W pierwszej części przedstawiono celowość badań systemów gospodarczych krajów kapitalistycznych, a zwłaszcza krajów Unii Europejskiej. Druga część zawiera charakterystykę systemów gospodarczych wybranych krajów Unii Europejskiej. Składa się z 6 rozdziałów, a każdy z nich poświęcony jest innemu krajowi (Niemcy, Francja, Włochy, Wielka Brytania, Szwecja, Hiszpania).
EN
First part explains the purposefulness of the capitalist countries' economic systems research, especially those of the European Union member states. Second part, which consists of six chapters, describes economic systems of selected European Union member states such as Germany, France, Italy, Great Britain, Sweden and Spain. (JW)
Transformację systemu gospodarczego w Polsce zapoczątkowano przed blisko 15 laty. Od tego czasu system ten został poddany gruntownym i trwałym przekształceniom. Można zatem podjąć próbę zbadania luki strategicznej pomiędzy pierwotnymi założeniami dotyczącymi transformacji a jej rzeczywistymi efektami. Tak przeprowadzona analiza powinna także umożliwić diagnozę instytucjonalnego systemu gospodarczego w Polsce, a także wskazać na jego relacje z wyzwaniami Unii Europejskiej, zawartymi w "strategii lizbońskiej". (fragment tekstu)
EN
The present economic model in Poland has form of the "political capitalism". This system is the most negative variant of the market economy. The reason of this situation is a lack of the final vision of the economic model. Polish transition has not created a clear target of this process. The effect of such a situation has been instability of strategic goals defined by all Polish governments since 1989. Some of goals have been in the opposition (as an example: privatisation - nationalisation). In 2004 Polish politicians still don't declare a clear vision of the economic system. The present situation in Poland gives no chance to achieve all goals described in the "Lisbon Strategy". The political consensus related to critical goals of the economic transition in Poland seems to be the most important factor determining the long-term development in our country. (original abstract)
Ostatnie lata przyniosły znaczące przesunięcia na mapie gospodarczej świata. Pojawiły się gospodarki, które zmieniają dotychczasowy, trwający już parę dekad, układ ekonomicznych potęg świata. Wśród tych krajów, które burzą dotychczasową strukturę, są niewątpliwie Chiny i Indie. Państwa te, tak różne pod wieloma względami, w szybkim tempie opuszczają grupę krajów rozwijających się, stając się gospodarczymi mocarstwami. Chiny pod względem wielkości PKB są już drugą, po USA, potęgą gospodarczą świata. (...) Niniejszy rozdział zawiera prezentację tych dwóch krajów od strony funkcjonujących w nich systemów gospodarczych. Ukształtowany w wyniku reform i nadal podlegający modyfikacjom system gospodarczy tychże krajów można uznać za głównego autora niebywałych sukcesów tych gospodarek. Stan obecny pokazano na tle uwarunkowań historycznych, politycznych, kulturowych a przede wszystkim - jako efekt dokonanych reform gospodarczo-społecznych i procesu globalizacji. Wskazano również wyzwania, przed którymi stoją gospodarki tych dwóch krajów. (fragment tekstu)
Przeprowadzone wcześniej badania nad systemami gospodarczymi, a także przedstawiony przegląd teorii integracji gospodarczej oraz dotychczasowy rozwój integracji europejskiej pozwalają stwierdzić, że zmieniają się krajowe systemy gospodarcze. Jest to skutek różnorodnych zjawisk społeczno-ekonomicznych zachodzących w gospodarce światowej, a także zmian w dominujących teoriach i poglądach ekonomicznych oraz w polityce gospodarczej. Jednak w ostatnich latach ważnym czynnikiem tych przemian jest przyspieszenie procesów integracyjnych w obrębie Unii Europejskiej. Możemy więc stwierdzić, że: integracja europejska prowadzi do wzrostu udziału cech wspólnych (wspólnotowych) oraz zmniejszenia udziału cech specyficznych (narodowych) we wszystkich krajowych systemach gospodarczych, zachodzą istotne zmiany w krajowych systemach gospodarczych; stają się one w coraz większym stopniu zbieżne, podobne do siebie, maleje równocześnie znaczenie skrajnych modeli gospodarczych występujących w ramach Unii Europejskiej, europejska integracja zmierza w kierunku konwergencji funkcjonujących w krajach członkowskich różnorodnych rozwiązań systemowych, w kierunku jednolitego systemu gospodarczego,w ramach systemu gospodarki rynkowej zaczyna się kształtować nowy model gospodarczy - model specyficzny dla tej części Europy, który możemy nazwać modelem europejskim bądź modelem Unii Europejskiej. (fragment tekstu)
Przedmiotem zainteresowania w tym rozdziale są kraje południa Europy: Grecja, Hiszpania, Portugalia i Włochy. (...) Sformułowania "kraje południa Europy", "kraje południa Unii Europejskiej" lub "południa strefy euro" nie mają geograficznego charakteru, są raczej użytecznym terminem pozwalającym na nazwanie wyodrębnionej grupy państw o systemie gospodarczym wykazującym cechy, które szczegółowo omówiono poniżej. Wyznaczono specyfikę systemu gospodarczego krajów południa Unii Europejskiej w relacji do pozostałych krajów Unii oraz krajów OECD. Tam, gdzie z powodu dostępności danych było to możliwe, posłużono się benchmarkiem w postaci średniej dla 27 krajów Unii Europejskiej oraz średniej dla krajów OECD. Pomocniczo dla celów porównawczych wybrano również Niemcy, Wielką Brytanię oraz USA. Specyfika systemów gospodarczych Grecji, Hiszpanii, Portugalii i Włoch, o której mowa poniżej, jest zatem wyznaczona względem krajów o wysokim produkcie krajowym brutto i dojrzałej gospodarce rynkowej, zwłaszcza krajów Unii Europejskiej. (fragment tekstu)
W ostatnich latach w Europie nastąpiło znaczne przyspieszenie tempa rozwoju integracji gospodarczej. Integracja europejska stopniowo przechodzi na coraz wyższy szczebel (od unii celnej do wspólnego rynku i unii walutowo-gospodarczej - UWG). To powoduje wzrost udziału cech wspólnych (uniwersalnych) oraz zmniejszenie udziału cech specyficznych (narodowych) we wszystkich krajowych systemach gospodarczych. Systemy te stają się w coraz większym stopniu zbieżne, podobne do siebie. Europejska integracja gospodarcza zmierza w kierunku konwergencji funkcjonujących w krajach członkowskich różnorodnych rozwiązań systemowych, w kierunku jednolitego systemu gospodarczego (modelu unijnego) . Przeprowadzone badania nad systemami gospodarczymi krajów członkowskich UE w sferze produkcji i wymiany pokazują, że w wielu dziedzinach stopień ujednolicenia krajowych systemów gospodarczych 25 państw członkowskich UE jest bardzo duży. Widać to wyraźnie przede wszystkim w odniesieniu do porządku konkurencji oraz systemu finansowego, głównie systemu pieniężnego (zwłaszcza w przypadku 12 krajów członkowskich UWG). (fragment tekstu)
System ekonomiczny nie jest konstrukcją statyczną, lecz strukturą dynamiczną, podlegającą zmianom, ewolucji. Historia gospodarcza świata pokazuje, że systemy gospodarcze ulegały stałym modyfikacjom, a niekiedy i zasadniczym zmianom. Z samej istoty systemu gospodarczego wynika, iż jest on determinowany przez liczne czynniki zewnętrzne i wewnętrzne o zróżnicowanym charakterze, zaś ich kombinacja i zmiany, często jednoczesne, przesądzają o kierunkach jego ewolucji. Opierając się na teoretycznym podejściu do systemów, gospodarkę (system gospodarczy) należy rozpatrywać we wzajemnych związkach z polityką 1 kulturą, które stanowią dla niej otoczenie zewnętrzne wewnątrz systemu społecznego. W układzie tym gospodarka ma jednak znaczenie najistotniejsze. Można sobie wyobrazić funkcjonowanie społeczeństwa bez instytucjonalnie zorganizowanej religii czy też rozwiązań typowych dla świata polityki (armia, policja). Dominująca pozycja systemu gospodarczego wynika z faktu, iż każde społeczeństwo musi zapewniać sobie stale środki do życia, musi istnieć system wytwarzania dóbr. (fragment tekstu)
W literaturze przedmiotu są prezentowane liczne typologie systemów gospodarczych, między którymi występują znaczące różnice, Częściowo wynikają one z liczby oraz typu przyjętych kryteriów służących wyodrębnieniu typów systemu. Niezależnie od tego występuje także zróżnicowanie terminologiczne. Poniżej omówiono najważniejsze typologie zasadniczo w układzie uzależnionym od liczby przyjętych kryteriów. Typowa, podręcznikowa typologia systemów gospodarczych jest tworzona na podstawie kryterium dominującej zasady regulacji. Zazwyczaj punktem wyjścia jest stwierdzenie, że każde społeczeństwo musi znaleźć sposób odpowiedzi na trzy pytania: co? jak? i dla kogo? produkować. Są to pytania o alokację rzadkich zasobów (jakie dobra i usługi mają być wytwarzane w warunkach niewystarczającej ilości zasobów w stosunku do potrzeb), sposób wytwarzania oraz podział (kto ma otrzymać wytworzone dobra i usługi). Wyodrębnia się dwie podstawowe zasady regulujące: rynek i rząd. W przypadku pierwszej z nich odpowiedź na pytania, co, jak i dla kogo produkować jest znajdowana w wyniku gry popytu i podaży oraz działania mechanizmu cenowego, W drugim przypadku odpowiedź jest wynikiem decyzji podejmowanych przez władze publiczne. (fragment tekstu)
W różnych okresach rozwoju myśli ekonomicznej ekonomiści próbowali odpowiedzieć na pytania: Czy gospodarka może być efektywna (optymalna)7 Co jest istotą pojęcia "efektywność gospodarowania"? Jakie warunki muszą być spełnione, aby można było określić dany system gospodarczy jako sprawny? Niektórymi z tych kwestii zajmował się A. Smith, który stwierdził między innymi, iż maksymalny dobrobyt zapewni społeczeństwu niewidzialna ręka rynku. W późniejszym okresie problem optymalności gospodarki i jej równowagi był przedmiotem dociekań między innymi W. Pareto i L. Walrasa - przedstawicieli lozańskiej szkoły matematycznej, a następnie nowej ekonomii dobrobytu. Pomimo osiągnięć ubiegłego wieku zagadnienie efektywności gospodarowania i sprawności systemu gospodarczego nie zostało jeszcze jednoznacznie rozwiązane. Paradygmat neoklasyczny opiera się na założeniu, że instytucje w danej gospodarce są kategorią daną i w tym sensie ma on charakter instytucjonalny. Natomiast w celu dokonywania porównawczej analizy systemów gospodarczych, a temu służy między innymi ocena ich sprawności, konieczne jest traktowanie instytucji jako zmiennej podstawowej. Takie podejście zostało przyjęte przez przedstawicieli rozwijającej się w ramach neoinstytucjonalizmu dyscypliny ekonomicznej, określanej jako komparatystyka systemowa (Comparative Economic Systems), czyli porównawczych studiów nad rozwiązaniami instytucjonalnymi stosowanymi w różnych krajach. (fragment tekstu)
Zdefiniowanie systemu gospodarczego nie jest prostą sprawą, ponieważ pojęcie to jest wieloznaczne. Dyskusji nie podlega jedynie fakt, że system gospodarczy powinien mieć cechy każdego systemu, które opisano w rozdziale pierwszym. Oznacza to, iż za system gospodarczy można uznać zbiór podmiotów gospodarczych i innych instytucji występujących w gospodarce oraz organizmów i zasad postępowania jednostek ekonomicznych umożliwiających podejmowanie decyzji związanych z procesem gospodarowania. Na przykład J. Beksiak rozumie system gospodarczy jako wewnętrznie zwarty zbiór instytucji i zachowań uczestników gospodarki. Z kolei według T. T. Kaczmarka pojęcie systemu gospodarczego obejmuje faktycznie istniejące gospodarki, które są systematyzowane i analizowane według określonych kryteriów.(fragment tekstu)
Przedmiotem badań w tej części pracy są systemy gospodarcze krajów afrykańskich. Kapitalizm w tym regionie ma specyficzną formę i bywa określany mianem peryferyjnego - takie miano wynika z faktu, że Afryka, jako kontynent relatywnie słabo rozwinięty, bywa traktowany jako układ satelicki dopełniający system gospodarki światowej. O międzynarodowej pozycji krajów afrykańskich decyduje nie tylko kojarzone z pojęciem peryferyjności położenie geograficzne, ale także przeszłość historyczna oraz podłoże polityczne, które jest kształtowane na kanwie uwarunkowań religijnych i etnicznych. Czynniki te wywierają również znaczący wpływ na kształtowanie się sytemów gospodarczych krajów Afryki i poziom rozwoju ich gospodarek. Grupa peryferyjnych krajów nie jest jednorodna, dlatego dokonano również analizy porównawczej wybranych systemów ekonomicznych krajów kontynentu afrykańskiego. (fragment tekstu)
Funkcjonowanie systemów opera się na współdziałaniu różnych elementów i czynników, które sprzężone ze sobą generują ruch. Ruch ten dzięki sprzężeniom jest ukierunkowany i polega na przenoszeniu bądź przepływie materii, energii lub informacji. (...) W systemach ekonomicznych ruch materii i energii zgodny z kierunkiem wzrostu nieuporządkowania przybiera formę przepływu dóbr z produkcji do konsumpcji, które ulegają ostatecznemu ich zużyciu, natomiast ruch w kierunku odwrotnym dotyczy treści informacyjnych zawartych w środkach pieniężnych i zamówieniach kierowanych ze sfery konsumpcji do produkcji. (fragment tekstu)
EN
The paper is devoted to the analytical presentation of the feedback mechanisms as the basis to determine the equilibrium and stability of economic systems. The main thesis of the study consists in attributing the equilibrium to the influence of environment, while stability is related to the proper features of the system. Towards this thesis there has been directed the whole procedure of determination of the so called supporting element and the proper element of the system, relying on the matrices algebra and the proper solutions and proper vectors of given matrix. There has also been introduced the differentiation between the inertial amid the relational influences of the environment upon the development of feedback mechanisms. (original abstract)
W artykule omówiono system nakazowo- rozdzielczy a rynek pracy. Przedstawiono rynek pracy jako system oraz funkcjonowanie rynku pracy.
EN
The article deals mainly with theoretical problems pertaining to labour market. Presently in Poland labour market is in the stage of the creation of legal framework and economic mechanism. Hence, the author has concentrated his attention on the notion of labour market and the terminology used for the description of phenomena that occur in that market. Moreover, the author has presented the process of the functioning of labour market in its classical understanding.(original abstract)
W artykule przedstawiono funkcjonowanie zamówień rządowych na materiały i wyroby w latach osiemdziesiątych. Omówiono przebudowę systemu gospodarczego oraz jego wpływ na organizację zamówień rządowych. Na koniec przedstawiono funkcjonowanie zamówień rządowych w gospodarce rynkowej.
EN
The author presents and evaluates the functioning of the government orders for materials and products since their introduction in 1983. The initial from of the ordering system and the changes occur-ring in it, undertaken together with the attempts to reform the economy, have been discussed. Also the efficiency and the main revealed defects of that tool of state influence on the economy have been presented. Special attention has been focused on the form of the governmental ordering system under the conditions of the carried on reconstruction of the Polish economy tending towards the market economy. The solutions binding in 1990 and the necessity of further changes with intent to adjust the government orders to the conditions of the market economy have been presented.(original abstract)
W literaturze przedmiotu zbędna materia i energia, pojawiające się na wyjściu otwartych systemów społecznych i gospodarczych, wskazywane są jako główny czynnik powstawania efektów zewnętrznych, co ogranicza sprawność systemów podlegających takiej presji, a w rezultacie sprawność całego makrosystemu. Pomijana jest natomiast rola informacji, która może być źródłem zarówno dodatnich, jak i ujemnych efektów zewnętrznych. Artykuł stanowi próbę dopełnienia tego opisu poprzez uwypuklenie roli procesów komunikacyjnych oraz jakości informacji, które kształtują relacje między elementami-systemami, tworząc z nimi mniej lub bardziej sprawną strukturę makrosystemu. (abstrakt oryginalny)
EN
In the subject literature, inessential matter and energy appearing at the output of open social and economic systems is introduced to be the main factor which causes some external effects. It limits the efficiency of the systems which are subject to pressure, and as a result the efficiency of the whole macrosystem. However, the role of information is being omitting, as it can be the source of positive as well as negative external effects. The article attempts to complete this description through highlighting the role of the communication processes and information quality, which shape the relationships among elements-systems, and create more or less efficient structure of macrosystem. (original abstract)
Method of optimum control of economic system development, which means a state, a region, an enterprise is proposed. The method is based on ranging indices of economic system development according to their rates of growth. On the basis of comparing actual grades with standard ones, set by a person taking decision, the connection closeness between the indicated ranks is determined by using the coefficient of rank correlation. If the coefficient is more than fixed threshold, the economic system develops in a proper way. Otherwise the distinctive trajectories of indices of the economic system are determined, which give ability to obtain the coefficient of rank correlation higher than threshold at the end of planning period. The example of solving the problem "how to manage the machine-building enterprise in Ukraine" is given.(original abstract)
Some of Asian economies, which in 80's and 90's of XX century experienced economic boom, still are the subject of scientific research. Article examines the peculiar characteristic of these economies, which on the one hand is regarded as the reason ofunprecedented dynamic economic growth, on the other hand is the source of destabilization. This characteristic is the crony capitalism. In the article issues concerning the phenomenon of crony capitalism are introduced and also the most obvious symptom of this issue: corruption is discussed in some economies of East Asia and the Pacific.
Artykuł omawia bariery reformy gospodarki socjalistycznej i polecenia systemu gospodarczego. Źródła odporności na zmiany nieodłączne są w strukturze systemu, prowadzą one do sformułowania koncepcji progu zmian ustrojowych, a niezbędne są do pokonania tego oporu. Wtedy mamy do czynienia z pytaniem, w jakim stopniu czynniki polityczne pozwalają na zmiany, które przechodzą ten próg. (abstrakt oryginalny)
EN
The article deals with the barriers to the reform of the socialist command management economic system. The sources of resistance to change inherent in the structure of the system itself are first discussed which leads to the formulation of the concept of the treshold of the systemic changes, necessary to overcome this resistance. This is then confronted with the question, to what extent the political factors allow for the changes which would pass this treshold. (original abstract)
19
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
W obecnych czasach nie sposób myśleć o logistyce w perspektywie systemów gospodarczych z całkowitym pominięciem roli opakowań, które są w stanie odgrywać różnorodne, a przy tym fundamentalne dla logistyki funkcje. Zdolność do wielowymiarowej charakterystyki i oceny opakowań wydaje się niezwykle ważna w warunkach intensywnej konkurencji rynkowej oraz z powodu różnorodności pełnionych przez opakowania funkcji. Celem artykułu jest przedstawienie aktualnych zagadnień w tematyce opakowań oraz ich rodzajów zgodnie z obowiązującymi regulacjami prawnymi po wprowadzeniu w życie ustawy z dnia 13 czerwca 2013 r. o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi (Dz. U. z 2013 r. poz. 888).(fragment tekstu)
EN
Nowadays it seems nearly impossible to think of a logistics as a part of economical systems without considering the role of packagings, because their functions are fundamental in many processes. In conditions of intense competition it's important to know how to analyze the packagings in many dimensions. The main aim of this article is to present the types and functions of packagings conformed to the constrains of newest polish legal regulations.(original abstract)
Przedmiotem opracowania jest problem powstawania subsystemów gospodarki światowej w kontekście skutków tego zjawiska dla przemian struktury podmiotowej i przedmiotowej gospodarki światowej. Jako przykład wzięty został przypadek krajów Azji Wschodniej, a więc dojrzałego już subsystemu, oraz krajów Zatoki Perskiej, jako subsystemu powstającego (w tekście region Zatoki Perskiej określany jest częściej jako Zatoka - The Gulf). Celem referatu jest zatem określenie czynników oraz uwarunkowań wpływających na powstanie subsystemu w gospodarce światowej, a następnie określenie tego skutków dla grupy gospodarek tworzących go oraz dla rozwoju gospodarki światowej. Z takiego ujęcia płyną także praktyczne wnioski dla poszczególnych krajów zarówno dla ich zagranicznej polityki ekonomicznej, jak również ich przedsiębiorstw działających na rynkach krajów danego subsystemu (fragment tekstu)
EN
The paper discusses the mechanism of formation of a subsystem in the world economy in the context of its impact upon structural transformations of the contemporary global economy. It identifies the factors and conditions affecting the formation of a subsystem, and then presents its effects on the economies in question as well as upon further developments of the global economy. There also have been considered the relative recommendations for foreign and international economic policy of the countries forming a given subsystem. The thesis of this paper is the assertion that the modern world economy is characterized by the rise, but also decline of the subsystems, which has a significant impact on the changes in subject structure of the global economy, and consequently also the material structure, ie, involving movement of goods and services and factors of production, especially capital; since the turn of the century, we have been observing the move of the world economy`s growth poles into Asia. As an example, we consider the case of East Asia as a mature subsystem, and the Gulf countries, as a subsystem being currently formed.(original abstract)
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.