Nowa wersja platformy, zawierająca wyłącznie zasoby pełnotekstowe, jest już dostępna.
Przejdź na https://bibliotekanauki.pl
Preferencje help
Widoczny [Schowaj] Abstrakt
Liczba wyników

Znaleziono wyników: 105

Liczba wyników na stronie
first rewind previous Strona / 6 next fast forward last
Wyniki wyszukiwania
help Sortuj według:

help Ogranicz wyniki do:
first rewind previous Strona / 6 next fast forward last
1
Content available remote Wykorzystanie surowców skalnych w początkach państwa polskiego w Gnieźnie
100%
PL
Początki państwa polskiego związane są z Gnieznem, z Wzgórzem Lecha, gdzie co najmniej od VIII w. mieszkali ludzie. Tam właśnie pierwsi piastowscy władcy budowali swoje siedziby, wokół których rozwijał się gród i podgrodzie. Przyjęcie chrześcijaństwa spowodowało m.in. budowę nowych świątyń, i to z nowego naturalnego surowca, jakim był kamień. Do budowy fundamentów, a także murów świątyń, wykorzystywano głazy narzutowe, głównie jotnickie piaskowce kwarcytowe, granitoidy i gnejsy. Spajano je najczęściej gipsowymi zaprawami murarskimi, a później gipsowo-wapiennymi i wapiennymi. Sprowadzano także z odległości około 57 km piaskowce kwarcytowe występujące in situ w Brzeźnie koło Konina, które wykorzystywano do oblicowania np. otworów drzwiowych. Wykorzystywano także czwartorzędowe martwice wapienne i prawdopodobnie wapienie, które jednak nie zachowały się w materiale budowlanym.
EN
The beginnings of Polish nation are connected with Gniezno, with the Lech Hill, where, at least from the 8th century has lived people. This was the place where the first masters from the Piast dynasty built their abodes, around which developed cities and city boroughs. Introduction of Christianity caused the process of building new temples made of a new, natural material, which was stone. To build foundations and walls of temples were used boulders, mainly Jotnian quartz sandstones, granitoids and gneiss. They were usually cemented with gypsum mortar and later with gypsum-lime and lime mortar. There were also transported quartz sandstones existing "in situ" in Brzeźno next to Konin, 57 kilometres away, which were used to surround for ехаmрlе door openings. There were also used Quaternary lime sinters and probably limes, which have not preserved in the building materials.
PL
Wobec powracających koncepcji rozpoczęcia odkrywkowej eksploatacji węgla brunatnego w południowej Wielkopolsce, w rejonie Poniec-Krobia, autor przypomniał dzieje poszukiwań wiertniczych węgla brunatnego w rejonie Jerki, Lubinia, Bieżyna i Bielawy. Poszukiwania te, w początkach XX wieku, mimo bardzo optymistycznych prognoz, nie doprowadziły do zyskownej eksploatacji. Bardzo korzystne dla potencjalnej inwestycji orzeczenia wydali trzej niemieccy, niezależni, eksperci Kriebitz, Butterlin i Krisch. Postulowali oni podjęcie natychmiastowych prac eksploatacyjnych, szacując roczne zyski na około pół miliona marek. Jednak budowa szybów i próby eksploatacji węgla brunatnego w rejonie Jerki nie zakończyły się sukcesem, a wręcz przeciwnie. Doprowadziły głównego sponsora Władysława Taczanowskiego do ruiny, a kierowaną przez niego spółkę do bankructwa w 1912 roku. Okres I wojny światowej i późniejszy nie sprzyjały kontynuacji wydobycia metodą podziemną tego cennego surowca energetycznego.
EN
In the context of new concepts of starting lignite mining in the south of the Greater Poland, in the region of Krobia and Poniec, the author recalls the history of coal exploration and drilling in the area of Lubin, Bieżyń and Bielawa. Despite very optimistic forecasts, this exploration in the early twentieth century, has not led to a profitable exploitation. Very promising expertises for potential investors were released by three German independent appraisers: Kriebitz, Butterlin and Krisch. They postulated to begin immediate exploitation works and estimated the annual profits of about half a million marks. However, the construction of shafts and attempts at lignite mining in the area were not successful. On the contrary, the main sponsor, Władysław Taczanowski and his company went into bankruptcy in 1912. The period of World War I and on, did not favor the continuation of the underground mining method of this valuable energy source.
PL
Problematyka poszukiwań, określenia zasobów, eksploatacji i wykorzystywania węgla kamiennego dla potrzeb przemysłu i opalania gospodarstw domowych nabrała znaczenia dopiero na przełomie XVIII i XIX wieku. Na terenie ziem polskich, będących pod zaborem rosyjskim, najwięcej dla poznania budowy geologicznej i górnictwa węgla kamiennego zrobił Stanisław Staszic. Artykuł przedstawia i interpretuje poglądy S. Staszica na powstanie i geologiczne występowanie węgla kamiennego. Ponadto podkreśla zasługi S. Staszica dla rozwoju górnictwa tak w sferze teoretycznej, jak i administracyjnej, organizacyjnej, prawnej, a przede wszystkim ekonomicznej. Z okazji 200–lecia wydania drukiem monografii S. Staszica „O Ziemiorodztwie Karpatow i innych gor i rownin Polski”, a także 260. rocznicy jego urodzin przypomnienie niektórych jego osiągnięć dla górnictwa węgla kamiennego wydaje się być celowe i konieczne.
EN
The problem of searching, identifying, exploitation and utilization of the coal resouces for the needs of industry and households, became important at the turn of the 18th and 19th centuries. In the part of Poland, which was at that time under the rule of the Russian Empire, most of scientific work in this filed had been done by Stanislaw Staszic. This paper presents and Interpress the views of S. Staszic on the origin and geological occurrence of coal. In addition, it stresses the theoretical, administrative, organizational, legal and, above all, economic contribution of S. Staszic to the development of the mining industry. It seems important and purposeful to recall S. Staszic’s accomplishments on the occasion of the 260th anniversary of his birth an the 200th anniversary of the publication of his treatise "The history of the Carpathian Mountains and other mountains and plains of Poland".
6
Content available remote Niekonwencjonalne przykłady wykorzystania darniowych rud żelaza
100%
PL
Odkrycie, wydobycie, przetworzenie i zastosowanie darniowych rud żelaza przyczyniło się do powstania państwa polskiego. Na kanwie tej opinii, prezentowanej w "Najkrótszej historii Polski", autor przedstawia przykłady zastosowania w przeszłości rud darniowych jako materiału budowlanego, jako surowca mającego zastosowanie w rolnictwie i przemyśle chemicznym.
EN
Discovery, extraction, production and use of meadow ores contributed to the rise of the Polish state. According to this opinion, presented in "Najkrótsza historia Polski", the present author gives some examples of using meadow ores as a building material, as well as in agriculture and chemical industry in the past.
EN
This article attempts to characterize and evaluate the forms and results of cooperation of Polish geologists with geologists and geological institutions in Europe and all around the world. The theoretical achievements of Polish geology are underlined. The participation and contribution of the Polish geologists to the organization of scientific life in the world is widely discussed. Attention is also paid to the participation of Polish geologists in several polar and mountain expeditions. Some Polish geologists - members of international organizations and scientific organizations - were also mentioned.
PL
Dzieje poszukiwań, dokumentowania i eksploatacji bogactw mineralnych w Wielkopolsce ciągle jeszcze czekają na opracowanie. W artykule przedstawiono początki zainteresowań oraz początki prac poszukiwawczych i eksploatacyjnych, głównie węgla brunatnego, w Wielkopolsce do wybuchu I wojny światowej. Intensywne prace poszukiwawcze rozpoczęto w rejonie Bydgoszczy i Wronek, a także w powiatach międzychodzkim i międzyrzeckim. W latach 1841÷1874 zarejestrowano 231 przedsiębiorców zajmujących się odkrywkową eksploatacją węgla brunatnego. Jednak do 1875 r. przetrwało jedynie 5 dużych kopalń. Natomiast w latach 1875÷1913 funkcjonowało 3 do 7 kopalń. W artykule najwięcej uwagi poświęcono pierwszej publikacji wybitnego geologa Józefa Zwierzyckiego (1888÷1961).
EN
The history of explorations, documenting and exploitation of mineral resources in Great Poland still waits for elaboration. The article presents the beginnings of interests and beginnings of exploration and exploitation works, mainly relating to lignite, in Great Poland before World War I. Intensive exploratory works were started in the area of Bydgoszcz and Wronki, as well as in the Międzychód and Międzyrzecz administrative districts. In the years 1841-1874 231 entrepreneurs were registered, involved in opencast lignite exploitation. However, till 1875 survived only 5 big mines. In the years 1875÷1913 3 to 7 mines were operating. In the article most attention was paid to the first publication of the prominent geologist Józef Zwierzycki.
PL
W związku z mijającą 150 rocznicą urodzin wybitnego geologa, geografa, górnika, podróżnika, nauczyciela akademickiego, organizatora życia naukowego, Karola Bohdanowicza (1864-1947) przypomniano niektóre Jego osiągnięcia i podkreślono Jego trwały i niezaprzeczalny wkład w dzieło współpracy geologii i górnictwa, w dzieło łączenia teorii z praktyką, chociażby w zakresie tzw. geologii stosowanej. Wielostronność zainteresowań Bohdanowicza znajduje potwierdzenie w Jego dorobku w zakresie geologii kruszców, ropy naftowej, kamieni budowlanych oraz geologii węgla. Właśnie ten, węglowy aspekt jego dociekań został przypomniany i wyeksponowany, przede wszystkim w dwóch monumentalnych dziełach pt. „Wstęp do geologii" (1931) oraz „Surowce mineralne świata" T. III. cz. I., pt. Węgiel" (1952). W dobie postępującej biurokratyzacji działań na polu nauki, dydaktyki i praktyki następuje dewaluacja autorytetów naukowych. Odwołanie się do przeszłości, przypomnienie wysokiej, światowej pozycji naukowej Bohdanowicza może przyczynić się do głębszej refleksji nad kierunkami rozwoju nauki, kierunkami współpracy geologii i górnictwa.
EN
Due to the 150 birthday anniversary of Karol Bohdanowicz (1864-1947), the outstanding geologist, geographer, miner, traveler, academic and the organizer of academic life, some achievements of his were resembled as well as stable, undisputable contribution in the cooperation between mining and geology sciences and putting theory into practice, for instance in the field of applied geology was noticed. The range of Bohdanowicz's interests is reflected in his achievement within ore, crude oil, building stone and coal geology. It is the coal aspect of his work which was resembled and emphasized in the two books: "Wstęp do geologii" (1931) oraz "Surowce mineralne świata" T.III, cz.I., pt. Węgiel" (1952). In days of progressing bureaucratization of science, didactics and practice, devaluation of scientific authority has developed. Resembling the past with Karol Bohdanowicz great authority may create a deeper reflection on the direction for science development and directions for the cooperation between mining and geology.
PL
W artykule przedstawiono zarys odkrywkowej eksploatacji czwartorzędowych wapieni w okresie 1980-2003 na tle budowy geologicznej regionu południowego brzegu Morza Śródziemnego na odcinku Aleksandria - Marina el Alamein. Porzucone potężne wyrobiska o przykładowych wymiarach 500 x 100m x 15 m zasypywane są obecnie licznymi odpadami wapienia, odpadami i śmieciami z przyległych osiedli letniskowych, a także bywają zasiedlane. Nowością jest zadrzewianie terenów oraz budowa pola golfowego na terenach poeksploatacyjnych.
EN
The paper presents an outline of opencast exploitation of quaternary limestone from 1980 to 2003 against the background of the geological structure of the south coast of the Mediterranean Sea between Alexandria and Marina el Alamain. Abandoned open casts are often filled up with limestone waste and litter from the summer resorts built nearby. Sometimes they are used also as building grounds. Building golf courses and afforesting is a novelty.
19
Content available remote Petrografia wobec wyzwań współczesnej turystyki i przemysłu kamieniarskiego
100%
PL
W praktyce dnia codziennego na świadomość obecności i znaczenia kamienia większy wpływ wywiera handel niż nauka. Z geologicznego punktu widzenia ujemnym skutkiem tego stanu rzeczy jest dezinformacja, dotycząca nazw skał, które mają się nijak do klasyfikacji nauk petrologicznych. Także w turystyce, a w geoturystyce w szczególności, autor postuluje uwzględnienie badań petrograficznych. Mogą one wnosić do naszej wiedzy o dziedzictwie kultury regionu wiele nowych danych m.in. o obiektach przyrody Zwrócono uwagę na niedobory wiedzy społeczeństwa z zakresu nauk o Ziemi. Autor stoi na stanowisku, że większa otwartość środowiska geologicznego na współpracę, a przede wszystkim na upowszechnianie wiedzy, może przyczynić się do podniesienia rangi i znaczenia nauk geologicznych, w tym również petrografii.
EN
In everyday practice a greater impact on the awareness of the presence and significance of stone is that of trade than that of science and education. A negative result of this state of affairs is misinformation from the geological point of view, which concerns names of rocks which in no way are related to classification of petrological sciences. Also in tourism, and in geotourism in particular, the author postulates that petrographic studies should be taken into acount. They can contribute a lot of new data not only on the inanimate objects, but most of all add to our knowledge on the cultural heritage of a given region. The author has drawn attention to the lack of knowledge in the field of Earth sciences on the part ofthe society. The author's view is that more open attitude on the part of geological milieu to cooperation and most of all to popularisation of knowledge may contribute to the raising of the rank and importance of geological sciences including petrography.
20
Content available remote Angkor - światowe dziedzictwo architektury kamiennej i geoturystyki
100%
PL
Na przykładzie Angkom w Kambodży, kamiennego miasta-państwa funkcjonującego w latach 802 - 1431, wskazano, jak niezbędne są badania z zakresu nauk geologicznych, odkrycia, wyeksponowania i ochrony tego światowego dziedzictwa kultury. Agkor Thorn, a w nim świątynia Bayon, a także Angkor Wat to obiekty wybudowane z piaskowca i laterytu. Problemy ich poszukiwań, eksploatacji, transportu, wykorzystania, użytkowania, a także ochrony również powinny być przedmiotem praktycznych i teoretycznych zainteresowań geoturystyki.
EN
On the example of Angkor in Cambodia, a stone city-state, which existed in the years 802-1431, it was pointed out how including of research in the field of geological sciences is necessary to discover, exhibit and protect this monument of World Heritage. Angkor Thom, and the Bayon Tempie as well as Angkor Wat are the edifices built from sandstone and laterite. The problems of searching, transport, usage and maintenance as well as protection of stone should also be the subject of practical and theoertical interest of geotourism.
first rewind previous Strona / 6 next fast forward last
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.