Poczucie koherencji i radzenie sobie ze stresem przez młodych dorosłych z mózgowym porażeniem dziecięcym/ Sense of coherence and coping in young adults with cerebral palsy

• Autorzy: Anna Dąbrowska-Zimakowska
• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

Wstęp: Wczesna dorosłość jest okresem w życiu człowieka, ktory stawia przed nim liczne zadania. Aby skutecznie je realizować trzeba posiadać dobrze rozwinięte umiejętności radzenia sobie. Niepełnosprawność wrodzona wprowadza w życie dodatkowe wyzwania, ktore często zakłocają proces wchodzenia w dorosłość. Celem pracy jest analiza poczucia koherencji i strategii radzenia sobie ze stresem przez młodych dorosłych z porażeniem mozgowym. Materiał i metody: W badaniu wzięło udział 30 osob z porażeniem mozgowym w wieku 20-35 lat i 30 osob sprawnych stanowiących grupę odniesienia. Zastosowano kwestionariusz SOC-29 do pomiaru poziomu poczucia koherencji i WCQ określający strategie radzenia sobie ze stresem. Wyniki: analiza statystyczna wykazała, że osoby z porażeniem mozgowym w porownaniu z osobami sprawnymi przejawiały niższy poziom globalnego poczucia koherencji i poczucia zaradności. W obszarze strategii radzenia sobie ze stresem stwierdzono, że osoby niepełnosprawne znacznie rzadziej stosowały poszukiwanie wsparcia. Analiza korelacji wykazała, związek między poszukiwaniem wsparcia a globalnym poczuciem koherencji i jego trzema komponentami. Wnioski: Istnieje potrzeba zwrocenia uwagi w procesie rehabilitacji na rozwijanie zasobow odpornościowych pacjentow oraz umiejętność poszukiwania wsparcia, rozumianego jako strategia pośrednicząca w skutecznym radzeniu sobie.

EN

Introduction: The period of early adulthood brings in the life various developmental tasks. People need to have a well-developed coping skills to successfully implement them. Congenital disability is related to additional challenges which often interfere with the process of entering in adulthood. The aim of the study is an analyzing the sense of coherence and strategies cope with stress by young adults with cerebral palsy. Materials and methods: 30 people with cerebral palsy at the age of 20-35 years, and 30 non-disabled people were invited to this study. The SOC-29 to measure the level of sense of coherence and WCQ to define a coping strategies were used. Results: Young adults with cerebral palsy showed lower level of a sense of coherence than persons with typical development. In the area of coping strategies people with disability rarely seeking a social support. Correlation analysis showed the relationship between the social support and a global sense of coherence and its three components. Conclusions: There is a need to pay more attention for a developing general resources in patients and an ability to seeking social support.

Słowa kluczowe

EN

poczucie koherencji; adaptacja; psychologia; mózgowe prażenie dziecięce; dorośli; sense of coherence; adaptation; psychology; cerebral palsy; adults

• Czasopismo: Advances in Rehabilitation
• Rocznik: 2015
• Tom: 29
• Numer: 1
• Strony: 5-12

Daty

wydano

2015-03-01

online

2015-07-16

Twórcy

autor

Anna Dąbrowska-Zimakowska

• Akademia Wychowania Fizycznego Józefa Piłsudskiego w Warszawie,

Bibliografia

• 1. Gajewska E. Nowe definicje i skale funkcjonalne stosowane w mozgowym porażeniu dziecięcym. Neurologia Dziecięca 2009;18(35):67-71.
• 2. Kurpiel D. Psychospołeczne uwarunkowania funkcjonowania osob dorosłych z mozgowym porażeniem dziecięcym o rożnym zakresie niepełnosprawności. Krakow: Impuls; 2011.
• 3. Mazanek E. Mozgowe porażenie dziecięce. Problemy psychologiczno- pedagogiczne. Warszawa: APS; 2003.
• 4. Michałowicz R. Definicja, obraz kliniczny, podział. W: R. Michałowicz red. Mozgowe porażenie dziecięce. Warszawa: PZWL; 2001.p.17-26.
• 5. Michalska A, Wendorf J, Boksa E, Wiktor PJ. Jakość życia dzieci i młodzieży z mozgowym porażeniem dziecięcym i niepełnosprawnością intelektualną. Wybrane uwarunkowania kliniczne. Neurologia Dziecięca 2012; 43(12):39-48.
• 6. Brzezińska AI, Kaczan R. Wychowanie do samodzielności: kluczowy czynnik sukcesu zawodowego osob z ograniczeniem sprawności. Warszawa: Academica; 2008.
• 7. Loska M.Uczniowie z mozgowym porażeniem dziecięcym. Warszawa: WSiP; 2005.
• 8. Heszen I. Psychologia stresu. Korzystne i niekorzystne skutki stresu życiowego. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN; 2013.
• 9. Terelak JF. Człowiek i stress. Bydgoszcz: Oficyna Wydawnicza Branta; 2008.
• 10. Sandstrӧm K. The lived body - experiences from adults with cerebral palsy. Clinical Rehabilitation 2007; 21:432-441.
• 11. Parchomiuk M, Byra S Style radzenia sobie osob z niepełnosprawnością narządu ruchu. Niepełnosprawność i Rehabilitacja 2004; 4:19-27.
• 12. Frisch D, Msall ME. Health, functioning, and participation of adolescents and adults with cerebral palsy: a review of outcomes research. 2013; 18:84-94.
• 13. Antonovsky A. Rozwikłanie tajemnicy zdrowia. Jak sobie radzić ze stresem. Warszawa: Fundacja IPZ; 2005.
• 14. Sęk H. Stres krytycznych wydarzeń życiowych. W: H. Sęk i T. Pasikowski red. Zdrowie - stres - zasoby. O znaczeniu poczucia koherencji dla zdrowia (s. 13-22). Poznań: Wydawnictwo Fundacji Humaniora; 2001.
• 15. Kurza K. Wspołuzależnienie kobiet. Terapia uzależnienia i Wspołuzależnienia 2000;3.
• 16. Antonovsky A. The structure and proprieties of the Sense of Coherence Scale. Social Science and Medicine 1993;36:725-732.
• 17. Jahnsen R, Villien L, Stanghelle JK, Holm I. Coping potential and disability - sense of coherence in adults with cerebral palsy. Disability and Rehabilitation 2002;24 (10):511-518.
• 18. Riad J, Bronstrӧm E, Langius-Eklӧf A. Do movement deviations influence self-esteem and sense of coherence in mild unilateral cerebral palsy. Journal of Pediatric Orthopedics 2013; 33(3):298-302.
• 19. Darrah J, Magil-Evans A, Adkins R. How well are we doing? Families of adolescents or young adults with cerebral palsy share their perceptions of service delivery. Disability and Rehabilitation 2001;24(10):542-549.
• 20. Kurowska K, Szumacher I. 2011 Poczucie koherencji a otrzymywane wsparcie wśrod niepełnosprawnych pracownikow zatrudnionych w zakładach pracy chronionej. Nursing Topics 2011;19(1):92-98.
• 21. Pawłowska-Cyprysiak K. Uwarunkowania jakości życia osob z niepełnosprawnością ruchową. Bezpieczeństwo Pracy 2011;10:6-8.
• 22. Koniarek J, Dudek B, Makowska Z. Kwestionariusz Orientacji Życiowej. Adaptacja The Sense of Coherence Questionnaire (SOC) A. Antonovsky’ego. Przegląd Psychologiczny 1993;36 (4): 491-502.
• 23. Pasikowski T. Kwestionariusz Poczucia Koherencji dla dorosłych (SOC-29). W: H. Sęk i T. Pasikowski red. Zdrowie - stres - zasoby. O znaczeniu poczucia koherencji dla zdrowia (s. 71-86). Poznań: Wydawnictwo Fundacji Humaniora; 2001.
• 24. Pisula E. Psychologiczne problemy rodzicow z zaburzeniami rozwoju. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego; 1998.
• 25. Brzezińska AI. Jak trafnie rozpoznawać problemy rozwojowe? W: AI Brzezińska (red.) Psychologiczne portrety człowieka. Gdańsk: GWP.
• 26. Kristić T, Oros M. Coping with stress and adaptation in mothers of children with cerebral palsy. Med Pregl 2012;LXV (9-10):373-377.
• 27. Engel JM, Swartz L, Jensen MP, Johnson DR. Pain in cerebral palsy: the relations of coping strategies to adjustment. Pain 2000;88(3):225-230.
• 28. Slaman J, van den Berg-Emons HJ et.all. A lifestyle intervention improves fatigue, mental health and social support among adolescents and young adults with cerebral palsy: Focus on mediating effects. Clinical Rehabilitation 2014;28: 0269215514555136.
• 29. Jelonkiewicz I, Kosińska-Dec K. Poczucie koherencji a style radzenia sobie ze stresem: empiryczna analiza kierunku zależności. Przegląd Psychologiczny 2001;44(3):337-347.
• 30. Brzezińska AI. Między sprawnością a niepełnosprawnością [W:] AI Brzezińska. Zadania rodziny i szkoły: od samodzielności dziecka do efektywności pracownika. Warszawa: Academica; 2009.
• 31. Marszałek L. Systemy wsparcia społecznego w procesie rehabilitacji osob niepełnosprawnych. SEMINARE 2009; 26:201-213.
• 32. Połrola P. Funkcjonowanie osob dorosłych z mpdz. Aspekty zdrowotne i społeczne. Przegląd Pediatryczny 2013; 43(1):17-21.

Identyfikatory

DOI

10.1515/rehab-2015-0014