Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Wszystkie odcienie passiflory: trzy pojęcia uniwersaliów i uprawdziwiacze

100%

Kleczka K.

|

nr 3

347-365

EN

The aim of this article is to compare the three concepts of universals presented in “Tropes and Universals” by Pawel Rojek with theories of truthmaking. Rojek presents three approaches to the problem of unity in multiplicity: (1) specific unity which involves abstract properties, (2) general unity based on undefined aspects, and (3) concrete universals. Rojek proposes to interpret the first two in scope of truthmaking, by invoking the “passionfruit argument” and developing his own version of it. In my paper I follow Rojek's steps by developing his comparison to truthmakers to the concept of concrete universals. That development involves Schaffer’s priority monism and the concept of “the most promiscuous truthmaker”. Finally, I present my own version of the “passionfruit argument” that uses the notion of grounding.

PL

Celem artykułu jest zestawienie trzech koncepcji uniwersaliów prezentowanych przez Pawła Rojka w Tropach i uniwersaliach z koncepcjami uprawdziwiania. Rojek poddaje analizie trzy podejścia do problemu jedności w wielości: (1) jedności szczegółowej obejmującej abstrakcyjne własności, (2) jedności ogólnej uchwytującej nieokreślone aspekty oraz (3) wyróżnienie konkretnych uniwersaliów. Dwa pierwsze interpretuje w odniesieniu do teorii uprawdziwiania, przywołując „argument z passiflory” i rozwijając jego autorską wersję. W tekście kontynuuję refleksję Rojka, rozwijając ją w odniesieniu do trzeciej koncepcji uniwersaliów, czyli konkretnych powszechników. Zestawiam je z monizmem Jonathana Schaffera, aby następnie zbudować trzecią wersję „argumentu z passiflory” opartą na ufundowaniu.

2

Holistic physiotherapy or psycho-physio-therapy Part 1: Human being in existential philosophy or from monism via dualism to pluralism

100%

Mazurek J.

Physiotherapy

|

2009

|

tom 17

|

nr 2

74-79

PL

W podstawowych dziedzinach fizjoterapii powstaje coraz więcej specjalizacji. Takie "rozczłonkowanie" fizjoterapii grozi "rozbiciem" bytowej jedności człowieka. Naprzeciw temu zjawisku wychodzi fizjoterapia holistyczna. W części pierwszej przybliżone zostaną trzy nośne w filozofii koncepcje bytu, a także konsekwencje, jakie pociągają za sobą określone teorie.

EN

The main fields of physiotherapy are being divided into a rising number of specialties that gradually become narrower and narrower. Such disintegration of physiotherapy creates a major threat to the existential unity of the human being. Holistic physiotherapy aims to revert this alarming trend. Part 1 gives the reader a closer look on three major philosophical concepts of existence and presents consequences arising from those concepts.

3

Geneza opozycji między monizmem a dualizmem. Uwagi historyczno-terminologiczne

100%

Roskal Z.

|

nr 1

EN

In the article I address the problem of the genesis of the monism-dualism opposition. I focus on showing the historical context in which this opposition appeared. First of all, I analyze the terminology related to this opposition. I show that due to the emancipation of philosophy from theology, certain terms that were used to present theological doctrines were adopted for the purposes of philosophical research. I present the transfer of this terminology from theology to philosophy and interpret dualism as a liminal concept.

PL

Abstrakt: W artykule podejmuję problem genezy opozycji między monizmem a dualizmem. Skupiam się na ukazaniu kontekstu historycznego, w którym opozycja ta się pojawiła. Przede wszystkim analizuję terminologię związaną z tą opozycją. Pokazuję, że w związku z uniezależnieniem się filozofii od teologii pewne terminy, które były wykorzystywane do prezentacji doktryn teologicznych, zostały zaadaptowane do badań filozoficznych. Przedstawiam transfer terminologii z teologii do filozofii i interpretuję dualizm jako pojęcie liminalne.

4

Lęk przed monizmem: Potworność, parapolityka i nowożytne źródła filozofii porównawczej.

80%

Janik M.

|

tom 37

|

nr 3

EN

This text analysis the ways in which monism was depicted as a doctrine situated on the crossroads of European and Asian philosophical traditions. The depiction of monism as monstrous, characteristic of the mainstream of early modern European thought, is set against the wider context of parapolitical critique of the concept of sovereignty and the cosmic horror concept. This juxtaposition is founded on the simultaneous lecture of the entry “Spinoza” in Pierre Bayle’s An Historical and Critical Dictionary and Howard P. Lovecraft’s story The Call of Cthulhu. In the article’s conclusion the author argues that monism should be treated as one of the currents of collectively orientated political ontology. This ontology may provide a basis for a new model of comparative studies, centred around the concept of commons, and critical towards modern cognitive-political framework, sustaining and naturalising the primitive accumulation processes.

PL

Poniższy tekst analizuje sposób przedstawienia monizmu jako doktryny usytuowanej na przecięciu europejskich i azjatyckich tradycji filozoficznych. Prezentacja stanowiska monistycznego w kategoriach potworności, charakterystyczna dla głównego nurtu nowożytnej myśli europejskiej, osadzona zostaje w szerszej perspektywie parapolitycznej krytyki pojęcia suwerenności oraz koncepcji kosmicznego horroru. Zestawienie to opiera się na równoczesnej lekturze przypisów do hasła „Spinoza” w Słowniku krytyczno-historycznym Pierra Bayle’a oraz opowiadania Zew Cthulhu Howarda P. Lovecrafta. W konkluzji artykułu przekonuję, że monizm należy traktować jako jeden z nurtów kolektywistycznie zorientowanej ontologii politycznej. Ontologia taka może stanowić podstawę dla nowego modelu studiów porównawczych, zbudowanych wokół pojęcia dóbr wspólnych i krytycznych wobec nowoczesnej aparatury poznawczo-politycznej, podtrzymującej i naturalizującej procesy akumulacji pierwotnej.

5

Monismus und/als Revolution. Die Monismuskritik in MARIE EUGENIE DELLE GRAZIES modernem Epos "Robespierre" (1894)

80%

Rys M.

Convivium. Germanistisches Jahrbuch Polen

|

2018

9-33

PL

Naukowe i filozoficzne rewolucje często torują drogę dla zmian społecznych oraz politycznych. Pojęcie „monizmu” w Niemczech i w Austrii w ciągu ostatnich dekad dziewiętnastego wieku może być postrzegane jako dyskursywna oznaka takich zmian, zainspirowanych przez darwinizm i pozytywizm. Jednakże teorie, które utożsamiały się z monizmem, są nie tylko różnorodne, ale i często sprzeczne i niezgodne ze sobą, szczególnie odnośnie ich etycznych implikacji. Niniejszy artykuł przygląda się epickiemu wierszowi z 1894 roku, w którym wiedeńska poetka MARIE EUGENIE DELLE GRAZIE eksponuje, porównuje i krytykuje rozmaite monizmy. Artykuł proponuje interpretację owego wiersza, będącego przykładem, w jaki sposób DELLE GRAZIE rozumiała pojęcia literatury monistycznej. W podsumowaniu autor próbuje powiązać opisywaną przez DELLE GRAZIE Rewolucję Francuską z podobną świadomością rewolucyjną panującą w okresie przełomu wieków dziewiętnastego i dwudziestego.

EN

Scientific and philosophical revolutions often pave the way for social and political change. The concept of “monism” in Germany and Austria in the last decades of the nineteenth century can be read as a discursive marker of such a paradigm shift, inspired by Darwinism and positivism. However, theories that identified as monism were not only diverse, but often contradictory and incompatible with one another, especially in regard to their ethical implications. This article examines the epic poem Robespierre published in 1894, in which the poetess, the Vienna-based MARIE EUGENIE DELLE GRAZIE, displays, confronts and criticises a variety of monisms. This article interprets the epic poem as an illustration of DELLE GRAZIE’S understanding of monistic literature and relates delle Grazie’s choice of setting – the French Revolution – to the consciousness of revolutionary change in eighteenth-century France and nineteenth-century Austria.

DE

Wissenschaftliche und philosophische Revolutionen leiten oft soziale und politische Umbrüche ein. Der Begriff ‚Monismus‘– am Ende des 19. Jahrhunderts ein Modewort – kann als diskursiver Hinweis auf einen solchen, durch Darwinismus und Positivismus angeregten Paradigmenwechsel interpretiert werden. Trotzdem bleibt Monismus ein Nenner für unterschiedliche, gegensätzliche Theorien, die, insbesondere was ihre ethischen Konsequenzen betrifft, grundsätzlich unvereinbar sind. Im Zentrum dieses Aufsatzes steht das 1894 veröffentlichte Epos Robespierre, in dem die Wiener Dichterin MARIE EUGENIE DELLE GRAZIE verschiedene Monismen darstellt, einander gegenüberstellt und kritisiert. Das Epos wird als Beispiel von DELLE GRAZIES monistischem Literaturbegriff betrachtet. Zum Schluss wird versucht, ihre Themenwahl, die Französische Revolution, mit der Umbruchsstimmung um die Jahrhundertwende zu verknüpfen.

6

MIT PREKOLUMBIJSKI I RZECZYWISTOŚĆ ROZDWOJONA. PRZYCZYNEK DO DEFINIOWANIA KULTURY, POLITYKI I IDEOLOGII

80%

Paradowski R.

|

tom 24

|

nr 1(91)

7-20

PL

W artykule podjęto próbę ukazania immanentnej dwoistości bytu w świetle niektórych mitów wybranych kultur świata, w szczególności mitów mezopotamskich, irańskich, żydowskich i prekolumbijskich, w tym zwłaszcza poprzez analizę Księgi Rodzaju Starego Testamentu i Popol Vuh. Księgi rady narodu Quiche oraz w świetle autorskiej koncepcji dialektycznej metafizyki wyboru, a także – próbę wydobycia heurystycznego potencjału tkwiącego w specyficznych „dualizmach” mitu i metafizyki dla definiowania kultury. Ukazano status religii jako archetypicznej autorytarnej ideologii hierarchii; podobnie archetypiczna jest przeciwstawna jej ideologia umowy społecznej („przymierza”).

EN

The author states the immanent duality of being after some myths of selected world's cultures, especially Mesopotamians, Iranians, Jewish and Pre- Columbian (including analysis of The Book of Genesis of The Old Testament and The Popol Vuh. The Book of The Council of The Quiche People) and makes that on the ground of his own concept of the dialectical metaphysics of choice. The author underlines the heuristic possibilities of the specific “dualities” of the myth and metaphysics for the understanding of culture and describes the status of religion as an archetypical authoritarian ideology of hierarchy, as well as likewise archetypical one of the social agreement.

7

Obecność i znaczenie myślenia komplementarnego we współczesnej refleksji teologicznej

70%

Słupek R.

Roczniki Teologii Fundamentalnej i Religiologii

|

2009

|

tom 1

47-64

EN

A review of contemporary theological publications that concern a variety of different issues lets one notice a certain regularity, i.e. frequent referring to complementary thinking or the principle of complementarity in the theological reflection. In the present article first the fact is shown that referring to complementary thinking has a significant effect on the quality and versatility of theological thinking. Complementarity that is a fruit of the Church’s Catholic character may be a way of reaching the Catholic fullness and a peculiar antidote against the threat of reducing all the wealth of the mystery of faith to some individual aspect only. In the second part a distinct presence of complementary thinking in various areas of the contemporary theological reflection is pointed to.