Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

The Great Body Has No Shape, the Great Art Is Embodied. Conception of Body in Zhang Huan’s Performance Art

100%

Banka R. , Jinli He J. H.

|

nr 1(32)

67-78

EN

Zhang Huan (b. 1965) can be considered a pioneering contemporary performance artist in China. His position on the Chinese art scene is highly regarded not only from a historical perspective. The use of the artist’s body as a means of expression can serve multiple purposes, which can touch upon, e.g. social or political issues, and seldom reflects the role of the human body as a vehicle for mediation. Through his artistic activity, the artist tries to discuss this issue based on the Chinese philosophical intuitions of this aspect of human existence. In our paper, we shall try to examine the theoretical foundations of the artist’s approaches to performance and illustrate them with selected works.

2

Płeć kulturowa jako kategoria historyczna. Relacje między medyczną koncepcją ciała a pojęciem płci kulturowej

100%

Buczkowski A.

|

nr 9

EN

Gender as the historical category: Relations between the medical conception of the body and the notion of genderThe article touches on the relation between gender and the medical conception of the body in the context of historical changes. The oldest European conception of gender was linked to ontic inequality, which corresponded to one-gender idea of the body in medicine. From the eighteenth century on, the medical conception of the body started to change, and the idea of two-gender body started spreading. The body of women started to be perceived as the different “other.” That change was accompanied by social and cultural shift and one of its consequences was the emergence of women’s group identity. The latest medical idea is personalized medicine, and the body is an element of the culture of individualization. Judging by the recent changes in the medical conception of the body, we are probably witnessing a change in the idea of gender – namely its dispersion. Płeć kulturowa jako kategoria historyczna. Relacje między medyczną koncepcją ciała a pojęciem płci kulturowejArtykuł dotyczy relacji pomiędzy pojęciem płci kulturowej a medyczną koncepcją ciała w kontekście zmian historycznych. Najstarsza w kulturze europejskiej koncepcja płci kulturowej wiązana była z nierównością ontyczną, co odpowiadało jednopłciowej koncepcji ciała w medycynie. Zmiana zaczęła następować od osiemnastego wieku, gdy w medycynie zaczęła się rozpowszechniać koncepcja ciała dwupłciowego, w którym kobiece ciało było traktowane jako inne. Tej zmianie towarzyszyły szerokie zmiany społeczne oraz w konsekwencji powstanie grupowej tożsamości kobiet. Najnowsze koncepcje medycyny personalizowanej wskazują na indywidualizację ciała. Towarzyszy temu zmiana kulturowa polegająca na coraz wyraźniejszym akcentowaniu indywidualności ciała. Przyjmując za punkty wyjścia zmiany pojmowania ciała w medycynie, prawdopodobnie jesteśmy świadkami zmiany pojęcia płci kulturowej – jej rozproszenia.

3

Tożsamość ciała zmartwychwstałego i ziemskiego w ujęciu autorów wczesnochrześcijańskich

100%

Szram M.

|

nr 2

1095-1107

FR

L’article conceme la ąuestion de l’identite generiąue et individuelle du corps ressuscite et terrestre selon ąuatre auteurs chretiens a la limite des II et III siecles: Athenagore, Irenee, Tertullien et Origene. Les trois premiers theologiens reconnais- sent tous les deux formes de l’identite, en soulignant en meme temps un changement des traits caracteristiąues dans le corps ressuscitć. Chez Irenee et Tertullien cette opinion est liee a l’attachement de l’importance a la corporalite de l’homme comme son fondement existenciel, qui caractórise la tradition asiatiąue et la polemiąue contrę le gnosticisme. Origene par contrę, comme le representant de la tradition alexandrine, restant sous l’influence du platonisme, presente une opinion plus com- posee. A son avis chaąue chair humaine contient un ćlement constant - appelle de diverses manieres: „germe”, „nature”, „substance”, „proprietć” - qui dćcide que la chair apres la resurrection, malgre la transformation et la spiritualisation, reconnaitra son identite personnelle. Selon Origene donc, l’identitć genćrique et individuelle du corps ressuscite et terrestre est relative.

4

Przebieg prac badawczo-rozwojowych nad idealnym strojem treningowym dla tancerek

100%

Kaczmarek M. , Lesser-Załęczna J.

|

5

Vital values as perceived by Max Scheler and José Ortega y Gasset

88%

Salamon-Krakowska K.

|

nr 3

277-283

EN

Contemporary mass culture is such that it now demands that one takes care of their body. The cult of the body has dominated our actions to such an extent that, oftentimes, the value of a person is perceived in terms of his or her physical perfection. However, the modern cult of the body cannot be seen as a revival of the ancient Greek concept of kalos kagathos. Today's culture, while coaxing people into tending to their body's needs, mystifies that very care. The question therefore arises whether the cult of the body upholds the value of body or whether it, in fact, denies it.Facing such a paradox, one may first question what significance the body itself has. Here, Max Scheler's concept of nobleness seems to be an alternative to the extremes represented in the philosophy of the body by both the traditional schools, more in line with Plato, and between those with more contemporary, somatocentric tendencies. As such, this antagonism between the noble and the ordinary constitutes one of the core issues in the demonstration of a human's vital values, values connected with maintaining life and health, in both the physical and mental aspects.This paper aims at presenting the range and specificity of such vital values and their influence on human activities. Scheler draws a clear demarcation line between those values which are vital and those which are hedonistic and utilitarian. His concept of vital values assumes that they encompass the widely understood ideas of physical culture, health promotion and ecology. He does not reduce the vital values when compared to those hedonistic, but underlines their autonomy and grants them a high standing in the hierarchy of values. While considering Scheler's philosophy of vital values, this paper will also set them in the context of Ortega y Gasset's speculation on values.

6

What is a Human Being: Does It Matter?

88%

Little B.

|

nr 1

137-147

EN

In this paper I will argue that man as defined, at least in part, by the concept of hu-man nature within an essentialist understanding remains a philosophically and anthropo-logically defensible way for understanding what it means to be a human being (person). That is, an understanding of human being includes, but is not limited to, the actuality of the non-material or non-extended substance commonly referred to as soul. The argu-ment turns on the notion that persons are essentially persons. It seems intuitive to say that I cannot imagine myself as a “not-a-person” while it is quite easy to imagine myself as “not-a-professor.” To say I am a person seems not identical to saying I am a profesor—the former seems impossible while the latter possible. Although it might be argued that I could not verbalize I am a person without having a body it seems that would not permit one to conclude the two are identical.

7

The Body of Rights: The Right to the Body

88%

Bergoffen D.

|

nr 3

19-37

EN

This paper examines the ways that feminists have built on and transformed Mary Wollstonecraft’s Enlightenment idea that women’s rights are human rights. It argues that Wollstonecraft’s marginal attention to the issue of sexual violence reflects the mind-body dualism of her era where reason divorced from the body established our dignity as persons. Today’s feminists reject this dualism. They have adopted and retooled Wollstonecraft’s idea that women’s rights are human rights to (1) create solidarity among women of different places, races, classes, religions etc., (2) break the silence surrounding the experience and meaning of rape, and (3) create grassroots, national and international forums that expose the fact that sexual violence is one of the crucial anchors of patriarchy. Wollstonecraft believed that human rights were guaranteed by reason and God. We find that these rights are embodied and fragile. They depend on us to make them real. Addressing this responsibility, the paper ends with a question: Are we up to the task?

8

Refutación de nostalgia. Memoria y cuerpo en „El Tercer Reich y La parte de los crímenes de Roberto Bolaño”

88%

Trojanowski A.

|

tom 25

121-131

EN

The aim of the article is to show that Roberto Bolaño reestablishes the continuity of the historical process in his prose, which contradicts the dominant postmodern tendency based on the aesthetics of nostalgia. The article analyzes the corporal construction of the protagonist of the novel El Tercer Reich. The analysis is based on the methodology of close reading and then comparative analysis, when it comes to put the results in the context of the representation of body in La parte de los crímenes. The construction of the body emphasizes its deformation and mutilation in order to make it a bearer of memory of the violence of the past. Bolaño’s reflection on history undermines the aesthetics of nostalgia due to ethical concerns related to the process of representation of the past. In his own narrative strategy he follows Walter Benjamin’s principle to preserve the memory of the oppressed. Bolaño understands it as the ethical task of literature.

9

Święte i doczesne… ciało, czyli o somatycznym wymiarze narracji

76%

Lis-Wielgosz I.

|

nr 18

291-303

EN

The article briefly presents a series of problems discussed in the dissertation entitled Свето и пропадљиво. Тело у српској хагиографској књижевности (Holy and Worldly. Body in Serbian Hagiographic Literature) by Smilja Marjanović-Dušanić. Dedicated to a wide professional and non-professional audience, the book in question is a significant scientific work since it refers not only to the historical, but also to the anthropological and culturological description related to the activity of decoding of such essential socio-cultural category like body. Considered as a highly complex phenomenon, body is a sign generated by the realm of various traditions and discourses which render different cultural modes or primary and secondary contexts; it might be also conceived as a distinctive signature of given time-space, community and cultural system. It will not be an exaggeration to say that the dissertation is an extremely interesting and indeed outstanding study of the subject which impresses with its high cognitive value and research rank. What is more, it offers a serious and objective view of the convoluted and multidimensional cultural phenomenon and identity construct.

10

Leszka Kołakowskiego kilka uwag na temat śmierci

75%

Pawliszyn M.

|

tom 13

395-405

EN

Death is the most obvious event in human life. On the other hand, however, this event is always a riddle and something unknown to a living man. Perhaps, this is the reason, why it has been studied by philosophers for centuries. This issue is taken up by Polish philosophers, including one of the best known and most appreciated, Leszek Kołakowski, as well. The problem is analyzed by him in two aspects – technological and mythological. This difference constitutes the main axis of Kołakowski’s philosophical thinking. In the technological context, death is one of the main symptoms of disinterest which the world shows the man. In the other meaning, it makes one inquire about the meaning of life as such and its being rooted in the dimensions of eternity. These very problems are analyzed in the present article.

11

Byt i niebycie. Reprezentacja kobiecego ciała w pracach Anety Grzeszykowskiej

75%

Zborowska A.

|

nr 83-84

256-266

PL

Autorka skupia się na analizie trzech prac wideo Anety Grzeszykowskiej. "Black" (2007), "Ból głowy" (2008) i "Bolimorfia" (2008-2010) analizowane są w kontekście sposobów reprezentacji kobiecego ciała w historii sztuki, a także na tle pozostałych prac artystki. Grzeszykowska ujawnia i tematyzuje sposoby ujmowania w ramy, niejako wykorzystując dotychczasowe metody przedstawiania kobiecego ciała w pracach artystek określanych jako feministyczne. Ważnymi kategoriami analitycznymi są w artykule tło i rama, które stanowią podstawowe mechanizmy prezentowania przedstawienia. To one nadają widoczność ciału i określają również jego granice.

EN

The author focuses on the analysis of three video works of Aneta Grzeszykowska. "Black" (2007), "Headache" (2008) and "Bolimorfia" (2008-2010) are analysed in the context of different ways of representing the female body in the history of art, but also taking into the account other works of the artist. The artist reveals the ways of showing female body and classifies them into a framework, using existing methods of presenting the female body in the work of feminist artists. Background and frame are important analytical categories in the article, as they are the basic mechanisms of presenting the spectacle. They make the body visible but also define its boundaries.

12

Aspekty fizyko-medyczne w napromienianiu całego ciała (TBI)

75%

Czajkowski P.

|

tom Vol. 4, nr 1

45--48

PL

Całkowite napromienianie całego ciała pacjenta wiązkami fotonowymi TBI (Total Body Irradiation) jest wysokospecjalistyczną techniką napromieniania stosowaną w leczeniu pacjentów z chorobami rozrostowymi układu krwiotwórczego, a w szczególności w przygotowaniu do autologicznej autoHSCT (autologous Haeamatopoietic Stem Cell Transplantation) lub allogenicznej alloHSCT (allogeneic Haeamatopoietic Stem Cell Transplantatio) transplantacji szpiku kostnego BMT (Bone Marrow Transplantation). Podczas zabiegu należy zniszczyć komórki układu krwiotwórczego biorcy przeszczepu, w tym jak najwięcej komórek nowotworowych, tak aby przygotować miejsce przeszczepionym komórkom, jak również wywołać immunosupresję, która w przypadkach transplantacji allogenicznej zapobiegnie odrzuceniu przeszczepu. Doświadczenia na zwierzętach wykazały, że TBI w dawce 250- -300 cGy powoduje śmierć 50% osobników w ciągu 30 dni po napromienieniu, natomiast dawki powyżej 450 cGy są w pełni dawkami letalnymi (mieloablacyjnymi). W TBI dawki powyżej 900 cGy (dawki immunoablacyjne) umożliwiają nie tylko eradykację komórek nowotworowych, ale również wszczep alogenicznych komórek dawcy [1, 2]. Metoda ta stosowana jest powszechnie na całym świecie od kilkudziesięciu lat. Nie jest ona jednorodna i uległa ewolucji w miarę upływu lat. Wśród ośrodków radioterapeutycznych w Polsce wyróżnia się kilka sposobów wykonania zabiegów TBI oraz samego frakcjonowania. Technika radioterapeutyczna zależy głównie od warunków fizycznych, infrastrukturalnych oraz personalnych, jakimi dysponuje ośrodek. Sposób frakcjonowania czy dawka całkowita, którą należy podać pacjentowi, uzależniony jest głównie od wskazań klinicznych. Biorąc pod uwagę, że decyzję o wyborze schematu dawkowania TBI podejmuje ośrodek kierujący chorego na zabieg, w pracy przedstawiono stosowane techniki TBI z uwzględnieniem elementów fizyko-medycznych dotyczących zabiegu napromieniania całego ciała chorego. Omówiono wskazania do TBI oraz powikłania wczesne i późne związane z tą procedurą. Ponadto opisano, jaką rolę odgrywa moc dawki w odniesieniu do radioterapii.

13

Powieść historyczna a kobiecość. Przypadek Elżbiety Cherezińskiej

63%

Gołuński M.

|

nr 5

181–194

EN

In the article Historical Novel and Womanhood: The Case of Elżbieta Cherezińska the author examines how the writer refers to the situation of women in the Early Middle Ages. He takes into account relations between women and the body as well as the social relations and also presents womanhood as the phantasmat of power (the motif of the “crown”). It appears that, on the one hand, Cherezińska restores to the common historical memory the characters of women that have often been forgotten (princesses as well as anonymous wives of warriors) while, on the other hand, she presents them in a stereotypical way, inscribing them into the patriarchal vision of the world, of which they are, in most cases, acceptant and to which they are submitted.

14

Ciało i świętość. Przypadek XIX-wiecznych świętych starców rosyjskich

63%

Grygiel S.

|

nr 9

EN

The body and the sanctity. The case of the 19th-century Russian holy startsyThe article considers references to the body appearing in selected texts concerning 19thcentury Russian holy startsy. Three conditions of a holy man’s body are discussed: living, immediately after death and as relics. The body plays an important role in creating the image of holiness of startsy during their lifetime. In the chapter The Breath of Corruption in Fyodor Dostoyevsky’s Brothers Karamazov, the sacred status of starets Zosima’s dead body is cancelled by the crowd’s interpretation of his body’s putrefaction as judgment of God refuting the holiness of the deceased monk. This, in turn, allows for a discrediting the life of the starets. Mirroring the events of Dostoyevsky’s novel, the dead body of a monk became subject of dispute shortly before the canonization of the starets Seraphim of Sarov in 1903. Drawing on the commonness of the view identifying putrefaction of the body with profanity, a Petersburg anti-Orthodox association sought to discredit the Russian Orthodox Church by demanding that the coffin of Seraphim of Sarov is reopened. The answer of Antonius, the Metropolitan of Petersburg, was an article, in which he argued that inviolability of the body was not a necessary condition of holiness. During the canonization, the adored relics of Saint Seraphim were used by the state power to strengthen the bond between Tsar Nicholas II and the people. Ciało i świętość. Przypadek XIX-wiecznych świętych starców rosyjskichArtykuł rozważa odniesienia do ciała pojawiające się w wybranych tekstach dotyczących XIX-wiecznych rosyjskich świętych starców. Zostały w nim omówione trzy stany ciała świętego: za życia, tuż po śmierci oraz w postaci relikwii. Ciało odgrywa ważną rolę w kreowaniu obrazu świętości starców podczas ich życia. W rozdziale Odór trupi w powieści Bracia Karamazow Fiodora Dostojewskiego sakralny status martwego ciała starca Zosimy zostaje unieważniony przez zgromadzony tłum poprzez zinterpretowanie gnicia ciała jako wyroku bożego przeczącego świętości zmarłego. Dzięki temu możliwa jest dyskredytacja osoby starca za życia. Podobnie jak w powieści Dostojewskiego ciało zmarłego mnicha stało się przedmiotem sporu niedługo przed kanonizacją starca Serafina z Sarowa w 1903 roku. Powszechność poglądu utożsamiającego gnicie ciała z profanum sprawiła, że zwalczający prawosławie petersburski związek domagał się ponownego otwarcia trumny Serafina z Sarowa, chcąc podważyć wiarygodność Rosyjskiej Cerkwi Prawosławnej. Głos w sprawie szczątków starca zabrał metropolita Petersburga Antoni, przekonując, że nienaruszalność zwłok nie jest koniecznym warunkiem świętości. Podczas uroczystości kanonizacyjnych adorowane relikwie św. Serafina zostały wykorzystane w służbie władzy państwowej w celu wzmocnienia więzi pomiędzy carem Mikołajem II a ludem.

15

(Nie)widowiskowe ciała (nie) idą na wojnę. Uniformy i dyscyplina

63%

Muller A.

|

nr 37

EN

Alicja MullerFaculty of Polish Jagiellonian UniversityPoland (Un)spectacular Bodies (Do Not) Go to War Uniforms and DisciplineAbstract: The aim of this article is to present uniforms (or costumes) as masks used by the disciplinary authority to control and change bodies. By the word “costume” I understand both the material object and a repertoire of abstract rules according to which bodies are formed and trained. Defined in this way, the mask is a medium which, on the one hand, covers the individual characteristics of whoever wears it, and, on the other, somehow directs his or hers actions. To describe this mechanism, I choose two seemingly different spaces: classic ballet and the military. I show that in both disciplinary power operates on similar – perhaps even identical – principles. In the first part of the article, I develop the concept of mask-costume, focusing on its theatrical character. In the second part, I study two texts of culture: Cezary Tomaszewski’s play Cezary goes to war (2017) and Artur Żmijewski’s short film KRWP (2000). They provide excellent material to exemplify my initial diagnoses. Keywords: mask, body, power, ballet

PL

(For abstract in English scroll down)Celem tego artykułu jest przedstawienie uniformów/kostiumów jako masek, które władza dyscyplinująca nakłada na podmioty. Przez kostium rozumiem zarówno materialny obiekt, jak i abstrakcyjny zbiór zasad, zgodnie z którymi formowane lub tresowane są ciała. Tak definiowana maska jest medium, które z jednej strony zakrywa indywidualne cechy tego, kto ją nosi, z drugiej – w pewien sposób reżyseruje podmiot. Do opisu tego mechanizmu wybieram dwie – pozornie zupełnie różne – przestrzenie: balet klasyczny i wojsko, w których – jak się okazuje – władza dyscyplinująca działa na podobnych, a może nawet tożsamych, zasadach. W pierwszej części artykułu rozwijam koncepcję maski-kostiumu, skupiając się na jej teatralnym charakterze. W drugiej części opisuję zaś dwa teksty kultury: spektakl Cezarego Tomaszewskiego Cezary idzie na wojnę (2017) oraz film Artura Żmijewskiego KRWP (2000), które wydają mi się doskonałą egzemplifikacją wyjściowych diagnoz. Summary: (Un)spectacular bodies (do not) go to war. Uniforms and discipline The aim of this article is to present uniforms (or costumes) as masks that are used by the disciplinary authority to control and change bodies. By the word “costume” I understand both the material object and the abstract repertoire of rules, according to which bodies are formed or trained. The mask, which is defined in this way, is a medium that on the one hand, covers the individual characteristics of whoever wears it, on the othe it directs, in a way, his or hers actions. To describe this mechanism, I choose two seemingly different spaces: classic ballet and military, in which, as I’m going to prove, disciplinary power operates on similar, or even identical, principles. In the first part of the article, I develop the concept of mask-costume, focusing on its theatrical character. In the second part, I describe two texts of culture: Cezary Tomaszewski’s play Cezary goes to war (2017) and Artur Żmijewski's short film KRWP (2000), which seem to be a perfect exemplification of my initial diagnoses.

16

Przeciw empatii – Sartre i Gombrowicz, czyli jak filozofia i literatura wyprzedzają koncepcje naukowe

63%

Cieliczko M.

|

EN

The article presents Jean Paul Sartre’s idea of the human body and the bodiliness described in his book Being and nothingness (1943). In this book, Sartre argued that every human relation is based on the objectification of one human by another, and entering into empathic contactis basically impossible. The author of the article has confronted this thesis with contemporary psychological and neuropsychological thought (mirror neuron theory) and has investigated how the category of empathy functions in literary studies. A very important part of this article is the reflection on the presence and topicality of Sartre’s beliefs in the literature. The author has conducted an interpretation of Witold Gombrowicz’s story Tancerz mecenasa Kraykowskiego (1926) from the collection Bakakaj (1957), and has shown that the ideas presented by Sartre are reflected there in a very interesting way. Sartre’s philosophy turns out to be absolutely up‑to‑date right now, more than many psychological theories — it not only supplies a philosophical base for the analysis of human relations (those also presented in literature), but also gives a certain tool for describing them in the form of specific language and terminology.

17

Deterytorializacja ciała versus podmiotowość. „Inny” Jurija Mamlejewa

54%

Przybysz A. K.

|

nr 6

207-217

EN

The aim of this article is to emphasize the main character’s struggle with her own subjectivity. The author of the present paper tries to show that the events in the girl’s life affect her attitude to her own body. The variability in the relationship me and my body is perceived as one of the stages of acquiring self-awareness.

PL

The aim of this article is to emphasize the main character’s struggle with her own subjectivity. The author of the present paper tries to show that the events in the girl’s life affect her attitude to her own body. The variability in the relationship me and my body is perceived as one of the stages of acquiring self-awareness.

18

Violent Spaces, Violated Bodies: The Representations of Violence in Angela Carter’s The Passion of New Eve

51%

Alkan-Genca P.

|

tom 1(5)

61-72

EN

Published in 1977, The Passion of New Eve depicts a dystopian America where violence has become the norm. From rape to murder, from re-creation to violation, the text provides a variety of contexts in which violence operates. Regardless of one’s gender and sometimes because of that, everyone can become the victim or the perpetrator. Moreover, the spaces occupied by the characters contribute to the novel’s handling of violence. This paper argues that Angela Carter’s The Passion of New Eve is a text in which space, self, gender, and body are the sites where violence is presented and re-presented, inflicted and experienced, and it contends that violence serves as a means to problematize conventional ways of perceiving and making sense of gender and space.

PL

Opublikowana w 1977 roku powieść Angeli Carter The Passion of New Eve kreśli dystopijną wizję Ameryki, gdzie przemoc stała się normą. Od gwałtu do morderstwa, od przetworzenia do przekroczenia, tekst przedstawia szeroki wachlarz kontekstów, w jakich mamy do czynienia z przemocą. Bez względu na płeć, a czasem właśnie ze względu na nią, każdy może stać sie ofiarą lub sprawcą. Co więcej, przestrzenie, w których przebywają bohaterowie mają wpływ na przedstawienia przemocy w powieści. Artykuł ten dowodzi, że powieść Angeli Carter The Passion of New Eve jest tekstem, w którym przestrzeń, tożsamość, płeć i ciało stają się miejscami, gdzie przemoc jest tworzona i odtwarzana, zadawana i doświadczana. Celem poniższego artykułu jest również wykazanie, że przemoc jest środkiem poddającym w wątpliwość konwencjonalne sposoby postrzegania i rozumienia zagadnień płci i przestrzeni.

19

Reading the Body: Corporeal Imagery, Language, and Identity in Ivan Blatný’s Pomocná škola Bixley

51%

Vergara J.

|

nr 23

128-138

EN

The present study examines the manner in which Ivan Blatný approaches three interrelated themes — identity, language, and the human body — throughout Pomocná škola Bixley, his last verse collection. I argue that as Blatný grappled with the decline of his mental and physical strength, these themes merged in his writing. Through a series of critical readings I demonstrate the way Blatný treats poetic ability and fractured identity in terms of mastery over broken language and body. The poet splits his lyrical “I” in numerous ways, making his poems more self-aware and self-deprecating than before. There is also a tension between the joy that language brings him and his being powerless to comprehend it. The use of body imagery (arteries, bones, etc.) repeatedly accentuates this correlation, intermingling as it does with reflections on the perplexing nature of writing. By equating the failure to comprehend the human body with the incapacity to explain his own language, Blatný transforms these twin issues into a struggle to understand the person(s) he has become. This expanded thematic unity provides an approach which allows us to understand Pomocná škola Bixley as a cohesive collection, complete with an interconnected system of metaphors and imagery, rather than the disorganized mass it may appear to be at first reading.

CS

Článek se věnuje otázce, jakým způsobem přistupuje Ivan Blatný k trojici navzájem propojených témat — identitě, jazyku a lidskému tělu — ve své poslední sbírce Pomocná škola Bixley. Při zápase s úpadkem duševních a tělesných sil se Blatnému tato témata v jeho psaní spojila. Kritickým čtením předvádím Blatného pojetí básnických schopností a roztříštěné identity prizmatem vlády nad rozbitým jazykem a tělem. Básník různými způsoby štěpí své lyrické já, čímž zvyšuje sebereflexivitu a sebeironii básní, jež navíc vykazují napětí mezi radostí, již mu jazyk přináší, a jeho neschopností jazyku porozumět. Tato korelace je opakovaně zdůrazněna využitím obrazů tělesnosti (cév, kostí atd.), jež se proplétají s úvahami o matoucí povaze psaní. Ztotožněním nepochopitelnosti lidského těla s nevysvětlitelností vlastního jazyka Blatný oba problémy proměňuje v zápas o pochopení té osoby či osob, jimiž se stal. Tato rozšířená básnická jednota rýsuje přístup, který nám umožňuje vnímat Pomocnou školu Bixley jako soudržnou sbírku s vnitřně propojeným systémem metafor a obrazů a nikoli jako dezorganizovanou masu, jak se při prvním čtení může jevit.

20

Między słowem i ciałem. O somatekstualności Dzienników z lat osiemdziesiątych Teodora Parnickiego

51%

Szewczyk J.

|

nr 1(4)

169–182

PL

Artykuł stanowi analizę Dzienników z lat osiemdziesiątych Teodora Parnickiego, dokumentujących ostatni okres jego życia i twórczości. Tematem artykułu są funkcje pełnione przez dziennik pisarza (m.in. dziennik jako kronika i warsztat pracy twórczej, forma terapii i rodzaj buchalterii) oraz miejsce, jakie zajmuje w nim historia lat osiemdziesiątych. Ze względu na ich charakter Dzienniki zostały odczytane jako swoisty somatekst, w którym ciało i czynność pisania są ze sobą nierozerwalnie złączone. Celem artykułu jest ukazanie uzależnienia Parnickiego od czynności pisania, niezbędnej dla podtrzymania jego projektu tożsamości jako autora powieści historycznych, oraz relacji między „ja piszącym” i „ja somatycznym”, skupionym na doświadczeniu ciała, choroby, starości i nałogu alkoholowego.

EN

The article deals with the Teodor Parnicki’s Diaries from the eighties, which are a document of the last period his life and artistic work. A subject of the article is functions of the diary of the writer (among others the diary as the chronicle of artistic work, form of therapy and kind of bookkeeping) and Teodor Parnicki’s ratio to the history of the eighties visible in his diary. Diaries from the eighties are reading as a kind somatext, which body and writing are inseparably connected. The aim of article is to show, firstly, Parnicki was addicted to writing, which was necessary for his project of identity as author of historical novels and secondly, relationship between writing and somatic subject, focused on experience old age, illness and alcohol addiction.