System zaopatrzenia w wodę do spożycia jest częścią infrastruktury krytycznej. Infrastruktura krytyczna to systemy oraz wchodzące w ich skład elementy, których działanie ma kluczowe znaczenie dla bezpieczeństwa danego państwa i jego obywateli, a także zapewnia odpowiednie funkcjonowanie organów administracji publicznej oraz instytucjii przedsiębiorstw. Podczas sytuacji kryzysowej, ilość dostępnej wody przeznaczonej do spożycia jest ograniczona. Wyróżnia się następujące cztery typy zapotrzebowania na wodę w sytuacjach kryzysowych: konieczna ilość wody na cele fizjologiczne; minimalna ilość wody na okres kilku dób; niezbędna ilość wody na okres kilku tygodni; wymagana ilość wody. Lesko posiada trzy ujęcia wody, w razie awarii jednego z nich wodę można dostarczać z dwóch pozostałych. W przypadku sytuacji kryzysowej gdy nie ma możliwości dostarczania wody z żadnego z trzech ujęć, wodę należy dostarczać w butelkach o pojemności 1,5 dm3, pojemnikach o objętości 5 dm3 lub beczkowozami. Aby pokryć zapotrzebowanie na wodę do celów fizjologicznych, należy w ciągu doby dostarczyć 10 120 butelek wody o pojemności 1,5 dm3 lub 3036 pojemników o pojemności 5 dm3 albo 2 beczkowozy o pojemności 5 m3, które dostarczałby wodę trzy razy dziennie.
EN
The water supply system is part of the critical infrastructure. Critical infrastructure are systems and their constituent parts, the operation of which is essential to the security of the state and its citizens and ensure the proper functioning of public authorities and institutions and enterprises. During the crisis situation, the amount of available drinking water is limited. Stands out four types of water demand in crisis situations: the amount of water needed for the purpose of physiological; the minimum amount of water for a few nights; the necessary amount of water for a few weeks; the required amount of water. Lesko has three water intakes, in the event of failure of one of them, water can be supplied from the other two. In the event of crisis situation when there is no possibility of water supply of any of the three water intakes, the water should be supplied in bottles of 1.5 dm3, containers with a volume of 5 dm3 or water carts. To meet the demand for water for the purposes of physiological of Lesko, should to provide per day: 10 120 bottles of water with a capacity of 1.5 dm3 or 3036 of containers with a volume of 5 dm3 or 2 water carts with a capacity of 5 m3, which will supply the water three times a day.
4
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
The act "The law of environmental protection" introduces the duty of the risk analyses execution. The municipal systems to which belong water supply system work continuously. The failure of every description are the risk of no water provision or bed quality water provision. In the article, the type of risk and errors which cause dangerous situation was discussed. It was linked to process of risk management. The methodological rules of quality method for risk assessment was presented. The method of risk designation as a three-parameters matrix was presented in detail.
System zaopatrzenia w wodę jest podstawowym elementem infrastruktury krytycznej aglomeracji miejskich, a także regionów i państw. Bezpieczeństwa w zakresie zaopatrzenia w wodę rozpatruje się pod względem wymogów krajowych, trendów i standardów międzynarodowych oraz zagrożeń i wyzwań wewnątrz systemu wodociągowego i jego otoczenia. W pracy przedstawiono podstawowe terminy i definicje, systematykę rodzajów ryzyka oraz standardową matrycę szacowania ryzyka związanego z działaniem i zarządzaniem przedsiębiorstwem wodociągowym.
EN
Waterworks have a fundamental part in the critical infrastructure of agglomerations, regions and countries. The safety of water supply is considered in terms of national rules and regulations, international trends and standards, as well as in view of the threats and challenges being faced within the waterworks themselves or their vicinity. In the paper presented are the basic terms and definitions, a risk taxonomy and a standard matrix of risk assessment regarding the operation and management of waterworks.
W czerwcowym numerze „Przeglądu Komunalnego” ukazał się artykuł stanowiący wstęp do cyklu publikacji mających przybliżyć czytelnikom ogólne zagadnienia dotyczące istoty infrastruktury krytycznej, jej struktury oraz zasad i metod ochrony. W końcowej części artykułu wspomniano o kolejnych artykułach, które mają dotyczyć charakterystyki systemów tworzących szeroko rozumiane pojęcie: „infrastruktura krytyczna”.
Ryzyko jest miarą bezpieczeństwa systemu zaopatrzenia w wodę. Według definicji ryzyko jest pojęciem obejmującym możliwość niekorzystnego wyniku, bądź niepewność co do zdarzenia niekorzystnego. Wyróżnia się następujące poziomy ryzyka: tolerowany, kontrolowany, nieakceptowany. Miary ryzyka przydatne w analizie systemu zaopatrzenia w wodę są następujące: prawdopodobieństwo zajścia zdarzenia niepożądanego, bezwzględna wartość strat wyrażona w kosztach finansowych, wartość oczekiwana strat. W pracy przedstawiono metodę jakościową oszacowania ryzyka dla systemu zaopatrzenia w wodę. Zidentyfikowano zagrożenia systemu i określono scenariusze sytuacji awaryjnych (zdarzeń niepożądanych). Dla każdej sytuacji awaryjnej zaproponowano określenie częstości wystąpienia w skali 6-stopniowej z wagami od 1 do 6. Następnie podano wagi konsekwencji zdarzeń niepożądanych dla 6 kategorii. Ogólne ryzyko (r) danej sytuacji awaryjnej obliczone jest przez przemnożenie wagi prawdopodobieństwa i wagi konsekwencji. Wprowadzono podział: dla rŁ6 ryzyko tolerowane, dla 8ŁrŁ 12 ryzyko kontrolowane i dla rł15 ryzyko nieakceptowane. Przedstawiono syntetyczne zestawienia tabelaryczne pozwalające na oszacowanie ryzyka. W ten sposób otrzymano możliwość utworzenia listy rankingowej ryzyka dla poszczególnych sytuacji awaryjnych mogących wystąpić w systemie zaopatrzenia w wodę.
EN
Risk is a measure of safety for a water supply system (WSS). By definition, 'risk' denotes the possibility of something disadvantageous happening at some time in the future, or a situation that might be dangerous or have a disadvantageous result. It is conventional to distinguish three levels of risk: tolerable, controllable and inadmissible. With a WSS there are the following measures of risk: the probability that an undesirable event will occur, the absolute value of losses expressed in financial terms, and the expected value of losses. In this paper, a method of establishing a qualitative risk estimate for a WSS is presented. The hazards to the WSS are identified and the scenarios of emergency situations (undesirable events) are described. For each emergency situation, the frequency of occurrence is determined in a 6-stage scale with weights from 1 to 6. Thereafter the weights of the consequences of the undesirable events are given for 6 categories (from 1 to 6). The overall risk (r) of a given emergency situation in the WSS is calculated, multiplying the weight of probability by the weight of consequence. Thus, when r?6, the risk is tolerable; when 8?r?12, there is controllable risk, and when r?15, the risk is an inadmissible one. Relevant data sets have been tabulated to allow risk estimates to be made. In this way, a risk ranking list has been established for particular emergency situations that may occur in a WSS. Consideration is also given to risk management problems.
Sieci wodociągowe projektuje się z uwzględnieniem zapotrzebowania na wodę do celów przeciwpożarowych, co powoduje, iż w całym układzie wodociągowym znajduje się duża objętość wody wykorzystywana jedynie podczas gaszenia pożarów. W wyniku stagnacji wody w sieci, w trakcie której zachodzą rozmaite procesy fizyczno-chemiczne i biologiczne (tworzenie tzw. biofilmu na ściankach rurociągów) następuje pogorszenie jakości wody w układach jej dystrybucji. Ponadto w takich warunkach powstają znaczące straty środka dezynfekcyjnego na drodze transportu wody, mające istotny wpływ na pewność sanitarną wody u odbiorcy. W artykule rozważono alternatywną możliwość zaopatrzenia przeciwpożarowego, z wykorzystaniem innych sposobów zasilania przeciwpożarowego, takich jak zbiorniki przeciwpożarowe, zbiorniki naturalne i zbiorniki wieżowe. Rozważania te zmierzały do racjonalnego doboru średnic przewodów wodociągowych, przy czym w przypadku istniejących sieci wodociągowych - do zachowania ich średnic, natomiast w sytuacji rozbudowy układu wodociągowego - do takiego wymiarowania przewodów aby nie doprowadzić do pogorszenia jakości wody wodociągowej, czyli zachowania prawidłowych parametrów hydraulicznych (prędkość, natężenie przepływu) w czasie transportu wody do odbiorców. Wykazano, że kompleksowe rozwiązanie analizowanego problemu wymaga budowy modeli hydraulicznych sieci wodociągowych i ich wykorzystania do tworzenia modeli opisujących zmiany jakości wody wodociągowej w celu badań przebiegu jej wtórnego zanieczyszczenia w układach dystrybucji.
EN
Water distribution systems are designed so as to include the water needed for fire protection. In this way, the system contains a large volume of water which is used only for firefighting purposes. As a result of stagnation in the water-pipe network, which is concomitant with a variety of physicochemical and biological processes (e.g., biofilm, formation on the pipe walls), the quality of the water in the distribution system deteriorates. Moreover, under such conditions, there is a considerable loss of disinfectants during water transport, and this aggravates water quality in sanitary terms. The paper suggests which includes the following major items: the design fire protection tanks, natural reservoirs and elevated tanks, a rational choice of the pipe diameter, especially when developing the existing water distribution systems, the maintenance of appropriate hydraulic parameters (velocity, flow rate) during water distribution to the users, and the construction of hydraulic models describing the water-pipe network, as well as quality models describing relevant variations.
Funkcjonowanie systemu zaopatrzenia w wodę związane jest z możliwością występowania różnego rodzaju zdarzeń niepożądanych, np. awarie na sieci wodociągowej, czy wtórne zanieczyszczenie wody w sieci. Ryzyko z tym związane wiąże się z realną utratą bezpieczeństwa przez konsumentów wody. Z tego względu jednym z priorytetowych działań przedsiębiorstwa wodociągowego powinno być zarządzanie ryzykiem związanym z funkcjonowaniem systemu. W pracy przedstawiono problematykę związana z zarządzaniem systemem zaopatrzenia w wodę oraz problem akceptacji ponoszenia kosztów zmniejszenia ryzyka związanego z funkcjonowaniem systemu. Zaproponowana metoda oparta jest na analizie wskaźnika jakości usług wodociągowych oraz wskaźniku jakości życia (QLI -quality of life index). Na ich podstawie zaproponowano wskaźnik akceptacji przez konsumentów wody kosztów ponoszonych przez przedsiębiorstwo wodociągowe na ochronę systemu przed zdarzeniami niepożądanymi. Zaproponowana metoda można być wykorzystana w kompleksowym programie zarządzania ryzykiem w przedsiębiorstwach wodociągowych.
EN
An inherent feature of any water supply system is the probability that a variety of undesired events will occur in the course of operation, e.g. pipe failure or water recontamination in the water-pipe network. The risks associated with such occurrences mean a real loss of safety to the users. In this context, it is advisable that the management of the risks inherent in the functioning of the water supply system should be listed by water producers among priority cases. The present paper addresses two major issues: the problems to be faced in the management of a water supply system, and the acceptance of the costs that are to be borne to reduce the risks associated with the functioning of the system. A method has been proposed, where two quality indices are made subject to analysis: the one pertaining to the water supply services and the quality of life index (QLI). On this basis an index has been proposed concerning the acceptance by the water users of the costs that are to be borne by the water producers in order to protect the water supply system against undesired events. The method proposed can be used in a joint risk management project executed in waterworks.
11
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
The paper shows a model of preventional renovation based on reliability theory. The model was applied for elements of water supply system. The conclusions are: • if a damage intensity index of an element was described by an exponential distribution, using preventional renovation wouldn't extend an expected value of element's working time, • if the index was described by Weibull's distribution with distribution's parameter a > 1, prophylaxis would extend an expected value of working time.
Podejmowanie decyzji jest jednoznacznie atrybutem człowieka jako istoty myślącej, która zdolna jest przewidywać i oceniać przyszłe skutki podejmowanych działań.
The importance of widely understood risk estimation procedures in applying for quality management certificate according to the requirements of the international IS09001-2000 standard. Characteristics of matrix methods of risk estimation. Detailed description of the four-parametric method.
14
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
W artykule przedstawiono opracowany przy użyciu programu Epanet model symulacyjny istniejącego systemu zaopatrzenia w wodę w Lubaniu. Analizowany system stanowi układ mieszany, który zlokalizowany jest na terenie o charakterystycznym ukształtowaniu terenu wynikającym ze znacznie zróżnicowanych rzędnych. Obliczenia hydrauliczne przeprowadzono dla maksymalnego i minimalnego rozbioru wody. Uzyskane wyniki pozwoliły na sformułowanie wniosków dla eksploatatora systemu.
EN
In this paper model of exploited water supply system in Luban prepared with Epanet is presented. Analysed system is localized on area of varied elevations. Carried out hydraulic calculations are diversified as regards water demand – minimum and maximum. Results make possible to reach coclusions for system exploitators.
15
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
Ryzyko jest podstawową kategorią oceny bezpieczeństwa systemu zaopatrzenia w wodę. Pierwszym krokiem oceny ryzyka jest zidentyfikowanie zagrożeń i ich możliwych skutków zgodnie z obowiązującymi unormowaniami prawnymi. Jedną z metod oceny ryzyka jest metoda tzw. grafów ryzyka. Polega ona na wstępnej analizie czynników ryzyka, takich jak: częstość wystąpienia zagrożenia - F, czas trwania ekspozycji na zagrożenie - E, wielkość możliwych skutków - C oraz stopień ochrony - O, który jest odwrotnie proporcjonalny do wymienionych miar ryzyka. Drogę po gałęziach grafu ryzyka należy rozpocząć od określenia zdarzenia inicjującego/szczytowego, będącego zdarzeniem niepożądanym (np. wtórne skażenie wody w sieci wodociągowej). Przedstawiony w pracy rozbudowany graf ryzyka w odróżnieniu od standardowego (powszechnie stosowanego), uwzględnia wszystkie kombinacje możliwości występowania poszczególnych czynników ryzyka.
EN
Risk is a basic category to estimate water supply system safety. The first step in risk assessment is to identify the threats and their possible consequences taking into account law in force. One of methods for risk assessment is the method using the so called risk graphs. It relies on the preliminary analysis of such risk factors as: frequency of threat appearance - F, time of exposure to threat - E, size of the possible consequences - C and protection degree - O, that is inversely proportional to the mentioned measures of risk. The route along the branches of the risk graph should be started from the determination of the initiating/peak event which is the undesirable event (e.g. secondary water contamination in water-pipe network). The expanded risk graph presented in the work differs from the standard (commonly used) graph because it takes into consideration all combinations of the possibilities that the particular risk factors occur.
16
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
W trakcie eksploatacji systemu zaopatrzenia w wodę (SZW) pojawiają się zdarzenia niepożądane, które mogą spowodować brak dostawy wody lub pogorszenie się jej jakości. Głównym celem pracy jest przedstawienie zagadnienia utraty bezpieczeństwa odbiorców wody w wyniku zawodności funkcjonowania SZW. Jako miarę bezpieczeństwa odbiorców wody przyjęto ryzyko. Praca zawiera propozycję metody oceny bezpieczeństwa oraz przykład aplikacyjny.
EN
During water supply system (WSS) exploitation undesirable events happens, which may cause lack of water supply or deterioration of water quality. The main aim of this paper is to present water purchasers problems of safety loss as a result of WSS failure. The risk was taken as the safety measure of water purchasers. The paper includes proposition measure of safety and an example of an applique.
Systemy zaopatrzenia w wodę są kosztownymi inwestycjami – isotne jest zatem zaprojektowanie i eksploatowanie ich w taki sposób, aby pracowały niezawodnie przez długi czas. W artykule poddano analizie zmiany parametrów pracy istniejącego systemu wynikające ze zmian zużycia wody i rozbudowy sieci.
EN
Water supply systems are expensive – so it is important to design and exploit them in such way they can operate and be reliable for a long time. In this paper parameters of exploited system and their changes caused by rise of water consumption were analysed.
20
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
Głównym celem artykułu jest zdefiniowanie wskaźników zawodności na poziomie hierarchicznym związanym z relacją produkcja-zapotrzebowanie na wodę do spożycia (podaż-popyt). Podano definicje opisowe następujących globalnych wskaźników zawodności związanych z produkcją wody: prawdopodobieństwo niepokrycia zapotrzebowania na wodę, oczekiwany sumaryczny czas trwania deficytów produkcji wody, wartość oczekiwana deficytu wody, wskaźnik częstości i czasu trwania deficytów dostawy wody, wartość oczekiwana pojedynczego deficytu wody, wskaźnik zapewnienia dostawy wody. Krótko scharakteryzowano skutki zawodności dostawy wody dla odbiorców mieszkaniowych i przemysłowych. Rozpatrzono model zdarzeń niepożądanych o wspólnej przyczynie. Odniesiono się do problematyki wpływu poboru prób na wybrane wskaźniki jakościowe wody do spożycia. W formie dyskusyjnej zaprezentowano rozwinięte kryteria i standardy usług wodociągowych oferowane przez przedsiębiorstwa na rzecz odbiorców, ze szczególnym uwzględnieniem niezawodności dostawy wody do spożycia.
EN
The main aim of this paper is to define the indicators of unreliability at the hierarchical level associated with the relation between production and demand for drinking water (supply - demand). The following descriptive definitions of the global indicators of unreliability associated with the production of water have been given: the probability that the demand for water will not be met, the expected total time of water production deficits, the expected value of water deficit, the indicator of frequency and duration of water supply deficits, the expected value of a single water deficit, the indicator of guarantee of water supply. The consequences of unreliability of water supply for residential and industrial customers have been briefly characterized. The issue of the impact of sampling on the selected drinking water quality indicators has been examined. The developed criteria and standards of water supply services offered by companies to customers, with particular emphasis on reliability of drinking water supply, have been discussed.
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.