Początkowym krokiem analizy czynnikowej jest określenie minimalnej liczby czynników, które w wymaganym stopniu wyjaśniają korelację między obserwowalnymi zmiennymi, i wyznaczenie zasobu zmienności wspólnej każdej zmiennej. W następnym kroku, stosując rotację układu odniesienia, znajduje się łatwiejsze do interpretacji czynniki, zachowując ustaloną wcześniej liczbę czynników i zasoby zmienności wspólnej każdej zmiennej. W wyniku zastosowania jakiejkolwiek metody wyodrębniania czynników otrzymuje się czynniki ortogonalne w porządku malejącym do ich znaczenia. Te dwie własności rozwiązania czynnikowego nie są właściwe strukturze danych, ale są arbitralnie narzucone na dane, aby rozwiązanie czynnikowe było unikatowe i definiowane w jakimś sensie. (fragment tekstu)
EN
The initial factoring step in factor analysis usually determines minimum number of factors that adequately account for observed correlations. The next step involves finding simpler and more easily interpretable factors through rotations. There are three different approaches to the rotation problem. The first approaches is to examine the pattern of variables graphically and then rotate the axis or define new axis in such a way that the new axes best satisfy criterion of simple structure. The second approaches is to rely on some analytic rotation method that is free of subjective judgement. The third approaches is to define a target matrix and then find the factor patterns that are closest to the given target matrix. The idea of the article characterised methods of rotation in exploratory factor analysis, and describes empirical example to apply to coffee market. (original abstract)
Omówiono narzędzia będące podstawowymi miarami dobroci dopasowania modelu hipotecznego do danych. Należą do nich m.in.: statystyka chi-kwadrat; indeks dobroci dopasowania Joreskoga i Sorboma; porównawcze indeksy dopasowania Bentlera i Bonetta oraz oszczędne indeksy dopasowania Jamesa i Mulaika.
EN
Exploratory factor analysis (EFA) is used to detect the optimal group of main factors, which explain the correlation between observed variables. Factor model received by the use of EFA is often verified while using Confirmatory Factor Analysis (CFA). CFA lets us to measure the goodness-of-fit of a hypothetical model to the convariance structure of observed variables. Most common measures applied in literature are: the Chi-square Statistic; the Goodness-of-Fit Index (GFI) and Adjusted Goodness-of-Fit Index (AGFI) (Joreskog i Sorbom,1981); the Normed and Nonnormed Fit Index (NFI and NNFI, respectively) (Bentler i Bonett, 1980) as well as normed Comparative Fit Index (CFI) and nonnormed Fit Index (FI) (Bender, 1990); the Parsimony Goodness-of-Fit Index (PGFI) and Parismony Normed Fit Index (PNFI) (James, 1982; Mulaik, 1989). Each such measure has advantages and disadvantages that the researcher should be aware of before rejecting a particular structure or claiming to have constructed a well-fitting model based on any of the available fit indices. (original abstract)
3
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
W niniejszym artykule autor opisuje zagadnienia związane z analizą czynnikową z perspektywy geometrycznego ujęcia wyników badań w modelach czynnikowych. Brane są pod uwagę zalety i wady stosowania poszczególnych metod rotacji. W pracy wyjaśniono także, w jakim stopniu podejście geometryczne może zmieniać ostatecznie wyniki prowadzonej analizy, a tym samym wygenerowaną wartość z badań. Geometryczne ujęcie modeli czynnikowych zapewnia badaczowi alternatywne podejście w ramach lepszego zrozumienia i docelowej diagnozy struktury danych.(abstrakt oryginalny)
EN
Geometry has always contributed to a great extent and played a significant role in the development of many of the principles of the factor models. While factor-analytic principles and procedures have been generally developed by the heavy emphasis on matrix algebra, there is still a grave importance and need towards a geometrical approach and its application in the factor analysis. In this article the author provides, on selected issues, a description in reference to factor models from a geometric viewpoint with a discussion running through its advantages and disadvantages. Finally, at the end of the paper, conclusions in reference to good conditions of factors rotation are given. This article explains to what extent a geometrical approach brings specific value and offers an extra insight into factor analysis. As proved, geometry still provides an alternative framework which may be helpful for better understanding and data structure diagnosis.(original abstract)
4
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
W publikacji poruszono problematykę oceny poziomu dojrzałości systemu zarządzania jakością. Przedstawiono w niej wyniki badań dotyczących poziomu istotności podkryteriów wchodzących w skład kryterium przywództwa. Dokonano również analizy czynnikowej w celu identyfikacji czynników ukrytych, składających się na kryterium wzajemnie korzystnych stosunków z dostawcami.(abstrakt oryginalny)
EN
The presented paper concentrates on the problem of assessing the level of maturity of the quality management system. It also presents the results of studies on the significance of the level sub-criteria included in the criterion of leadership. It also presents a factor analysis to identify the hidden factors that constitute the criterion of mutually beneficial relationships with suppliers.(original abstract)
W opracowaniu opisano czterostopniową skalę spójności terytorialnej i gospodarczej gmin w Polsce. Do obliczenia stopnia spójności terytorialnej i gospodarczej wykorzystano analizę czynnikową. Najwyższy stopień spójności terytorialnej i gospodarczej wykazały gminy miejskie, a najniższy - gminy wiejskie. W 43% badanych gmin stwierdzono zależność między dwoma zakresami spójności. Uzyskane wyniki potwierdziły istotny wpływ spójności terytorialnej na kształtowanie spójności gospodarczej - współczynnik korelacji wyniósł 0,49.(abstrakt oryginalny)
EN
In this paper four-phased scale of territorial and economic cohesion of Polish communes is described. To calculate the degree of territorial and economic cohesion, we used an economic factorial analysis. The highest degree of territorial and economic cohesion was obtained by city communes, and the lowest by country communes. It has been shown that 43% of these researched communes show a dependency between both types of cohesion. The obtained results confirm influence of territorial cohesion on forming economic cohesion, with a correlation ratio of 0.49.(original abstract)
Procesy globalizacji, transformacji systemowej i restrukturyzacji zachodzące w naszym kraju powodują wzrost znaczenia, a jednocześnie dynamiczny rozwój badań przestrzennych i regionalnych. Proces rozwoju regionalnego ma charakter złożony, dlatego jego ocena wymaga analiz obejmujących wiele płaszczyzn badawczych i wykorzystujących wiele różnorodnych metod statystycznych. (...) Celem tego opracowania jest próba oceny możliwości poznawczych i interpretacyjnych analizy czynnikowej oraz jej praktycznego wykorzystania do identyfikacji istotnych czynników rozwoju regionalnego Polski w 2000 r. (fragment tekstu)
EN
The purpose of this article is the use of factor analysis for the identification of "hidden" determiners which are of essential importance in the evaluation of regional development. The analysis refer to 16 Polish regions and the time span year 2000. The study is of empirical nature. (original abstract)
Celem artykułu jest wskazanie przydatności metody głównych składowych w procesie tworzenia kwestionariusza, w którym zastosowanie znajdują złożone skale do pomiaru postaw, w szczególności skala Likerta. Bazą źródłową zaprezentowanych analiz są wyniki pomiaru opinii przeprowadzonego metodą ankiety audytoryjnej na temat jakości użytkowej serwisu internetowego Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu. W badaniach wykorzystano dwa kwestionariusze o różnej liczbie pozycji testowych. W pierwszym pomiarze zastosowano skalę złożoną z 15 pozycji, a w drugim - z 25 pozycji. W analizie wyników uwagę skoncentrowano na ocenie jednorodności stosowanych skal Likerta i możliwości wykorzystania metody głównych składowych w optymalizacji liczby pozycji w tych skalach. (abstrakt oryginalny)
EN
The aim of this article is to show the usefulness of principal component analysis in creating a questionnaire with use of composite scales to measure attitudes, particularly in the Likert scale. Analyses were performed by measuring the usability of the University of Economics in Poznan website. In the research two questionnaires were used with varying numbers of test items. In the first measurement scale used consisted of 15 items, and in the second - 25 items. The analysis of the results was focused on the evaluation of homogeneousness Likert scales which was used and the possibility of using the method of principal components in optimising the number of items in these scales (original abstract)
Głównym problemem w eksploracyjnej analizie czynnikowej jest określenie liczby czynników wspólnych, które wystarczająco wyjaśniają korelację między obserwowalnymi. Istnieje kilka zasad określania liczby czynników głównych, stosowanych w eksploracyjnej analizie czynnikowej. W artykule przedstawiono najważniejsze z nich: 1) kryterium istotności testu statystycznego, 2) kryterium bazujące na wartościach własnych, 3) kryterium połowy, 4) kryterium osypiska (scree plot), 5) kryterium wyjaśnionej wariancji, 6) kryterium heurystyczne.W opisie każdej z tych metod wskazano jej wady i zalety oraz warunki stosowania. W końcowej części artykułu przedstawione kryteria zobrazowano na przykładzie empirycznym dotyczącym rynku kawy. (fragment tekstu)
EN
The major problem in factor analysis is to determine number of factors, which can adequately explain the observed correlations (or covariances) among the observed variables. There are several major methods of determining number of factors:• Significance Tests,• Eigenvalue Specification,• Scree-Test,• Criterion of Substantive Importance.The idea of the article characterised methods of determining number of factors with their advantage and disadvantage, and describes empirical example to apply to coffee market. (original abstract)
9
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
The paper presents the measuring schemes for components of the multidimensional structure of social exclusion concept and their application for the comparative analysis of Ukraine with the European countries. According to the approach of measuring social exclusion proposed by G. Jehoel-Gijsbers and C. Vrooman, the typical dimensions of the concept were defined: material deprivation and social isolation. The mentioned components of social exclusion were extracted in Hungary, Germany, Spain, Sweden, United Kingdom, and Ukraine by using the factor analysis on the basis of the results of European social survey (ESS). The possible approaches to exclusion analysis were demonstrated. It is found that a less affluent country, through its social security system, can create conditions under which the share of the excluded is smaller than that in a wealthy country. However, the results of analysis of the relational dimension of social exclusion, in the cases of Sweden and Spain, Ukraine and Hungary, show no direct relationship between the welfare models and social isolation. (original abstract)
Analiza czynnikowa jest bardzo popularną metodą wykorzystywaną w badaniach marketingowych. Jednym z jej celów jest identyfikacja bezpośrednio nieobserwowalnych w zbiorze zmiennych czynników wspólnych, które z kolei pozwalają opisać zredukowane wymiary przestrzeni zmiennych. Dość często wykorzystuje się to przy budowie map percepcji produktów. Jednak otrzymana w ten sposób przestrzeń jest wspólna dla wszystkich badanych. Wynika to z przyjętego założenia, że konsumenci identycznie postrzegają produkty. Jak można przypuszczać, mapa powstała w ten sposób daje ograniczone możliwości interpretacyjne. W kontekście tak przedstawionego zagadnienia zaproponowano model analizy czynnikowej, pozwalającej rezygnować z założenia o jednorodności próby. W konsekwencji pozwala to uwzględnić heterogeniczność percepcji. W modelu tym, dzięki dodatkowo wprowadzonej zmiennej ukrytej, możliwy jest podział badanej zbiorowości na wzajemnie rozłączne, bezpośrednio nieobserwowalne klasy. Wtedy dopiero produkty postrzegane są identycznie w danej klasie. W dalszej części artykułu przedstawiono procedurę estymacji nieznanych parametrów modelu, która pozwoliła wyznaczyć estymatory największej wiarygodności. (fragment tekstu)
EN
In this article the classical factor analysis model is extended in order to account for the possibility of data heterogeneity. Incorporating an additional latent variable, it is possible to classify respondents into mutually exclusive and exhaustive homogeneous groups. The article also describes a method of using the EM algorithm. Although MLEs have to be computed iteratively, there is no need to use nonlinear optimization. In this sense, estimators have an analytical form. (original abstract)
11
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
Przedsiębiorstwa coraz częściej decydują się na prowadzenie działalności w formie projektów (przedsięwzięć). Niemniej wraz ze wzrostem zainteresowania projektami pojawiła się potrzeba wspierania ich odpowiednimi instrumentami, które umożliwią efektywną realizację tych przedsięwzięć. Nieoceniona jest przy tym wielowymiarowa analiza czynników, które zdecydować mogą ostatecznie o sukcesie lub porażce projektu. Co istotne, pojęcie sukcesu nie jest jednoznaczne i może być odmiennie rozumiane przez poszczególnych interesariuszy. Oznacza to tym samym, że różne mogą być czynniki wpływające na powodzenie przedsięwzięć. Celem artykułu jest ukazanie złożoności sukcesu projektów oraz wskazanie czynników determinujących powodzenie ich realizacji. Aby osiągnąć założony cel, najpierw przedstawiono elementy sukcesu projektu, następnie ukazano różnorodność jego postrzegania i na koniec przeanalizowano uwarunkowania powodzenia projektu(abstrakt oryginalny)
EN
Projects are now becoming the norm in almost every medium and large enterprise. There is a need to support projects with appropriate instruments which will enable effective completion. A multivariate analysis of factors that may ultimately decide about the success or failure is very important for the project. Importantly, the concept of success is not clear and can be interpreted differently by different stakeholders. This means therefore that there can be various factors affecting the success of projects. The purpose of this article is to show the complexity of the success of projects, and an indication of the factors determining the success of implementation(original abstract)
W artykule przedstawiono rozszerzenie metod analizy czynnikowej, szczególnie metody głównych składowych, na dane reprezentowane w postaci obiektów symbolicznych. Omówiono algorytmy Vertices i Centers przeprowadzające analizę czynnikową metodą głównych składowych na danych reprezentowanych w postaci obiektów symbolicznych. Przeprowadzono analizę głównych składowych dla danych dotyczących rynku polskich biur podróży w latach 2000-2002, traktując dane wejściowe jako tabelę danych symbolicznych. (fragment tekstu)
EN
This article presents some extensions of factorial analysis and principal component analysis onto data represented in form of symbolic object table (matrix with symbolic objects as rows). Each cell in symbolic object table can contain single quantitative value, categorical value, interval, multivalued variable, multivalued variable with weights. Vertices and Centers algorithms implementing principal component analysis on symbolic objects are described and an example of using principal component analysis on data in form of numeric intervals is presented. (original abstract)
Gwałtowny rozwój technologii komputerowej znacznie ułatwia gromadzenie dach, co prowadzi do powstawania coraz większych baz danych. Informacje zawarte bazach danych często mają charakter zmiennych symbolicznych, których nie można przetworzyć za pomocą klasycznych metod. W związku z tym coraz bardziej popularna staje się symboliczna analiza danych (symbolic data analysis). Uwzględnia ona głównie zmienne jakościowe zgromadzone w symbolicznej tabeli danych. Na podstawie tych danych są tworzone obiekty symboliczne, które następnie podlegają klasyfikacji. Metody analizy symbolicznej są zaliczane do metod nienumerycznych, a uzyskane wyniki są dość łatwe w interpretacji, ponieważ do opisu klas obiektów lub obiektów symbolicznych wykorzystuje się pojęcia naturalne.W artykule zaprezentowano podstawy symbolicznej analizy czynnikowej (factorial discriminant analysis) oraz przykład jej zastosowania do klasyfikacji obiektów symbolicznych. (fragment tekstu)
EN
In the article the bases of Factorial Discriminant Analysis are introduced. The method allows to discover dependency among various symbolic objects characteristic. The main objectives are defining a geometrical classification rules and visualizing on a factorial plane the classes of symbolic objects, separated from each other in the best way. To sum up the example based on SODAS programme was introduced. (original abstract)
14
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
The main aim of the paper is to present the methodological basis of market segmentation which uses not only demographic-social attributes and preferences but also variables defining values with important meaning in personal life of customers. The construction of a psychometric test is discussed on the basis of the example of a semiometric scale. This test uses principal components analysis in order to distinguish the main dimensions of cultural dichotomies. The example of measurement on the semiometric scale comes from the examination of preferences in the range of the life and medical insurances. (original abstract)
W literaturze spotyka się zastosowanie tradycyjnej analizy czynnikowej dla zmiennych porządkowych. Celem artykułu jest zbadanie, czy takie podejście jest poprawne, jeśli tak, to czy dla wszystkich zmiennych porządkowych. W artykule porównane zostaną wyniki analizy czynnikowej przeprowadzonej na podstawie korelacji liniowych Pearsona i korelacji polichorycznych dla zmiennych mierzonych na skali trzystopniowej i osobno dla zmiennych mierzonych na skali siedmiostopniowej. Na tej podstawie zbada się, czy podstawne jest zastosowanie korelacji liniowych Pearsona dla zmiennych porządkowych mierzonych na tych skalach. Przedstawiony w artykule przykład empiryczny dotyczący rynku kawy ma na celu przedstawienie podobieństw i różnic w wynikach analizy czynnikowej po zastosowaniu obu korelacji. (fragment tekstu)
EN
The method of factor analysis is widely used as an exploratory tool to reduce the dimensionality of multivariate data. The fact that the standard model is strictly applicable only when the manifest variables are scaled is a serious limitation in economic science where the variables are often categorical. The classical factor analysis is based at Pearson correlation, while factor analysis for ordered variables uses polychoric correlation or tetrachoric for binary data. The article presents the usage of factor analysis to reduce the set of coffee characteristics in order to reach the few major factors influencing consumers' choice of a brand. (original abstract)
W pracy zaprezentowano porównanie postaw życiowych osób młodych (do 25. roku życia) oraz starszych (60+) zamieszkujących kraje europejskie. Ze względu na charakter dostępnych danych zastosowano klasyfikację dynamiczną, opartą na miarach pozycyjnych, oraz analizę czynnikową. Przeprowadzona analiza pozwoliła wskazać różnice w stopniu zaangażowania społecznego ludzi z różnych grup wiekowych oraz wyodrębnić główne elementy systemów wartości deklarowanych przez starsze i młodsze pokolenia.(abstrakt oryginalny)
EN
This paper is focused on the comparison of some attitudes to life presented by younger (less than 25 years old) and older people (60+) living in European countries. The dynamic classification based on the location measures and factor analysis were applied due to the character of available data. The analysis allowed to identify differences in the degree of social involvement of people from different age groups and to recognize the main components of the value systems declared by the older and younger generations.(original abstract)
Given the importance of wisdom in leadership and the crucial role that wise leaders play within organizations, this study aimed at developing a psychometrically valid scale measuring wise leadership. Data were collected from three independent samples from France and Morocco (N=626). Exploratory factor analysis, first- and second-order confirmatory factor analyses, and structural equation modeling established the convergent and discriminant validities of the new wise leadership scale. Review of the extant literature, expert judgment technique and quantitative analyses across four studies yielded a 16-item scale designed to measure wise leadership (Wise Leadership Questionnaire [WLQ]). The driving forces of this pattern of leaders' values, cognitions and behaviors are intellectual shrewdness, spurring action, moral conduct, and virtuous humility. This new wise leadership measure will be valuable for researchers and practitioners in understanding the pattern of wise leaders. (original abstract)
18
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
W artykule rozważono problem niezmienniczości zasad pomiaru na przykła-dzie konstruktu dotyczącego zadowolenia z życia, zbudowanego na podstawie zestawu 20 wskaźników zaproponowanych w badaniu Diagnoza Społeczna. Wykorzystując konfir-macyjną analizę czynnikową w podejściu wielogrupowym, wykazano, że między grupami wyznaczonymi przez poziom wykształcenia zasada pomiaru konstruktu zadowolenia z życia nie jest niezmiennicza i tym samym brakuje podstaw do uznania jego jednoznaczności w podejściu przekrojowym. Jako metodę przełamania tego ograniczenia wykorzystano za-sady metaanalizy, umożliwiającej uogólnienie wyników cząstkowych modeli pomiarowych.(abstrakt oryginalny)
EN
In the article the problem of invariance of measurement principles has been dis-cussed. As an example the construct of life satisfaction, which was built on the basis of a set of 20 indicators proposed in the study of Social Diagnosis, has been considered. It has been shown through the application of multi-group confirmatory factor analysis that interrelations between the indicators changed by the level of education, and thus the proposed set does not comprise a coherent and invariant framework for measuring latent concept of life satisfac-tion. As a method of overcoming this limitation, the meta-analysis was used to allow the generalization of the results of partial measurement models.(original abstract)
19
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
W artykule przedstawiono możliwości wykorzystania wybranych metod wie-lowymiarowych do analizy zjawisk opisanych danymi wzdłużnymi (longitudinal data). Omówiono dwa podejścia wykorzystujące modele ze zmiennymi ukrytymi. Pierwsze podej-ście bazuje na modelach równań strukturalnych, a dokładniej na modelu latentnych krzy-wych rozwojowych. Model ten zakłada, że zmiana jest procesem ciągłym scharakteryzowa-nym przez zmienne, których realizacje różnią się między obiektami. Drugie podejście bazu-je na analizie danych funkcjonalnych. Jedną z metod analizy danych funkcjonalnych jest funkcjonalna analiza głównych składowych, która posiada zalety klasycznej analizy głów-nych składowych, dodatkowo umożliwia analizę danych o charakterze dynamicznym.(abstrakt oryginalny)
EN
This paper presents the possibilities of using selected multivariate methods to analyse phenomena described with longitudinal data. Two approaches based on models with latent variables are described. The first approach is based on the structural equation model-ling and, more precisely, on the latent growth modelling. This model assumes that changes are continuous processes characterised by variables the realizations of which differ between objects. The other approach is based on the functional data analysis. One of the methods for analysing functional data is the functional principal components analysis which has the advantages of the principal components analysis and enables analysing data with dynamic nature.(original abstract)
Zachowania obywatelskie konsumentów (customer citizenship behaviour - CCB) to szeroki i dynamiczny kierunek badań w nauce o marketingu, który stanowi uzupełnienie badań nad zachowaniami obywatelskimi pracowników. Zachowania obywatelskie rozumiane są jako dobrowolne i uznaniowe zachowania indywidualnych konsumentów, niebędące w sposób bezpośredni ani wyraźny oczekiwane i wynagradzane przez przedsiębiorstwo, a które łącznie sprzyjają zapewnieniu wysokiej jakości działalności przedsiębiorstwa i jego efektywności. Stanowią one złożony konstrukt pojęciowy, na który składa się wiele rodzajów zachowań konsumentów, w tym zwracanie uwagi innym (mitigating). W artykule podjęto próbę identyfikacji czynników, które są odmienne pod względem statystycznym i mogą stanowić stymulanty lub destymulanty skłonności do mitygowania innych konsumentów, z zastosowaniem metody analizy czynnikowej. Wykorzystano wyniki badań własnych zrealizowanych wśród polskich konsumentów metodą sondażu diagnostycznego w oparciu o technikę ankiety on-line.(abstrakt oryginalny)
EN
Customer citizenship behaviour (CCB) is an emerging and dynamic area of marketing research which complements research conducted on organisational citizenship behaviour (OCB). CCB may be presented as voluntary and discretionary behaviour of individual customers that is not directly or explicitly expected or rewarded but leads to higher quality service and promotes the effective functioning of organizations. CCB is considered to be a complex conceptual construct, consisting of several types of customer behaviours, mitigating others among others. The presented study explores and identyfies Abraham Maslow hierarchy of needs as factors stimulating customers' tendency to police or mitigate intrusive behaviour of other people. The results of on-line consumer survey conducted among 104 Polish respondents were applied to perform factor analysis. Conclusions were drawn and further research directions were also identified.(original abstract)
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.