Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Fenomen przekraczania tabu seksualności w kontekście norm społecznych

100%

Zubiel-Kasprowicz M.

|

nr 9

213-222

EN

This paper presents the notion of taboo in the context of a social phenomenon identified with a strong exclusion that simultaneously binds nature and culture. Trying to define it, you can say that taboos are not just what cannot be named, what cannot be done, but also what cannot be thought of. This term is connected with a strong ban and fear. Sexual life, along with all its forms, ranging from debauchery to restraint, from promiscuity to asceticism, from what falls within a norm to pathology, connected with such topics as eroticism and procreation, is an ambiguous, shameful and hidden area of human experience. Sexuality is the source of elementary human shame. It is sometimes impure because it is related to the lower half of the body, it is sometimes violent, it may cause disorder, fighting, jealousy. On the other hand, however, it is perceived in terms of procreation as a lofty act of giving life. All manifestations of sexuality have become a taboo. This paper discusses potential breaking of sexuality taboos in the social context.

2

Wstręt jako społeczna forma kontroli seksualności

100%

Ratkowska-Pasikowska J.

|

2014

|

tom 2

EN

Disgust and its application is the main category of this text, which constitutes an attempt to find associations between the category of disgust and the sexuality of the child. The author of this text is inspired by a novel by A.Czcibor-Piotrowski and tries to bare its essence. It can be an important clue for educational practice, a kind of reflexive impulse. This text, apart from the introduction, contains three key problems: disgust, upbringing of the disgust and the culture of exposure.

3

Z historii leksemów: gzić się, grzać się, parzyć się, bzykać się

100%

Krótki Z. M.

|

2016

|

nr 8

EN

From the history of the lexemes gzić się, grzać się, parzyć się, bzykać sięThe present article undertakes a semasiological analysis of four Polish vulgarisms associated with sexual intercourse: gzić się, grzać się, parzyć się, bzykać się. Taking is the point of departure their etymology, it investigates the changes in the meanings of these units.It was discovered that initially the analysed lexemes communicated a very wide range of content, far from their contemporary semantic structure. Successively, some of their senses were rearranged, causing these units to become attributed to animal copulation and later to human sexual intercourse. However, it was until the mid-20th century that the analysed verbs have come to play the role of vulgarisms. Z historii leksemów: gzić się, grzać się, parzyć się, bzykać sięW artykule poddano analizie semazjologicznej cztery polskie wulgaryzmy wiązane ze stosunkiem seksualnym, tj.: gzić się, grzać się, parzyć się i bzykać się. Wychodząc od etymologii, badano zmiany w znaczeniach tych jednostek.Okazało się, że analizowane leksemy początkowo posiadały bardzo szerokie treści, dalekie ich współczesnej strukturze semantycznej. Sukcesywnie dochodziło jednak do przeszeregowania niektórych sensów, na skutek czego badane jednostki wpierw zaczęto odnosić do zwierzęcej kopulacji, natomiast nieco później do ludzkiego współżycia. Rolę wulgaryzmów analizowane czasowniki zaczęły odgrywać jednak dopiero w połowie XX wieku.

4

Czy istnieje jeszcze tabu? Kilka refleksji na temat prozy polskiej po roku 1989

100%

Pięta I.

|

nr 4

73-80

EN

This paper aims at answering the questions about the nature of relations between social standards and issues put forward by the writers, who made their debuts after 1989. It shows how and why the concept of taboo has been changing in Polish culture in the last two decades, and what reasons can one indicate for writers’ transgressions of moral and cultural standards so far regarded inviolable.

5

„O czym nie można mówić, o tym trzeba milczeć”? – obszary językowo tabuizowane w tekstach prasowych z okresu żałoby narodowej po śmierci Józefa Piłsudskiego

88%

Rogalska M.

|

2014

|

nr 3

51-65

EN

This article discusses issues concerning press text taboo during the national days of mourning after Józef Piłsudski’s death. The source of the material are texts printed in the daily press dated 13.05-19.05.1935. The article discusses both taboo on the formal plane (euphemisms of death and its various aspects), and taboo on a semantic plane (taboo subjects), as well as relationship between taboo and censorship (individual and institutional/public). Its aim is to collect and to analyse euphemisms connected with mourning in the press discourse in the 1930s, especially euphemisms of lexemes: corpse and death. The article discusses also the rhetorical function of taboo subjects defined in connection with Marshal Piłsudski’s death.

PL

Artykuł omawia zagadnienie tabu w czasie żałoby narodowej po śmierci Józefa Piłsudskiego. Materiał stanowią teksty prasowe drukowane na łamach dzienników (zróżnicowanych światopoglądowo) w dniach 13.05.1935-19.05.1935 r. Omówione zostaje zarówno tabu w planie wyrażania (eufemizmy śmierci i obszarów z nią związanych), jak i tabu w planie treści (tematy tabu), a także relacje między tabu i cenzurą (wewnętrzną i zewnętrzną). Celem artykułu jest zebranie i analiza eufemizmów związanych z żałobą, szczególnie eufemizmów leksemów trup i śmierć, w dyskursie publicystycznym lat 30. XX w. oraz omówienie retorycznych funkcji tematów tabu wyznaczanych w związku ze śmiercią marszałka Piłsudskiego.

6

Eufemizacja w przekładzie (na materiale języka czeskiego)

88%

Dembska K.

|

nr 4

460-474

EN

This article deals with the concept of euphemization in translation from Czech to Polish. The study material consists of excerpts from literary classics written in the Czech language obtained from the parallel corpus InterCorp, which constitutes an integral part of the Czech National Corpus and provides an opportunity to analyse texts with respect to translation equivalence. The author concentrates on the methods of translation of two selected lexemes (srát, děvka) and a prepositional phrase (do prdele) which are registered in Czech dictionaries and are qualified as vulgar or rude. Upon the analysis it emerged that the majority of translators ‘hygienize the meaning’ in translation, avoiding straightforward equivalence of the problematic lexemes by applying the process of euphemization, the outcome of which, though, is not always a euphemism sensu stricto (lexical unit). In the presented article an attempt is made at establishing the reasons for the said process.

PL

Niniejszy artykuł dotyczy zagadnienia eufemizacji w przekładzie z języka czeskiego na polski. Materiał badawczy został wyekscerpowany z czeskojęzycznej literatury pięknej za pośrednictwem korpusu językowego InterCorp, stanowiącego integralną część Czeskiego Korpusu Narodowego i dającego możliwość analizy tekstów pod względem ekwiwalencji przekładowej. Autor skoncentrował swoją uwagę na sposobach przekładu dwóch wybranych leksemów (srát, děvka) oraz wyrażenia przyimkowego (do prdele), które są rejestrowane w słownikach języka czeskiego z kwalifikatorem wulgarności lub grubiańskości. Analiza wykazała, że większość tłumaczy dokonuje tzw. „higienizacji przekładu”, unikając bezpośredniej ekwiwalencji kłopotliwych leksemów przy zastosowaniu procesu eufemizacji, czego rezultatem nie zawsze jest jednak eufemizm sensu stricto (jednostka leksykalna). W prezentowanym artykule została podjęta próba ustalenia przyczyn powodujących omawiany proces.

7

OŻYWIĆ ŚMIERĆ Motyw śmierci w fotografii

75%

Tomaszczuk Z.

|

tom 24

124-136

EN

The text is a reflection on the subject of using the motif of death in photography. It is not, however, about mentioning the photographer as a person memorizing events. A witness of events is replaced by an artist using the subject in order to build their own artistic strategy, to create symbolic works with deepened reflection on death, violence and cruelty, but also constituting a contemporary form of taming death. The medium of photography is used here both in the context of form, which can bring about certain practical effects, and in the context of a specific feature of photography, which is for example its ability to „embalm time”.

8

Genderlect as discourse in Yoruba movies

75%

Osoba J. B. , Oluwamusanmi S. G.

|

2016

|

tom 12

EN

This paper offers an analysis of gender discourse of Yoruba male and female movie characters. The Yoruba speech community is one of the three major ethnic groups in Nigeria. Their genderlect is examined and investigated in terms of their use of minimal responses, intensifiers, hedges, tag questions, polite and taboo words. The techniques of Media Monitoring and purposive sampling were employed to obtain relevant data. Randomly, four Yoruba movies were selected from which forty eight scenes were analyzed. From each movie twelve scenes, comprising single gender interaction and mixed gender interactions were considered. Social constructivism theory combined with the relevant aspects of Discourse Analysis was employed for the data analysis. In addition, a Chi-square analysis was done. The findings show significant differences between the gender groups in the use of hedges, intensifiers, minimal responses, taboos and euphemistic or polite words. The findings also corroborate the constructionist assumptions regarding gender-bound language taking context into consideration. Thus we conclude that the differences in the usage of male and female movie characters are determined, as empirically evidenced, by several sociolinguistic, psycholinguistic and discourse features within the context of situation or interaction in the Yoruba milieu.

9

„– if we twirl too much will our panties be seen?” – the social construction of intimacy and bodily privacy among girls in a kindergarten

75%

Ferreira M.

|

tom 9

|

nr 2(21)

43-52

EN

Drawing on the Sociology of Childhood, this paper aims to show how children during their play in kindergarten ascribe symbolic meanings to their own actions and to certain objects reproducing interpretatively certain taboos. Ethnographic descriptive analysis about the uses around a pleated skirt by a group of girls aims to show the emerging tensions between its playful use and the moral events generated. The ways girls coped with them, allows one to identify i) the social construction of their identity as both children and girls in the kinder-garten; ii) the interpretation of reproductive taboos concerning the behaviour and morality of the female gender, and iii) the importance of taboos for a consciousness of the intimacy and privacy of the infant body.

10

Germańskie tabu. Obecność ozdób i brak broni w pochówkach gockich

75%

Kowalski A. P.

|

nr 1(6), Semiotyka historii

171–178

XX

The article is an attempt at interpreting a peculiar burial practice noted by archaeologists in the Wielbark culture, attributed to the Germanic Goths. In the first centuries AD on the territories of present-day northern and eastern Poland, graves contained jewellery, while weapons and tools were avoided. The visible contrast between silver jewellery and iron objects may correspond to certain social and mythological classifications. The author, using an anthropological structuralist analysis, puts forward the hypothesis that there was a taboo that stemmed from identifying the signs of masculinity, warlike spirit, and using weapons with life and openness. Objects associated with femininity, such as jewellery, may have been linked to the ‘other world’, the hidden funerary space. The contrast in question was an effect of political events involving Germanic tribes and a reflection of old mythical values concerning warriors, women, metallurgists, and objects associated with them.

11

Niepowodzenia komunikacyjne w perspektywie interkulturowej – implikacje glottodydaktyczne

63%

Mihułka D. , Mihułka K.

Linguodidactica

|

2015

|

tom 19

PL

Celem niniejszej publikacji jest zwrócenie uwagi na ważność komponentu interkulturowego w kształceniu językowym. W poszczególnych jej fragmentach omówione zostały wybrane niepowodzenia komunikacyjne, które przyporządkowano do czterech płaszczyzn: płaszczyzny kompetencji językowej, płaszczyzny treści, płaszczyzny relacji i płaszczyzny komunikacji niewerbalnej.

EN

The purpose of this article is to highlight the importance of the intercultural component in language teaching. The particular sections of this article present and discuss selected examples of communication misunderstandings, which have been divided into four categories: the level of linguistic competence, the content level, the level of relations and the level of non-verbal communication.

12

Tematy tabu we współczesnej rodzinie jako wyzwanie wychowawcze – perspektywa rodziców nastolatków

63%

Musiał E. , Jurczyk-Romanowska E.

|

2022

|

tom XXIX

|

nr (4/2022)

79-108

EN

Aim. There are no societies in which taboos are not present. So the family, functioning in social reality, is unable to protect itself from their presence. Early adolescence is a special time when the child is interested in the outside world. Taboo, as a “forbidden fruit”, fascinates, intrigues, frustrates. Adolescents feel the need to talk about difficult topics, but are not particularly good at initiating dialogue, perhaps they don’t have the courage for it either. They need knowledge to stop being afraid of unknown elements of reality and to go beyond myths and stereotypes. The purpose of the article is to illustrate the taboo issues in Polish families with teenage offspring. Materials and methods. The survey included 60 parents of seventh-grade students who agreed to participate in the study during class meetings. A diagnostic survey was conducted in May 2022 in the Wroclaw area. Data on the issues in question were obtained by means of the author’s questionnaire. Results and conclusions. Based on the analysis, the following factors were identified: communication competence, willingness to talk about taboo topics, and the ability to talk about these topics. It was shown that a high assessment of a parent’s own communication skills significantly correlates with the declared ability to conduct conversations on taboo topics and with the willingness to conduct such conversations, but no correlation was detected between the above factors and the parent’s initiation of conversations. On the other hand, there is a statistically signifi cant correlation between the parent’s communication competence and the child’s initiation of conversations on taboo topics.

PL

Cel. Nie ma społeczeństw, w których tabu nie występuje. Rodzina funkcjonując w rzeczywistości społecznej, nie jest w stanie uchronić się od jego obecności. Wczesna młodość to szczególny czas, w którym dziecko interesuje się światem zewnętrznym. Tabu, jako „zakazany owoc”, fascynuje, intryguje, frustruje. Młodzież czuje potrzebę rozmawiania na trudne tematy, ale zazwyczaj nie potrafi (być może też nie ma odwagi) zainicjować dialogu. Potrzebuje natomiast wiedzy, aby przestać się bać nieznanych elementów rzeczywistości i wyjść poza mity i stereotypy. Rodzice stają zatem przed poważnym wyzwaniem wychowawczym. Celem artykułu jest zobrazowanie problematyki tabu w polskich rodzinach z nastoletnim potomstwem. Materiały i metody. Badaniami objęto 60 rodziców uczniów klas siódmych, którzy wyrazili zgodę na udział w badaniu w czasie trwania zebrań klasowych. Sondaż diagnostyczny przeprowadzono w maju 2022 roku na terenie Wrocławia. Dane dotyczące omawianej problematyki uzyskano za pomocą autorskiej ankiety. W analizie wykorzystano statystykę opisową, analizę czynnikową oraz macierze korelacji. Wyniki i wnioski. Na podstawie przeprowadzonej analizy wyodrębniono następujące czynniki: kompetencje komunikacyjne, umiejętność oraz gotowość prowadzenia rozmowy na tematy tabu. Wykazano, że wysoka ocena własnych umiejętności komunikacyjnych rodzica istotnie koreluje z deklarowaną umiejętnością prowadzenia rozmów na tematy tabu oraz z gotowością prowadzenia takich rozmów, jednakże nie wykryto korelacji powyższych czynników z inicjowaniem rozmów przez rodzica. Istnieje natomiast istotna statystycznie zależność pomiędzy kompetencjami komunikacyjnymi rodziców, a inicjowaniem rozmów na tematy tabu przez dziecko.

13

Are the Lips for Speaking? Modus Operandi of Exclusion of Underage Sex Encounters

63%

Banaszak E. , Florkowski R. , Karpińska P.

|

nr 49

113-126

PL

W artykule opisano zagadnienie, które obecnie jest tematem społecznie bardzo „wrażliwym” i trudnym. Niniejszy tekst jest też próbą poradzenia sobie z często odczuwanym nie tylko przez socjologów doznawaniem społecznego świata, z jego dozwolonymi, ograniczonymi lub zakazanymi znaczeniami i działaniami, z koniecznościami i sankcjami, z przekroczeniami i anomaliami. W trakcie życia pokolenia, którego autorzy są częścią, uległ zasadniczej zmianie stosunek do seksu i seksualności. Zostały obalone niektóre tabu otaczające życie prywatne i seks. Zdjęto z tych sfer pieczęć milczenia. Uznano, że usta są do mówienia. Tyle tylko, że wraz ze zniesieniem poprzednich zakazów zostały utworzone nowe i wzmocnione niektóre już istniejące. Do nich należy tabu seksualności dzieci i prolongacja seksualnej neutralności dziecka, aż poza okres dojrzewania seksualnego w sytuacji seksualnej akceleracji. Seksualna aktywność określonych kategorii wiekowych jest objęta specyficznym postrzeganiem i interpretowaniem. Jest to matryca negatywnej percepcji i interpretacji, za pomocą której dokonywana jest ekskluzja z tej sfery życia. Wszelkie formy aktywności seksualnej zarezerwowane są tylko dla tych, którzy zostali społecznie uznani za dorosłych. Podjęto próbę wskazania założeń, na jakich jest ufundowana wspomniana wcześniej matryca, i niektórych jej konsekwencji. Autorzy artykułu przyłączyli się do tych głosów, które dostrzegają zagrożenie nie w samym wykluczeniu, ale w bezkrytycznym używaniu negatywnej matrycy postrzegania i interpretowania aktywności seksualnej przed wiekiem przyzwolenia i w konsekwencjach, jakie to za sobą pociąga.

EN

The article takes up an issue that is currently part of a subject matter which is very sensitive and complicated in social terms. It is also an attempt to comprehend the bewilderment that we, not only sociologists, feel when we observe how the ‒ familiar to us ‒ social world is constructed with its allowed, restricted, or forbidden meanings and actions, with the necessities and sanctions, with the transgressions and anomalies. During the lifetime of the generation that the authors belong to, there has been an essential change in the attitude towards sex and sexuality. Taboos surrounding private life and sex has been debunked. The seal of silence has been opened. We have decided that “the lips are for speaking”. However, as some of the previous prohibitions have been abolished, the new ones have been created and some of the already existing have been strengthened. Among the latter, there is a children’s sexuality taboo and the prolongation of the sexual neutrality of a child even beyond the period of sexual maturation and in the situation of sexual acceleration. Sexual activity of certain age categories is a subject of specific perception and interpretation. This matrix results in an exclusion of this sphere of life. It reserves all forms of sexual activity only for those who are thought to be adults in social terms. We have made an attempt to show the assumptions which are the fundaments of this matrix and to show some of its consequences. We are joining to the voices of those who see a threat not in the exclusion but in the uncritical use of the negative matrix of perception and interpretation of sexual activity before the age of consent and in the consequences that follow.

14

Gender, queer i edukacja. O przełamywaniu tabu w kulturze

63%

Karwatowska M. , Siwiec A.

|

2016

|

nr 18/1

77–92

EN

The notions of gender and queer are in Polish conditions weakly recognized, both in social education, in its general variant, and in school education. In focus in this study are the gender-sexual differences and asymmetries visible in language and culture, as well as the various ways of defining sexual identity. These issues are linked with the notion of taboo, its functioning in traditional culture and in contemporary mass culture with the latter’s notion of madia-based “sexual-and-gender technologies”. The process of breaking the taboos is linked with educational needs in the context of gender and queer – these notions are treated as discursive symbols. The process should take place within social and school education, in the realm of culture and language and with a focus on meta-cultural awareness of language use. Taboo is taken to be a social convention, subject to decontructivist reflection. However, the need for taboos in various areas of social reality is not negated.

PL

Tekst przybliża pojęcia gender i queer, które zdaniem autorów są w warunkach polskich słabo rozpoznawalne i to zarówno w edukacji społecznej, w jej wymiarze ogólnym, jak i w edukacji szkolnej. Odwołują się przy tym do zjawisk opisywanych pod szyldem różnic i asymetrii rodzajowo-płciowych widocznych w języku i kulturze oraz do różnych sposobów definiowania tożsamości seksualnej. Wskazana problematyka łączy się w tym ujęciu z pojęciem tabu, którego działanie zostało pokazane na przykładzie kultury tradycyjnej i w obszarze współczesnej kultury masowej, wykorzystującej dostępne medialnie „technologie płci”. Autorzy artykułu piszą o przełamywaniu tabu i odnoszą to zagadnienie do potrzeb edukacyjnych w zakresie problematyki gender i queer, które to pojęcia traktują jako symbole dyskursywne. Wyrażają pogląd, że przełamywanie tabu powinno się dokonywać w edukacji społecznej i szkolnej, w sferze myślenia o świecie i języku, ze świadomością (metakulturową), w jaki sposób możemy tego języka używać. Wychodzą z założenia, że tabu to społeczna konwencja, którą można poddawać dekonstrukcyjnej refleksji. Nie negują jednak potrzeby istnienia tabu w różnych obszarach społecznej rzeczywistości.

15

Conceptualizations of death

63%

Mazur A.

|

nr 8

21-54

EN

The research presented in this paper aims to identify various ways in which the native speakers of English conceptualize the notion of death. This is achieved through the examination of numerous expressions, mainly euphemisms, which are used in everyday English to describe and discuss the event of dying. The research is based on the Conceptual Theory of Metaphor which claims that the general conceptual system, underlying both thought and action, is largely metaphorical in nature. In accordance with this claim, metaphor serves as a basis for understanding different concepts, which is reflected in the language used to talk about them.

16

Stosunki polsko-żydowskie na przykładzie powieści Dybuk Marka Świerczka (perspektywa antropologiczna

63%

Dul-Kuźniar M.

|

2015

|

nr 5(10)

105-125

EN

The paper ‘I used to believe in this country. And now I only feel sick. Polish-Jewish relations on the basis of Marek Świerczek’s novel Dybuk’ aims at discussing the novel Dybuk and contrasting it – in the anthropological perspective – with both its historical and sociological contexts. Świerczek’s novel is set in Poland immediately after the Second World War and it focuses on the problems which afflicted both Poles and Jews. Furthermore, we focus the reader’s attention on the ambiguity with which history was judged after the war – according to Świerczek, it is impossible to judge the postwar reality and interpret the facts connected with this period as ‘the only right ones’. Świerczek creates characters and events on the basis of oppositions: good vs. evil, black vs. white, but he allows a number of characters and their fates to speak out. Nevertheless, the final judgment is left to the reader.

17

Dlaczego nie powinno się gotować koźlęcia w mleku jego matki (Wj 23,19b; 34,26b; Pwt 14,21b)?

63%

Lemański J.

|

nr 2

139-162

PL

Biblijny zakaz „gotowania koźlęcia w mleku jego matki” (Wj 23,19b; 34,26b; Pwt 14,21b) nie doczekał się zadowalającego wyjaśnienia. W artykule dokonany zostaje przegląd dotychczasowych propozycji. Autor sugeruje, że pierwotnie (VIII w. przed Chr.) nakaz ten związany był z obowiązującym w kontekście kultu tabu, nakazującym oddzielenie tego, co symbolizuje życie (mleko), od tego, co symbolizuje śmierć (gotowanie). Z czasem zasada ta uległa uogólnieniu i stała się jednym z elementów podkreślających odrębność etniczną i kulturową Izraela. Słowa kluczowe: koźlę, mleko, matka, tabu, marker etniczny

EN

The biblical prohibition of “cooking a kid in its mother’s milk” (Ex 23,19b; 34,26b; Deuteronomy 14,21b) did not live a satisfactory explanation. The article is a review of existing proposals. The author suggests that it was originally (VIII in. BC.) related with applicable in the context of worship taboo, ordering the separation of what symbolizes life (milk), from what symbolizes death (cooking). Over time, this principle generalized and became one of the elements highlighting ethnic and cultural distinctiveness of Israel.

18

Tabu krwi. Pojęcia uboju religijnego i ofiarniczego w ujęciu interdyscyplinarnym

63%

Juszczak A. R.

|

nr 4(69)

105-127

EN

The article aims to analyze the concepts of religious and sacrificial slaughter from the perspective of blood taboos and present their current definitions. In order to explore the subject objectively, it was necessary to assume interdisciplinarity, and as a result, an analysis from the perspective of religious studies and hygiene of food of animal origin. At the outset, the author addresses the issue of the religious prohibition of eating blood as an element inextricably linked with the slaughter of animals. Based on the texts of the Hebrew Bible, he presents the blood rite in the sacrificial system of the Israelites and analyzes its ritual functions. The author presents the taboo of blood that, despite the transformation of Judaism, has been preserved and is the basis of the food law. Secondly, he analyzes the importance of blood based on the texts of the Koran and presents the taboo of blood as one of the basic dietary principles of Muslim believers. Then he analyzes sacrificial slaughter on the example of religious rituals of Polish Tatars in Bohoniki in Podlasie. The author distinguishes it from religious slaughter, describing its ethical transformation in the second half of the 20th century and the current state; also deals with the advantages and disadvantages of routine (secular) slaughter. The arguments include blood taboos and health risks related to the presence of residual blood in meat. All the content is crowned with conclusions on the legitimacy of consent to religious slaughter in Poland and the need to conceptually separate it from sacrificial slaughter.

PL

Celem artykułu jest analiza pojęć uboju religijnego i ofiarniczego z perspektywy tabu krwi i przedstawienie ich aktualnych definicji. Na potrzeby obiektywnego zgłębienia tematu konieczne było założenie interdyscyplinarności, a w efekcie analizy z perspektywy religioznawstwa i higieny żywności pochodzenia zwierzęcego. Na wstępie autor porusza kwestię religijnego zakazu spożywania krwi jako elementu nierozerwalnie powiązanego z ubojem zwierząt. Na podstawie tekstów Biblii hebrajskiej przedstawia ryt krwi w systemie ofiarniczym Izraelitów i analizuje jej rytualne funkcje. Prezentuje tabu krwi, które mimo transformacji judaizmu zostało zachowane i stanowi podstawę prawa żywieniowego. W drugiej kolejności analizuje znaczenie krwi na podstawie tekstów Koranu i przedstawia tabu krwi jako jedną z podstawowych zasad żywieniowych wierzących muzułmanów. Następnie analizuje ubój ofiarniczy na przykładzie obrzędów religijnych polskich Tatarów w podlaskich Bohonikach. W opozycji do tej formy uśmiercania stawia ubój religijny, opisując jego etyczną transformację w II połowie XX w. i stan obecny. Podejmuje również temat zalet i wad świeckiego uboju rutynowego. W wywodach przewijają się zagadnienia tabu krwi i zagrożeń zdrowotnych związanych z obecnością krwi resztkowej w mięsie. Całość zwieńczona jest konkluzjami na temat zasadności przyzwolenia na ubój religijny w Polsce i konieczności pojęciowego oddzielenia go od uboju ofiarniczego.

19

Le tabou dans la dénomination de lingerie féminine

63%

Bańkowska M.

|

2017

|

nr 12

89-96

EN

Among several domains of everyday life marked by the language taboo we can distinguish the sector of female lingerie which, referring to parts of the human body called shameful, resorts to euphemization to escape the expression of what is embarrassing. The purpose of this article is to analyze how and by what linguistic means this phenomenon is carried out in the denominations of lingerie pieces. The analysis will be done in four languages: French, Italian, English and Polish. We will also take into account the phenomenon of brand names in the mentioned clothing department so that we can observe how the concept of linguistic taboo is achieved through this type of designations. This study will be carried out on different formal, stylistic but also pragmatic contexts.

FR

Parmi plusieurs domaines de la vie quotidienne marqués par le tabou langagier nous pouvons distinguer celui de la lingerie féminine qui, se référant à des parties du corps humain dites honteuses, recourt à l’euphémisation pour échapper à l’expression de ce qui est gênant. Le présent article aura pour but d’analyser comment et par quels moyens linguistiques ce phénomène s’effectue dans les dénominations des pièces de lingerie. L’analyse sera effectuée dans quatre langues : le français, l’italien, l’anglais et le polonais. Nous allons également prendre en considération le phénomène des noms de marques dans le rayon vestimentaire mentionné afin de pouvoir observer comment le concept de l’interdiction linguistique est réalisé à travers ce type d’appellations. Cette étude sera portée sur différents contextes formels, stylistiques mais aussi pragmatiques.

20

Pokuta bez rozgrzeszenia. Samobójstwo i jego skutki w powieści drugiej połowy XIX wieku

63%

Budrewicz T.

|

nr 19

110-130

EN

The text is based on detailed interpretation of the source novels: "Kobiety i mężczyźni" by Józef Wojciechowski, "Syn znajdy" by Piotr Jaksa-Bykowski, "Pasierbowie fortuny" by Natalia Korwin-Szymanowska, "Plotka" by Marian Gawalewicz, "Matka" by Emma Jeleńska, "Zamieć w stepie" by Michał Grabowski. In addition, some novels and short stories by such authors as Adolf Dygasiński, Tadeusz Jaroszyński, Eliza Orzeszkowa, Maria Konopnicka, Ignacy Maciejowski (Sewer), Michał Bałucki were selected as a background for comparison. The article proves the following thesis: suicide in the family, or among close friends, becomes a border that makes a new stage of life difficult to bear psychologically and socially; psychologically because people cannot stand the fact that someone close to them violated the taboo, so either they go mad, or they are silenced (suffering and silence are the only one life style strategies within observed material); socially because living after the suicidal death of a member of a small community are stigmatized, partially excluded from the community, they live on the margins of social communities, become specimens/ exemplars to teach socio-moral values, and serve to strengthen the religious and social group cohesion. The trauma of the survivors after the suicide of a family member leads to the adoption of rationalising attitude consent to the judgement of fate, which one does not try to understand, or to an attitude of humility before the social community power whose rights have been ignored. Attempts to surround with love and worship the suicide are signs of the crisis of the socio-moral system based on Christian ethics (J. Wojciechowski, M. Gawalewicz, E. Jeleńska). Statistically speaking, in the novel from the 2nd half of the nineteenth century the motif of the suicidal death is still maintained as a final of the action, however, there appear some works where the suicide provides functionally a plot twist. Those works, associated with the “nervous age”, were previously seen only in the psychological and decadent perspective. The suicidal trauma forces us to recognise in them the signs of the crisis of traditional ethics.