internal and external relations in the sustainable development of a city.

7

Stosunki "wieś - miasto" w sytuacji kryzysowej: napięcia czy konflikt?

80%

Halamska M.

Wieś i Rolnictwo

|

1983

|

nr 3

8

Informacje lokalne z Oddziału Płock

80%

Michalak M.

Wieś Mazowiecka. Mazowiecki Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Warszawie

|

2017

|

nr 09

9

Metodyczne podstawy opracowywania planow struktury funkcjonalnej miast.

80%

Sirko M. , Hasiec J.

Czasopismo Geograficzne

|

2000

|

tom 71

|

nr 2

209-222

10

Diurnal transformations of the demographical space of the city Tokyo

80%

Mydel R.

Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace Geograficzne

|

1992

155-172

11

Cityscape scrapers - kontrowersyjne obiekty architektury wspolczesnej w krajobrazie miejskim jako elementy ogniskujace rozwoj rekreacji i turystyki

80%

Sykta I.

Nauka Przyroda Technologie. Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu

|

2009

|

tom 03

|

nr 1

12

Mroczek pozlocisty w miastach aglomeracji gornoslaskiej - zaskakujace odkrycie przyrodnicze

80%

Sachanowicz K. , Wower A.

Przyroda Górnego Śląska

|

2005

|

nr 39

8-9

13

Miasta jako miejsca kumulacji przestępczości

80%

Łuczyszyn A.

Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu

|

2017

|

nr 490

209-218

PL

Rola miast w kształtowaniu rozwoju społeczno-gospodarczego w nowej gospodarce jest szczególna. Jako siły napędowe regionów i mikroregionów uwidaczniają zarówno pozytywne jak i negatywne tempo zachodzących zamian. Sprawia to m.in., że inaczej impulsy rozwojowe we współczesnej gospodarce są przyjmowane i przekazywane przez duże miasta (z większą siłą), a inaczej przez małe, które w większości mogą liczyć tylko na możliwość przyjmowania tych impulsów od dużych ośrodków, np. aglomeracji czy metropolii. Z oczywistych względów bowiem siła ich własnego oddziaływania gospodarczego jest za mała. Nie pozostaje to bez wpływu na zróżnicowanie poszczególnych przestrzeni społeczno-ekonomicznych. Ma to także istotne znaczenie dla kształtowania przestępczości w jej różnych postaciach.

14

Lisa Demets, Jan Dumolyn, Urban chronicle writing in late medieval Flanders: the case of Bruges during the Flemish Revolt of 1482–1490, “Urban History”, 43 (1) 2016, s. 28–45

80%

Gołąb D.

Res Gestae. Czasopismo Historyczne

|

2016

|

tom 2

162-167

15

Problemy miejskich obszarow zdegradowanych w krajach rozwinietych

80%

Sieminski W.

Człowiek i Środowisko

|

1999

|

tom 23

|

nr 2-3

249-261

PL

Na podstawie wstępnego raportu OECD (sporządzonego w 1997 r.) w aktykule przedstawiono problemy obszarów zdegradowanych w dużych miastach (ponad 100 tys. mieszkańców) krajów rozwiniętych - członków OECD, w skład których od kilku lat wchodzi również Polska. Analizy raportu wykazują, że od 7 do 25% ludności dużych miast żyje na obszarach zdegradowanych. Szacuje się, że jest to ok. 10% ogółu ludności krajów rozwiniętych. Degradacja miejska to bariera w realizacji współczesnych strategii rozwojowych, w których dużym i wielkim miastom wyznacza się rolę centrów wszechstronnej, międzynarodowej konkurencji dynamizującej rozwój. Jest ona również czynnikiem dysfunkcji w realizacji doktryny zrównoważonego rozwoju. Kryteria kwalifikujące obszar miejski jako zdegradowany to średni dochód mieszkańców danego obszaru na poziomie do 50% średniej krajowej lub (rozłącznie) bezrobocie o ponad 50% większe niż średnia krajowa. Oprócz nich wskaźnikową rolę mogą pełnić kryteria struktury rodzin zamieszkałych na danym obszarze miejskim (odsetki rodzin wielodzietnych i wielolicznych, prowadzonych przez jednego rodzica i z dziećmi poniżej 15 lat), warunki mieszkaniowe, skład demograficzny i etniczny ludności danego obszaru. Problem degradacji obszarów miejskich krajów rozwiniętych niepokoi nie tylko z powodów swych licznych reperkusji politycznych (podatność ludności obszarów zdegradowanych na radykalne ideologie; rewolty miejskie), ekonomicznych (nakłady na pomoc społeczną, koszty społeczne, dewastacja majątku miejskiego, szare strefy gospodarcze) i społecznych (patologie społeczne). Nie opanowane są również przyczyny degradacji - stosunkowo nowe zjawiska ekonomiczne - globalizacji gospodarki, pojawienie się nowoczesnych technologii (high-tech) kształtujących nową strukturę rynku pracy i nowe zapotrzebowanie na kwalifikacje. Artykuł - oprócz opisu zjawisk degradacji miejskiej - koncentruje się na prezentacji nowej polityki krajów OECD (przoduje w tym względzie USA i W. Brytania) wobec miejskich obszarów zapóźnionych i zdegradowanych. Zrywa ona z mechanicznym, charakterystycznym dla państwa opiekuńczego, rozdzielnictwem środków centralnych na równi dla wszystkich, a w przydziale środków na programy lokalne i regionalne zaczyna stosować nowe kryteria terytorializacji (granty dla najlepszych programów lokalnych), partnerstwa (uprzywilejowane są programy zapewniające wiązanie środków publicznych z wkładami partnerów - inwestorów prywatnych) i partycypacji społecznej (akceptacja społeczna dla programów, presja społeczna na realizację długofalowych programów). Artykuł omawia wiele problemów realizowanych w USA i Angli w oparciu o te kryteria od lat 60. do dzisiaj. Zapoznanie się z nimi może być szczególnie instruktyne dla Polski. Artykuł zamyka próba oceny zjawisk degradacji na obszarach miast polskich, możliwa do przeprowadzenia na podstawie badań geografów i socjologów z drugiej połowy lat 80. Autor formułuje również wnioski wynikające dla nas z raportu, dotyczące zarówno monitorowania zjawisk degradacji miejskiej, jak i polityki wobec miejskich obszarów zdegradowanych.

EN

In virtue of introductory OECD report (prepared in 1997) the problems of desolated areas in big cities (over 100 000 inhabitants) of developed countries - OECD members, where Poland also has got the membership for several years, were presented in the article. The analyses of report show evidence that from 7 to 25% of population and big cities live on desolated areas. We estimate that it is ap- prox.10% of entire population of developed countries. The urban degradation is the barrier in accomplishment of contemporary strategies in development, where the big and great cities have a role of centres of multipurpose and in-ternational competitiveness which has the dynamic impact on development. It is also a factor of disfunction in accomplishment of sustainable development doctrine. The criteria qualifying the urban area as degraded is the average income of inhabitants of given area on the level till 50% of national average or (separately) unemployment bigger than national average of over 50%. Apart of them, the criteria of families structure settled on the given urban area (percentage of numerous children families and multi-members families, led by a one parent and with children below 15 years), dwellings conditions, components of demography and ethnical of population on the given area, can play the indicatory meaning. The desolation problem of urban areas in developed countries disturbs not only on reasons of its numerous political repercussions (susceptibility of inhabitants from degraded areas to radical ideologies and municipal revolts), economic (outcomes on social aid, social costs, devastation of urban real and personal estate, grey economic zones) and social (social pathologies). The reasons of degradation are not overcome, either - relatively new economic phenomena - globalization of economy, modern technologies (high-tech), shaping a new structure of labour market and new needs for qualifications. The article appart from description of urban desolation, is focused on the presentation of new policy of OECD countries (the U.S.A. and Great Britain are leaders in this respect) against urban areas, late and degraded. Breaks with mechanical, characteristic for protective state, dissemination of central means, equally for everybody .And in the division of funds in local and regional programmes starts to apply new criteria of territorial policy (grants for best local programmes), partnership (programmes assuring the binding of public funds with partners' inputs, private investors) social participation (social acceptation for programmes, social pression on longwaves programmes implementation). The article discusses many programmes accomplished in the U.S.A. and England, basing on these criteria from 60's till today. The familiarization with them may be particullary instructive for Poland. The appraisal of evaluation of desolation phenomena on urban areas in Poland closes the article. The geographers and sociologists' examinations were the ground for its realization in the second half of 80's. The author also formulates conclusions resulting from the report for us, concerning as monitoring of urban desolation as policy against urban degraded areas.

16

Specyfika studium uwarunkowan i kierunkow rozwoju przestrzennego miasta Katowice - formulowanie celow rozwoju

80%

Rebowska A.

Człowiek i Środowisko

|

1998

|

tom 22

|

nr 4

373-391

PL

Specyficznym problemem Katowic, stolicy Górnego Śląska, było znalezienie koncepcji dalszego rozwoju miasta w chwili, gdy restrukturyzacja przemysłu węglowego w Polsce stała się konieczna. Przeanalizowano w tym celu przykłady restrukturyzacji zagłębi surowcowo- przemysłowych w Niemczech, Francji i Anglii. Rozpoznano sytuację miasta w kraju i w regionie oraz stopień aktywności lokalnych samorządów. Przeprowadzono analizę SWOT, wykorzystując wcześniejsze prace podjęte dla opracowania strategii gospodarczej, jak i analizy własne, wykonane na potrzeby studium. Zaproponowany przez ekspertów zestaw celów rozwoju miasta porównano z poglądami mieszkańców, rozpoznanymi w trakcie badań socjologicznych, oraz poddano szerokiej dyskusji społecznej, co pozwoliło na jego modyfikację uwzględniającą zarówno konieczności gospodarcze i warunki przestrzenne, jak i aspiracje lokalnej społeczności. Ten zestaw celów został uchwalony przez Radę Miasta, dając podstawę dalszym pracom nad studium. Dodatkowym wnioskiem natury ogólnej z omawianego przykładu jest konieczność przyjęcia całościowej koncepcji rozwoju gminy, obowiązującej zarówno w planowaniu gospodarczym, jak i przestrzennym.

EN

Katowice is the capital city of mining Silesia and this industry has been constituting its importance and economic success till now. Specificity of the process of the study preparation on pre-conditions and directions in spatial management of Katowice is that the greatest problem is here to find out an idea on the further city development in a moment when the restructure of coal mining industry became inevitable in Poland. Then the works on study have been started from the analysis of the well done restructure of the raw materials and industry basins in the West Europe: French Nord-Pas de Calais, German Basin of Ruhr and Baden-Wirtemberg, English South Wales. In all these examples on restructure success decided not only financial expenditures but also the own activity of interested societies, the partnership co-operation of local authorities with governmental authorities and a public sector with a private sector. The situation of the Silesian Region has already been the object of governmental care from a longer period of time, but it hasn't come to more resolute activities yet. The self-go- vernmental authorities in Silesian communities, upset with this situation accepted the initiative, bounded the mutual communication and directed to the signature of the first regional contract in Poland which was to warrant the right command of restructure. Earlier the self-governmental authorities of Katowice had already prepared themselves to the substantial changes in economic politics. Even the elaboration of economic development strategy began but the works were not completed. Then the authors of the study came to the examination of strong and weak aspects of the city as well as opportunities and threats of its development, using the results of present works and the own analysis of spatial pre-conditions and changes in economic urban status. And again done the analysis SWOT allowed to propose the first version of urban development objectives in which the main purpose (mission) got the title: "Katowice - the national centre of finances, modern production and show-business". The strategic objectives connected to him included the metropolitan functions development, education and science development, progress in inhabitants' living conditions quality, recovery of ecologic balance, development and modernization of transport. It was important to meet with approval and participation of local society. Paralelly to the labour of planners team the sociologic research was undertaken among the inhabitants of Katowice which were to recognize their views on the city future. Social attitude towards studies was suggested by the set up of the proper opinion-giving bodies. The Council of Katowice City established the two forums: The Socio-Research Forum, consisting representatives of social organizations and scientific associations and The Economic Forum, grouping representatives of companies. Their common debates allowed to express socially accepted proportions between the economic development and protection and recultivation of environment. At the same time the Consultants Council began its activity and received all the opinions in the City Board. The results of research and discussions on both forums allowed to modernize the set of objectives with aim to include economic necessities and aspirations of local society. The main objective got the title: "Katowice - the national centre of finances, modern production, servi-ces, culture and science". Strategic purposes were not changed in a bigger degree. The approval of these purposes by the City Council of Katowice meant the acceptance of brightly defined concept of urban development and made possible the proper completion of remaining works on the study. The example of Katowice gave also the conclusion of more general nature that the adoption to the general conception of urban development is necessary, obligatory both in spatial and in economic planning, before substantial and detailed solutions will be proposed in any of these fields.

17

Wybrane charakterystyki kapitału ludzkiego największych miast Polski na tle pozostałych obszarów

80%

Grześkowiak A.

Społeczeństwo i Ekonomia

|

2017

|

nr 1(7)

7-21

PL

W artykule przedstawiono wybrane charakterystyki kapitału ludzkiego związane z poziomem wykształcenia, rynkiem pracy, zasobami kompetencji kluczowych oraz uczestnictwem w kształceniu przez całe życie. Wykorzystano różne źródła danych: informacje ze statystyki publicznej oraz dane pochodzące z ogólnopolskich badań sondażowych – Diagnozy Społecznej i Bilansu Kapitału Ludzkiego. Zaprezentowano kształtowanie się wskaźników, stosując podejście porównawcze – duże miasta Polski w odniesieniu do pozostałych obszarów. Oceniono zachodzące zmiany, wykorzystując miary dynamiki. Przeprowadzona analiza pozwala wskazać zasadnicze prawidłowości. Po pierwsze, duże miasta odznaczają się wyższymi wartościami wszystkich rozpatrywanych charakterystyk, przy czym występuje wyraźna przewaga pięciu największych ośrodków. Po drugie, zachodzą pozytywne zmiany w zakresie wszystkich rozpatrywanych aspektów kapitału ludzkiego, ale nie według jednolitego wzorca.

18

Gdynia - sukces czy stracona szansa?

80%

Wasilewska I.

Aura

|

1994

|

nr 02

22-23

19

Miasta w polityce regionalnej Komisji Europejskiej

80%

Heczko-Hylowa E.

Aura

|

2000

|

nr 12

10-11

EN

Media seem to suggest that difficulties related to integration of Poland with the EU involve mainly problems connected with rural areas and environmental protection. However, regional development is an equally important component of negotiations. The author discusses how the concept of regional development is understood and how important are cities in this process. The Congress of International Association for Development of Cities (INTA), which took place in Burgen in June and was dedicated to urban areas in the light of globalization and urbanistic strategies of sustainable development, is the starting point for the discussion.

PL

Z informacji w mediach można odnieść wrażenie, że trudności integracji Polski z Unią Europejską polegają głównie na uzgodnieniu problemów wsi i ochrony środowiska. Jednakże równie ważny w negocjacjach jest rozwój regionalny. Autorka ukazuje, jak w krajach Unii rozumiane jest pojęcie rozwoju regionalnego i jak ważną rolę odgrywają w tym procesie miasta. Punktem wyjścia rozważań jest kongres Międzynarodowego Stowarzyszenia Rozwoju Miast INTA w czerwcu br. w Bergen, poświęcony regionom miejskim w świecie globalizacji i strategiom urbanistycznym trwałego rozwoju.

20

Nowe determinanty ksztaltujace obszary srodmiejskie w warunkach transformacji ustrojowej

80%

Kochanowska D.

Biuletyn PAN. Komitet Przestrzennego Zagospodarowania Kraju

|

1996

|

nr 175

117-127