Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Preliminary reflectivity analysis of severe convective events in in the proximity of Goczałkowice-Zdrój, Poland

100%

Pilorz W. , Ciaramella P.

Environmental & Socio-economic Studies

|

2019

|

tom 7

|

nr nr 2

32-38

EN

At the beginning of 2018, the X-band radar in Goczałkowice-Zdrój (southern Poland) was launched. The scanning area corresponds with the scanning area of the POLRAD C-band radar system operated by the Polish Institute of Meteorology and Water Management. New opportunities were created for imaging phenomena by comparing some reflectivity features from C-Band radar and X-Band local weather radar. Moreover, some of the signatures located in the lower troposphere can be better documented by local X-Band radar. Firstly, reports from the ESWD (European Severe Weather Database) have been thoroughly analysed. All severe weather reports in the proximity of Goczałkowice-Zdrój (100-km radius) were gathered into one-storm events. Then the reflectivity from both radars was analysed to determine which reflectivity patterns occurred and when. X-band radars are known from the more intensive attenuation of the radar beam by the scatterers located closer to the radar, thus it is essential to compare capabilities of these two different radar systems. It was found that the average reflectivity for all convective incidents is higher when using POLRAD C-band radar data. In some events it was possible to find some spatial reflectivity signatures. We also discuss other reflectivity signatures previously described in the literature. Taking into account stronger Goczałkowice-Zdrój X-band radar attenuation, we suggest that some of these should be reviewed by reduction of the reflectivity thresholds.(original abstract)

2

Ekstremalne wartości wskaźników chwiejności atmosfery w Polsce i ich związek z mechanizmami ograniczającymi rozwój konwekcji

100%

Celiński-Mysław D. , Palarz A.

Prace Geograficzne / Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej Uniwersytetu Jagiellońskiego

|

2017

|

nr z. 148

11-32

XX

Głównym celem opracowania jest ocena czasowej i przestrzennej zmienności ekstremalnych wartości wybranych wskaźników chwiejności w Polsce w latach 2005-2014. Badania wykonano w odniesieniu do ekstremalnych wartości sześciu indeksów chwiejności - Convective Available Potential Energy, K-Index, Lifted Index, Severe Weather Threat Index, Showalter Index i Total Totals Index. Podstawę badań stanowiły dane pomiarowe z polskich stacji aerologicznych - Łeba, Legionowo, Wrocław - z lat 2005-2014. Ponadto w opracowaniu wykorzystano informacje z depesz SYNOP i raporty o groźnych zjawiskach meteorologicznych bazy European Severe Weather Database. Badania pozwoliły na rozpoznanie wyraźnej czasowej i przestrzennej zmienności ekstremalnych wartości omawianych wskaźników. Szczegółowej analizie poddano trzy dni, w których mimo ekstremalnych wartości wybranych indeksów nie wystąpiły żadne z analizowanych zjawisk konwekcyjnych. Wykazano, że hamowaniu ruchów pionowych zwykle sprzyjało występowanie warstw izotermicznych i inwersyjnych w swobodnej atmosferze. Dodatkowym czynnikiem ograniczającym rozwój konwekcji było położenie badanego obszaru poza zasięgiem oddziaływania frontów atmosferycznych, stref zbieżności lub zatok niżowych. (abstrakt oryginalny)

EN

The primary goal of the study was to examine the temporal and spatial variability of values of selected atmospheric instability indices over Poland for the period 2005-2014. The research involved six indices most frequently applied in convection forecasting - Convective Available Potential Energy, K-Index, Lifted Index, Severe Weather Threat Index, Showalter Index and Total Totals Index. The data from three Polish upper air sounding stations ( Łeba, Legionowo, Wrocław ), as well as SYNOP codes on present and past weather and reports on severe meteorological phenomena from the European Severe Weather Database were used in this study. It was found that extremely high values of the selected indices were characterised by strong temporal and spatial variability. Moreover, a detailed analysis of the days when no convective events were observed, despite extreme values of instability indices, demonstrated that the occurrence of isothermal or inversion layers were the most common mechanisms inhibiting the development of severe convective phenomena. Convection was also inhibited when the area was free from an influence of atmospheric fronts, convergence zones or low-pressure troughs. (original abstract)

3

Indeksy meteorologiczne a pogodowe instrumenty pochodne

100%

Pawłowski J.

Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu

|

2013

|

nr nr 311 Rola instytucji i rynku finansowego w świetle celów oraz zasad zrównoważonego rozwoju

192-200

XX

Niebezpieczeństwo niekorzystnych zmian warunków atmosferycznych nieodzownie towarzyszy działalności podejmowanej przez człowieka. W celu zabezpieczenia przed ryzykiem pogodowym coraz szersze zastosowanie znajdują pogodowe instrumenty pochodne. Tworzone są one na podstawie indeksów meteorologicznych, zwanych również pogodowymi, których wartości stanowią podstawę do wyceny oraz rozliczenia pogodowych instrumentów pochodnych. W niniejszej pracy podjęto właśnie tematykę tych instrumentów z perspektywy indeksów pogodowych wykorzystywanych do ich konstrukcji. Poczynając od charakterystyki ryzyka pogodowego, genezy oraz istoty tych instrumentów, omówiono oraz syntetycznie ujęto stosowane obecnie indeksy meteorologiczne w transakcjach na rynku zarówno giełdowym, jak i pozagiełdowym(abstrakt oryginalny)

EN

The risk of unfavourable changes in weather conditions is necessarily related to human activity. In order to hedge against the weather risk, weather derivatives are widely used. They are created on the basis of weather indexes, values of which are the basis for valuation and settlement of weather derivatives. This paper is focused on weather derivatives from the weather indexes perspective. The characteristics of the weather risk will be presented first and next, the genesis and the essence of weather derivatives and finally the review of weather indexes which are currently in use in transactions of this type on the stock market and the over the counter market(original abstract)

4

Spostrzeżenia dotyczące wpływu zachmurzenia na maksymalne wartości natężenia całkowitego promieniowania słonecznego

100%

Matuszko D. , Soroka J.

Prace Geograficzne / Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej Uniwersytetu Jagiellońskiego

|

2009

|

nr z. 122

39-48

XX

W opracowaniu przedstawiono wyniki spostrzeżeń dokonywanych w latach 2004-2008 w Krakowie i Gorzowie Wielkopolskim, dotyczące zależności natężenia całkowitego promieniowania słonecznego od stopnia pokrycia nieba chmurami i składu rodzajowego zachmurzenia. Potwierdzono wyniki wcześniejszych badań: zachmurzenie w dwojaki sposób wpływa na natężenie promieniowania słonecznego - zazwyczaj je osłabia, ale w pewnych warunkach pogodowych powoduje jego zwiększenie. Maksymalne natężenie promieniowania całkowitego nie występuje przy niebie bezchmurnym, lecz zachmurzonym (3/8-6/8), przy obecności chmur konwekcyjnych. (abstrakt oryginalny)

EN

The study presents the results of observations carried out in Kraków (at J the research station of the Department of Climatology, Institute of Geography and I Spatial Management of the Jagiellonian University) and in Gorzów Wielkopolski (at the Regional Hydrological and Meteorological Station of the Institute of Meteorology I and Water Management) in the years 2004-2008. The observations examined the relationship between the intensity of total solar radiation and cloud cover with i its specific generic makeup. The results of previous studies have been confirmed, stating that cloudiness has a twofold impact on solar radiation intensity: most often, it attenuates radiation, however, under specific circumstances, it can also enhance it. The maximum intensity of total radiation occurs with a cloud cover of 3/8 to 6/8 of the sky, with Cumulus I mediocris and congestus, as well as Cumulonimbus clouds. The highest intensity of total radiation under clear skies conditions in a given year is registered from the second half of May to July (the highest altitude of the Sun above the horizon), equalling : 840-860 W-m2. (short original abstract)

5

Fale upałów i okresy upalne - metody ich wyróżniania i wyniki zastosowania

100%

Kossowska-Cezak U.

Prace Geograficzne / Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej Uniwersytetu Jagiellońskiego

|

2010

|

nr z. 123

143-149

XX

W pracy przedstawiono propozycję, aby oprócz dotychczas stosowanego pojęcia fal upałów wprowadzić też pojęcie okresu upalnego. Fala upałów to ciąg przynajmniej 3 dni z temperaturą maksymalną powyżej 30°C w każdym dniu, a okres upalny to ciąg przynajmniej 3 dni ze średnią temperaturą maksymalną co najmniej 30°C. W pracy policzono fale upałów i okresy upalne w Warszawie w latach 1951-2009. Łagodniejsze kryterium wyróżniania okresów upalnych sprawia, że obejmują one znacznie więcej (prawie 60%) wszystkich dni upalnych niż fale upałów, a w okresie wielolecia lepiej wykazują wzrost nie tylko ich częstości, ale i długotrwałości. (abstrakt oryginalny)

EN

In the paper a suggestion to introduce a conception of heat periods besides heat waves is presented. A heat wave is series of at least 3 days with the maximum air temperature above 30°C during each day; a heat period is a series of at least 3 days with the average maximum temperature 30°C or higher. Heat waves and heat periods in Warsaw within the period 1951-2009 were counted. The softer distinguishing criterion of heat periods causes that they include much more (nearly 60% of all) heat days than the heat waves. The number and total duration time (or average duration) of heat periods well describe the occurring changes: the occurrence of more frequent and longer heat periods in individual years not an increased number of years with heat periods.(original abstract)

6

Rainfall Variability in the wet-dry seasons. An analysis in Batticaloa District, Sri Lanka

100%

Mathanraj S. , Kaleel M. I. M.

World News of Natural Sciences

|

2017

|

tom 9

71-78

EN

Rainfall is of primary importance to both the physical and cultural landscape of any region. The objective of this study is to find the trends for rainfall variability on climate change in Batticaloa District of Sri Lanka, by analyzing 146 years of monthly data of rainfall received during the period 1869-2014 from the meteorological station of the Department of Meteorology. Some studies attribute extreme events to rainfall variability due to climate change induced by global warming. However, there is a dearth of climatological studies addressing the trends in rainfall over Sri Lanka in support of such attribution. In our study, statistical analysis such as linear and standard deviation for 3 year, 5 year, 11 year and 21 year periods were utilized to examine periodic rainfall changes in both annual and seasonal contexts. The study finds that the 3, 5 year moving average shows high drier seasons, but the 11, 21 years moving average show higher wet seasons during the period of study. The changes of rainfall are known to have led to disasters such as flood and drought. Annual rainfall varies from 864 mm to 3081 mm, the distribution of which has sight variation throughout the district.

7

Termiczne pory roku w Szymbarku ( 1968-2013 )

100%

Bochenek W.

Prace Geograficzne / Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej Uniwersytetu Jagiellońskiego

|

2016

|

nr z. 147

67-80

XX

Artykuł zawiera analizę długości i dat początków termicznych pór roku, wyróżnionych na podstawie średniej dobowej temperatury powietrza na Stacji Badawczej IGiPZ PAN w Szymbarku w okresie 46 lat obserwacji (1968 - 2013). Do wyróżnienia dat początku termicznych pór roku posłużono się metodą zaproponowaną przez Makowca (1983), z podziałem roku na osiem termicznych pór, z progowymi wartościami temperatury: 0, 5, 10 i 15°C. Klasyfikacja Makowca oparta jest na rosnących lub malejących kumulowanych szeregach temperatury powietrza, pomniejszonej o progową wartość temperatury dla danej pory roku. Wyznaczenie dat początku umożliwiło obliczenie długości pór roku. Analiza w okresie wieloletnim dotyczyła tendencji długości i przesuwania się w czasie daty początku danej pory roku. Położenie stacji meteorologicznej pozwala na rozszerzenie obszaru interpretacji wyników na pogranicze Beskidu Niskiego i Pogórza Karpackiego. Stwierdzono dużą zmienność dat początku i długości pór roku. Tendencje długości i dat początku są różnokierunkowe. Najdłuższą porą roku jest lato (89 dni), które rozpoczyna się coraz wcześniej i trwa coraz dłużej. Wzrost długości dotyczy również przedwiośnia i jesieni. W okresie wielolecia obserwuje się coraz krótsze zimy i wiosny. (abstrakt oryginalny)

EN

The article contains an analysis of the duration and the dates of the start of thermal seasons of the year, distinguished on the basis of the average daily air temperature at the Institute of Geography and Spatial Organization Research Station at Szymbark over a period of 46 years (1968-2013). To determine the initial dates of thermal seasons a method proposed by Makowiec (1983) was used. According to this method, the year was divided into eight thermal seasons, with temperature threshold values: 0, 5, 10 and 15°C. The classification by Makowiec is based on the growth or fall of cumulative ranks of air temperature diminished by the temperature threshold value for a particular season. The determination of the initial dates enabled the calculation of the length of the seasons. The long-term analysis involved also the tendencies of length and changes of the initial date of a given season. The location of the meteorological station enables to expand the area of the interpretation of results into the borderland of the Beskid Niski Mts and the Carpathian Foothills. A high variability of the dates of the start and the duration of seasons was observed. The trends of durationand starting dates are multidirectional. The longest season is summer (89 days), which starts increasingly earlier and lasts increasingly longer. An increase in duration also refers to pre-spring and autumn. Increasingly shorter winters and springs were also observed within the multi-year period. (original abstract)

8

Ekstrema termiczne w Górach Świętokrzyskich na przełomie XX i XXI wieku

100%

Jarzyna K.

Prace Geograficzne / Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej Uniwersytetu Jagiellońskiego

|

2016

|

nr z. 147

99-118

XX

Celem pracy było określenie liczby dni gorących i upalnych, dni bardzo mroźnych oraz fal upałów i fal mrozów, które występowały w Górach Świętokrzyskich w okresie 1981 - 2013. Wykorzystano wartości temperatury maksymalnej i minimalnej z trzech stacji meteorologicznych IMGW-PIB: Kielce-Suków, Bodzentyn i Święty Krzyż. W ostatnim 35-leciu w obszarze badań wystąpiło 17 fal upałów i 12 fal mrozów. Liczba dni upalnych i fal upałów na wierzchowinach Gór Świętokrzyskich (stacja meteorologiczna Święty Krzyż) była 2 - 5 razy mniejsza niż w dolinach. Wyraźny jest też wzrost częstości ich występowania w dziesięcioleciu 2001 - 2010 w porównaniu z końcem poprzedniego stulecia. Nie stwierdzono tendencji zmian liczby dni bardzo mroźnych i fal mrozów w badanym wieloleciu. W pracy zaproponowano wskaźniki: WSNC i WSNZ jako narzędzia oceny intensywności fal upałów i fal mrozów. (abstrakt oryginalny)

EN

The aim of this study was to determine the number of hot days, very hot days and very frosty days as well as heat waves and cold spells in the Świętokrzyskie Mts ( central Poland ) during the 1981 - 2013 period. Datasets of minimum and maximum daily air temperatures from the IMGW-PIB stations : Kielce-Suków, Bodzentyn and Święty Krzyż were used in the study. During the last 35 years 17 heat waves and 12 cold spells occurred in the study area. The number of hot and very hot days and heat waves on the summits of the Świętokrzyskie Mts ( Święty Krzyż weather station ) was 2 - 5 times lower than at the valley stations. There was an evident increase in the occurrence frequency of hot weather extremes in the 2001 - 2010 period as compared to the end of the past century. There is no clear tendency to change in the number of very frosty days and cold spells. Two indices : WSNC and WSNZ were proposed as tools for the assessment of the intensity of heat waves and cold spells. (original abstract)

9

Warunki biotermiczne w Tatrach Polskich

75%

Pełech S.

Prace Geograficzne / Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej Uniwersytetu Jagiellońskiego

|

2013

|

nr z. 133

7-19

XX

Warunki biotermiczne Tatr Polskich scharakteryzowano na podstawie codziennych wartości temperatury odczuwalnej (STI) na 3 stacjach meteorologicznych (Zakopane, Hala Gąsienicowa, Kasprowy Wierch) w latach 2001-2010. Omówiono częstość rodzajów odczucia cieplnego w poszczególnych miesiącach oraz porach roku. Wykazano, że wraz ze wzrostem wysokości spada liczba klas odczucia cieplnego (STI) od 6 w Zakopanem do 4 na Kasprowym Wierchu. Najkorzystniejszymi warunkami biotermicznymi cechuje się Zakopane, a najmniej korzystnymi Kasprowy Wierch, gdzie występuje duża częstość dni z odczuciem 'zimno' i 'chłodno'. Wzrost częstości odczuć związanych z chłodem wraz z wysokością jest konsekwencją spadku temperatury powietrza. (abstrakt oryginalny)

EN

The paper covers a study of biothermal conditions in the Polish Tatras using daily values of the Subjective Temperature Index (STI) from three weather stations: Zakopane (foot of the mountains), Hala Gąsienicowa (tree line) and Kasprowy Wierch (summits), recorded during the period 2001-2010. The paper discusses the frequency of various thermal sensations in individual months and seasons. Biothermal conditions were demonstrated to follow an expected vertical pattern of change resembling that of the fall in air temperature. The higher the altitude the fewer STI classes remained, from six at Zakopane to four at Kasprowy Wierch, the more frequent were the sensations of cold ('cold', 'cool') and the less frequent those linked to warmth ('hot', 'very hot'). At Zakopane and Hala Gąsienicowa the dominant thermal sensation during the year was 'cool' (44 and 45%, respectively), while 'cold' dominated at Kasprowy Wierch (48%). Zakopane had the best biothermal conditions of the three stations with 'cool', 'comfortable' and 'warm' sensations, regarded as suitable for outdoor activities (sports and recreation) recorded throughout nearly all the year. At the opposite end of the scale were the conditions at Kasprowy Wierch, which had the highest number of days with the 'cold' sensation, up to 70% on average in winter. These conditions require special clothing with a high thermal insulation factor and hand and face protection against potential frostbite. (original abstract)

10

Dni z pogodą parną w okolicy Lublina i Nałęczowa w latach 1966-2010

75%

Bartoszek K. , Węgrzyn A.

Prace Geograficzne / Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej Uniwersytetu Jagiellońskiego

|

2013

|

nr z. 133

21-34

XX

W artykule scharakteryzowano dni z pogodą parną w okolicy Lublina i Nałęczowa w latach 1966-2010. Analizie poddano wieloletnią zmienność tego rodzaju dni oraz długość ich ciągów, wykorzystując w tym celu trzy wskaźniki biometeorologiczne: kryterium Scharlaua, temperaturę ekwiwalentną oraz wskaźnik stresu cieplnego (pHSI). Dni z pogodą parną pojawiały się od maja do października, z największą częstością oraz nasileniem parności w miesiącach od czerwca do sierpnia, z zaznaczającym się maksimum w lipcu. Odczuwanie parności przez człowieka w tym okresie najczęściej przypadało na drugą połowę dnia, gdy występowała najwyższa temperatura powietrza. Wykazano ponadto, że na badanym obszarze, niezależnie od zastosowanej metody, zaznaczył się w ostatnich kilkunastu latach wyraźny wzrost ryzyka przegrzania organizmu człowieka. Było ono związane z występowaniem coraz większej liczby dni z pogodą parną, które pojawiały się w coraz dłuższych ciągach. (abstrakt oryginalny)

EN

The authors investigated days of sultry weather in the Lublin and Nałęczów region from 1966 to 2010. A long-term variability of such days in relation to the three biometeorological indices: the Scharlau's criterion, the equivalent temperature and the Heat Stress Index (pHSI) was analyzed. Days of sultry weather can occur in the analyzed area from May to October, but a clearly higher frequency is limited to the period from June to August, with а maximum in July. The most uncomfortable bioclimatic conditions were noticeable in the second half of the day, when air temperatures were highest. The study also showed that the pHSI index has the greatest practical importance because it has been determined on the basis of the human heat balance model and we can also calculate the number of days with various intensity of sultriness. Regardless of the method of calculating biometeorological indices, a significant increase in the risk of dehydration and overheating of the human body was found. The reason is an increasing number of sultry days that occur in long sequences. The upward trend may limit all kinds of physical outdoor activity in the study area. (original abstract)

11

Wpływ warunków pogodowych na przebieg temperatury gleby w Ogrodzie Botanicznym Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie

75%

Ciaranek D.

Prace Geograficzne / Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej Uniwersytetu Jagiellońskiego

|

2013

|

nr z. 133

77-99

XX

W pracy przedstawiono przebieg temperatury gleby na różnych głębokościach (do 50 cm) w Krakowie w zależności od usłonecznienia, stanu gruntu i zalegającej pokrywy śnieżnej oraz określono związek temperatury gleby z temperaturą powietrza w wybranych dniach z lat 2007-2009. Wahania w przebiegu temperatury gleby w przypowierzchniowej warstwie były odzwierciedleniem aktualnie występujących warunków meteorologicznych. Zmiana kierunku strumienia ciepła w glebie najczęściej występuje w marcu (od powierzchni w głąb) oraz we wrześniu (od głębszych warstw ku powierzchni). (abstrakt oryginalny)

EN

The aim of the study was to define relations between meteorological elements such as: sunshine duration, air temperature, precipitation as well as snow cover and thermal regime in soil. Ali of the data were obtained from the Field Research Station of the Department of Climatology in the Botanical Garden of the Jagiellonian University in Kraków in the period 2007-2009. Dispersing of temperature in soil was researched on 7 depth levels: 0, 2, 5, 10, 15, 20 and 50 cm. In the first part of the paper annual variation of soil was presented. Differentiation of temperature variations was the most significant on the ground surface. The annual average temperature of the soil in the period (2007-2009) ranged from 12.6°C at the soil surface (0 cm) to 11.1°C at a depth of 20 cm. The highest average annual temperature on the surface of the soil was measured in 2008 (12.7°C), and the lowest - 2009 (11.1°C at a depth of 20 cm). The average annual temperature variations in the soil profile 5-50 cm was 0.6°C. Taking into account the relationship between sunshine duration and the daily average temperature of each level, the largest connection on the soil surface was noted on 0 cm (correlation coefficient 0.69) and gradually decreased with depth. It was also found that there was a very strong correlation between the temperature of the soil at all the depths and the air temperature measured in the cage at the height of 2 m above the ground. These values range from 0.88 at a depth of 50 cm with air temperature at noon (12 UTC) to 0.98 between the temperature on the ground (0 cm) at 6 UTC. Systematic temperature increase of successive depths in days with snow cover and reduction of the daily temperatures amplitude with increasing depth (in accordance with Fourier's law) is also a characteristic regularity. On the termoizoplet graph it can be seen that at low temperatures in the soil profile these days with snow greater than 20 cm maintained only to a depth of 2 cm, while in the 5-50 cm layer was almost isotherm (gradients up to 0.07°C-cm_1). In the case of soil temperature, many meteorological factors directly affect its course. For this reason, most of them were taken into account in this publication. (original abstract)

12

Miesięczne anomalie termiczne na Alasce (1951-2015)

75%

Sulikowska A.

Prace Geograficzne / Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej Uniwersytetu Jagiellońskiego

|

2017

|

nr z. 148

33-54

XX

Celem pracy jest ocena częstości występowania anomalnie ciepłych i zimnych miesięcy w stanie Alaska w latach 1951-2015, poznanie ich zasięgu przestrzennego, a także próba określenia roli Dekadowej Oscylacji Pacyficznej ( Pacific Decadal Oscillation, PDO ) w ich pojawianiu się. Opracowanie oparto na średnich miesięcznych wartościach temperatury powietrza z 15 stacji meteorologicznych. Za anomalne termicznie uznano te miesiące, w których średnia miesięczna temperatura powietrza była wyższa ( miesiąc anomalnie ciepły, ACM ) lub niższa ( miesiąc anomalnie zimny, AZM ) od średniej wieloletniej przynajmniej o dwa odchylenia standardowe. Stwierdzono 243 przypadki ACM i 298 AZM. Anomalie były największe w chłodnej połowie roku i w obszarach w zasięgu klimatu kontynentalnego, a najmniejsze w ciepłej połowie roku i w obszarach o klimacie morskim. W przebiegu wieloletnim wystąpił spadek częstości AZM i wzrost częstości ACM, co - jak wykazały badania - ma związek ze zmianą fazy PDO z ujemnej na dodatnią w 1976 r. Na szczególną uwagę zasługują ostatnie trzy lata okresu badań, charakteryzujące się dużą liczbą ACM o dużym zasięgu. Podczas ok. 80% ACM ( AZM ) wartości wskaźnika PDO były dodatnie ( ujemne ), co potwierdza, że PDO jest jednym z głównych czynników warunkujących występowanie miesięcy anomalnych pod względem termicznym na tym obszarze. Duże znaczenie mają również uwarunkowania lokalne poszczególnych stacji. (abstrakt oryginalny)

EN

The aim of this paper is to present both anomalously warm months ( AWM ) and anomalously cold months ( ACM ) in Alaska and to refine the linkage of Pacific Decadal Oscillation ( PDO ) with their occurrence. The study is based on mean monthly temperature data from 15 weather stations located in Alaska recorded during the period of 1951-2015. The anomalous months were defined as having an average temperature different from the long-term mean by at least 2 standard deviations. Temporal variability, spatial extent and temperature magnitude of AWM and ACM were characterized. In total ( considering all 15 stations ), there were 243 cases of AWM and 298 cases of ACM, which occurred during 100 and 123 months of the 65-year period respectively. AWM occurred most frequently in January and from June to August while ACM from February to April and in November and December. To some degree months with the biggest number of AWM were the same as months with the smallest number of ACM and vice versa. This indicates that during particular months synoptic and/or local conditions may be more favourable for the occurrence of positive or negative anomalies. Both AWM and ACM covered from 1 to 11 weather stations simultaneously, though the majority of the anomalous months of each type were observed at single stations or at two neighboring stations. Generally, the scale of the anomaly tended to be larger during ACM than AWM ( i.e. down to -17,0°C compared to maximum 15,6°C for AWM ), during winter than summer, and in the central part of Alaska than at the seaside. There is a clearly visible increase in the frequency of AWM and a decrease in the frequency of ACM after 1976 when PDO shifted from dominantly negative to positive values. Comparing two periods, 1951-1976 and 1977-2015, one can notice that in the latter the mean annual number of ACM in Alaska decreased by one-third and the mean annual number of AWM doubled. The spatial extent of ACM was also considerably smaller ( on average ) and of AWM - larger. In total about 80% of AWM ( ACM ) occurred during the positive ( negative ) values of PDO index. Monthly temperature anomalies in Alaska are mainly driven by atmospheric circulation patterns. AWM coincide with advection of warm air masses from the south while ACM tend to occur in association with northern cold advections. Local effects, which include radiative cooling, temperature inversions and local winds ( i.e. chinook ), also have a great contribution to the occurrence of anomalous months in Alaska. (original abstract)

13

A Comparison of Accuracy between Point Clouds from Convergent Images and Spherical Panoramas

75%

Szlapińska S. , Tokarczyk R.

Geomatics and Environmental Engineering

|

2017

|

nr nr 11/2

63-72

XX

W pracy przedstawiono wyniki analizy porównawczej chmur punktów opracowanych na podstawie zdjęć zbieżnych oraz panoram sferycznych powstałych ze zdjęć wykonywanych z tego samego środka rzutów. Porównywano wyniki opracowania dla sieci zdjęć zbieżnych i sieci panoram pod względem dokładności, gęstości chmury i ekonomiczności pomiaru. Prace badawcze prowadzono na polu testowym założonym w dużym wnętrzu budynku. Zdjęcia zbieżne oraz panoramy wykonano lustrzanką Canon EOS 5D. Do wykonania panoram użyto głowicy GIGA PAN Epic Pro. Do obliczeń i utworzenia modeli zastosowano program Agisoft PhotoScan, ponieważ ma on funkcję automatycznej orientacji oraz dopasowania obrazów w przypadku panoram sferycznych. Porównanie dokładności chmur punktów, z których odczytywano współrzędne punktów kontrolnych, wykazało, że dokładność modelu utworzonego ze zdjęć zbieżnych wynosi 19 mm, a dokładność modelu z panoram - 73 mm. Ponieważ gorszy wynik dokładności chmury z panoram może być spowodowany jej znacznie mniejszą gęstością, sprawdzono również wpływ dokładności ich wykonania przez analityczne wyznaczenie współrzędnych punktów kontrolnych na etapie orientacji zdjęć i panoram. Przeprowadzona analiza potwierdziła, że model ze zdjęć zbieżnych cechuje się wyższą dokładnością (20 mm) niż model z panoram (36 mm). (abstrakt oryginalny)

EN

The work includes the results of a comparison of point clouds made on the basis of convergent images and spherical panoramas from the photos taken in the same center of projection. The results were compared for the group of convergent photos and panoramas in relation to accuracy, cloud density and measurement economics. The research was carried out on the testfield inside a large building. The convergent photos and panoramas were taken using the Canon EOS 5D camera. The robotic camera mount GIGA PAN Epic Pro was used to make panoramas. For calculations and building models the Agisoft PhotoScan application was selected, as it has a function of automatic orientation and adjusting photos. The comparison of point cloud accuracy, from which the control point coordinates were taken, has shown that the accuracy of the model made from the photos was 19 mm, and the accuracy of panorama model was 73 mm. As the worse result of panorama cloud accuracy may be caused by much lower density, the effect on their accuracy was also checked by making an analytical determination of control point coordinates at the stage of photo and panorama orientation. The analysis has proven that the model made of convergent photos is more accurate (20 mm) than the model made of panoramas (36 mm). (original abstract)

14

Ekstremalne osobliwości w rocznym przebiegu temperatury powietrza w Krakowie w latach 1826-2010

75%

Krępa E. , Ciaranek D.

Prace Geograficzne / Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej Uniwersytetu Jagiellońskiego

|

2014

|

nr z. 139

57-67

XX

W przebiegu rocznym temperatury powietrza w strefie umiarkowanej można zauważyć charakterystyczne wahania, które mogą występować cyklicznie, z roku na rok. W literaturze klimatologicznej takie okresy nazywamy osobliwościami (singularities). Celem niniejszego opracowania jest identyfikacja ekstremalnych przypadków występowania osobliwości w przebiegu rocznym temperatury powietrza w latach 1826-2010 w Krakowie. Szczególną uwagę zwrócono na długość trwania oraz wieloletnią zmienność wyróżnionych osobliwości. Do wygładzenia rocznego przebiegu temperatury wykorzystano wielomian 5. stopnia, na podstawie którego obliczono wzorcowy model zmienności temperatury. Wyróżniając osobliwości, uwzględniono różnice między średnimi dobowymi wartościami a tymi obliczonymi z modelu. Stwierdzono, że w latach 1826-2010 w Krakowie nieznacznie przeważały anomalie ciepła nad anomaliami chłodu. W przebiegu rocznym najczęściej pojawiały się one wiosną, największe zaś różnice między średnią dobową temperaturą powietrza a tą obliczoną z modelu występowały zimą. W przebiegu wieloletnim nie zaobserwowano jednak wyraźnej powtarzalności analizowanych zdarzeń (singularities). (abstrakt oryginalny)

EN

The aim of this study is to identify extreme cases of the appearance of singularities in the annual air temperature course in the period 1826-2010 in Krakow. In climatological literature the term "singularities" denotes characteristic fluctuations in the annual course of temperature, occurring periodically every year. In this paper a special attention was paid to the duration and long-term variability of distinguished singularities. A 5-degree polynomial was used to smooth out the annual course of temperature. A model of temperature variation was calculated on this basis. Differences between the mean daily temperature values and those calculated from the model was taken into account to distinguish these singularities. It was found that in the period 1826-2010 in Krakow, warm anomalies slightly prevailed over cold anomalies. In the annual course, singularities occurred most frequently in spring, but the greatest differences between the daily mean air temperature and that calculated from the model appeared in winter. However, there was no clear recurrence of the analyzed events (singularities) in the multi-year period. (original abstract)

15

Zachmurzenie i burze w aspekcie ekstremalnych zdarzeń atmosferycznych

75%

Matuszko D.

Prace Geograficzne / Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej Uniwersytetu Jagiellońskiego

|

2014

|

nr z. 139

79-92

XX

W artykule omówiono wielkości charakteryzujące zachmurzenie w aspekcie wystąpienia zdarzeń ekstremalnych, na podstawie danych z Krakowa (lata 1951-2012). Przedstawiono maksymalne wartości zachmurzenia, liczbę dni pochmurnych i całkowicie zachmurzonych oraz strukturę zachmurzenia. Dokonano również analizy liczby dni z chmurą Cumulonimbus i burzą w Krakowie i okolicach, na podstawie danych ze stacji w Gaiku-Brzezowej i Łazach (lata 1991-2012). Stwierdzono wzrost częstości występowania dni z chmurą Cumulonimbus i burzą, szczególnie w chłodnej części roku, co prawdopodobnie ma związek z współczesnym ociepleniem klimatu. Wzrost liczby dni z burzą jest jednak mniejszy niż wzrost częstości występowania chmur Cumulonimbus. (abstrakt oryginalny)

EN

The paper discusses cloudiness in the context of the occurrence of extreme events using records from Krakow (1951-2012). The variables analysed included the maximum cloud cover, the number of cloudy and overcast days, and the structure of cloud cover. The study also analysed the numbers of days with the Cumulonimbus cloud and a thunderstorm in Krakow and its environs using data from the stations at Gaik-Brzezowa and Łazy (1991-2012). The number was found to have increased, especially in the cool half of the year, which may be related to the current climatic warming. However, the increase in the number of days with a thunderstorm was greater than in that with the Cumulonimbus cloud. (original abstract)

16

Uwarunkowania cyrkulacyjne występowania ciepłych miesięcy zimowych na obszarze pobrzeży południowobałtyckich

75%

Świątek M.

Prace Geograficzne / Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej Uniwersytetu Jagiellońskiego

|

2014

|

nr z. 139

43-56

XX

W pracy przeanalizowano temperaturę miesięcy zimowych w polskiej części Pobrzeży Południowobałtyckich, wykorzystując miesięczne wartości temperatury powietrza z lat 1951-2010 ze stacji: Szczecin, Świnoujście, Ustka, Hel, Gdynia i Elbląg, oraz maksymalne dobowe wartości temperatury powietrza z lat 1986-2010 ze stacji: Szczecin, Świnoujście, Kołobrzeg, Łeba i Hel. W celu scharakteryzowania uwarunkowań cyrkulacyjnych nietypowo ciepłych miesięcy zimowych (grudnia, stycznia i lutego) wykorzystano wartości indeksu NAO oraz typy cyrkulacji według klasyfikacji Lityńskiego. Przeprowadzone badania wykazały bardzo silny wpływ na temperaturę powietrza zimą adwekcji mas powietrza z zachodu. Zmiany natężenia spływu zachodniego nakładały się na trend rosnący temperatury powietrza. Stanowiły przyczynę szczególnie silnego wzrostu temperatury w ostatniej dekadzie XX w. oraz jej niewielkiego spadku na początku XXI w. Szczególnie silna adwekcja mas powietrza w drugiej połowie lat 80. i w latach 90. XX w. znad Atlantyku przyczyniła się do wysokiej, w porównaniu z innymi latami, temperatury na polskim wybrzeżu, zwłaszcza zachodnim. (abstrakt oryginalny)

EN

The paper analyzes winter temperatures in the Polish part of the southern Baltic coast using the mean monthly temperature from the years 1951-2010 from the following stations: Szczecin, Świnoujście, Ustka, Hel, Gdynia and Elbląg and the maximum daily air temperature from the years 1986-2010 from the stations: Szczecin, Świnoujście, Kołobrzeg, Łeba and Hel. In order to characterize the circulation determinants in especially warm winters, the NAO index and types of circulation according to Lityński were used. The study showed a strong influence of the western airflow on winter temperatures, which distorted the upward trend in temperature by an extremely high intensity of advection. The particularly strong advection of air masses from the Atlantic in the last decade of the twentieth century contributed to the high, compared to other years, winter temperature on the Polish coast, especially in its western part. (original abstract)

17

Derecho jako przykład silnych zjawisk anemologicznych - dotychczasowy stan badań

75%

Celiński-Mysław D.

Prace Geograficzne / Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej Uniwersytetu Jagiellońskiego

|

2014

|

nr z. 139

21-32

XX

Celem opracowania jest przegląd dotychczasowego stanu badań nad zjawiskiem derecho ze szczególnym uwzględnieniem badań prowadzonych w Europie i na kontynencie amerykańskim. W pracy przedstawiono różne podejścia do kryteriów identyfikacji derecho, scharakteryzowano strukturę oraz warunki sprzyjające jego powstawaniu. Opisano badania dotyczące wieloletniego występowania derecho na obu kontynentach. W wyniku przedstawionego przeglądu piśmiennictwa stwierdzono, że istnieje jeszcze szerokie pole do badań mezoskalowych układów konwekcyjnych wywołujących derecho na kontynencie europejskim. (abstrakt oryginalny)

EN

The aim of the paper is to review the state of research on the phenomenon of derecho, with particular emphasis on studies conducted in Europe and on the American continent. The paper presents different approaches to the identification criteria of derecho. The structure and conditions for its formation were characterized. Long-term studies on the multi-annual occurrence of derecho on both continents were described. The presented review of literature led to the conclusion that there are still many opportunities to study mesoscale convective systems which cause derecho on the European continent. (original abstract)

18

Synchronous and Asynchronous Periods of Cloudiness and Sunshine Duration in Cracow (over 1884-2003)

75%

Matuszko D.

Prace Geograficzne / Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej Uniwersytetu Jagiellońskiego

|

2005

|

nr z. 115

39-47

XX

W opracowaniu dokonano analizy wieloletniego (1884-2003) przebiegu zachmurzenia i usłonecznienia w Krakowie, która potwierdziła naturalną zależność między tymi elementami. Stwierdzono dwa okresy synchroniczne (lata 1884-1956 i 1976-2003), czyli wzajemnej zależności między zachmurzeniami i usłonecznieniem oraz jeden okres asynchroniczny (lata 1957-1975), w którym występuje równoczesny spadek zachmurzenia i usłonecznienia. (fragm. oryg. streszcz.)

EN

The paper presents an analysis of multi-annual (1884-2003) course of cloudiness and sunshine duration in Cracow. Two synchronous periods were found (1884-1956 and 1976-2003) i.e. periods of mutual relationship between these elements and one synchronous period (1957-1975) in which a simultaneous decrease in cloudiness and sunshine duration occurs. The reason for the dissimilarity of that period from the remaining ones is probably an intensification of zonal circulation with eastern component as well as changes in radiation balance due to dynamic urbanization of Cracow. (original abstract)

19

Weather types in Sosnowiec (Poland) during the period 1999-2013

75%

Dobrowolska K.

Environmental & Socio-economic Studies

|

2014

|

tom 2

|

nr nr 3

1-12

EN

The study presents the structure of weather types for the city of Sosnowiec during the period 1999-2013. The analysis was carried out on the basis of daily thermal data (the average daily air temperature, the minimum and maximum daily air temperature), cloudiness and precipitation. The data was obtained from a meteorological station belonging to the Department of Climatology at the Faculty of Earth Sciences at the University of Silesia. Weather types were established according to weather type classification after Woś (2010). 48 weather types were specified on the basis of a combination of 3 selected meteorological elements (temperature, cloudiness, precipitation). The number of days in the year and the frequency of particular thermal weather types, weather subtype, weather classes and weather types were characterized, and the changeability of weather types was analyzed. Furthermore, sequences of days with specific weather types were described. The analysis conducted has lead to the conclusion that, during the research period, the weather structure for the city of Sosnowiec was characterized by a great number of weather types observed, with relatively low frequency of occurrence. Weather throughout the year was dominated by warm weather types (3--, 2--, 2--), with weather marked as 310 - very warm, moderately cloudy, without precipitation (12.9%) recorded as the most frequent, followed by 221 - moderately warm, very cloudy, with precipitation (11.6%), and 210 - moderately warm, moderately cloudy, without precipitation (11.4%)as the least frequent one. A diversification in the number of particular classification units in consecutive years of the examined 15-year period does not display significant variability. Short sequences of 2 and 3 days dominated the selected sequences of specific weather types.(original abstract)

20

Thunderstorms and thunderstorm precipitations in southern Poland

75%

Bielec-Bąkowska Z.

Environmental & Socio-economic Studies

|

2014

|

tom 2

|

nr nr 3

33-46

EN

This paper addresses spatial and temporal variability in the occurrence of thunderstorms and related precipitation in southern Poland between 1951 and 2010. The analysis was based on thunderstorm observations and daily precipitation totals (broken down into the few ranges) from 15 meteorological stations. It was found that precipitation accompanied an overwhelming majority of thunderstorms. The most frequent range of thunderstorm precipitation totals was 0.1-10.0 mm which accounted for 60% of all values while precipitation higher than 20.0 mm accounted only for ca. 8%. During the study period, long-term change in the number of days with thunderstorm precipitation within a certain range displayed no clear-cut trends. Exceptions included: 1) an increase in the number of days with thunderstorm precipitation in the lowest range of totals (0.1-10.0 mm) at Katowice, Tarnów, Rzeszów and Lesko and decrease at Mt. Kasprowy Wierch, 2) an increase in the range 10.1-20.0 mm at Zakopane and 20.1-30.0 mm at Opole, 3) a decrease of the top range (more than 30.0 mm) at Mt. Śnieżka. It was found that the heaviest thunderstorm precipitation events, i.e. totalling more than 30 mm, and those events that covered all or most of the study area, occurred at the time of air advection from the southern or eastern sectors and a passage of atmospheric fronts.(original abstract)