„Mała” i „Duża” Ojczyzna Łemków

• Autorzy: Halczak Bohdan

Warianty tytułu

EN

The ’great’ and the ’local’ homeland of the Lemkos

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

EN

In the Ukrainian tradition the Lemkos are the inhabitants of 'Lemkivshchyna', a region extending on the northern and southern parts of the Carpathian Mountains. The area forms a specific 'peninsula' between the Polish and Slovak ethnographic regions. In Slovakia, the Lemkos inhabit the region called Saris as well as smaller areas near Spis and Zemplin. The historical Polish Lemkivshchyna is located in the Low Beskids and is 140 km long and 20-30 km wide. In the years 1944 - 1947 tragic forced migration of the local population took place in Polish Lemkivshchyna. Almost 95 thousand Lemkos, that is approximately 2/3 of the population were resettled to the USSR. The remaining part (approx. 30 - 35 thousand) were deported by the communist authorities into the Regained Territories in the West in 1947, which was an element of the 'Vistula' campaign. They were forced to settle on the area of almost 50 districts. The Lemkos community avoided this kind of experience in Slovakia after World War II. There are also smaller communities of Lemkos in Canada, the USA, Balkan countries (Serbia, Croatia) as well is in other countries. The emotional bond with the land of their ancestors is the major factor uniting the Lemkos. The relation of the Lemkos with their 'local homeland' is a specific phenomenon in the Ukrainian tradition. Fairly strong regional divisions can be observed in Ukraine. The specific characteristics were preserved by Podolians, Slobodans and Boykos. Yet these groups do not manifest the feeling of internal bond or emotional relations with the region. The Lemkos population, dispersed in many countries, has its own one and common 'local homeland' but various 'greater homelands'. For some of them Ukraine is their 'great homeland' and for others the Carpathian Ruthenia. The difficulty the Lemkos experience with specifying their national identity is not unique in Europe. People who live in the borderlands of different cultures always find self-identification problematic. The Alsatians from the French-German borderland or the Silesians from the Polish-German borderland are further examples. Hence the relation with the 'local homeland' is decisive in terms of identity.

Słowa kluczowe

EN

'GREAT' AND 'LOCAL' HOMELAND; 'LEMKIVSHCHYNA'; 'VISTULA' CAMPAIGN; LEMKOS (AFTER WW II)

• Wydawca: Lubuskie Towarzystwo Naukowe
• Czasopismo: Rocznik Lubuski
• Rocznik: 2009
• Tom: 35
• Numer: 1
• Strony: 251-261
• Rodzaj publikacji: ARTICLE

Twórcy

autor

Halczak Bohdan

• Uniwersytet Zielonogórski,

• Bohdan Halczak, Uniwersytet Zielonogórski, Instytut Politologii, Zaklad Historii Idei i Ruchów Spolecznych, al. Wojska Polskiego 69, 65-762 Zielona Góra, Poland

Bibliografia

• Bata A., Bieszczady w ogniu, Rzeszów 1987.
• Dąbrowski D., Rusińska karta w Karpatach. Z zagadnień tajnych działań polskiej dyplomacji i wywiadu na Rusi Podkarpackiej i wschodniej Słowacji, przed wybuchem II wojny światowej, [w:] Łemkowie, Bojkowie, Rusini – historia, współczesność, kultura materialna i duchowa, Legnica-Zielona Góra 2007.
• Dąbrowski D., Rzeczpospolita Polska wobec kwestii Rusi Zakarpackiej (Podkarpac¬kiej) 1938-1939, Toruń 2007.
• Dembińska M., Strategie narodowotwórcze Ślązaków i Rusinów, [w:] Łemkowie, Bojkowie, Rusini – historia, współczesność, kultura materialna i duchowa, Legnica-Zielona Góra 2007.
• Drozd R., Polityka władz wobec ludności ukraińskiej w Polsce w latach 1944-1989, Warszawa 2001.
• Drozd R., Powojenne wysiedlenia Łemków polskich w latach 1944-1950, [w:] Łemkowie, Bojkowie, Rusini – historia, współczesność, kultura materialna i duchowa, Legnica-Zielona Góra 2007.
• Grzesik W., T. Traczyk, Beskid Niski. Od Komańczy do Bartnego, Warszawa 1997.
• Halczak B., M. Šmigel, Działalność oddziału UPA „Smyrnego” na pograniczu polsko-czechosłowackim w latach 1945-1948, [w:] Ukraińcy w najnowszych dziejach Polski 1918-1989, Słupsk 2007, t. 3, s. 91-104.
• Makar J., Kwestia Bojków, Hucułów, Łemków, Rusinów wobec problemu jedności narodu ukraińskiego, [w:] Łemkowie, Bojkowie, Rusini – historia, współczesność, kultura materialna i duchowa, Legnica-Zielona Góra 2007.
• Moklak J., Łemkowszczyzna w Drugiej Rzeczypospolitej. Zagadnienia polityczne i wyznaniowe, Kraków 1997.
• Mušinka M., Rusini-Ukrajinci na Slovensku po páde komunistického režimu v roku 1989, [w:] Mniejszości narodowe w Europie Środkowo-Wschodniej po upadku komunizmu, Zielona Góra 2006.
• Pecuch M., Tożsamość kulturowa a etniczna. Łemkowie w zachodniej Polsce i na Ukrainie, [w:] Łemkowie, Bojkowie, Rusini – historia, współczesność, kultura materialna i duchowa, Legnica-Zielona Góra 2007.
• Pecuch M., Wpływ szkolnictwa na procesy akulturacji, asymilacji i rekulturacji Łemków, „Rocznik Lubuski” tom XXX, cz. I, Zielona Góra 2004.
• Pudło K., Łemkowie. Proces wrastania w środowisko Dolnego Śląska 1947-1985, Wrocław 1987.
• Pyż S. S., Karpatoruskij kałendar Łemko-Sojuza na 1949, Yonkers 1948.
• Rieger J., Słownictwo i nazewnictwo łemkowskie, Warszawa 1995.
• Šmigel M., Š. Kruško, Opcia, Prešov 2005.
• Švorc P., Zakletá zem. Podkarpatská Rus 1918-1946, Praha 2007.
• Syrnyk J., Zagadnienie ukraińskie w powiecie lubińskim (1947-1989), Lubin-Wrocław 2007.
• Szyszlak T., Kościół greckokatolicki a tożsa¬mość regionalna Rusinów/Ukraińców na Zakarpaciu, [w:] Łemkowie, Bojkowie, Rusini – historia, współczesność, kultura materialna i duchowa, Legnica-Zielona Góra 2007, s. 357-373.
• Wałach S., Był w Polsce czas..., Kraków 1971.
• www.stat.gov.pl

Identyfikatory

CEJSH db identifier

10PLAAAA085818