Badania przeprowadzono w latach 2000 - 2002 w Ogrodzie Doświadczalnym Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie. W doświadczeniu zastosowano następujące kombinacje: 1. obiekt kontrolny; 2. gleba + torf; 3. gleba + torf + ściółka z kory; 4. gleba + torf + ściółka z trocin; 5. gleba + torf + ściółka z igliwia; 6. gleba + kompost; 7. gleba + kompost + ściółka z kory; 8. gleba + kompost + ściółka z trocin; 9. gleba + kompost + ściółka z igliwia. Z badanych kombinacji, gleba z dodatkiem kompostu ściółkowana korą lub trocinami zapewnia najkorzystniejsze warunki do pokrycia powierzchni gleby przez golterię rozesłaną. Natomiast największy plon owoców daje golteria rozesłana uprawiana na glebie z dodatkiem torfu ściółkowanej trocinami. Plonowanie golterii rośnie wraz ze stopniowym rozwojem roślin w kolejnych okresach wegetacji, przyrostem nowych pędów owocujących oraz zwiększeniem się liczby owoców wytworzonych przez jedną roślinę.
EN
The study was carried out during the years 2000 - 2002 at the Experimental Garden of the University of Warmia and Mazury in Olsztyn. The following combinations of bedding ground and mulching with were applied: 1. control; 2. soil + peat; 3. soil + peat + mulching with bark; 4. soil + peat + mulching with sawdust; 5. soil + peat + mulching with conifer needles; 6. soil + compost; 7. soil + compost + mulching with bark; 8. soil + compost + mulching with sawdust; 9. soil + compost + mulching with conifer needles. Among the studied mulching, compost covered by bark or sawdust offered the best conditions for the coverage of plot area by plants. On the other hand, the highest yield of fruit was obtained from Gaultheria procumbens L. cultivated on peat covered with sawdust. The yield of Gaultheria procumbens L. increased with gradual development of plants during the consecutive periods of vegetation, growth of new fruit bearing shoots and increased number of fruit produced by a single plant.
Eastern teaberry (Gaultheria procumbens L.) is known for its high content of essential oils in leaves and fruits, which are used in the pharmaceutical, food and cosmetics industries. Recently, teaberries have been attracting more interest owing to their content of polyphenolic compounds. The purpose of our study has been to determine the content of polyphenolic compounds (anthocyanins and total phenols) as well as their antioxidative activity and the concentration of several bioelements (Ca, Mg, Fe and Zn) in extracts from fruits of Eastern teaberry harvested in three different fruit maturity stages. The content of polyphenolic compounds depended on the harvest date. The highest level of these compounds was found in extracts from teaberries collected in the full maturity phase. All teaberry extracts, independently of the harvest date, demonstrated high antioxidative activity. Among the bioelements determined, teaberry extracts contained more calcium than magnesium and more iron than zinc. The content of such bioelements as Mg, Fe and Zn (in contrast to Ca) found in teaberry extracts did not depend on the harvest date.
PL
Golteria rozełana jest rośliną znaną z zawartości w owocach i liściach olejków eterycznych, które są wykorzystywane w przemyśle farmaceutycznym, spożywczym i perfumeryjnym. W ostatnich latach owoce golterii rozesłanej wzbudzają też zainteresowanie ze względu na zawartość związków polifenolowych. Celem pracy było oznaczenie zawartości związków polifenolowych (antocyjanów i fenoli ogółem) i ich właściwości antyoksydacyjnych oraz zawartości biopierwiastków (Ca, Mg, Fe, Zn) w ekstraktach z owoców golterii rozesłanej zbieranej w trzech terminach dojrzałości. Zawartość związków polifenolowych w ekstraktach z owoców golterii rozesłanej zależała od terminu zbioru owoców. Najwięcej związków polifenolowych zawierały ekstrakty z owoców zbieranych w okresie pełnej dojrzałości. Niezależnie od terminu zbioru, ekstrakty z owoców golterii rozesłanej wykazywały bardzo dużą zdolność antyoksydacyjną. Spośród badanych biopierwiastków, ekstrakty z owoców golterii rozesłanej zawierały więcej wapnia niż magnezu oraz więcej żelaza niż cynku. Zawartość takich biopierwiastków, jak Mg, Fe, Zn (wyjątek Ca), w ekstraktach z owoców golterii rozesłanej nie zależała od terminu zbioru owoców.