W pracy porównano właściwości soków fizykochemiczne i biochemiczne soków z czarnej porzeczki, wiśni i aronii, zagęszczanych przez termiczne odparowanie wody oraz wymrażanie lodu. Do otrzymania koncentratów soków zastosowano tradycyjną, przemysłową instalację wyparną oraz kriokoncentrator Pilot Plant FTC-1SF. Stopień zagęszczenia soków w kriokoncentratorze był prawie dwukrotnie niższy w porównaniu z koncentratami uzyskanymi w wyparkach. Kriokoncentracja zachowywała jednak niezmienione właściwości fizykochemiczne i biochemiczne soków surowych. Z kolei, w sokach zagęszczanych w wyparkach zachodziła degradacja barwników antocyjanowych. Za wyjątkiem koncentratu soku aroniowego, zjawisko to nie obniżało jednak ich właściwości przeciwutleniających.
EN
Several physicochemical and biochemical properties of blackcurrant, berry and chokeberry juices concentrated by thermal water evaporation and freeze-concentration have been compared. Juice concentrates were obtained from the evaporator installation used in food industry and from a pilot plant freeze-concentration unit FTC-1SF. The juice cryoconcentrates had nearly two times lower degree of concentration in comparison with those produced by evaporation. However, cryoconcentration preserved all investigated physicochemical and biochemical parameters of the raw juices. In turn, during concentration by evaporation the process of degradation of anthocyanins was observed. With the exception of the chokeberry juice concentrate, this phenomenon had no detrimental effect on antioxidative properties of the other juice concentrates obtained by evaporation.
Przedstawiono charakterystykę mikroflory naturalnie bytującej na owocach i stanowiącej zagrożenie w produkcji soków i koncentratów soków owocowych. Opisano najczęściej spotykane defekty owoców wywołane rozwojem mikroorganizmów. Omówiono czynniki determinujące obecność poszczególnych grup drobnoustrojów w sokach i koncentratach oraz zjawisko zepsucia mikrobiologicznego tych produktów. Podkreślono również zagrożenie jakości soków i koncentratów przez acidotermofilne bakterie przetrwalnikujace Alicydobacillus acidoterrestris.
EN
The general characteristics of natural fruit microflora endangering fruit juice and concentrated fruit juice production are presented. The most frequent fruit defects caused by microorganism development were outlined. Environmental factors affecting the presence of microorganisms specific for fruit juices as well as ways of juices microbial deterioration are described. Acidothermophilic sporeforming bacteria Alicydobacillus acidoterrestris as a spoilage organism in fruit juices and fruit concentrated juices is considered.
W badaniach określono wartości aktywności wody (aw) w 26 próbkach zagęszczonych soków, wyprodukowanych z różnych owoców w kilku zakładach przemysłowych. Wartości aw w badanych sokach kształtowały się w granicach od 0,734 do 0,903 i w znacznym stopniu były skorelowane z poziomem zawartości ekstraktu.
FR
Water activity (wa) was determined in 26 samples of concentrated juices obtained from the different fruits in the several productional plants. Wa walues in tested juices were from 0,734 up to 0,903 and to big extend corresponded to the extract value.
Wzbogacanie suszy z owoców w bioskładniki podczas wstępnego odwadniania osmotycznego jest nowym sposobem uatrakcyjniania owocowych produktów suszonych. Umożliwia projektowanie produktów o pożądanych właściwościach, takich jak barwa, smak, zawartość bioskładników, z pominięciem utrwalania chemicznymi środkami konserwującymi. Susze otrzymane metodą hybrydową z efektem puffingu oceniono wyżej niż susze liofilizowane. Dodatek soków, zwłaszcza koncentratu soku aroniowego, do roztworu sacharozy wpływał na zwiększenie zawartości związków polifenolowych w odwadnianych owocach. Poprzedzając proces suszenia odwadnianiem w roztworze sacharozy, częściowo zastąpionej sokiem z owoców jagodowych, uzyskiwano znaczące zwiększenie zawartości antocyjanów, a w przypadku soku aroniowego nawet 13-krotne. Wykorzystanie metody konwekcyjno-mikrofalowo-próżniowej stanowi alternatywę dla liofilizacji. Proces ten jest bardziej ekonomiczy, głównie ze względu na czas trwania, umożliwia także uzyskanie suszu o podobnej lub wyższej jakości.
EN
Enrichment of dried fruit during osmotic pre-treatment is a new way of enhancing the attractiveness of dried fruit products. It creates the opportunities for designing the products with desired properties, such as colour, taste, the contents of bio-components, without chemical preservation. Dried fruit, as obtained by hybrid drying method with “puffing" effect were assessed higher than freeze-dried fruit. The addition of juices, especially chokeberry juice concentrate, to the sucrose solution protected the contents of polyphenolic compounds. A partial replacement of sucrose solution by berry fruit juice during osmotic dehydration prior drying caused a significant anthocyanins' content increase, up to 13-fold higher. Hybrid way (convective-microwave-vacuum) drying with "puffing" effect is a good alternative to freeze-drying The process is more economical, mainly due to the duration and also allows to obtain similar or higher quality dried fruits.