Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Memorials and monuments

Zabielska Katarzyna, Myszka Izabela

Przestrzeń i Forma

|

2024

|

nr 59

99--128

EN

This article addresses the topic of memorials in landscape. The authors define and characterise these spaces, based on a literature review and an analysis of common examples of places of remembrance and monuments. The research considers location, landscape context, spatial arrangement, form, meaning and social discourse. In memorial spaces, composition, landscaping, layout of communication and greenery, as well as decorative and functional elements are crucial. The aim of this article is to indicate the differences between the various forms of commemoration and to define the moment at which a memorial becomes a place of remembrance. A memorial space is an arranged piece of landscape in which the central role is played by a memorial with its accompanying decorative and functional elements. It is a space superimposed on the form of the memorial that allows people to dwell, contemplate and celebrate the rituals of remembrance, and the condition for these to take place is a suitably arranged space, adapted to the needs of the users.

PL

Artykuł porusza temat miejsc upamiętniania w krajobrazie. Autorki definiują i charakteryzują te przestrzenie, opierając się na przeglądzie literatury oraz analizie znanych przykładów miejsc pamięci i pomników. Badania uwzględniają lokalizację, kontekst krajobrazowy, układ przestrzenny, formę, znaczenie oraz dyskurs społeczny. W miejscach pamięci istotne są kompozycja, rzeźba terenu, układ komunikacji i zieleni, a także elementy dekoracyjne i funkcjonalne. Celem artykułu jest wskazanie różnic między różnymi formami upamiętniania oraz zdefiniowanie momentu, w którym pomnik staje się miejscem pamięci. Miejsce pamięci to urządzony fragment krajobrazu, w którym centralną rolę odgrywa pomnik z towarzyszącymi mu elementami dekoracyjnymi i funkcjonalnymi. Jest to przestrzeń nadbudowana na formie pomnika, która umożliwia człowiekowi przebywanie, kontemplację i celebrowanie rytuałów pamięci, a warunkiem ich odbywania jest odpowiednio zaaranżowana przestrzeń, dostosowana do potrzeb użytkownika.

2

Investments on the Great Masurian Lakes Trail. Actively for relaxation – by yacht or bike?

Połucha Iwona

Przestrzeń i Forma

|

2024

|

nr 57

205--220

EN

The Great Masurian Lakes Trail, valued for its picturesque landscapes and rich natural environment, was recognized as an ideal place for enthusiasts of active leisure. Thanks to modernizations in sailing and cycling tourism, users are offered a variety of relaxation opportunities and comfort during cruises on the lakes, as well as while exploring the region by bikes. The renovation of the water trail and the creation of a new bicycle path have enabled nature-friendly exploration of Masurian attractions. Special attention was given to ecomarinas, which are investments promoting an ecological approach to sailing and minimizing the negative impact of tourism on the environment. The need to integrate active forms of recreation with modern amenities was identified to develop the Masuria as an attractive tourist destination, while balancing between the local economy and the protection of heritage. These investments will contribute to the promotion of a healthy lifestyle, the preservation of biodiversity, and the sustainable development of tourism.

PL

Szlak Wielkich Jezior Mazurskich, ceniony za malownicze krajobrazy i bogactwo przyrody, uznano za idealne miejsce dla entuzjastów aktywnego wypoczynku. Dzięki przeprowadzonym modernizacjom w zakresie żeglarstwa i turystyki rowerowej, użytkownikom zaoferowano szereg możliwości relaksu i komfort podczas rejsów po jeziorach, jak też w trakcie zwiedzania regionu na rowerach. Renowacja szlaku wodnego i wytyczenie ścieżki rowerowej umożliwiły przyjazne naturze odkrywanie mazurskich atrakcji. Szczególną uwagę poświęcono ekomarinom, czyli inwestycjom promującym ekologiczne podejście do żeglarstwa i minimalizującym negatywny wpływ oddziaływań turystyki na środowisko. Wskazano potrzebę integracji aktywnych form rekreacji z nowoczesnymi udogodnieniami w celu rozwoju Mazur jako atrakcyjnej destynacji turystycznej, przy zachowaniu równowagi pomiędzy lokalną gospodarką a ochroną dziedzictwa. Inwestycje te przyczynią się do promocji zdrowego stylu życia, zachowania bioróżnorodności i zrównoważonego rozwoju turystyki.

3

Osada Świętego Wojciecha

Biskupski Przemysław

Zeszyty Naukowe Politechniki Poznańskiej. Architektura, Urbanistyka, Architektura Wnętrz

|

2023

|

Z. 17

199--226

PL

Niniejszy artykuł poświęcony jest osadzie Świętego Wojciecha która do końca XVIII wieku była jedną z 29 osad otaczających miasto lokacyjne Poznań. W niniejszym artykule przedstawiona zostanie krótka historia tej osady, jej przemiany przestrzenne dokonane w XIX i XX wieku, oraz ukazane zostaną badania które pozwoliły na odtworzenie dawnego historycznego krajobrazu Świętego Wojciecha z XVIII wieku. Jednym ze znaczących elementów osadniczych otaczających miasto lokacyjne Poznań była osada Świętego Wojciecha. Osada ta położona była na trasie komunikacyjnej wychodzącej z Poznania na północ do Wronek, Wałcza, Piły i na północny zachód w kierunku Międzyrzecza i Szczecina. Położenie osady było w dość charakterystycznym przyrodniczo miejscu a mianowicie na wzgórzu zwanym wzgórzem Świętego Wojciecha. Wzniesienie to znajdowało się w pradolinie rzeczek Bogdanki i Wierzbaka które to rzeczki wzgórze z dwóch stron opływały tworząc wyspę. Na wyspie tej zaraz obok wzgórza Świętego Wojciecha istniały jeszcze dwa charakterystyczne wzniesienia. Pierwszy z nich posiadał nazwę Łysej Góry i położony był po północnej stronie (obecnie jest to wzniesienie przy pomniku Armii Poznań). Drugie wzgórze bez nazwy położone było na północny zachód od wzgórza Świętego Wojciecha (obecnie jest to teren przy cmentarzu dla zasłużonych).

EN

This article is devoted to settlement of Saint Albert, wchich until the end of the eighteenth century was one of the twenty nine settlements surrounding the charter of city Poznań. This article presents a short history of this settlement, its spatial changes made in the nineteenth and twenty century, and presents research that allowed for the reconstruction of the former landscape of Saint Albert’s settlement from the eighteenth century. One of the significant settlement elements surrounding the city of Poznań was the settlement of St. Adalbert. This settlement was located on the transportation route going from Poznań north to Wronki, Wałcz, Piła and northwest towards Międzyrzecz and Szczecin. The location of the settlement was in a rather distinctive natural place namely on a hill called St. Adalbert's Hill. The hill was located in the valley of the Bogdanka and Wierzbak rivers, which flowed around the hill on both sides, forming an island. On this island, right next to St. Adalbert's Hill, there were two more characteristic hills. The first was named Lysa Góra and was located on the northern side (now it is the hill near the monument to the Poznan Army). The second hill without a name was located to the northwest of St. Adalbert’s Hill (now it is the area near the cemetery for the distinguished).

4

Protection of the cultural landscape and architectural form of the Wisnicko-Lipnicki Landscape Park

Hrehorowicz-Gaber Hanna, Ciepiela Agnieszka, Hrehorowicz-Nowak Alicja

Przestrzeń i Forma

|

2023

|

nr 56

415--434

EN

A harmoniously shaped cultural landscape provides the basis for protecting the identity of a place. Cataloging spatial values and development forms is an element of the spatial policy of the municipalities of the Wiśnicz foothills and the statutory protection activities of the Complex of Landscape Parks of the Małopolska Voivodeship. The method and results of the research presented in this article were developed for the purpose of identifying architectural forms and patterns for the Wiśnicko-Lipnicki Landscape Park. It takes into account the protection of traditional architectural elements in relation to basic types of development and contains proposals for solutions referring to the local building tradition, harmonizing with the landscape, promoting landscape-friendly forms. It is also a guideline for newly created strategies and planning documents in municipalities.

PL

Harmonijnie kształtowany krajobraz kulturowy daje podstawę ochrony tożsamości miejsca. Skatalogowanie walorów przestrzennych i form zabudowy jest elementem polityki przestrzennej gmin pogórza Wiśnickiego oraz statutowych działań ochronnych Zespołu Parków Krajobrazowych Województwa Małopolskiego. Metoda i efekty badań przedstawione w niniejszym artykule, zostały opracowane na potrzeby wskazania form i wzorców architektonicznych dla Wiśnicko - Lipnickiego Parku Krajobrazowego. Uwzględnia ona ochronę tradycyjnych elementów architektonicznych w odniesieniu do podstawowych rodzajów zabudowy i zawiera propozycje rozwiązań nawiązujących do miejscowej tradycji budowlanej, harmonizującej z krajobrazem, promując przyjazne dla krajobrazu formy. Jest również wytyczną dla nowotworzonych strategii i dokumentów planistycznych w gminach.

5

Indicators method of aesthetics analysis using spatial datasets

Pluto-Kossakowska Joanna, Cuprjak Marika

Przestrzeń i Forma

|

2023

|

nr 55

179--204

EN

The research aimed to propose and test a methodology for evaluating spatial aesthetics using a grid of basic fields and comparing them with indicators related to the administrative borders of municipalities. The indicators used in such analysis refer to attributes of the landscape that enable the assessment of its structure and components. This paper proposes a methodology for calculating selected indicators based on available spatial datasets. A mathematical formula was adapted or prepared for each indicator to determine its value using different datasets, including vector databases or raster files. The analyses of space order allowed presenting the spatial distribution in the form of maps and the possibility of adjusting the relevance of individual criteria, weights, and profiles.

PL

Badania miały na celu zaproponowanie i przetestowanie metodologii oceny estetyki przestrzennej przy użyciu siatki pól podstawowych i porównanie ich ze wskaźnikami związanymi z granicami administracyjnymi gmin. Wskaźniki wykorzystywane w takiej analizie odnoszą się do atrybutów krajobrazu, które umożliwiają ocenę jego struktury i komponentów. W artykule zaproponowano metodologię obliczania wybranych wskaźników w oparciu o dostępne zbiory danych przestrzennych. Dla każdego wskaźnika zaadaptowano lub przygotowano formułę matematyczną określającą jego wartość z wykorzystaniem różnych zbiorów danych, w tym wektorowych baz danych lub plików rastrowych. Analizy ładu przestrzennego pozwoliły na przedstawienie rozkładu przestrzennego w postaci map oraz możliwość dostosowania istotności poszczególnych kryteriów, wag i profili.

6

Implementing blue-green infrastructure in the urban landscape based on selected of european and cities and around the world

Nowak Paweł

Przestrzeń i Forma

|

2023

|

nr 55

249--274

EN

This paper presents and compares the methods of implementing and promoting Blue-Green Infrastructure in the urban landscape of European cities and around the world. Selected areas are located in the centre of cities such as: Kronsberg in Hanover, Germany; Bishan-Ang Mo Kio Park, Singapore; green roofs and green streets in Portland, USA; Copenhagen, Denmark; and Mumbai, India. The paper also cites more modest examples of the implementation of Blue-Green Infrastructure in Polish cities such as Wrocław, Szczecin, Kraków and Gdańsk. Amidst the diversity of climatic zones in which the public spaces in question are located, in the context of a strong need for sustainability, these areas share a common problem of climate change.

PL

W artykule przedstawiono i porównano sposób wdrażania, promowania błękitno zielonej infrastruktury w krajobrazie miejskim na przykładzie miast europejskich i na świecie. Wybrane obszary zlokalizowane są w centrum miast, takich jak: Hanower-Kronsberg - Niemcy, Bishan-Ang Mo Kio Park - Singapur, ekologiczne dachy i zielone ulice - Portland, Stany Zjednoczone, Kopenhaga - Dania oraz Mumbaj - Indie. Artykuł przywołuje również skromniejsze przykłady wdrażania błękitno zielonej infrastruktury w polskich miastach, takich jak: Wrocław, Szczecin i Kraków oraz Gdańsk. Pośród różnorodności stref klimatycznych w jakich zlokalizowane są omawiane przestrzenie publiczne, w kontekście silnej potrzeby zrównoważonego rozwoju, łączy te obszary wspólny problem związany ze zmianami klimatu.

7

Formation of the architectural space of central Ukrainian cities. The example of Kropyvnytskyi (Yelisavetgrad)

Penyaz Tetyana, Sleptsov Oleg

Architecture Civil Engineering Environment

|

2023

|

Vol. 16, no. 4

45--57

EN

The article examines the architectural spatial development of cities in Central Ukraine under the influence of landscape conditions and changes in socio-cultural factors using the city of Kropyvnytsky (Elysavetgrad) as an example. The peculiarities of the historical development of the architectural and planning structure of the city, located on the border of Central Ukraine and the northern Black Sea region, are poorly studied due to its location in the agricultural steppe region of Ukraine. The aim of the paper is to reveal the regularities and basic principles of the relationship between the architectural and spatial development of the city with natural and landscape conditions and changes in socio-cultural factors. The work is based on a complex application of general scientific and special research methods. The transformations of the urban environment of the centre of Kropyvnytskyi (Elysavetgrad) at the end of the 20th century led to the distortion of the scale of the buildings and the loss of their significant elements. Comprehensive studies of the evolution of the urban structure and historic buildings in the city centre will help architects and urban planners to preserve the architectural and urban heritage in the modern urban space.

8

Rozwiązania w koncepcjach krajobrazowych z uwzględnieniem realizacji strategicznych potrzeb gminy oraz potrzeb lokalnych społeczności, w ramach poszerzonych konsultacji społecznych dokumentów planistycznych. Przykład zespołu pałacowo - parkowego w Sławikowie

Buława Bartłomiej, Maciejczyk Judyta, Kliś Klaudia

Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Technicznej w Katowicach

|

2022

|

T. 15

51--62

PL

W artykule podjęto problem badawczy, uwzględniania potrzeb strategicznych całej gminy i potrzeb lokalnej społeczności, w koncepcjach krajobrazowych, opracowywanych w ramach poszerzonych konsultacji społecznych dokumentów planistycznych. Zadano pytanie o łączne uwzględnianie tych różnych perspektyw. Zagadnienie przebadano na przykładzie opracowanej w 2022 r. koncepcji „Centrum plenerowej fotografii ślubnej”, dla zespołu pałacowo - parkowego w Sławikowie. Zastosowano studium przypadku, metodę badania przez projektowanie oraz obserwację uczestniczącą. Koncepcja została oparta na wcześniejszych etapach poszerzonych konsultacji społecznych i sformułowanych oczekiwaniach interesariuszy, co wpłynęło na akceptację proponowanych rozwiązań przez organy gminy i lokalną społeczność (codziennych użytkowników). Wykazano, że równoległe uwzględnienie potrzeb strategicznych całej gminy i lokalnej społeczności w koncepcjach krajobrazowych, daje szanse na rozpoczęcie ciągłego procesu rewitalizacji, jak i wypracowanie odpowiednich zapisów konsultowanego projektu dokumentu planistycznego.

EN

This article addresses the research problem of taking into account the strategic needs of the whole urban or rural commune (gmina) and the needs of the local community in landscape concepts developed as part of extended public consultation on spatial planning documents. A question was asked about the joint consideration of these different perspectives. The issue was examined using the example of the concept of Outdoor Wedding Photography Centre for the palace and park complex in Sławików, developed in 2022. The methods of case study, research by design, and participatory observation were used. The concept was based on earlier stages of extended public consultation and formulated expectations of stakeholders, resulting in the acceptance of the proposed solutions from the perspective of the commune authorities and the local community (everyday users). It has been found that the parallel incorporation of the strategic needs of the commune and the local community into landscape concepts provides an opportunity to initiate a continuous revitalization process and to develop appropriate provisions for the consulted draft spatial planning document.

9

Krajobraz i jego ocena w ujęciu fenomenologicznym

Bonenberg Wojciech

Zeszyty Naukowe Politechniki Poznańskiej. Architektura, Urbanistyka, Architektura Wnętrz

|

2022

|

Z. 8

31--41

PL

Artykuł ma charakter eksperymentu okazjonalnego prezentującego fenomenologiczne podejście do badań krajobrazu oraz przykład krytycznej ich oceny z punktu widzenia wartości, jakie badania te wnoszą do dyscypliny naukowej architektura i urbanistyka.

EN

The article has the character of an occasional experiment presenting a phenomenological approach to landscape research. Particular attention has been paid to the usefulness of such methodological instruments for assessing landscape context in architecture and urban planning

10

Geometric forms in landscape – lighthouses

Gomółka Mikołaj

Przestrzeń i Forma

|

2022

|

nr 49

135--156

PL

Przedmiotem badań jest potencjał latarni morskich, znajdujących się na terenie województwa zachodniopomorskiego, jako motywu przewodniego dla przebiegu szlaku rowerowego EuroVelo 10. Przebadano, z których miejsc na szlaku widać latarnie, oznaczono miejsca te miejsca, oraz zaproponowano działania, które mogłyby pomóc w polepszeniu ekspozycji latarni z perspektywy szlaku. Stwierdzono, że 6 z siedmiu badanych obiektów jest już, w jakiejkolwiek formie, widocznych ze szlaku. Uznano, że obiekty latarni morskich są już lub mogą się stać cennymi motywami przewodnimi dla trasy EuroVelo 10. Należy jednak zastanowić się w jaki sposób zachować ciągłość wrażeń wizualnych na odcinkach między latarniami.

EN

The subject of this study is the potential of lighthouses located in the West Pomeranian Voivodeship as a leitmotif for the EuroVelo 10 bicycle trail. The study examined from which places on the trail lighthouses can be seen, marked places where panoramic views of the sea open, and suggested activities that could help improve the exposure of lighthouses from the perspective of the trail. It was found that 6 of the 7 surveyed objects are already visible, in some form, from the trail. It was con cluded that lighthouse objects are already or could become valuable landmarks for EuroVelo 10 route, but it should be considered how to maintain continuity of visual experience on the sections between lighthouses.

11

Non-standard solutions for supports of high voltage overhead lines in the aspect of landscape protection and electromagnetic field impact

Jaworski Marek

Przegląd Elektrotechniczny

|

2022

|

R. 98, nr 3

21--24

EN

The article presents issues related to choosing an overhead line route in the aspect of landscape protection. The possibility of using nonstandard supports, which task is to replace traditional electricity pylon and better integration into the surrounding landscape, was pointed out. The paper describes the advantages and disadvantages of such constructions, including compact overhead lines with special insulation cross-arms. Calculations of electric and magnetic field distributions in the vicinity of several selected supports of this kind were carried out and compared with field distributions in the vicinity of a traditional electricity pylon. The areas of the electric and magnetic components of the field for various supports of the line were determined.

PL

W referacie przedstawiono zagadnienia związane z wyborem trasy linii napowietrznych w aspekcie ochrony krajobrazu. Wskazano na możliwość zastosowania niestandardowych konstrukcji wsporczych, których zadaniem jest zastąpienie tradycyjnych słupów kratowych oraz lepsze wkomponowanie w otaczający krajobraz. Opisano wady i zalety takich konstrukcji, w tym kompaktowych linii napowietrznych ze specjalnymi poprzecznikami izolacyjnymi. Przeprowadzono obliczenia rozkładów pola elektrycznego i magnetycznego w otoczeniu kilku wybranych tego rodzaju konstrukcji wsporczych oraz porównano je z rozkładami pola w otoczeniu słupów kratowych. Określono obszary odziaływania składowej elektrycznej i magnetycznej pola dla różnych konstrukcji wsporczych linii najwyższych napięć.

12

Environmental Aspects of the European Experience in Landscape Planning

Yu Bao, Wang Jianmei, Li Ya

Problemy Ekorozwoju

|

2022

|

Vol. 17, nr 1

301--309

EN

Understanding all the possibilities of environmentally oriented landscape planning will contribute to the effective environmental planning of the territory and nature management in general. Accordingly, the purpose of the study was to investigate the experience of the European countries towards the introduction of an effective system of environmentally oriented landscape planning and improvement of territories, as well as their protection. For this purpose, it is necessary to comprehensively study the strengths and weaknesses of existing developments in the field of environmentally oriented landscape planning in Europe. An analysis of the best practices of environmentally oriented landscape planning in such countries as Great Britain, France, Germany, the Netherlands, etc. has been conducted. The findings allowed to state that the effectiveness of development and implementation of substantial planning for landscape design depends not only on the volume and depth of research, but to a very large extent from their reasonable and productive organisation. The paper summarises that in environmentally oriented landscape planning, it is first necessary to determine the reasons for planning. Before choosing the object and territory of planning, it is necessary to find out: who are the potential customers and investors – their goals and motivation; what are the problem situations and conflicts in nature management in the area; what is the practical use of the results of landscape planning; the purpose of the territory, including cartographic; the availability of source information, and more. And then make decisions regarding the stages of landscape planning, taking into account the environmental component and, accordingly, the implementation of the idea of landscape planning.

PL

Zrozumienie wszystkich aspektów architektury krajobrazu zorientowanej na środowisko przyczyni się do efektywnego planowania środowiskowego terytorium i ogólnie do zarządzania przyrodą. W związku z tym celem badania było zbadanie doświadczeń krajów europejskich w zakresie wprowadzenia efektywnego systemu architektury krajobrazu zorientowanej na środowisko i poprawy obszarów, a także ich ochrony. W tym celu konieczne jest kompleksowe zbadanie mocnych i słabych stron istniejących rozwiązań w dziedzinie architektury krajobrazu zorientowanej na środowisko. Przeprowadzono analizę najlepszych praktyk architektury krajobrazu w takich krajach jak Wielka Brytania, Francja, Niemcy i Holandia. Wyniki pozwoliły stwierdzić, że skuteczność opracowania i wdrożenia planowania merytorycznego do projektowania krajobrazu zależy nie tylko od zakresu i głębokości badań, ale w bardzo dużym stopniu od ich racjonalnej organizacji. Stwierdzono, że w planowaniu krajobrazu zorientowanego na środowisko najpierw należy określić przyczyny planowania. Przed wyborem przedmiotu i terenu planowania należy dowiedzieć się: kim są potencjalni klienci i inwestorzy – ich cele i motywacja; jakie są sytuacje problemowe i konflikty w zarządzaniu przyrodą na danym terenie; jakie jest praktyczne wykorzystanie wyników planowania krajobrazu; cel terytorium, w tym opis kartograficzny; dostępność informacji źródłowych itp. Następnie należy podjąć decyzje dotyczące etapów planowania krajobrazowego z uwzględnieniem komponentu środowiskowego w celu odpowiedniej realizacji idei architektury krajobrazu.

13

Development of renewable energy sources investments in the context of spatial order and their impact on the landscape

Pelczar Szymon, Śliwka Małgorzata

Polish Journal for Sustainable Development

|

2022

|

T. 26, cz. 2

63--70

EN

Although installations to convert renewable energy sources into electricity respond to the challenges of sustainable development, their operation is not without their impact on the environment. The landscape is one of environment components on which renewable energy sources (RES) infrastructure effects. The article presents a possible location for investments in wind and photovoltaic power plants based on legal requirements. The areas in which they are most frequently carried out are also mentioned. It was indicated how the infrastructure of photovoltaic and wind power plants affects spatial order and landscape.

PL

Pomimo, że instalacje przetwarzające odnawialne źródła energii na energię elektryczną odpowiadają na wyzwania zrównoważonego rozwoju, to ich funkcjonowanie nie pozostaje bez wpływu na środowisko. Krajobraz stanowi jeden z komponentów środowiska, na który oddziałuje infrastruktura odnawialnych źródeł energii (OZE). Artykuł przedstawia możliwości lokalizacji inwestycji z zakresu elektrowni wiatrowych i fotowoltaicznych w oparciu o wymogi prawne. Zaprezentowano również obszary, na których są one najczęściej realizowane. Wskazano też sposób w jaki infrastruktura elektrowni fotowoltaicznych i wiatrowych wpływa na ład przestrzenny i krajobraz.

14

Persistence landscapes of affine fractals

Catanzaro Michael J., Przybylski Lee, Weber Eric S.

Demonstratio Mathematica

|

2022

|

Vol. 55, nr 1

163--192

EN

We develop a method for calculating the persistence landscapes of affine fractals using the parameters of the corresponding transformations. Given an iterated function system of affine transformations that satisfies a certain compatibility condition, we prove that there exists an affine transformation acting on the space of persistence landscapes, which intertwines the action of the iterated function system. This latter affine transformation is a strict contraction and its unique fixed point is the persistence landscape of the affine fractal. We present several examples of the theory as well as confirm the main results through simulations.

15

Wyniki badań archiwalnych dokumentów kartograficznych w świetle wymagań klasyfikacyjnych audytów krajobrazowych

Opania Szymon

Builder

|

2022

|

R.26, nr 9

40--44

PL

Od 15 marca 2019 roku obowiązuje rozporządzenie w sprawie sporządzania audytów krajobrazowych. Audyt krajobrazowy jest nowym instrumentem ochrony w skali województwa, w którym określa się najcenniejsze krajobrazy, ustala zagrożenia dla ich zachowania, a także wskazuje rekomendacje i wnioski do kształtowania oraz ochrony. Jednym z bardziej istotnych elementów oraz etapów sporządzania audytów jest identyfikacja i charakterystyka krajobrazów województwa. W tym świetle zadano pytanie: w jakim stopniu badania kartograficzne historycznych materiałów ikonograficznych służą uzupełnianiu istotnych informacji dotyczących klasyfikacji krajobrazów? Artykuł zawiera wnioski z badań archiwalnych materiałów kartograficznych, w których wykorzystano narzędzia portalu Mapire, w tym zsynchronizowane widoki interaktywnych map, umożliwiające porównanie zapisów map archiwalnych z aktualnym pokryciem terenu. Badania koncentrowały się na określeniu stanu zachowania tradycyjnych form użytkowania dla obszaru dzisiejszego tzw. Żabiego Kraju, w skład którego wchodzą gminy: Chybie, Dębowiec, Goczałkowice-Zdrój, Pawłowice, Skoczów, Strumień oraz Zebrzydowice. Wyniki tych badań wskazują, że pomimo zmian w pokryciu terenu w krajobrazie pozostały ślady odtwarzające historyczny układ stawów hodowlanych widocznych na XVIII-wiecznych mapach. Daje to niepodważalną podstawę do zaklasyfikowania takiego krajobrazu do grupy B: krajobrazy przyrodniczo-kulturowe ukształtowane w wyniku wspólnego działania procesów naturalnych oraz świadomych modyfikacji pokrycia terenu i struktury przestrzennej przez człowieka, typu 6: krajobrazy wiejski o podtypie: 6a: sztuczne zbiorniki wodne, charakteryzujące się: tłem krajobrazowym w postaci kompleksów zbiorników, w szczególności stawów hodowlanych, zbiorników przeciwpowodziowych, retencyjnych, rekreacyjnych, z regulowanym przez człowieka poziomem wody, wraz z bezpośrednio z nimi związanymi obwałowaniami (groble) i systemami zasilania lub odwadniania.

EN

From March 15, 2019, the regulation on the preparation of landscape audits has been in force. Landscape audit is a new instrument of protection, which defines the most valuable landscapes in voivodships, identifies threats to their preservation, and indicates recommendations and conclusions for shaping and protection. In this light, the question was asked: to what extent cartographic research of historical iconographic materials serves to supplement relevant information on the classification of landscapes. The article contains conclusions from the research of archival cartographic materials, in which the tools of the Mapire portal were used, including synchronized views of interactive maps, which enable the comparison of archival maps with the current land cover. The research focused on determining the state of preservation of traditional forms of use for the area of today's so-called "Żabiego Kraju", which includes the communes of: Chybie, Dębowiec, Goczałkowice-Zdrój, Pawłowice, Skoczów, Strumień and Zebrzydowice. The results of these studies indicate that, despite changes in land cover, traces of the historical layout of the ponds visible on the 18th century maps remain in the landscape. This gives an indisputable basis for classifying such a landscape into group B: natural and cultural landscapes shaped as a result of the joint action of natural processes and conscious modification of land cover and spatial structure by man, type 6: rural landscapes of the sub-type: 6a: artificial water reservoirs, characterized by: landscape background in the form of reservoir complexes, in particular breeding ponds, flood protection reservoirs, retention reservoirs, recreational reservoirs, with a man-made water level, together with dikes directly related to them and supply or drainage systems.

16

Problematyka zagospodarowania terenów przy wieżach wodnych na przykładzie obiektów położonych na obszarze Rudy Śląskiej

Kafka Krzysztof, Pichlak Sandra

Builder

|

2022

|

R.26, nr 7

72--77

PL

Jednymi z najbardziej charakterystycznych elementów sylwet miast są obiekty będące dominantami przestrzennymi. Wśród nich szczególne miejsce zajmują nieużytkowane już wieże wodne. Stanowią one w swej różnorodności dzieła inżynierii, budownictwa i architektury. W związku z wprowadzaniem nowocześniejszych rozwiązań technicznych oraz nowych urządzeń regulujących przepływ wody w sieciach wodociągowych obiekty te utraciły swoją pierwotną funkcję, stanowiąc dziś jedynie relikty przeszłości. Artykuł podejmuje problematykę waloryzacji wież wodnych w mieście Ruda Śląska oraz identyfikuje możliwości i ograniczenia ich adaptacji, a także rewitalizacji. W badaniach wzięto pod uwagę uwarunkowania architektoniczne, jak forma architektoniczna, detal, walory estetyczne i stan techniczny obiektów, oraz uwarunkowania urbanistyczne, jak lokalizacja i położenie w przestrzeni miasta, dostępność oraz własności działek, na których są położone. Na potrzeby badań przeanalizowano trzy istniejące wieże wodne w przemysłowym mieście Ruda Śląska: wieżę miejską, wieżę kolejową oraz wieżę po lokomotywowni. W przeprowadzonych badaniach obiekty te zostały potraktowane jako element trwającej, etapowej rewitalizacji miasta. Artykuł ma na celu identyfikację tych uwarunkowań.

EN

One of the most characteristic elements of city silhouettes are the buildings which are spatial dominants. A special place among them is occupied by disused water towers. In their diversity they are works of engineering, construction and architecture. In connection with the introduction of more modern technical solutions and new devices regulating the water flow in water supply systems, these objects lost their original function and today are only relics of the past. The article deals with the issue of valorisation of water towers in Ruda Śląska and identifies possibilities and limitations of their adaptation and revitalisation. The study took into account architectural conditions such as architectural form, detail, aesthetic values and technical condition of the buildings as well as urban conditions such as location and location in the city space, accessibility and ownership of plots on which they are located. Three existing water towers in the industrial city of Ruda Śląska were analysed for the purpose of the study: the municipal tower, the railway tower and the tower of the former locomotive depot. In the conducted research these buildings were treated as an element of the ongoing, phased revitalisation of the city. The aim of this article is to identify these conditions.

17

The selection of plantings in the process of reclamation and revitalization of post-war damage to the natural environment in the Donbas area

Tkachenko Tetiana, Mileikovskyi Viktor, Ujma Adam, Tkachenko Oleksii

Budownictwo o Zoptymalizowanym Potencjale Energetycznym

|

2022

|

Vol. 11

163--170

EN

People modify 56% of the Earth’s land. The world trend is changing from rapacious to considered influence such as green construction/production. Nevertheless, the terroristic war of the Russian federation against Ukraine causes the chaotic destruction and snowballing emissions from shell bursts and fires. Reclamation of land should attempt to repair the hugely dangerous influence of this, especially in the temporarily annexed lands of Ukraine. Donbas was one of the most stressed regions due to active mining and other industries, and contained more than 38% of Ukrainian damaged lands. The war deepens the situation. The most natural reconstructive measure is greening. The authors analysed the requirements for greening to gain the maximum benefits. Enduring and effective plant assortments were proposed for the region. For sanitizing the environment, experiments were performed with phytoncide activity using a photographic paper method. It was found and recommend that new phytoncide plants - Japanese quince (Chaenoméles japónica) and barberry (Bérberis) - were most effective.

18

Garbary krajobraz nieistniejący

Biskupski Przemysław

Zeszyty Naukowe Politechniki Poznańskiej. Architektura, Urbanistyka, Architektura Wnętrz

|

2021

|

Z. 7

97--110

PL

W artykule ukazano fragmentu [!] analizy przestrzennej i przyrodniczej obszarów dzisiejszego centrum Poznania. Miasto przez ostatnie dwieście lat zostało w sposób znaczący przekształcone krajobrazowo. Burzliwe przemiany o podłożu głównie politycznym sprawiły, że trudno jest odnaleźć we współczesnej przestrzeni pejzaż Poznania z okresu przedrozbiorowego. I nie jest to tylko wynik rozwoju cywilizacyjnego. Trudno jest też w jakikolwiek sposób się do tamtego pejzażu odnieść. Jakiekolwiek opinie wypowiadane na ten temat wydają się mieć dość wątpliwą podstawę merytoryczną. W niniejszym artykule na podstawie jednego z elementów konurbacji poznańskiej osady Garbary przedstawiono formę i zakres analiz mających na celu odtworzenie całości krajobrazu Poznania – jego przestrzennego wizerunku z okresu przedrozbiorowego. Komentarz, który w tekście zamieszczono, jest odautorskim uzupełnieniem wyjaśniającym przyczyny wybranego wariantu przekształceń istniejącego już wtedy miasta.

EN

This article is a fragment of research connected with central place of the Poznań town. Poznań landscape of central space in the last two hundred years was transformed in a meaningful way. The changes were so big that it is difficult to find in contemporary space elements of landscape from the past. Based on one of the elements of Poznań conurbation setlement Garbary I want to explain methods of recconstruction of landscape from XVIII centuries.

19

Wenecja – interpretacja historycznego krajobrazu na tle Międzynarodowych Wystaw Architektury

Gzell Sławomir

Wiadomości Konserwatorskie

|

2021

|

Nr 67

7--21

PL

Treścią artykułu jest interpretacja krajobrazu Wenecji, polegająca na odejściu od oglądania go jako zbioru ceglano-kamiennych wnętrz ulicznych i placowych, wyposażonych w wodne drogi transportowe, czyli kanały. W tym nowym podejściu nic z elementów składających się na historyczno-turystyczny obraz miasta nie ginie, ale ważniejszy staje się holistycznie rozumiany krajobraz błękitno-zielony, jak dziś nazywamy to, co widać tam, gdzie mamy do czynienia z przewagą obszarów wodnych i zielonych nad dodatkiem architektury. Punktem wyjścia do takiego rozumienia krajobrazu Wenecji są refleksje wielu pisujących o niej autorów, a potem pogłębiane analizy, rodzące się wtedy, gdy oglądamy ją nie „od wnętrza”, idąc wzdłuż zatłoczonych szlaków, polecanych jako „turystyczne”, ale „od zewnątrz”, gdzie związki wody i miejskiej zieleni stają się bardziej oczywiste. W takich widokach najwspanialsze nawet budynki łączą się w większe całości z zacierającymi się różnicami, z zanikającym detalem. Stają się pasmami koloru podporządkowanymi grze światła i cienia, i pór roku, tak samo jak woda kanałów i laguny oraz zdumiewająco duże obszary weneckiej zieleni.

EN

The content of the article is an interpretation of the landscape of Venice, proposing departure from seeing it as a collection of brick and stone street and square interiors, equipped with water transport routes, i.e., canals. None of the elements that make up the historical and tourist image of the city are lost in this new approach, but the holistically understood blue green landscape, as we now describe what we see where there is a predominance of water and green areas with the addition of architecture, becomes more important. The starting point for such an understanding of the landscape of Venice are reflections by many authors describing it and then in-depth analyses coming to life when we see Venice not “from the inside,” walking along the crowded routes recommended as “tourist,” but “from the outside,” where the relationship between water and the city the greens become more obvious. In such views, even the most magnificent buildings merge into larger entities, blurring any differences between them and losing their details. They become bands of color, subordinated to the play of light and shadow and the seasons, just like the water of the canals and lagoons, and astonishingly large areas of Venetian greenery.

20

Cultural park: Between the pressure of globalism and the protection of local values, a case study

Myczkowski Zbigniew, Siwek Andrzej

Wiadomości Konserwatorskie

|

2021

|

Nr 68S

129--136

EN

The presented discussion concerns the cultural park as an autonomous form of monument protection. It is necessary to define the dependencies and differences between other forms of monument protection in Polish legislation in the context of opposing globalism, which forced appropriate comparisons. The evolution of the monument protection system in the sphere of cultural landscape protection has gone from the problem of views (view from and to the monument), to a comprehensive approach to landscape issues in the formula of a cultural park. Individual stages of the evolution of a cultural park as a form of protection are the result of experience and individual attempts to create and run these parks. Nevertheless, first, to present a complete picture of the phenomenon, it is necessary to present the doctrinal and legal conditions that work complementary or parallel to the monument protection system. A cultural park, in its genesis, was not constructed as a conscious counterbalance to globalism, but in practice, the protection of the identity of a clear place in the landscape becomes a natural obstacle to the pressure of globalization.

PL

Przedstawiona w artykule dyskusja dotyczy parku kulturowego jako autonomicznej formy ochrony zabytków. Konieczne jest zdefiniowanie zależności i różnic pomiędzy innymi formami ochrony zabytków w polskim prawodawstwie w kontekście przeciwstawienia się globalizmowi, co wymusiło odpowiednie porównania. Ewolucja systemu ochrony zabytku w sferze ochrony krajobrazu kulturowego przeszła od problemu widoków (widok z zabytku i na zabytek) do wszechstronnego podejścia do kwestii krajobrazowych w formule parku kulturowego. Poszczególne etapy ewolucji parku kulturowego jako formy ochrony są wynikiem doświadczenia oraz prób utworzenia i prowadzenia tych parków. Niemniej najpierw, aby przedstawić kompletny obraz zjawiska, konieczna jest prezentacja doktrynalnych i prawnych warunków, które działają komplementarnie lub równolegle względem systemu ochrony zabytków. W swojej genezie park kulturowy nie został skonstruowany jako świadoma przeciwwaga dla globalizmu, lecz w praktyce ochrona tożsamości czytelnego miejsca w krajobrazie staje się naturalną przeszkodą dla presji globalizacyjnej.