The process of Polish transformation has been lasting for over 14 years. It has brought changes in ownership relations in the economy, in organisation of economic structures, institutions of political and economic power, and partially - social awareness. Evolutionary changes had different pace in different areas. The economic transition took place relatively dynamically, while mentality and awareness changed over a longer time. Political changes are relatively the easiest to register; every consecutive election, beginning from 4/6/1989 delivered a different political balance. Statistical data can be used for analysis of ownership changes over the 15 years of denationalisation of the Polish economy. It is possible to reconstruct actual changes of economic structures, as well as formal institutional changes of the power structure. However, it is a more ambitious task, and of more cognitive value, to present the evolution of business behaviour during the process of transformation. The traditional classification dividing companies according to ownership - into private and public, and according to size - into small, medium and large, does not represent the complex structure, the structure still undergoing transformation, although the most intense changes have already taken place. (fragment of text)
Theoretical background: The article is devoted to the knowledge gap in understanding processes of growing state interventionism in a number of post-communist countries, Poland being one of the most notable examples. This evolution is still understudied in the literature, both in terms of evidence and proper theoretical framework. Existing theoretical perspectives have been created for studying other types of economies an do not fully fit the transition ones. Among these perspectives, the state capitalism (SC) one seems to be the most promising. Purpose of the article: The task of this paper is to study the growing state interventionism in Poland using the state capitalism approach which had to be refined by the authors in order to be more applicable for analyzing transition economies. Using this framework, the history of SC formation and its present state in Poland are studied, including specific features of Polish state capitalism, e.g. the importance of the state-owned enterprise (SOE) sector as the source of rents, as well as the varieties of the state control over the enterprise sector. Research methods: The article makes use of mostly qualitative methods, quantitative ones playing an auxiliary role by systematizing evidence used in qualitative research. The study was based on analysis of the existing literature and evidence of interventionist practices of the Polish government. The authors attempted to fine-tune the SC approach both through refining its definition and including areas previously mostly neglected by SC studies such as relationships between the state and the enterprise sector. They created a typology of SC phenomena in transition economies which made it possible to study the Polish case in a comprehensive way. Main findings: At this stage, the authors think that no strict definition of state capitalism is possible because of its highly contextual character. Thus, the outcome of the study may not be universal, but the authors believe that their concept of six basic features of state capitalism may be applicable not only to Poland, but to other transition economies as well. Besides, the article raises awareness of the importance of state-controlled enterprises in studies on state capitalism. The article also identifies challenges for further research and the still existing knowledge gaps. Among others, the questions remain, whether the statist trends in Poland and other countries lead to a system change and what are the roots of these trends.(original abstract)
Przed rokiem 1978 Chiny stosowały wysoko scentralizowany system gospodarki planowej. Do zarządzania nim potrzebna była niezwykle rozrośnięta administracja, w efekcie przedsiębiorstwa były nierentowne. O konieczności reform w sektorze przedsiębiorstw państwowych zadecydowano już na pierwszym etapie modernizacji - w 1984 roku, na XII zjeździe Komitet Centralny Komunistycznej Partii Chin (KC KPCh) zadecydował o priorytetowym znaczeniu reformy przedsiębiorstw państwowych, z kolei w 1993 roku XIV zjazd KC KPCh ogłosił, iż celem reformy przedsiębiorstw państwowych będzie stworzenie nowoczesnego systemu korporacyjnego. W artykule przedstawię cztery etapy reformy przedsiębiorstw państwowych. Oprócz tego omówię, jaki wpływ na reformę przedsiębiorstw państwowych miały zmiany wprowadzone w innych sektorach gospodarki. Ponadto w początkowej części artykułu przybliżam polityki czterech modernizacji, jakie miały mieć miejsce w powojennych Chinach.(abstrakt oryginalny)
EN
Before 1978 there was a highly centralized system of planned economy in the Peoples Republic of China. Managing it required an extremely overdeveloped administration. That made companies unprofitable. In 1984 the Chinese government decided that the State-Owned Enterprises should be reformed. Then the reform of SOE was given a priority role and in 1993 the fourteenth CPC Central Committee announced that the aim of the reform of the State-Owned Enterprises would be to create a modern corporate system. In this article I discuss the four stages of the reform of the State-Owned Enterprises in China. In addition, I show the impact that this reform had on other sectors of the economy. Moreover, the initial part of this article is devoted to the discussion of the four modernization policies that were to take place in post-war China.(original abstract)
4
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
Prywatyzacja przedsiębiorstw państwowych w Polsce to ważny problem ekonomiczny. Jej realizacja jest konieczna, bowiem prowadzi ona do poprawy kondycji polskiej gospodarki. Przekształcenia własnościowe w Polsce nie zakończyły się, chociaż zakładano ich szybkie przeprowadzenie. Przyczyniły się do tego niewątpliwie bariery utrudniające realizację procesu prywatyzacji. Przeszkody, które pojawiały się i na które nadal można się natknąć w trakcie przekształceń, są uciążliwe, kosztochłonne, a ponadto hamują proces prywatyzacji przedsiębiorstw, rozciągając go znacznie w czasie. Celem artykułu jest ukazanie zmienności w czasie oddziaływania poszczególnych barier na proces prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych w Polsce. (abstrakt oryginalny)
EN
Privatization of state enterprises in Poland is an important economic problem. Its implementation is required, because it leads to the improvement of the condition of Polish economy. The process of ownership transformation in Poland continues, although initially its rapid implementation was planned. Undoubtedly various barriers contributed to this. Obstacles that appeared and can still be encountered during the transformation are burdensome and cost intensive and inhibit the process of privatisation, stretching it significantly over time. The aim of the article is to show variability in time of the impact of various barriers on the process of privatization of state-owned enterprises in Poland. (original abstract)
5
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
Celem artykułu jest porównanie skali zaangażowania właścicielskiego Skarbu Państwa (SP) w największych przedsiębiorstwach w 13 krajach postsocjalistycznych Europy Środkowo-Wschodniej. Przedmiotem analizy są przedsiębiorstwa z udziałem SP znajdujące się na liście 500 największych przedsiębiorstw "Coface - CEE Top 500" w 2013 r. Przedsiębiorstwo państwowe zdefiniowano jako takie, w którym SP ma bezpośrednio lub pośrednio powyżej 50,01% udziałów. Wśród 500 analizowanych podmiotów zidentyfikowano 69 przedsiębiorstw państwowych - wszystkie o rodowodzie socjalistycznym. Najwięcej z nich występuje w Polsce (19) i na Ukrainie (12). Przedsiębiorstwa te dominują w sektorach produkcji energii, przemysłu naftowego i gazowego oraz transportu. Jako przyczyny "trwania" własności państwowej wskazano niedokończone procesy prywatyzacji i utrzymanie udziałów w tzw. sektorach strategicznych. (abstrakt oryginalny)
EN
An article aims to compare a state as an owner of enterprises in 13 postsocialist CEE countries and indicate causes of that. The largest state-owned enterprises (SOEs) are selected based on the list "Coface - CEE Top 500" in 2013. A state-owned enterprise is defined as a such in which a state has directly or indirectly minimum 50,01% of shares. Among 500 enterprises, 69 were identified as state-owned, all of them of a socialist origin. Majority of them are from Poland (19) and Ukraine (12). SOEs are dominant in energy supply, oil and gas sector and transport. As causes of a persistence of state ownership in postsocialist countries not accomplished privatization and strategic sectors are indicated. (author's abstract)
Artykuł omawia formy i cele restrukturyzacji i przekształceń przedsiębiorstw państwowych oraz problemy z tym związane (konflikty, negocjacje). Dla potrzeb tej analizy, proces restrukturyzacji podzielono na trzy etapy.
Przedmiotem artykułu są społeczne i instytucjonalne mechanizmy przekształceń wewnątrz przedsiębiorstw, a głównie próba odpowiedzi na pytanie co był powodem określonych przekształceń.
Artykuł prezentuje wyniki badań przeprowadzonych na Wydziale Nauk Ekonomicznych i Zarządzania Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. Badaniami objęto ok. 100 przedsiębiorstw z terenu trzech województw: bydgoskiego, toruńskiego i włocławskiego. Celem była analiza procesów przystosowawczych polskich przedsiębiorstw do warunków gospodarki rynkowej.
11
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
Artykuł przedstawia wyniki analizy ekspansji zagranicznej chińskich przedsiębiorstw państwowych. Celem badawczym było określenie motywów oraz wpływu otoczenia instytucjonalnego na działalność zagraniczną tych przedsiębiorstw. Metodą zastosowaną w niniejszym opracowaniu jest analiza ilościowa danych dotyczących fuzji i przejęć zagranicznych przeprowadzonych przez chińskie przedsiębiorstwa państwowe w latach 2013-2015. Dominującymi motywami przejęć zagranicznych były pozyskanie aktywów strategicznych i ich transfer do centrali przedsiębiorstwa, a tym samym do rodzimej gospodarki. Główna konkluzja brzmi: zagraniczne inwestycje chińskich przedsiębiorstw państwowych (lub firm prywatnych w bliskich stosunkach z rządem) są zgodne z celami władz chińskich i strategią rozwoju gospodarki w najbliższych latach. Fuzje i przejęcia zagraniczne miały również na celu zwiększenie poziomu umiędzynarodowienia chińskich przedsiębiorstw, a tym samym umocnienie pozycji Chin w gospodarce globalnej.(abstrakt oryginalny)
EN
The paper presents the results of in-depth analysis of the expansion pattern of Chinese state-owned enterprises (SOE). The main aim of the paper was to define motives and influence of institutional environment on the foreign operations of those firms. The method applied in this paper was the quantitative analysis of the Chinese state controlled firms that invested abroad in the form of mergers and acquisitions in the period 2013-2015. The main conclusion of the paper is that foreign investment by Chinese SOEs (or private companies in close relations with the government) are meeting the objectives of the Chinese authorities and the strategy of development in coming years. The most important motive of outbound acquisitions was to bring strategic assets to the headquarters and at the same time to home economy. The investment projects were also designed to internationalize operations of the Chinese SOEs, but at the same time to increase global position of the China's economy.(original abstract)
Autorka omawia 3 typy wskaźników służących do oceny stanu zadłużenia. W oparciu o nie dokonuje analizy, której celem jest ustalenie ogólnego stanu i zmian zadłużenia kredytowego przedsiębiorstw wobec banków. Badania przeprowadzono na podstawie opracowywanej corocznie w Instytucie Nauk Ekonomicznych PAN Listy 500 największych pod względem obrotów przedsiębiorstw przemysłu przetwórczego. W badaniach wykorzystano dane dotyczące 600 przedsiębiorstw (poszerzona lista). Podstawą badań był przełomowy dla okresu transformacji rok 1994, kiedy po raz pierwszy po 5 latach transformacji przedsiębiorstwa przemysłowe uzyskały dodatni globalny wynik finansowy netto. Artykuł stanowi próbę udzielenia odpowiedzi na pytanie, czy kredyty stanowią w obecnej sytuacji pomoc, czy przeszkodę w działalności przedsiębiorstw.
Artykuł przedstawia wyniki badania poświęconego cechom różnicującym dwie, dominujące w różnych przekrojach sektora przedsiębiorstw państwowych formy organizacyjne: tradycyjnego przedsiębiorstwa państwowego oraz jednoosobowej spółki skarbu państwa.
Warszawski korespondent Daniel Michaels opisuje "drugą Polskę", krainę cieni przemysłowych reliktów dawnej epoki niewiele zmienionych po upadku komunizmu. Odkrywa oznaki cichego powrotu ingerencji państwa w gospodarkę i ostrzega, że w końcu te "niedrożne kominy" sektora publicznego mogą pochłonąć zyski wypracowane przez dynamiczny sektor prywatny.
EN
Warsaw correspondent Daniel Michaels sheds light on "the other Poland:" a netherworld of industrial relicts little changed since fall of communism. He detects signs of a creeping return of state inference in the economy and argues that, ultimately, the "stubborn smokestacks" of the state sector could drag down the gains of Poland's dynamic private sector.
Mimo utrzymującej się tendencji rozwoju ekonomicznego i znacznych osiągnięć wielu firm, ujemne wyniki niektórych przedsiębiorstw państwowych są ciężkim brzemieniem ciążącym nad naszą gospodarką. Mają one nie tylko negatywne skutki ekonomiczne, lecz także społeczne. Podtrzymywanie tych przedsiębiorstw jako państwowych oraz przyczyny i sposoby zmniejszania ich strat wymagają dalszej dyskusji. W artykule ograniczono się głównie do określenia przyczyn tych strat, a także makro- i mikroekonomicznych warunków oraz odpowiednich działań w celu ich obniżenia.
Omówienie procesu restrukturyzacji wielkich polskich przedsiębiorstw państwowych: ZPC "Ursus", WSK-PZL "Mielec", Stocznia Gdańska, Zakłady Starachowickie "Star".
Artykuł analizuje program Agencji Rozwoju Przemysłu, która stara się o 200 mln zł z budżetu na ratowanie miejsc pracy w państwowych firmach. ARP pomaga tylko pzredsiębiorstwom państwowym za pomocą pożyczek, także z programu EFSAL Banku Światowego dla rządu polskiego.
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.