Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Neuroekonomia – nauka urealniająca ekonomiczne wybory

100%

Miłaszewicz D.

Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu

|

2017

|

nr 489

250-261

XX

Dokonywanie wyborów jest jednym z najważniejszych zagadnień w teorii ekonomii. Ekonomia neoklasyczna wyjaśnia podejmowanie decyzji ekonomicznych, posługując się modelem homo oeconomicus, który poddawany jest krytyce przez liczne nurty ekonomii heterodoksyjnej. Jednym z nich, stanowiącym część ekonomii behawioralnej i ekonomii eksperymentalnej, jest neuroekonomia. Rozwijająca się w szybkim tempie neuroekonomia, wykorzystując eksperymenty ekonomiczne, dostarcza empirycznych dowodów występowania, w dokonywanym przez jednostki procesie wyboru, ograniczeń poznawczych i obliczeniowych, pozwala też wyjaśnić i przewidywać dokonywane wybory, zachowania oraz postawy ludzi. Celem opracowania jest przedstawienie źródeł powstania neuroekonomii, istoty tej nauki i obszarów jej badań. Realizacja tego celu wymagała zastosowania metody analizy literatury przedmiotu i jej syntezy.

2

Tomasz Trębacz, Być człowiekiem pełniej w myśli Edyty Stein,Wydawnictwo Salwator, Kraków 2010, ss. 119.

100%

Szuta W.

Teologia i Moralność

|

2011

|

tom 6

|

nr 2(10)

251-253

3

Problems with the Inseparability of Esse

75%

Piwowarczyk M.

Roczniki Filozoficzne

|

2019

|

tom 67

|

nr 4

117-128

EN

One of the most important theses of Existential Thomism is that contingent things are composed of essence and existence. The thesis is immediately supplemented by a proviso that these components are not parts in the regular sense of the word. Essence and existence are not extended pieces of the thing which can be detached from it. They are inseparable aspects of the thing wherein inseparability is understood as a sort of dependence. In my paper I analyze the thesis of the inseparability of existence. For me this is untenable. I argue that this inseparability blocks up the essential function ascribed by Thomists to existence: the function of making the thing real. Thus to save this function we are forced to export existence to outside the thing. It contradicts our deep belief that existence is the most intimate aspect of the thing. Therefore the Thomistic analysis of existence seems to be invalid.

PL

Jedną z najważniejszych tez tomizmu egzystencjalnego jest, że rzeczy przygodne składają się z istoty i istnienia. Teza ta jest od razu uzupełniana zastrzeżeniem, że nie chodzi tu o części w regularnym sensie. Istota i istnienie nie są rozciągłymi kawałkami rzeczy, które mogą być od niej oddzielone. Są niesamodzielnymi aspektami rzeczy, przy czym niesamodzielność rozumiana jest jako pewien rodzaj zależności. W moim artykule dokonuję analizy tezy o niesamodzielności istnienia. Jest ona dla mnie nie do utrzymania. Argumentuję, że niesamodzielność blokuje istotną funkcję, którą tomiści przypisują istnieniu: funkcję czynienia rzeczy realną. Stąd, aby zachować tę funkcję, zmuszeni jesteśmy do przeniesienia istnienia poza rzecz. Przeczy to naszemu głębokiemu przekonaniu, że istnienie jest najbardziej intymnym aspektem rzeczy. Dlatego tomistyczna analiza istnienia wydaje się być nietrafna.

4

Warunki doświadczenia mistycznego według Pseudo-Dionizego Areopagity. Ujęcie filozoficzne

75%

MANIKOWSKI M.

Filozofia Chrześcijańska

|

2018

|

tom 15

9-29

EN

Pseudo-Dionysius the Areopagita is one of the most interesting theologians and philosophers of the Middle Ages. He was, probably, a Christian neoplatonist, a Syrian monk, who lived and worked in a circle of the latest neoplatonist school, e.g. Proclus and/or Damascius. He was called the Father of Christian apophatic mystics. His concept of mystical experience shows two fundamental aspects. Pseudo-Dionysius points (and this is traditional to mystical experience), that this kind of experience starts from the purifi cation, and through the illumination, culminates in union with the First Principle. The mystical experience, in Pseudo-Dionysius also compatible with contemplation, is – on the one hand – triple movement of the soul (the straight, the circle, and the spiral) and – on the other hand – is the deifi cation of man, the union with God in His Energies, but not in His Essence. The deifi cation is the transformation of the human nature – he is still a human, a creation, but is transformed like – in patristic tradition – God became the man, so the man can become God, but only in deifi cation.

5

Redukcja transcendentalna jako zapytywanie. Fenomenologia Husserla a problem pytania

75%

Płotka W.

Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria

|

2013

|

nr 1

173-190

EN

W przeciwieństwie do książek Edmunda Husserla, które opublikowano za jego życia, jego rękopisy badawcze przedstawiają raczej serię pytań niż ciąg ostatecznych tez. Głównym celem artykułu jest analiza rozwoju w ramach fenomenologii Husserla teorii zapytywania, a w konsekwencji wyjaśnienie, dlaczego filozofia ta ma formę stawiania specyficznych pytań. W artykule przekonuję, że w celu prezentacji fenomenologii jako zapytywania w pierwszej kolejności należy zrekonstruować opisowe ujęcie pytania. Po drugie, dzięki rozróżnieniu binarnego modelu pytania-odpowiedzi i transcendentalnej struktury pytania należy wyjaśnić Husserlowską ideę ponawiania redukcji. W rezultacie próbuję uzasadnić tezę, że sama fenomenologia transcendentalna nie jest niczym innym, jak tylko zapytywaniem.

6

Do czego przydają się detale?

63%

Fein R.

Czasopismo Techniczne. Architektura

|

2012

|

tom R. 109, z. 5-A/1

120--123

PL

Detalu architektonicznego nie można oceniać w oderwaniu od całości budynku. Detal zwiastuje ducha całego dzieła. Detal nie ma nic wspólnego z rozmiarem. W tak zwanej architekturze minimalistycznej detal stał się nawet ważniejszy wraz ze skrajnym ograniczeniem środków wyrazu.

EN

Architectural details cannot be assessed separately from the whole building. It heralds the spirit of the entire work. Detail has nothing to do with size. In so-called minimalistic architecture, the detail has become even more important as the means of expression and beauty are extremely limited.

7

How Save Aquinas’s “Intellectus Essentiae Argument” For The Real Distinction Between Essence And Esse?

63%

Twetten D.

Roczniki Filozoficzne

|

2019

|

tom 67

|

nr 4

129-143

EN

Aquinas’ so-called “Intellectus essentiae Argument” for the distinction between being and essence is notoriously suspect, including among defenders of Aquinas’ distinction. For the paper in this volume, I take as my starting point the recent defense of the argument by Fr. Lawrence Dewan, O.P. Fr. Dewan’s project is unsuccessful. Pointing out some shortcomings in his readings allows me to take up his call to highlight the “formal” or “quidditative side” of Aquinas’ metaphysics, in this case in regards to the proofs of the “real distinction.” Accordingly, the second half of this paper sets forth a way in which the famous “Intellectus essentiae Argument” of De Ente et Essentia 4 can succeed as a proof of the real distinction. Aquinas’ argument presupposes the prior real distinction between essence and supposit or individual substance. Esse is the ontological component that makes true our judgments that substances actually are: Obama exists. By contrast, this “truth-maker” cannot be predicated of humanity, although it is in Obama as really distinct from him. If Aquinas’ reasoning in this most contentious of his proofs can be saved, so, perhaps, can most of his other proofs.

PL

Tak zwany argument intellectus essentiae Akwinaty za realną różnicą między bytem a istotą jest powszechnie podawany w wątpliwość, w tym także w kręgu obrońców tego rozróżnienia Akwinaty. W artykule zawartym w niniejszym tomie za punkt wyjścia biorę ostatnią obronę tego argumentu przez o. Lawrence’a Dewana OP. Projekt o. Dewana kończy się niepowodzeniem. Wskazanie pewnych niedociągnięć w jego twierdzeniach pozwala mi podjąć jego wezwanie do podkreślenia „formalnej” lub „istotnościowej” strony metafizyki Akwinaty, w tym przypadku w odniesieniu do dowodów za „realną różnicą”. Druga część tego artykułu przedstawia, w jaki sposób słynny „argument intellectus essentiae” z De ente et essentia 4 może zostać uznany za dowód realnej róznicy. Argument Akwinaty zakłada wcześniejszą realną różnicę między esencją i suppositum lub pojedynczą substancją. Esse jest składnikiem ontologicznym, który potwierdza nasze osądy, że substancje faktycznie są: Obama istnieje. Z kolei ów „uprawdziwiacz” nie może być przypisany ludzkości, chociaż w Obamie jest tak naprawdę czymś odrębnym od niego. Jeśli rozumowanie Akwinaty w tym najbardziej kontrowersyjnym z jego dowodów może zostać ocalone, być może ocalić można także wiele innych jego dowodów.

8

Istota poznania filozoficznego według Dietricha von Hildebranda

63%

Godek R.

Logos i Ethos

|

2015

|

nr 2(39)

117–136

PL

Niniejszy artykuł ukazuje ujęcie filozoficznego sposobu poznawania sformułowane przez Dietricha von Hildebranda w pracy Czym jest filozofia? Filozof ten opiera swój system na metodach badawczych fenomenologii realistycznej. Poznanie uznaje za pierwotną aktywność właściwą osobie. Uważa, że w procesie poznawczym mamy do czynienia ze współdziałaniem sfery osobowej – poznającego podmiotu i sfery przedmiotowej – poznawanego przedmiotu. Zgodnie z metodą fenomenologiczną poznanie ujmowane jest jako wyrastający z doświadczenia rodzaj aktów intencjonalnych, w których odkrywany jest właściwy wygląd i charakter przedmiotów. W wizji Hildebranda wyróżnione zostają dwa główne sposoby poznawania: empiryczny i aprioryczny. Poznanie empiryczne pozwala na odkrywanie zewnętrznych cech badanych przedmiotów, podczas gdy poznanie aprioryczne może docierać do ich istoty, wyznaczanej przez takie kryteria jak: wewnętrzna konieczność, inteligibilność, absolutna pewność. Poznanie aprioryczne jest wg Hildebranda najwłaściwszą metodą prowadzenia badań filozoficznych, które ponadto powinny dotyczyć przedmiotów o odpowiednio wysokiej doniosłości. Procesy poznawcze mają charakter aksjologiczny, gdyż osoba dostrzega wartość przedmiotu i dokonuje adekwatnego aktu odpowiedzi na tę wartość. Tak ujęte procesy poznawcze, będące podstawą badania filozoficznego, pozwalają na odkrywanie metafizycznego porządku rzeczywistości jako świata stworzonego przez Boga dla człowieka.

9

Wizerunek menadżera jutra w organizacji

63%

Ciekanowski Z. , Szymański Z. , Załoga W.

Nowoczesne Systemy Zarządzania

|

2018

|

tom T. 13, nr 3

95--109

PL

Autorzy artykułu podjęli w nim próbę charakterystyki, jak powinien wyglądać menadżer jutra. Najpierw wskazano rolę menadżera w organizacji oraz scharakteryzowano umiejętności menadżerskie. Omówiono zasady etycznego zachowania i przedstawiono jak istotna jest rola etyki menadżera w zarządzaniu. Następnie określono wizerunek menadżera jutra wskazując, że jego prawdziwa siła będzie się przejawiać w jego zdolnościach, umiejętnościach i kreatywności rozumianej jako odkrywanie, porządkowanie oraz planowanie. Wskazano również na umiejętności i cechy menadżerów zwracając uwagę, że muszą być oni odporni na zmęczenie i zdolni do wykonywania zróżnicowanych zadań w nienormowanym czasie pracy. Ponadto menedżerowie muszą chcieć, umieć i lubić oddziaływać na innych ludzi. Powinni także umieć celowo dysponować swoimi osobistymi zasobami i używać ich na rzecz organizacji.

EN

The authors of the article attempted to characterize what the manager of tomorrow should look like. First, the manager's role in the organization was indicated and he characterized managerial skills. The principles of ethical behavior were discussed and the importance of the manager's ethical role in management was discussed. Next, the image of the manager of tomorrow was determined, indicating that his real strength would be manifested in his abilities, skills and creativity understood as discovering, organizing and planning. They also pointed to the skills and characteristics of managers, pointing out that they must be resistant to fatigue and able to perform differentiated tasks in non-standard working hours. In addition, managers must want to, be able to and enjoy interacting with other people. They should also be able to deliberately dispose of their personal resources and use them for the organization.

10

The game of definition

63%

Tyc G.

Czasopismo Techniczne. Architektura

|

2015

|

tom Y. 112, iss. 9-A

387--391

EN

Architecture is a complex discipline, and works of architecture are diverse and constantly changing. Therefore, it is difficult to determine the range and essence of architecture and create a definition. This paper analyses the problem with definitions of architecture on the basis of semantics, aesthetics, and metaphysics. It considers the question of identity and essence, and the cause, purpose and consequence of defining.

PL

Architektura jest złożoną i szeroką dyscypliną, a dzieła architektury są różnorodne i podlegają ciągłym przemianom. Dlatego trudno ustalić zarówno jej zakres jak i istotę, trudno o jej definicję. Artykuł analizuje problem definicji architektury na tle semantyki, estetyki i metafizyki. Rozważana jest kwestia tożsamości i istoty pojęcia, przyczyna i cel powstawania definicji oraz sens definiowania i jego wpływ na architekturę.

11

Uwagi na temat możliwości rozróżniania między „formą” a „sensem” ekspresji religijnej

63%

Chmiel B.

Analecta Cracoviensia

|

2016

|

tom 48

EN

The purpouse of this paper is to examine basal assumptions lying at the bottomof intentional transformations of religious expression’s forms. According to examinedconcept “forms” in which these ideas are transmited and taught, are historicaly conditioned,variable and thus should be adjusted to mentality of conteporary culture. Thisproposal rest upon assumtion that we are able to distinguish between relative “form”of expresion and its objective “essence”/“menaning”. Consideration conducted in anarticle prove that this assumtion lack of justification and such efforts to “modernise”religious language leads do desacralisation.

PL

Przedmiotem artykułu jest przedstawienie problematyki związanej z leżącym u podstaw„modernizacji” języka teologii rozróżnieniem na absolutny/ahistoryczny „sens”Objawienia oraz jego relatywną/dziejowo uwarunkowaną „formę”. Celem analiz jestwykazanie, że owo rozróżeninie nie może być pojmowane jako obowiązujące absolutnie.Jest ono jedynie relatywnie ważne, gdy występuje w ramach poszczególnychteologicznych „paradygmatów”. Dodatkowo wskazano argumenty za tezą, wedlektórej takie próby „modernizacji” form wyrazu mogą przyczyniać się do stopniowejlaicyzacji chrześcijańskiego przesłania.

12

Koncepcja idei. Roman Ingarden contra Jean Hering

63%

Barska K.

Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria

|

2018

|

nr 1

13

Pojęcie gospodarstwa rolnego w kodeksie cywilnym – zagadnienia wybrane.

51%

Czerwińska-Koral K.

Roczniki Administracji i Prawa

|

2013

|

tom 13

381-396

PL

W polskim systemie prawnym istnieją różnorodne definicje gospodarstwa rolnego. Służą one do realizacji odmiennych celów. Ponieważ przepisy kodeksu cywilnego nie rozstrzygają istoty gospodarstwa rolnego, powstały różne teorie w tym zakresie. Najtrafniej istotę gospodarstwa rolnego z art. 55³ k.c. opisuje teoria traktująca gospodarstwo rolne jako czynną masę majątkową. Gospodarstwo rolne to jedność gospodarcza złożona z określonych elementów, zorganizowany kompleks majątkowy, posiadający wiele różnorodnych składników. Gospodarstwo rolne jest masą majątkową połączoną funkcjonalnie, zmienną ilościowo i rodzajowo. Wszystkie składniki gospodarstwa rolnego połączone są więzią funkcjonalną. Gospodarstwo rolne jako jedna całość stanowi szczególny rodzaj przedsiębiorstwa i może być przedmiotem jednej czynności prawnej, przy czym przy dokonywaniu czynności prawnej konieczne jest szczegółowe wymienienie składników gospodarstwa rolnego. Należy sformułować postulat legislacyjny dotyczący objęcia zakresem art. 552 k.c. również gospodarstwa rolnego.

EN

There are various definitions of the Agricultural Holding in the Polish legal system. They serve different purposes. Since the provisions of the Civil Code do not provide a strict definition as to the essence of the Agricultural Holding, various theories have been developed in that respect. A theory whereby the Agricultural Holding is treated as the assets of estate seems to be the most apt description of the essence of the Agricultural Holding under Article 55³ of the Polish Civil Code. An Agricultural Holding is a single economic unit comprising certain elements; an organised set of assets with various components. The Agricultural Holding comprises assets of estate which are related in functional terms and may vary in terms of quantity and type. There is a functional relationship among all components of the Agri cultural Holding. An Agricultural Holding as a whole is a specific form of enterprise and may be subject to a single legal act; however, when taking such a legal act it is necessary to enlist the components of the Agricultural Holding in detail. A legislative demand should be formulated so that the Agricultural Holding is included within the scope of Article 552 of the Polish Civil Code.

14

“Parvus Error In Principio Magnus Est In Fine”: Thomas Aquinas’s Reinterpretation Of The Understanding Of Being And Essence As The Basis For The Discovery Of The First Cause As Ipsum Esse

51%

Maryniarczyk A.

Roczniki Filozoficzne

|

2019

|

tom 67

|

nr 4

27-51

EN

In this article, the author notes that Thomas Aquinas, in his brief work entitled De Ente et Essentia, proved that at the base of understanding the world, the human being, and God in particular, there is our understanding of being and its essence. When we make a small mistake at the beginning (parvus error in principio) in our understanding of being and its essence, it will turn to be a big one in the end (magnus in fine). And what is “at the end” of our knowledge is the discovery of the First and Ultimate Cause of all things, known as: Ipsum Esse, God, the Absolute, The Most Perfect Substance, on whom everything depends, and who depends not on anything else. These present inquiries about the proper understanding of being and its essence are aimed at formulating proof of the necessity of existence of a Being that is the First Cause, and which, existing as Ipsum Esse, is the source and reason of existence of all beings. Without these inquiries, the proof itself would be incomprehensible, and more importantly it would be a purely a priori one (i.e., ontological). Furthermore, without the existential conception of being, which Thomas first formulated, one could not discover the First Cause which, as Ipsum Esse, is the source of the existence of every being. This issue seems to have escaped the attention of the author of the book Aquinas’s Way to God. The Proof in “De Ente et Essentia.”

PL

W niniejszym artykule autor zwraca uwagę, że Tomasz z Akwinu w swoim dziełku, noszącym tytuł De ente et essentia, udowodnił, że u podstaw rozumienia świata, człowieka, a w sposób szczególny Boga stoi rozumienie bytu i jego istoty. Gdy popełnimy mały błąd na początku (parvus error in principio) w rozumieniu bytu i jego istoty, to okaże się on wielkim na końcu (magnus in fine). A tym, co jest „na końcu” naszego poznania, jest właśnie odkrycie Pierwszej i Ostatecznej Przyczyny wszechrzeczy, określanej jako Ipsum Esse, Bóg, Absolut, Substancja Najdoskonalsza, od której wszystko zależy, a Ona od nikogo innego. Zapowiedziane dociekania nad właściwym rozumieniem bytu i jego istoty mają na celu doprowadzić do sformułowania dowodu o konieczności istnienia Bytu jako Pierwszej Przyczyny, która będąc Ipsum Esse, jest źródłem i racją istnienia wszystkich bytów. Bez tych dociekań sam dowód byłby niezrozumiały, a co ważniejsze — byłby czysto aprioryczny (w sensie ontologiczny). Ponadto bez egzystencjalnej koncepcji bytu, którą po raz pierwszy sformułował Tomasz, nie można by dojść do odkrycia Pierwszej Przyczyny, która jako Ipsum Esse jest źródłem istnienia każdego bytu. Ten też problem zdaje się umknął uwadze autora książki Aquinas’s Way to God. The Proof in „De Ente et Essentia”.

15

Jana Dunsa Szkota nauka o Osobie w Trójcy

51%

Huculak B. J.

Roczniki Teologii Dogmatycznej

|

2011

|

tom 3(58)

113-140

EN

The two main Christian truths, about the triune God and the incarnation of the Son, are deeply connected with each other, first of all because it is the Second Person of the Trinity, who assumed the human nature in the womb of the Blessed Virgin Mary. Also the question, who is Jesus Christ with respect to him, who for himself was the Father, and to him, whom he called Holy Spirit, marked out the way of the maturing of the doctrine about Holy Trinity. The key issue, how the trinity of these Subjects agreed with the unalterable truth of the unicity of God, was answered in distinct ways in Byzantium and in the Latin West, where the regula fidei was seized already by Tertullian about the year 200. The majority of the Greeks, devoted to Plotin and Origen, in the IV century rejected the teaching of the Council of Nicea, although later they accepted the word homo-oúsios (consubstantial), but explained it in the sence of homoi-oúsios (similar according to the substance); hence they are called „neo-Nicenes (Jungnizäner)”. Besides, in the Aristotelian current of the Western theology in the XIII century there apparered a coloureless essentialism and a concept of divine person as mere subsistent relation (relatio subsistens). Both these scarcities remedied blessed John Duns Scotus OFM, in whose footsteps – more than 300 years later – a large degree followed Francis Suarez SJ.

16

Author’s Response To Contributors

51%

Kerr G.

Roczniki Filozoficzne

|

2019

|

tom 67

|

nr 4

147-169

EN

The text represents the author’s responses to the contributors who have addressed issues in my 2015 book, Aquinas’s Way to God: The Proof in De Ente et Essentia, published by Oxford University Press.

PL

Tekst zawiera odpowiedzi na kwestie poruszane przez autorów, którzy podjęli się dyskusji na temat problemów zawartych w mojej książce Aquinas’s Way to God: The Proof in De Ente et Essentia, wydanej w 2015 r. przez Oxford University Press.

17

Esencjalizm, antyhaecceityzm i haecceityzm

51%

Lenart K.

Internetowy Magazyn Filozoficzny Hybris

|

2019

|

nr 44 (1)

EN

A standard contemporary formulation essentialism defines essential properties with a help of a concept of possible worlds. It is often argued that in order to use possible worlds effectively, facts about transworld identity of individuals need to be determined. In this paper I discuss how essentialist might attempt the issue of transworld identity of individuals. Specifically, I analyze a connection between essentialism and the two theories that explain the transworld identity issue, that is, haecceitism and antihaecceitism. I provide a detailed analysis of different variants of antihaecceitism and argue, that all of them are incompatible with basic intuitions that stay behind essentialism. In contrast to that, I defend a position that essentialism ought to be combined with some form of haecceitism. In the remainder of this paper I provide the two ways through which essentialist might be a haecceitist.

18

Istota i cel funkcjonowania Narodowych Sił Rezerwowych

51%

Kuliczkowski M. , Lewandowski G. , Szynowski R.

Wiedza Obronna

|

2011

|

tom nr 1

45--60

19

Prawo i literatura. Miejsca metafizycznego myślenia

51%

Łażewska D.

Journal of Modern Science

|

2018

|

nr 2(37)

353-366

EN

Wherever there is a man, there is place for metaphysical thinking. As metaphysical thinking is the search for the causes of reality which, as principia (arché), are its material and the development principle. This way of thinking is structurally irremovable from the human brain. It helps us understand reality, or discover the sense that designates the sphere of praxis. Losing the sense means an atrophy of action. Metaphysical thinking has also got its great importance in the theory of human rights. To accept the assumption that the needs determine the content of the human rights, is to accept the thesis that the content of the human rights is determined by the goods that are first and foremost needed by the human metaphysical structure. The identification of these dependencies, or the search for what is timeless, is the metaphysical way of thinking. Moreover, the poetic texts by Miłosz and Rymkiewicz are an effect of identifying the principals of existence. Artistic means of expression have allowed for an accurate exposure of the metaphysical problems, together with its components: the understanding of the first cause of reality, its laws and structure, its place, and the place of a man in the world.

PL

Miejsce metafizycznego myślenia jest tam, gdzie jest człowiek. Metafizyczne myślenie polega bowiem na poszukiwaniu przyczyn rzeczywistości, które jako principia (arché) są jego tworzywem oraz zasadą rozwoju. Ten sposób myślenia jest strukturalnie nieusuwalny z ludzkiego umysłu. Pomaga zrozumieć rzeczywistość, czyli odkryć sens wyznaczający sferę praxis. Utrata sensu oznacza atrofię działania. Metafizyczne myślenie posiada też doniosłe znaczenie w teorii praw człowieka. Przyjęcie założenia, iż potrzeby determinują treść praw człowieka, oznacza akceptację tezy, iż treści praw człowieka są determinowane przez dobra, których potrzebuje wpierw metafizyczna struktura człowieka. Identyfikacja tych zależności, czyli szukanie tego, co ponadczasowe, jest metafizycznym sposobem myślenia. Również poetycki zapis Czesława Miłosza i Jarosława Marka Rymkiewicza stanowi efekt identyfikacji principiów bytu. Artystyczne środki wyrazu pozwalają na precyzyjne wyeksponowanie w literaturze problematyki metafizycznej, do której należy zaliczyć rozumienie pierwszej przyczyny rzeczywistości, jej praw i struktury oraz miejsca i roli człowieka w świecie.

20

Struktura bytu w Summa contra Gentiles Tomasza z Akwinu

51%

Andrzejuk A.

Rocznik Tomistyczny

|

2017

|

tom 6

99-119

EN

The answer to the question what being means for Thomas Aquinas in his Summa contra Gentiles is: a composition of existence and essence. Such definition refers in a way (analogously) even to God because Thomas Aquinas says that in the case of God essence is existence, thus expressing the one-elementality and simplicity of His structure. All other beings are composed of existence as an act and essence as potency. Therefore, existence and essence are being’s principles and their relation is like that of act and potency. Existence makes being exist and essence determines what it is. The concept of being according to St. Thomas Aquinas is usually rightly associated with Aristotle’s metaphysics. Thomas Aquinas adopted from Aristotle the concept of act and potency but his view on the structure of being was different than that of the philosopher, who considered form and matter as being’s principles. Together they constituted being understood as what something is. In this structure, form was the act shaping it and matter was potency being shaped. Their effects were limited to determining the identity of being, that is, whether or not it is. Thomas Aquinas recognized that the first principle of being must be the factor that makes being real and only then can one speak of its identity. That is why he proclaimed that the basic structure of being is: existence as the cause of the reality of being and essence as the cause of its identity. Thomas’ proposal is thus different metaphysics than Aristotle’s “first philosophy.” Therefore, Thomism is not Aristotelianism. Composition of form and matter applies to the essence of material beings, determining what they are, i.e. their identity. Thus, one can say that form is an essential act, and matter is essential potency. Therefore, it can be further stated that Aristotle’s metaphysics is a theory of being as essence while Thomas Aquinas’ metaphysics would be the theory of existing being. Thus, it is right to call Stagirite’s approach essentialism in contrast to Thomas’ existential metaphysics