Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Najważniejsze aspekty personalizmu w ujęciu Wojciecha Słomskiego

100%

Kwiatkowski D.

Społeczeństwo i Edukacja. Międzynarodowe Studia Humanistyczne

|

2012

|

nr nr 1

51-86

XX

Wolność dla każdego człowieka jest tym, co pozwala mu zachować się i postępować jak osoba, a jednocześnie znajduje się w centrum jego życia [Słomski, 2002]. Stanowi jednocześnie jego azyl, misterium, serce, a także jest sensem wartości wyznawanych przez niego oraz całym sensem życia. Przez to też, staje się jednym z ważniejszych i kluczowych problemów każdego człowieka niezależnie od tego, w jaki sposób podchodzi on do zagadnienia wolności i w jaki sposób ją postrzega [Słomski, 2000]; [Słomski 1998]; [Słomski, 1998a]. Z uwagi na jej ogromne znaczenie i fakt, że stanowi jeden z integralnych elementów życia i duszy człowieka jest przedmiotem zainteresowania nie tylko filozofów, ale również etyków, psychologów oraz socjologów. (fragment tekstu)

EN

Freedom for every human being is what allows him to behave and act as a person, and simultaneously it is in the centre of his life. It makes up his asylum, mysteries, and heart at the same time, and also is the sense of values professed by him and the whole sense of his life. Due to it, it also becomes one of more important and key problems of every man irrespective of how he approaches the issue of freedom and in what way he perceives it. Professor Słomski believes that although personalism is philosophy based on man, it unceasingly also draws from different currents which help to perceive man in a decidedly wider context. Due to it one can also assume that practically every philosophy which considers individuals can be treated as personalistic, even if this current will be Marxism. Such an approach caused that also in Professor Słomski's philosophy there are present references to Marxism and existentialism, which are collated with Christian personalism.(author's abstract)

2

Meditation and Intuition from the Point of View of Chuang Tzu and Plato

100%

Nakatomi K.

Społeczeństwo i Edukacja. Międzynarodowe Studia Humanistyczne

|

2012

|

nr nr 2

19-26

EN

In my paper 'Cosmology of Plato' [Celestia, 2011, University of Athens, scheduled], I mentioned that Plato stood at the junction between Asian and European philosophies. Still more, Plato insisted on the movement of soul in the cosmos. Well the true other meaning of soul 'ψυχή is life. From the viewpoint of Chinese philosophy, the movement of the soul is the flow of life in the universe. In ancient China, life is the origin and movement of the universe. Lao Tzu and Chuang Tzu named it the Way, The Great and One. As it was so great that man cannot express it by words, it was called Nothingness. Plato intuited Nothingness. And his master Socrates intuited nothingness as a lack of knowledge (Docta Ignorantia). As he inquired the truth of life, he thought deeply and meditated, intuited. His meditation is common with Zabu (the Japanese meditation practice of Zazen Zen on a flat cushion named Zabuton) by Chuang Tzu. Therefore, Socrates attitude for life is nearly that of Chuang Tzu. In here, I want to treat of the Zabu of Chuang Tzu and the meditation of Socrates and Plato. Then I will argue with the Idea that is transcendental-being in Greece. (fragment of text)

3

Ancient Philosophy of Lovesickness: Plutarch, Cleopatra And Eros

100%

Kostuch L.

Nauka, Gospodarka, Społeczeństwo

|

2015

|

nr nr 2 (11)

25-30

EN

Over the centuries, Cleopatra VII, the famous queen of the Nile, has uttered thousands of amorous sentences in countless dramas, poems, novels, librettos and films. Historians, writers and artists of all periods, selecting the Egyptian monarch as the "hero" of their works, referred, and still continue to do so, primarily to the Life of Antony by a great Greek philosopher and moralist - Plutarch of Chaeronea. It might seem that it was Plutarch who presented Cleopatra a woman overcome with genuine passionate love. But does the queen in the Plutarch's work really, even for a moment, experience the true agony of love? The problem with this is that if we reject the Shakespearean prism through which we used to view Cleopatra created by Plutarch and we analyse the Life of Antony exclusively in the context of other works of the moralist from Chaeronea, we will not perceive an Egyptian Dido cursing her lover and dying of love. It is a delusion that in the final parts of the Life of Antony, the monarch's previously feigned or perhaps concealed love for the Roman commander is manifested as true - as is stated by many researchers identifying in Plutarch's work the specific elements of romance in which the lovers' feelings are reciprocated. (original abstract)

4

Kondycja jednostki ludzkiej

100%

Laskowska-Stasiuk J.

Prace Naukowe Akademii Ekonomicznej we Wrocławiu. Nauki Humanistyczne

|

2003

|

tom 8

|

nr nr 1008

73-86

XX

Omówiono zagadnienie kondycji ludzkiej oraz wpływu różnorakich czynników, które określają tę kondycję, a jednocześnie wpływają (bezpośrednio lub pośrednio) na stan i samopoczucie jednostki.

EN

In article author analyses the problem of contemporary human being condition. First of all the situation of human being is showed in the most general outline as it is shaped by deep changes of civilization occurring at present in the world (the collapse of the world division into two enemy camps also including). Then this general picture is analyzed on three levels of human existence. Cosmical level is the first of them. It characterizes the human situation in the light of contemporary astronomical and cosmological knowledge. The second level of analysis concerns the situation of human being in contemporary society. Article is closed by reflection concerning subjective self-consciousness of human being, its specificity and natural tendencies occurring in it. (original abstract)

5

Filozoficzne znaczenie koncepcji acedii u Ewagriusza z Pontu

80%

Kot D.

Zeszyty Naukowe / Akademia Ekonomiczna w Krakowie

|

2006

|

nr nr 722

87-101

XX

Głównym celem artykułu jest, po pierwsze przyjrzenie się koncepcji Ewagriusza, w takich granicach w jakich jest ona prezentowana. Po drugie zaś, rozważenie filozoficznej interpretacji acedii, oraz umiejscowienie jej w kontekście filozoficznym i ocena jej znaczenia dla pewnych rozważań z perspektywy filozofii człowieka lub wartości.

EN

Evagrius Ponticus was a recluse living in the fourth century. For the purposes of ascetical practice, he described eight demons of evil - eight evil thoughts that possess the monk and lead him on a path of evil. Among these demons is acedia; this concept may be translated as ennui, sloth or idleness. This article is an attempt to respond to the question whether the analyses of Evagrius can be treated as philosophical texts and whether the monk's descriptions be useful in philosophical research into boredom. His ascetical writings reveal that acedia is described with an almost phenomenological insight, while his analyses of the experiences accompanying acedia are similar to research into consciousness and its acts that occurred many centuries later. However, attempts to translate the descriptions of acedia into contemporary philosophical language, and to understand the essence of this "demon" that hides behind yarious symptoms, is fraught with difficulties. In this article, the author devotes attention to these issues as well as to a presentation of the phenomenon of acedia itself. (original abstract)

6

Podmiotowość ludzka jako fundament solidarności w rozważaniach antropologiczno-społecznych Karola Wojtyły

80%

Mizdrak I.

Zeszyty Naukowe / Akademia Ekonomiczna w Krakowie

|

2006

|

nr nr 722

75-85

XX

"W niniejszym opracowaniu pragnę rozświetlić i przybliżyć szeroki wachlarz myśli Karola Wojtyły dotyczących pojmowania człowieka jako osoby oraz ukazać pewnego rodzaju przejście od konkretnego, podmiotowego "Ja" (personalizm), do "Ja" relacyjnego, czyli odniesionego do innych "Ja", których osobowe spełnienie dokonuje się poprzez solidarność w kreowaniu wspólnego dobra i poprzez to dobro wzrastaniu ku pełni bycia."

EN

Karol Wojytła's concept, contained in the work The Acting Person, includes both the idea of the human individual as a person fulfilling himself in action and through action, as well as solidarity, which in the social dimension is supposed to contribute to the common good; together with the principles of love, support and dialogue, its creates a community of free individuals. The experience of the act is understood by Wojtyła as a sphere in which a person reveals what is inside and shows the truth about himself. Through action, persons realise their humanity. As a concrete, multi-dimensional and unique social entity, a person co-operates and co-exists with others through so-called participation. Wojtyła uses this term for the category in which an acting individual maintains the personal value of his own act whilst manifesting that which results from a community of acting persons. Solidarity in the social context has meaning and value if people in a given society acknowledge each other as persons. This vision of man in the context of solidarity eliminates the reification and instrumentalisation of the person, respecting his dignity and fundamental rights. According to Wojtyła, solidarity has many layers and should be examined from different points of view. It is not only a social principle but also an ethical reality in which free and responsible persons can act and move in the direction of what is morally good, beautiful and worthy. The more a person fulfils the principle of solidarity, the more he becomes free, just and authentic. (original abstract)

7

Rozwój w kierunku szczęścia w psychologii pozytywnej : trening sił charakteru a dobrostan człowieka

80%

Wolanin A.

Rynek - Społeczeństwo - Kultura

|

2016

|

nr nr 4(20) Doskonalenie człowieka

26-31

XX

Nadrzędnym celem psychologii pozytywnej jest dążenie do szczęścia człowieka. Osiągnięcie tego celu może nastąpić poprzez samorozwój i doskonalenie. Osiągnięciu szczęścia i lepszej jakości życia może sprzyjać rozwój cnót i sił charakteru. W celu treningu poszczególnych sił charakteru można wykorzystać specjalne ćwiczenia, które mają udokumentowany wpływ na wzrost dobrostanu. W artykule zostały omówione pozytywne interwencje dla dwóch przykładowych sił charakteru, powiązanych z dobrostanem: wdzięczności i humoru. (abstrakt oryginalny)

EN

The primary aim of positive psychology is to strive for human's happiness. This aim may be achieved by self-development and advancement. Development of virtues and character strengths may promote by achieving happiness and better quality of life. In order to train particular character strengths, some special exercises may be used, which have documented impact on the increase of well-being. This article discusses positive interventions for two exemplary character strengths, which are related to well-being: gratitude and humor. (original abstract)

8

Źródła inspiracji Ricoeurowskiego modelu hermeneutyki

80%

Jarco J.

Prace Naukowe Akademii Ekonomicznej we Wrocławiu. Nauki Humanistyczne

|

1998

|

tom 4

|

nr nr 804

44-50

XX

W artykule omówiono poglądy wybitnego francuskiego filozofa (ur. w 1913 r.) Paula Ricoeura. Podjął się on zrekonstruowania koncepcji człowieka XX wieku, którą w rozmaity sposób wyrażały główne nurty filozoficzne, takie jak fenomenologia, egzystencjalizm, psychoanaliza, personalizm i hermeneutyka. Ricoeur spróbował zbadać i określić możliwości poznawcze poszczególnych kierunków i sprowadzić je do jednej wielopłaszczyznowej koncepcji hermeneutyki fenomenologicznej.

EN

Ricoeur's version of hermeneutics is interesting among others because it includes a series of key enunciations of such philosophical orientations as phenomenology or structuralism which essentially contributed to the present from of the humanities. Besides, Ricoeur defines his attitude towards all significant trends in the hermeneutic tradition. Thus the corresdpondence with Ricoeur's hermeneutics examined in my work is also to some extent a correspondence with the particular orientations and the hermeneutic tradition which is treated in a separate comprehensive chapter. (original abstract)

9

"Filozofia człowieka" Nikołaja Bierdiajewa - podstawowe założenia i problemy

80%

Luty A.

Prace Naukowe Akademii Ekonomicznej we Wrocławiu

|

1993

|

nr nr 664 Nauki filozoficzno-historyczne

35-44

XX

Przedstawiono poglądy Nikołaja Bierdiajewa na temat natury i sensu ludzkiego życia.

EN

The author presents the Berdiaev's study of the nature and meaning of human existence, reality, philosophy knowledge and goodness. (original abstract)

10

Esse est percipi w interpretacji Berkeleya : komentarz ontologiczny

80%

Bastek A.

Prace Naukowe Akademii Ekonomicznej we Wrocławiu. Nauki Humanistyczne

|

2006

|

tom 10

|

nr nr 1149

21-34

XX

Przedstawiono interpretacje Berkeleya dotyczącą istnienia i myślenia w ujęciu ontologicznym. Poprzez analizę dzieł i filozofii Berkeleya autor próbował odpowiedzieć na pytania z zakresu poznania.

EN

The paper presents consequences of famous Berkeley's interpretation of being and thinking and their ontological connection. At the same time it constitutes an attempt to find an answer to one of the most important ontological questions about immediateness of our knowledge. (original abstract)

11

Человек и общество

80%

Круль Р.

Społeczeństwo i Edukacja. Międzynarodowe Studia Humanistyczne

|

2012

|

nr nr 2

11-17

EN

The metaphorical table and a psychological description of love in Ortega y Gasset can be heard to some degree in the "Hymn about love" written by apostle Paul in the Letter to the Corinthians (1 Cor.13,1-13). Both these images are about a very lofty idea which is far away from everyday life. Love is not idyllic, and it often requires sacrifice and devotion. (original abstract)

12

A teologia do estranho: pelo sentido e evolução

80%

de Meneses R. D. B.

Społeczeństwo i Edukacja. Międzynarodowe Studia Humanistyczne

|

2012

|

nr nr 2

101-118

EN

These two aspects lead us to Alien hermeneutics. It has allowed for the lecture on the basics of xenology - philosophy of an Alien. There is also Alien hermeneutics which describes signs in a "xenological sense", real and fictitious, a parable about faultless behaviour. The Good Samaritan showing mercy not in an eschatological sense, but for the first time in a soteriological sense and finally in a plesiológica sense. There is a question what is the paradigm for eco-humanisation by "esplancnofania" of the Good Samaritan who took care of the man lying helpless by the roadside. Dehumanisation works in much the opposite fashion as humanisation of healthcare, because it expresses "xenofobic" experiences in the doctor-patient relation. It will reach neither the true plesiológico meaning nor grandeur "esplancnofania" of the Good Samaritan. (original abstract)

13

Investigating the Concept of Despair and its Relation with Sin in Kierkegaard's View

80%

Tabatabaee M.

International Letters of Social and Humanistic Sciences (ILSHS)

|

2015

|

tom 4

55-60

EN

This paper attempts to explain the Kierkegaard's view concerning despair and its relation with sin. This paper is based on the book "Sickness unto death" by Kierkegaard which is in his opinion beside the book "Fear and trembling" is the most important of his works wherein a full explanation of human despair is provided. To explain despair, it is necessary for the root cause and origin of this despair to be first addressed that in the Kierkegaard, it is the very personal alienation and his absorption in the society. For this purpose, first an explanation of this origin and the main role the self assumes in this regard are addressed. Later, despair arising from a bidirectional relation of the self is dealt with and then the greatest sin which is despair is investigated.(original abstract)

14

The Logic of the Incarnation

80%

Bohn E. D.

Studia Humana

|

2013

|

tom 2(2)

26-35

EN

I argue that by distinguishing and employing the intuitive notions of essence and fundamentality we can see that the incarnation, as stated in the Chalcedonian Creed, is a logically coherent scenario.

15

Ideał bycia sobą we wczesnych pracach Fryderyka Nietzschego (przyczynek do dyskusji nad koncepcją autentyczności Charlesa Taylora)

80%

Kusak L.

Zeszyty Naukowe / Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie

|

2018

|

nr nr 6 (978)

123-136

XX

Charles Taylor w "Etyce autentyczności" przedstawia krytykę dominującego współcześnie indywidualizmu, który cechuje relatywizm, moralny subiektywizm i narcyzm, a jego konsekwencją jest atomizacja życia społecznego. W roli duchowego ojca tych szkodliwych zjawisk obsadzony został Fryderyk Nietzsche, który według Taylora zamienił godny szacunku ideał życia autentycznego w jego przeciwieństwo - egocentryczną samorealizację. Polemizując z Taylorem, w artykule zwrócono uwagę na często pomijany fakt, że Nietzscheański ideał "bycia sobą" ewoluował z biegiem lat, zmieniał się w kolejnych okresach jego twórczości. W okresie młodzieńczym (1869-1874) autor "Narodzin tragedii" opowiadał się za mądrym egoizmem - za byciem sobą rozumianym jako samorealizacja, której towarzyszy świadomość odpowiedzialności za dobro wspólne. Ideał bycia sobą przedstawiony przez młodego Nietzschego spełnia tym samym wymagania, jakie Taylor wiązał z postulowaną przez siebie "prawdziwą autentycznością".(abstrakt oryginalny)

EN

In The Ethics of Authenticity, Charles Taylor presents a critique of individualism which is dominating modernity. It is characterised by relativism, moral subjectivism and narcissism, and it results in the atomisation of social life. Friedrich Nietzsche is cast in the role of the spiritual father of these harmful phenomena, as - according to Taylor - he changed the respect-worthy ideal of authentic life into its opposite - egocentric self-realisation. Towards debating Taylor's point of view, the article looks at the frequently overlooked fact that Nietzsche's ideal of "being true to oneself" evolved over time and changed in the successive periods of his activity. In his youth (1869-1874), the author of The Birth of Tragedy argued for so-called intelligent egoism and being true to oneself, defined as self-realisation, which is aware of responsibility for the common good. The ideal of "being true to oneself" presented by the young Nietzsche therefore meets Taylor's requirements of "true authenticity".(original abstract)

16

Modlitwa wolności a kontyngencja człowieka w pamiętnikach Etty Hillesum

80%

Mizdrak I.

Zeszyty Naukowe / Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie

|

2016

|

nr nr 4 (952)

97-112

XX

Doświadczenie wolności, ujmowane na szereg sposobów przez filozofię, psychologię, socjologię, teologię, politykę, ukazuje się jako kategoria w swej specyfice niewyczerpywalna. Na jej złożoność i problematyczność wskazuje nie tylko fakt niezliczonych interpretacji intelektualnych, ale również sposób, w jaki się ją "zagospodarowuje". Z rozmaitych prób odsłaniania fenomenu wolności w kontekście przygodności człowieka uwydatnia się droga dialogiczna, która odsłania jeden z ważniejszych rysów tego, czym jest wolność. Oryginalna refleksja zawarta w pamiętnikach z czasów II wojny światowej (Przerwane życie. Pamiętniki 1941-1943) Etty Hillesum, holenderskiej Żydówki, pokazuje podstawową właściwość wolności, którą jest jej relacyjność, a najgłębszy jej wyraz dokonuje się w kontakcie z Bogiem. Poprzez tę właściwość ukazana jest jednocześnie właściwość samego człowieka, który ma możliwość ukierunkowania siebie na miłość lub nienawiść, na życie lub śmierć, na piękno lub brzydotę, dobro lub zło. Sama Etty Hillesum stawia na afirmację życia jako takiego, a przez relację wertykalną z Bogiem staje się prawdziwą ambasadorką życia, nawet w obliczu ekstremalnego zagrożenia, niesprawiedliwości i okrucieństwa wojny, przy czym życie nie jest traktowane jako dojmująca i uciskająca kontyngencja, ale jako czas kairos, czyli coś do twórczego i pozytywnego wykorzystania, realizowania wartości ogólnoludzkich i stawania się świadkiem życia przepełnionego pierwiastkiem wieczności. Stąd głównym celem niniejszego studium jest zaprezentowanie kilku podstawowych wątków w opisie człowieka, które zostają wydobyte z autorefleksyjnego sposobu pisania samej autorki pamiętników. Poprzez wniknięcie w opis wewnętrznego świata Hillesum podjęta została próba scharakteryzowania tych elementów w podmiotowości człowieka, które uwydatniają konkretne indywiduum jako zanurzone w relacji do samego siebie, innych i Boga. (abstrakt oryginalny)

EN

The experience of freedom, treated in various ways by philosophy, psychology, sociology, theology and politics, is shown as an infinite category. Its complexity and problematic matter is concerned not only with unlimited intellectual interpretations but also with the ways it is treated. From various ways of revealing the phenomenon of freedom, in the context of human contingency, the way of dialogue is prominent, which reveals one of the most important traits which freedom is. The original reflection, included in Etty Hillesum's diaries (An Interrupted Life) reveals the basic feature of freedom: its relatedness, the deepest expression of which is achieved through one's relationship with God. Through this feature, the trait of the human him- or herself is shown as he or she is able to direct him- or herself towards love or hate, life or death, beauty or ugliness, good or evil. Etty Hillesum herself is for life as it is, and she becomes the real ambassador of life through vertical relations with God, even in the face of extreme danger, injustice and the cruelty of war. In this context, life is not treated as the dominant and oppressive contingency but as a time of kairos, which means something that can be creatively and positively used to make human values and become a witness of life fulfilled by the element of eternity. In this light, the main goal of this study is to present a few basic threads of the description of humanity, as extracted from Hillesum's self-reflective writing. By delving into the description of Hillesum's inner world, an attempt is made to characterise those elements in the subjectivity of the human, which emphasises the specific individuum as being immersed in relations with himself, others and God. (original abstract)

17

Metaforyczność źródła w myśli filozoficznej Józefa Tischnera

80%

Kot D.

Zeszyty Naukowe / Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie

|

2016

|

nr nr 4 (952)

49-63

XX

Józef Tischner zaczynał myślenie filozoficzne od fenomenologii. Z czasem jednak w jego filozofii pojawiły się inne źródła: hermeneutyka i filozofia spotkania. Wszystkie one ukształtowały filozofię dramatu, tworząc wieloźródłowy kontekst tej myśli. Jednocześnie każda z tych inspiracji wydaje się trudna do pogodzenia z pozostałymi. Co sprawia, że w filozofii Tischnera tworzą one spójną całość? Jakie są relacje między tymi źródłami? Być może głębiej, u ich podstaw bije jeszcze jedno, ukryte źródło. W artykule próbuję naszkicować Tischnerowską wędrówkę do źródeł i zarazem pokazać, że praźródło jego myślenia - człowiek - domaga się takiej, na pierwszy rzut oka mocno eklektycznej, źródłowości. (abstrakt oryginalny)

EN

Józef Tischner began his thinking from phenomenology. However, with time, other origins appeared: hermeneutics and the philosophy of encounter. All of them shaped his philosophy of drama, giving his thought a horizon with multiple origins. Each of these inspirations would seem very difficult to combine with the others. What makes them coherent? What are the relations between these origins? Perhaps somewhere deeper a kind of pre-origin can be found. I attempt to sketch Tischner's journey to the origins to reveal that this pre-origin - man - needs this kind of complex system of origins. (original abstract)

18

Nietzsche and Transhumanism: A Meta-Analytical Perspective

80%

Campa R.

Studia Humana

|

2019

|

tom 8(4)

10-26

EN

In recent years a debate has developed over the ties between Friedrich Nietzsche's ideas and transhumanism. This article clarifies some issues at the meta-level of the discussion. Firstly, the author provides a scientometric analysis of research trends to show the relevance of the topic. Secondly, he distinguishes between two analytical perspectives, which he calls 'noumenal' and 'phenomenal.' Thirdly, by taking the phenomenal perspective, the author shows that transhumanism can be classified into four different categories, namely: quasi-Nietzschean, Nietzschean, a-Nietzschean, and anti-Nietzschean. Finally, he provides historical examples of each single type of transhumanism. This way, the article also contributes to the history of transhumanist thought. (original abstract)

19

Fenomenologia i mistyka dobra u późnego Tischnera

80%

Bukowski J.

Zeszyty Naukowe / Akademia Ekonomiczna w Krakowie

|

2006

|

nr nr 722

23-30

XX

"Józefa Tischnera nazywa się zazwyczaj filozofem spotkania (dialogu), a także twórcą filozofii dramatu." Autor analizuje istotę dobra na podstawie dwóch dzieł: "Filozofia dramatu" i "Spór o istnienie człowieka"

EN

In his last works, Józef Tischner acknowledges the primacy of good over being in the metaphysical order. In order to fully realise perfection, an entity must come into existence. The author of The Philosophy of Drama, however, does not further explain what is the establishment of existence through good. Difficulties in understanding the author's intentions are exacerbated by the presence in his argumentation of the experience of phenomenological mysticism. He contends that agatology should precede ontology. This applies to God as well: he is the "absolute good", assuming the form of the "absolute being", and is at the same time a dramatic entity. His love of metaphor does not make a full understanding of Tischner's intentions any easier. In the later years of his life he often used the concept of giving birth, deriving it from the views of Master Eckhart. Referring to mysticism, he simultaneously attempted to remain on the stable ground of philosophy, which, however, made his arguments less clear. (original abstract)

20

Integracja ujawnieniem podmiotowości człowieka w filozofii Słowianina Karola Wojtyły

80%

Król R.

Nauka, Gospodarka, Społeczeństwo

|

2013

|

nr nr 2 (7)

13-18

XX

Pojęcie "integracja", wyprowadzone z pojęcia transcendencji i w stosunku do niego komplementarne, pozwala ująć i określić drugi konieczny aspekt rzeczywistości zawarty w doświadczeniu "człowiek działa". Kardynał Karol Wojtyła uważał, że pojęcie integracji należy także wyprowadzać ze sprawczości i podmiotowości ludzkiego "ja" w działaniu, gdyż człowiek przeżywa siebie jako sprawcę swego czynu i siebie jako jego podmiot, ale także jako podmiot i tego wszystkiego, co w człowieku "się dzieje". Przeżycie podmiotowości zawiera zatem także pewną bierność, natomiast przeżycie sprawczości jest zawsze czynne i ono właśnie stanowi o czynie ludzkim, który zawiera w sobie jakąś syntezę sprawczości i podmiotowości ludzkiego "ja". Stąd też sprawczość jest miejscem ujawniania się transcendencji, a podmiotowość - integracji. (fragment tekstu)