Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Stan obecny i przyszłość ciepłownictwa w Polsce

Szczerbowski Radosław

Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN

|

2024

|

nr 112

53--61

PL

W Polsce funkcjonuje prawie 400 przedsiębiorstw ciepłowniczych, wśród których są zarówno nowoczesne elektrociepłownie, jak i lokalne ciepłownie od wielu lat niemodernizowane. Polska posiada jedną z najbardziej rozwiniętych sieci ciepłowniczych w Europie, a ciepłownictwo ma wielki potencjał rozwojowy i z pewnością odegra ważną rolę w transformacji energetycznej. Wszystkie te scentralizowane systemy ciepłownicze obsługują prawie 16 mln odbiorców ciepła. Niemniej jednak ciepłownictwo w Polsce znajduje się w bardzo trudnej sytuacji. Rosnące i niestabilne ceny paliw w ostatnich latach sprawiają, że wiele przedsiębiorstw ciepłowniczych boryka się z trudnościami, na to nakładają się coraz wyższe koszty uprawnień do emisji CO2. Wszystko to sprawia, że znaczna część przedsiębiorstw jest na skraju bankructwa. Ciepło to dobro podstawowe i trudno sobie wyobrazić upadek zakładów ciepłowniczych i związany z tym brak dostaw ciepła do odbiorców. Przedsiębiorstwa ciepłownicze stoją przed poważnymi wyzwaniami związanymi z restrukturyzacją sektora ciepłowniczego. Konieczność dekarbonizacji ciepłownictwa wynika także z potrzeby dostosowania infrastruktury do wymogów środowiskowych Unii Europejskiej. Europejskie ramy regulacyjne odnoszące się do sektora energetycznego, w tym także do systemów ciepłowniczych, zawarte zostały w wielu dokumentach, między innymi w Pakiecie Fit for 55 oraz w dyrektywie RED III, która dotyczy odnawialnych źródeł energii. Dostosowanie systemów ciepłowniczych do wymogów regulacji unijnych będzie wymagać zmian w infrastrukturze wytwórczej, sieciach ciepłowniczych oraz inwestycji w zakresie modernizacji instalacji odbiorczych. Konieczne jest zatem opracowanie spójnej i kompleksowej strategii modernizacji ciepłownictwa, tak aby systemy ciepłownicze mogły w przyszłości w sposób bezpieczny dostarczać ciepło do odbiorców i jednocześnie stać się efektywne energetycznie. W rozdziale przedstawiono aktualny stan ciepłownictwa w Polsce, podstawowe regulacje prawne, które mają wpływ na konieczność zmian w ciepłownictwie. Przedstawiono także rozwiązania, które kraje europejskie wykorzystują w swoich systemach ciepłowniczych, jako przykład możliwych do implementacji w polskich systemach ciepłowniczych.

EN

There are almost 400 district heating companies in Poland, including both modern combined heat and power plants and local heating plants that have not been modernized for many years. Poland has one of the most developed district heating networks in Europe, and district heating has great development potential and will certainly play an important role in the energy transition. All of these centralized district heating systems serve nearly 15 million heat consumers. Rising and unstable fuel prices in recent years have left many district heating companies in difficulties, compounded by the ever-increasing cost of CO2 emission allowances. All this means that a significant number of companies are on the verge of bankruptcy. Heat is a basic good, and it is hard to imagine the collapse of district heating companies and the resulting lack of heat supply to consumers. District heating companies face serious challenges in restructuring the heating sector. The necessity to decarbonize district heating is also driven by the need to bring the infrastructure in line with European Union environmental requirements. The European regulatory framework relating to the energy sector, including district heating systems, is contained in a number of documents, including the “Fit for 55” Package and the RED II Directive, which deals with renewable energy sources. Adapting district heating systems to the requirements of EU regulations will require changes in generation infrastructure, district heating networks and investments in upgrading consumer installations. It is therefore necessary to develop a coherent and comprehensive strategy for the modernization of district heating, so that district heating systems can safely supply heat to consumers in the future and at the same time become energy efficient. The chapter presents the current state of district heating in Poland, the basic legal regulations that affect the need for changes in district heating. It also presents solutions that European countries use in their district heating systems, as an example of possible implementation in Polish district heating systems.

2

The energy security of Finland after joining NATO

Olkuski Tadeusz, Zubień Patrycja

Polityka Energetyczna

|

2024

|

T. 27, z. 1

49--66

EN

The aim of the article is to present Finland’s energy situation after Russia’s aggression against Ukraine and the related fact of this country’s accession to NATO structures. This situation is taking place for the first time in history and the analysis of this phenomenon is an important element of energy policy planning for other countries. The article shows how decisions that affect the country’s energy security can be made quickly and effectively. Finland, due to its geographical location and historical circumstances, was closely economically linked with the Soviet Union and then with Russia. However, this situation changed dramatically after Russia’s invasion of Ukraine. This has resulted in a change in the thinking of politicians re sponsible for security, including energy security. Finland is gradually increasing the share of RES in its energy mix due to the lack of energy reso urces and also to achieve climate neutrality. Nuclear energy, one of the most important domestic sources of electricity production, is also being developed. In 2021, it accounted for 33% of the total generation of electricity, and Finland’s two nuclear power plants have a combined installed capacity of 4.39 GW. Domestic production and imports from “safe” sources are the basis of Finland’s energy security, especially after the suspension of electricity and gas supplies from Russia in May 2022. Currently, electricity is mainly imported from Sweden and gas is imported by pipeline from Estonia and via three small LNG terminals. According to the Finnish govern ment’s plans, Finland is expected to become an electricity exporter by 2030 due to increasing nuclear and renewable electricity production. It is also planned to use heat pumps and waste heat in heating to a greater extent.

PL

Celem artykułu jest pokazanie sytuacji energetycznej Finlandii po agresji Rosji na Ukrainę oraz zwią zanym z tym faktem wstąpieniem tego kraju do struktur NATO. Sytuacja taka ma miejsce po raz pierwszy w historii i analiza tego zjawiska jest ważnym elementem planowania polityki energetycznej dla innych państw. W artykule pokazano, jak można szybko i skutecznie podejmować decyzje mające wpływ na bez pieczeństwo energetyczne kraju. Finlandia ze względu na swoje położenie geograficzne oraz uwarunkowania historyczne do niedawna była ściśle powiązana gospodarczo ze Związkiem Radzieckim, a następnie z Rosją. Sytuacja ta zmieniła się jednak diametralnie po napaści Rosji na Ukrainę. Spowodowało to zmianę myślenia polityków odpowie dzialnych za bezpieczeństwo, w tym bezpieczeństwo energetyczne. Ze względu na brak zasobów surowców energetycznych oraz w celu dążenia do osiągnięcia neutralno ści klimatycznej, Finlandia sukcesywnie zwiększa udział OZE w swoim miksie energetycznym. Rozwijana jest również energetyka jądrowa stanowiąca jedno z najważniejszych źródeł produkcji energii elektrycznej w tym kraju. W 2021 roku miała 33% udział w całkowitej produkcji energii elektrycznej, a dwie fińskie elektrownie jądrowe mają łączną moc zainstalowaną wynoszącą 4,39 GW. Własna produkcja oraz import z bezpiecznych kierunków to podstawa bezpieczeństwa energetycznego Finlandii, zwłaszcza po wstrzyma niu dostaw energii elektrycznej i gazu z Rosji w maju 2022 roku. Obecnie energia elektryczna importowana jest głównie ze Szwecji, a gaz gazociągiem z Estonii oraz przez trzy małe terminale LNG. Zgodnie z plana mi rządu fińskiego od 2030 roku Finlandia ma się stać eksporterem energii elektrycznej dzięki zwiększaniu produkcji energii elektrycznej z elektrowni jądrowych oraz ze źródeł odnawialnych. Planowane jest też wykorzystywanie w większym zakresie pomp ciepła oraz ciepła odpadowego w ogrzewnictwie.

3

Polityka energetyczna Niemiec i Francji w kontekście energii, ochrony środowiska i niezależności od dostaw surowców

Dawid Leszek, Stręk Żanna, Mika Monika, Ala-Karvia Urszula

Gaz, Woda i Technika Sanitarna

|

2024

|

Nr 3

20--27

PL

W związku z nałożonymi obecnie embargo na wiele towarów i usług z Rosji bezpieczeństwo energetyczne krajów importujących rosyjski gaz, ropę i węgiel jest zagrożone. Dlatego wiele państw członkowskich rozważa zmianę swojej polityki energetycznej, jednak zastanawiające jest, czy jest to możliwe w najbliższej perspektywie. W artykule podjęto próbę zarysowania polityki energetycznej wybranych państw członkowskich UE oraz zaproponowano, w jaki sposób mogą one uniezależnić się od dostaw rosyjskich surowców energetycznych. W opracowaniu jako przykłady w kontekście przyjętych kryteriów wykorzystano Niemcy i Francję. Opierano się na analizie aktów prawnych, rozporządzeń, dokumentów, publikacji rządowych, literatury przedmiotu i źródeł internetowych. W badaniu wykorzystano jakościową i ilościową technikę analizy dokumentów oraz analizę opisową. Między innymi wykazano, że obecnie dążenie do neutralności węglowej nie powinno być jedynym kryterium polityki energetycznej. Polityka energetyczna państwa powinna zapewniać gospodarce narodowej stały dostęp do stosunkowo niedrogich i stale dostępnych źródeł energii, co umożliwi jej rozwój i efektywne funkcjonowanie. Jednocześnie polityka energetyczna powinna optymalizować ślad węglowy i bezpieczeństwo energetyczne (niezależność).

EN

Due to embargoes currently imposed on many goods and services from Russia, the energy security of countries importing Russian gas, oil and coal has been at risk. Therefore, many EU member states are considering a change of their energy policy, but whether this is possible in the short term is thought-provoking. This paper attempts to outline the energy policy of selected EU member states and propose how they can become independent from the supplies of Russian energy commodities. The study uses Germany and France as examples in the context of the adopted criteria. It was based on an analysis of legal acts, regulations, documents, government publications, reference literature and Internet sources. The study made use of the quality technique for the analysis of documents and descriptive analysis. Among other findings, it was demonstrated that, at present, aiming at carbon neutrality should not be the sole criterion for the energy policy. A national energy policy should ensure that the national economy has regular access to relatively inexpensive and permanently available energy sources, which will allow it to develop and operate efficiently. At the same time, the energy policy should optimize the carbon footprint and energy security (independence).

4

Shaping sustainable energy in a circular economy. Case study of EU and Western Bloc countries 2013-2020

Dziekański Paweł, Popławski Łukasz, Sułek Arkadiusz, Mínguez Vera Antonio

Economics and Environment

|

2024

|

No. 2

art. no. 808

EN

The countries must take steps to modernize the energy economy. This is important for countries whose primary energy source structure is based on coal consumption. Energy is a key factor in meeting human needs, including economic activity. The aim of the study is to present and assess the spatial differentiation of energy policies under circular economy conditions at the level of EU countries (including former Eastern Bloc countries). To achieve the objective, a literature analysis, synthetic measures, and statistical analysis were used. Empirical data was collected in spatial terms for EU countries in 2013 and 2020. Research confirms that there is a positive change in the energy policy aspect in EU countries in 2020 compared to 2013. The group with the highest measure of synthetic energy policy included Finland, Sweden, and Austria, while the weakest were Luxembourg and the Eastern Bloc countries of Bulgaria and Poland. The former EU countries are mostly in a better position in terms of energy policy than the Eastern Bloc countries.

PL

Kraje muszą podjąć kroki w celu modernizacji gospodarki energetycznej. Jest to ważne dla krajów, których struktura głównych źródeł energii opiera się na zużyciu węgla. Energia jest kluczowym czynnikiem zaspokajania potrzeb człowieka, w tym działalności gospodarczej. Celem opracowania jest przedstawienie i ocena przestrzennego zróżnicowania polityk energetycznych w warunkach gospodarki o obiegu zamkniętym na poziomie krajów Unii Europejskiej (w tym krajów byłego bloku wschodniego). Do realizacji celu wykorzystano analizę literatury, miary syntetyczne oraz analizę statystyczną. Zebrano dane empiryczne w ujęciu przestrzennym dla krajów UE w latach 2013 i 2020. Badania potwierdzają pozytywną zmianę w aspekcie polityki energetycznej w krajach UE w 2020 roku w porównaniu do 2013 roku. W grupie o najwyższym poziomie syntetycznej polityki energetycznej znalazły się Finlandia, Szwecja i Austria, podczas gdy najsłabsze były Luksemburg oraz kraje bloku wschodniego - Bułgaria i Polska. Kraje byłej UE są w większości w lepszej sytuacji pod względem polityki energetycznej niż kraje bloku wschodniego.

5

Wpływ polityki energetycznej Unii Europejskiej na sektor energetyczny w Polsce (cz. 1.)

Bugajski Wojciech

Budownictwo i Prawo

|

2024

|

R. 27, nr 2

32--34

PL

Celem artykułu jest przedstawienie aktualnych idei, założeń oraz zamierzeń Komisji Europejskiej w odniesieniu do sektora energetycznego w Polsce. W publikacji zastosowana została metoda desk research, obejmująca analizę danych pochodzących ze źródeł publicznych (literatura branżowa oraz internet-webresearch). W pracy przeprowadzono analizę wybranych, proponowanych przez Komisję Europejską, założeń usprawnienia działań w obszarze transformacji segmentu energetycznego w Unii Europejskiej. Artykuł ten jest wstępem do analiz własnych autora. Rozwinięcie tez i poruszanych wątków nastąpi w kolejnych publikacjach.

EN

The purpose of the article is to present the current ideas, assumptions and intentions of the European Commission with regard to the energy sector in Poland. The publication uses a deskresearch method, involving analysis of data from public sources (industry literature and internet-webresearch). The paper analyzes selected, proposed by the European Commission, assumptions for streamlining activities in the area of transformation of the energy segment in the European Union. This article is an introduction to the author’s own analysis. Development of the theses and raised themes will follow in subsequent publications.

6

Renewable energy sources in the EU – current state of usage and import dependency

Stefaniak Łukasz, Małyszko Małgorzata, Jaskóła Wiktoria

Zeszyty Naukowe SGSP / Szkoła Główna Służby Pożarniczej

|

2023

|

Nr 87

19--34

EN

European Union countries consumed in 2020 more energy than they produced themselves. Only its part was obtained from renewable sources (14.4%). Because of this, the Community focuses its activities largely on energy, where it is produced and the level of its consumption. To this purpose, through tools such as EU directives, it obliges Member States to reduce the energy they consume, as well as to increase the share of renewable sources in energy production. The paper analyses the energy and climate targets for the European Union, particularly those for renewables and energy efficiency, for the oncoming years. In addition, the consumption and production of energy from renewable sources of each country was summarized. Only Sweden and Latvia have been shown to consume more than 50% of their energy from renewable sources. On the other hand, about 58% of the EU’s consumed renewable energy in 2020 comes from biofuels and renewable waste. The countries’ dependence on energy imports is also apparent, but that from renewable sources usually does not account for a large share. It has also been shown that sixteen of the twenty-seven countries import more than 50% of their energy needs.

PL

Abstrakt Kraje Unii Europejskiej w 2020 r. zużyły więcej energii niż same wyprodukowały. Natomiast tylko jej część pochodziła ze źródeł odnawialnych (14.4%). W związku z tym Wspólnota swoje działania w dużej mierze koncentruje na energii, miejscach jej wytwarzania i ilości zużycia. W tym celu za pośrednictwem narzędzi, jakimi są m.in. dyrektywy UE zobowiązuje kraje do redukcji zużywanej energii, a także do wzrostu udziału źródeł odnawialnych w jej produkcji. W artykule przeanalizowano cele energetyczno-klimatyczne, w szczególności dotyczące OZE i efektywności energetycznej dla krajów Unii Europejskiej na najbliższe lata. Ponadto zestawiono zużycie oraz produkcję energii pochodzącej ze źródeł odnawialnych poszczególnych krajów. Wykazano, że jedynie Szwecja i Łotwa konsumują więcej niż 50% energii pochodzącej z OZE. Natomiast około 58% skonsumowanej w 2020 r. energii odnawialnej w EU pochodzi z biopaliw i odpadów odnawialnych. Widoczne jest także uzależnienie krajów wchodzących w skład UE od importu energii, lecz ta pochodząca ze źródeł odnawialnych zwykle nie stanowi dużego udziału w energii importowanej. Wykazano również, że 16 z 27 krajów EU importuje ponad 50% swojego zapotrzebowania na energię.

7

Niemiecka polityka energetyczna w kontekście odejścia od węgla

Szczerbowski Radosław

Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN

|

2023

|

nr 111

153--165

PL

Europejski Zielony Ład to jedna z najbardziej kompleksowych strategii Unii Europejskiej w zakresie ochrony środowiska oraz przeciwdziałaniu zmianom klimatycznym. Projekt Europejskiego Zielonego Ładu przyjęty został przez Unię w 2019 roku. Europa do 2050 roku planuje zostać pierwszym kontynentem neutralnym dla klimatu. Zielony Ład jest w swoim założeniu odpowiedzią UE na największy globalny kryzys naszych czasów, jakim są zmiany klimatyczne. Celem jest gospodarka niskoemisyjna, co oznacza fundamentalne zmiany nie tylko w sektorze energetyki, lecz we wszystkich obszarach życia gospodarczego na przestrzeni najbliższych trzydziestu lat. Problem rosnących cen energii elektrycznej dotknął większość krajów Unii Europejskiej. Ma to również ścisły związek z rosnącymi cenami uprawnień do emisji CO2 w systemie ETS. Unijny system handlu emisjami, w swojej idei ma służyć finansowaniu walki ze zmianami klimatycznymi oraz zmniejszeniu emisji gazów cieplarnianych. Podstawą handlu emisjami jest limit emisji gazów cieplarnianych, który z czasem jest obniżany. Ma to sprawić, aby paliwa kopalne były coraz mniej opłacalnym źródłem energii. Ceny uprawnień do emisji najbardziej dotykają gospodarek, w których koszty transformacji energetycznej są najwyższe. Brak przemyślanego podejścia do transformacji energetycznej może spowodować, że koszty energii w najbliższym czasie mogą jeszcze mocniej obciążać portfele obywateli. W referacie przedstawiono porównanie polskiego i niemieckiego sektora energetycznego i możliwy wpływ handlu emisjami na rozwój sektora energetycznego.

EN

The European Green Deal is one of the European Union’s most comprehensive strategies for protecting the environment and tackling climate change. The draft European Green Deal, was adopted by the Union in 2019. Europe plans to become the first climate-neutral continent by 2050. The Green Deal is, at its core, the Union’s response to the biggest global crisis of our time - climate change. The goal is a low-carbon economy, which means fundamental changes not only in the energy sector, but in all areas of economic life over the next thirty years. The problem of rising electricity prices has affected most countries in the European Union. It is also closely related to the rising prices of CO2 emission allowances in the ETS. The EU ETS, in its conception, is intended to finance the fight against climate change and reduce greenhouse gas emissions. The basis of emissions trading is a cap on greenhouse gas emissions, which is lowered over time. This is intended to make fossil fuels an increasingly cost-effective source of energy. Emission allowance prices affect the economies with the highest energy transitioncosts the most. The lack of a thoughtful approach to the energy transition may cause energy costs to weigh even more heavily on citizens’ wallets in the near future. The paper presents a comparison of the Polish and German energy sectors and the possible impact of emissions trading on the development of the energy sector.

8

Perspektywy rozwoju wysokosprawnej kogeneracji w Polsce w świetle pakietu regulacji Fit for 55

Surma Tomasz, Leśniak Artur

Rynek Energii

|

2023

|

Nr 3

31--39

EN

Development prospects for high-efficiency cogeneration in Poland in a scope of the EU regulations fit for 55

9

Portugal’s energy security in the context of moving away from fossil fuels

Olkuski Tadeusz

Polityka Energetyczna

|

2023

|

T. 26, z. 3

65--80

EN

Portugal is a country on the Iberian Peninsula with a population of just over 10 million people. The country has no reserves of energy resources such as oil, natural gas, or coal and is therefore dependent on their imports. Nevertheless, it has no problems ensuring energy security. It imports oil from countries such as Brazil, Nigeria, Saudi Arabia and Angola, and gas from Algeria, Nigeria, the United States of America and Qatar. All imports of crude oil and most imports of petroleum products pass through the two main ports of Sines and Leixões, while gas is imported via the Sines LNG terminal and two cross-border gas pipelines at Campo Maior and Valença do Minho. Coal imports are no longer a problem following the closure of the last coal-fired power plant in 2021. As recently as 2019, fossil fuels accounted for as much as 76% of Portugal’s total primary energy supply, with oil accounting for 43%, but the majority of this demand was consumed by road transport (51%), followed by oil-based industries (16%) and household heating (5%). Now, however, the situation is changing. Hydropower and rapidly developing wind and solar energy account for a large share of electricity generation. By 2030, Portugal plans to commission between 600 and 900 MW of new solar capacity annually. Energy security in Portugal is the responsibility of the government and the relevant ministries. As in many other European countries, there is a clear drive towards decarbonization and measures are being taken to ensure that this process takes place as soon as possible, as is explicitly stated in Portuguese government documents. The analysis presented in this article shows that Portugal, despite lacking significant energy resources, can guarantee its energy security at a high level.

PL

Portugalia jest krajem położonym na Półwyspie Iberyjskim o liczbie mieszkańców nieznacznie przekraczającej 10 milionów. Nie posiada zasobów surowców energetycznych takich jak: ropa naftowa, gaz ziemny, czy też węgiel i dlatego całkowicie jest uzależniona od ich importu. Niemniej jednak kraj ten nie ma problemów z zapewnieniem bezpieczeństwa energetycznego. Ropę naftową sprowadza z takich krajów jak: Brazylia, Nigeria, Arabia Saudyjska czy Angola, a gaz z Algierii, Nigerii, Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej oraz z Kataru. Cały import ropy naftowej i większość importu produktów naftowych przechodzi przez dwa główne porty: Sines i Leixões, natomiast gaz sprowadzany jest przez terminal LNG Sines oraz dwa transgraniczne gazociągi Campo Maior i Valença do Minho. Import węgla przestał być problemem po zamknięciu w 2021 roku ostatniej elektrowni węglowej. Jeszcze w 2019 r. paliwa kopalne stanowiły aż 76% całkowitej podaży energii pierwotnej w Portugalii, w tym na ropę naftową przypadało 43%, ale większość tego zapotrzebowania zużywał transport drogowy (51%), następnie przemysł oparty na ropie (16%) i ogrzewanie budynków (5%). Teraz jednak sytuacja się zmienia. Duży udział w produkcji energii elektrycznej stanowi energetyka wodna oraz coraz szybciej rozwijana energetyka wiatrowa i słoneczna. Do 2030 roku Portugalia planuje oddawanie rocznie do eksploatacji od 600 do 900 MW nowych mocy w energetyce słonecznej. Za bezpieczeństwo energetyczne w Portugalii odpowiada rząd za pośrednictwem odpowiednich ministerstw. Tak jak i w wielu innych krajach europejskich widać wyraźnie, co zresztą jest zapisane wprost w portugalskich dokumentach rządowych, dążenie do dekarbonizacji i podejmowanie takich działań, aby ta dekarbonizacja nastąpiła jak najszybciej. Z przedstawionych w artykule analiz wynika, że Portugalia, pomimo braku znaczących zasobów surowców energetycznych, jest w stanie zagwarantować sobie bezpieczeństwo energetyczne na wysokim poziomie.

10

Zmiana, czy lekka korekta zielonego kursu?

Sikorski Szymon

Nowa Energia

|

2023

|

nr 3

14--17

PL

Polityka energetyczna Unii Europejskiej jest obecnie przedmiotem wielu analiz, wskazujących, że tak silne uzależnienie od dostaw surowców z Rosji oraz półproduktów z Chin było błędne. Działanie takie wydaje się być zgodne z trzecim elementem teorii „czarnego łabędzia” - zwanym "retrospektywną przewidywalnością" [Nassim Taleb „The Black Swan”, 2007] - czyli działaniem, w którym wielu podkreśla: a nie mówiłem? Jednak bardziej zasadnym wydaje się zastosowanie teorii autorstwa Michele Wucker [The Gray Rhino: How to Recognize and Act on the Obvious Dangers We Ignore, 2016]. Według niej „szary nosorożec” - to wysoce prawdopodobne, wpływowe oraz co najważniejsze zaniedbane zagrożenie. Elementem spajającym obie te teorie z sytuacją w Europie staje się fakt systematycznej utraty przewagi technologicznej UE nad resztą świata.

11

Aktualizacja Planu Energetycznego Polski 2040 w świetle dokumentów strategicznych Unii Europejskiej: kierunki, wyzwania i perspektywy

Mrozowski Maciej

Nowa Energia

|

2023

|

nr 5/6

20--24

PL

W obliczu globalnego kryzysu klimatycznego i zobowiązań międzynarodowych związanych z redukcją emisji gazów cieplarnianych, polityka energetyczna stała się jednym z kluczowych obszarów, w których państwa członkowskie Unii Europejskiej muszą podjąć zdecydowane działania. Polska, jako aktywny uczestnik unijnej wspólnoty, nie tylko wpływa na politykę energetyczną regionu, lecz także musi dostosować swoje cele energetyczne do wymagań Wspólnoty Europejskiej.

12

Wpływ rosyjskiej agresji na Ukrainę na politykę RFN

Lipold Patrycja

Kwartalnik Bellona

|

2023

|

Nr 1

15--44

PL

W artykule przeanalizowano decyzje oraz działania rządu niemieckiego podjęte w obliczu pełnoskalowej agresji Federacji Rosyjskiej na Ukrainę oraz przedstawiono wyzwania związane ze zmianą wektorów niemieckiej polityki. Omówiono kwestie dostaw broni na Ukrainę i kształtu przyszłej polityki wobec Chin, a także zmiany w polityce energetycznej oraz migracyjnej. Jako podstawę analizy przyjęto założenie, że agresja Rosji na Ukrainę spowodowała ewolucję polityki RFN zarówno w sferze wewnętrznej (energetyka, migracja), jak i zewnętrznej (polityka wobec Chin, decyzje o militarnym wsparciu Ukrainy). W trakcie badań zastosowano metody jakościowe: analizę przypadków, a także eksplorację pierwotnych i wtórnych dokumentów oraz danych statystycznych. Korzystano z danych pochodzących z niemieckich źródeł rządowych, Federalnego Biura Statystycznego oraz Międzynarodowej Agencji ds. Migracji. Wykorzystano również analizy niemieckich, brytyjskich oraz amerykańskich think tanków.

EN

The article analyses the decisions and actions of the German government taken in the face of the fullscale aggression of the Russian Federation against Ukraine, and presents the challenges associated with changing the vectors of German policy. The issues of arms supplies to Ukraine and the shape of future policy towards China are discussed, as well as changes in energy and migration policy. The analysis is based on the assumption that Russia’s aggression against Ukraine resulted in the evolution of Germany’s policy, both in the internal (energy, migration) and external (policy towards China, decisions on military support for Ukraine) aspect. During the research qualitative methods were used: case studies, exploration of primary and secondary documents, as well as statistical data. Data from German government sources, the Federal Statistical Office and the International Agency for Migration were used. Analyzes of German, British and American think tanks were also applied.

13

Energy Transition Index and World Energy Trilemma Index as an energy transition’s pace measure for policy-making using the example of Poland

Sobvik Bartosz

Energy Policy Studies

|

2023

|

No. 1 (12)

13--20

EN

The monitoring of the energy transition is a complex and complicated process due to its nature, which involves many technical, economic, social and environmental aspects. Thus, it is challenging to create a numerical measure to describe each country's progress in implementing the energy transition. The aim of this article is to characterise the Energy Transition Index and World Energy Trilemma Index, and present their results, together with a discussion of Poland's position in comparison with other countries. The above-mentioned indicators are globally acceptable and reliable measures of the pace and progress of the energy transition. The use of energy transition metrics is a useful tool to facilitate decision-making in the area of energy and climate policy. Nevertheless, it must be stressed policy-making must not rely just on indicators without a deeper understanding of given index and their methodology. The individual context of a country is a key factor to understand the indicator of energy transition's pace, thus the importance of this component of the index should be increased. Poland's position in both rankings is relatively low, especially when compared to countries in the Central-Eastern Europe region. The main reasons for the low ratings are the dependence on coal and the need for decarbonisation, the low share of RES generation and the low flexibility of the electric power system.

14

Rozwojowe szanse ekosystemu wodoru

Wolny-Tomczyk Katarzyna

Energia i Recykling : gospodarka obiegu zamkniętego

|

2023

|

nr 4

PL

Uzyskanie neutralności klimatycznej Europy do 2050 roku m.in. poprzez stymulację gospodarki ma doprowadzić do poprawy stanu zdrowia i jakości życia obywateli, przy jednoczesnym dbaniu o środowisko naturalne. Zbudowanie zrównoważonej gospodarki jest niezwykle istotne i wymaga transformacji polityki energetycznej. Jednym z kluczowych elementów w planie Unii Europejskiej dotyczącym osiągnięcia neutralności klimatycznej jest wodór.

15

Obserwatorium Transformacji Energetycznej (OTE) jako narzędzie wspierania rozwoju społeczno-gospodarczego w Polsce

Lach Łukasz, Kopeć Sławomir, Mus-Frosik Malwina, Faryj Katarzyna

Energetyka Rozproszona

|

2023

|

nr 9

25--33

PL

Transformacja energetyczna to globalny trend, który oprócz niezaprzeczalnych korzyści przynosi również wyzwania, takie jak zapewnienie bezpieczeństwa energetycznego i redukcja ubóstwa energetycznego, realizacja celów klimatycznych czy konieczność odpowiadania na potrzeby zmieniającej się gospodarki. Szczególny wpływ na przebieg tego procesu w Polsce wywarły dodatkowo pandemia COVID-19 oraz agresja zbrojna Rosji na Ukrainę. Zarządzanie transformacją energetyczną leży w kompetencjach instytucji decyzyjnych, które dysponują adekwatnymi instrumentami politycznymi. Szybkie podejmowanie optymalnych decyzji w obszarze energetyki wymaga jednak wsparcia w postaci precyzyjnego aparatu analitycznego oraz wiarygodnych i aktualnych danych. Na opisane potrzeby odpowiada propozycja utworzenia Obserwatorium Transformacji Energetycznej – narzędzia wyposażonego w zaawansowany naukowy aparat badawczy i odpowiednie repozytorium danych. Artykuł przedstawia projekt powstały w celu realizacji tego przedsięwzięcia, który otrzymał finansowanie w ramach konkursu strategicznego programu badań naukowych i prac rozwojowych „Społeczny i gospodarczy rozwój Polski w warunkach globalizujących się rynków” GOSPOSTRATEG organizowanego przez Narodowe Centrum Badań i Rozwoju.

EN

The energy transition is a global trend that brings undeniable benefits but also poses challenges such as ensuring energy security, reducing energy poverty, achieving climate goals, and responding to the needs of a changing economy. The course of this process in Poland has been additionally influenced by the COVID-19 pandemic and Russia’s armed aggression against Ukraine. Managing the energy transition falls within the competence of decision-making institutions equipped with appropriate political instruments. However, making optimal decisions in the energy sector requires support in the form of a precise analytical framework and reliable, up-to-date data. The proposed solution to address these needs is the establishment of the Energy Transition Observatory – a tool equipped with advanced scientific research capabilities and an appropriate data repository. This article describes a project dedicated to implementing this initiative, which received funding as part of the competition of the strategic research and development program “Społeczny i gospodarczy rozwój Polski w warunkach globalizujących się rynków” [“Social and Economic Development of Poland in the Conditions of Globalizing Markets”] (GOSPOSTRATEG) organized by the National Centre for Research and Development.

16

Suspend coal phase-out – keep existing plants in operation and reactivate available capacities, give transition more time

van de Loo Kai

Energetyka

|

2023

|

nr 12

692--705

EN

While there are no fundamental doubts about the direction of the energy transition in Germany – much less the goal of achieving sustainability – the changes in the general circumstances dictating energy policy that have occurred in 2022 give rise to sound arguments in favour of suspending the coal phase-out agreed in Germany. Current law requires the completion of the exit “by no later than 2038”; the coalition agreement of the “traffic light government” expresses the hope that the process will be concluded “ideally as early as 2030.” But in reaction to the “new era” impacting energy policies in Germany and else-where and the acute natural gas emergency, the previously set path for the coal phase-out is already undergoing revision. Now that the use of natural gas as a reliable bridge from fossil fuels to the renewable energy era has proved to be illusory, the coal phase-out schedule should be suspended and modified for the moment. The complete shutdown of coal-fired plants cannot be justified until truly viable alternatives are in place. The disadvantages for climate protection invoked by climate activists would be relatively small, while the energy, raw material and regional economic advantages would be massive.

PL

O ile nie ma zasadniczych wątpliwości co do kierunku transformacji energetycznej w Niemczech - a tym bardziej co do celu, jakim jest osiągnięcii zrównoważonego rozwoju - o tyle zmiany ogólnych uwarunkowań dyktujących politykę energetyczną, jakie nastąpiły w 2022 roku, dają solidne argument za zawieszeniem uzgodnionego w Niemczech wycofywania się z węgla. Obecne prawo wymaga zakończenia wyjścia „nie później niż do 2038 r."; umow; koalicyjna „rządu sygnalizacji świetlnej" wyraża nadzieję, że proces ten zakończy się „idealnie już w 2030 r". Jednak w reakcji na „nową erę" wpływającą n, politykę energetyczną w Niemczech i w innych krajach oraz kryzys związany z gazem ziemnym, wcześniej ustalona ścieżka wycofywania się z węgla jes już poddawana rewizji. Teraz, gdy wykorzystanie gazu ziemnego jako niezawodnego pomostu między paliwami kopalnymi a erą energii odnawialnej okazał' się iluzoryczne, harmonogram wycofywania się z węgla powinien zostać tymczasowo zawieszony i zmodyfikowany. Całkowitego zamknięcia elektrowr węglowych nie można uzasadnić, dopóki nie zostaną wprowadzone naprawdę realne alternatywy. Wady w zakresie ochrony klimatu, na które powołują si aktywiści klimatyczni, byłyby stosunkowo niewielkie, natomiast korzyści w zakresie energii, surowców i regionalnej gospodarki byłyby ogromne.

17

Poland’s energy dependence at the turn of the 21st century

Gomółka Krystyna, Kasprzak Piotr

Economics and Environment

|

2023

|

No. 3

483--507

EN

The following article is an attempt to assess Poland's energy independence in the years 1993-2020. The main aim of the paper is to present Poland's dependence on raw materials from foreign partners - in the field of imports of electricity, natural gas, crude oil, non-renewable energy resources, i.e., hard coal and lignite, and the country's dynamics in the amount of imports. In addition, the aim of the work is to answer research questions pertaining to the level of Poland's energy dependence on foreign sources, countries from which Poland imported energy or energy resources, the structure of imports, as well as the country's energy balance in the period under study. The research methods used in the paper include a descriptive research method, an analysis of Eurostat data as well as the literature review in the field of the subject study. The main results posit that, in the analyzed period, Poland was highly dependent on foreign energy sources, especially in the field of gas and crude oil. What is more, between 1993-2020, a growing diversification of energy resources sources was noted.

PL

Poniższy artykuł jest próbą oceny niezależności energetycznej Polski w latach 1993-2020. Głównym celem artykułu jest przedstawienie uzależnienia Polski od surowców od partnerów zagranicznych – w zakresie importu energii elektrycznej, gazu ziemnego, ropy naftowej, nieodnawialnych surowców energetycznych, tj. węgla kamiennego i brunatnego oraz przedstawienie dynamiki w wielkości importu. Ponadto celem pracy jest odpowiedź na pytania badawcze dotyczące stopnia uzależnienia energetycznego Polski od źródeł zagranicznych, krajów, z których Polska importowała energię lub surowce energetyczne, struktury importu, a także bilansu energetycznego kraju w okresie badanie. Metody zastosowane w pracy obejmują opisową metodę badawczą, analizę danych Eurostatu oraz literaturę przedmiotu. Wśród głównych wniosków należy wymienić, iż w analizowanym okresie Polska była silnie uzależniona od zagranicznych źródeł energii, zwłaszcza w zakresie gazu i ropy naftowej. Co więcej, w latach 1993-2020 odnotowano rosnącą dywersyfikację źródeł surowców energetycznych.

18

Metoda statyczna, dynamiczna czy pomiarowa - jak rzetelnie oceniać efektywność energetyczną budynków?

Bandurski Karol, Amanowicz Łukasz, Cholewa Tomasz

Ciepłownictwo, Ogrzewnictwo, Wentylacja

|

2023

|

T. 54, nr 10

32--37

PL

Charakterystyka energetyczna budynków (ChEB) jest standardem wymiany informacji na temat efektywności energetycznej budynków. Obecnie w Polsce planowana jest modyfikacja metodologii jej wyznaczania. Jedna ze zmian dotyczy rezygnacji z metody zużyciowej określania ChEB oraz wymagania obliczeń dynamicznych dla niektórych typów budynków. W artykule omówiono różnice między trzema podejściami wyznaczania ChEB: zużyciową, obliczeniową statyczną (miesięczną) oraz dynamiczną (godzinową). Odnosząc się do wybranych pozycji literaturowych wykazujemy, że planowane zmiany nie gwarantują wzrostu skuteczności ChEB w polityce energetycznej państwa ani zwiększenia jej dokładności. Jednocześnie sugerujemy, że celowe byłoby podjęcie działań w kierunku integracji metod pomiarowych i obliczeniowych ChEB. Takie podejście ma duży potencjał zwiększenia skuteczności ChEB w komunikacji społecznej, i ma szansę wpłynąć na rzeczywistą efektywność energetyczną budownictwa.

EN

The energy performance of buildings (EPB) is a standard for exchanging information on buildings energy efficiency in society. Currently, Polish government is going to modify the methodology for EPB assesment. One of the changes involves abandoning the measurement method of EPB assessment and requiring dynamic calculations for some types of buildings. The article discusses the differences between the three approaches to EPB assessment: measurement-based, static (monthly) and dynamic (hourly) calculation. Referring to scientific literature, we point out that the planned changes do not guarantee an increase in the effectiveness of the EPB in national energy policy and its accuracy. We suggest that it would be advisable to take steps toward integrating EPB based on both methods: measurments and calculation. This approach has great potential for increasing the effectiveness of EPB in public communication and thus influencing the actual energy efficiency of building stock.

19

The usage of renewable energy sources by countries in the Visegrád Group. Diagnosis and environmental effects

Jonek-Kowalska Izabela, Kurdelski Tomasz

Zeszyty Naukowe. Organizacja i Zarządzanie / Politechnika Śląska

|

2022

|

z. 161

37--51

EN

Purpose: The goal of this article is evaluation and comparative analysis of the usage of renewable energy sources in the countries of the Visegrád Group in the years 2000-2020, in context of the current environmental situation in the European Union, concerning the reduction of CO2 emissions. Design/methodology/approach: The data regarding the creation of renewable energy used in this article is divided into: solar energy, wind energy, biomass and hydroenergy the division, in order to evaluate their usage in the energy mix of the Visegrád Group nations. Furthermore, in the research, the data on CO2 emissions in those countries has been used to measure the effects of the European Union's environment policy. This analysis used: average annual rate of change, trend function, as well as dependency analysis using the Pearson correlation coefficient. Findings: The results of the study suggest, that all of the countries belonging to the Visegrád Group take systemic measures to increase the share of renewable sources in the energy mix (most intensively in Poland). Nonetheless, the countries that reduce CO2 emissions the fastest are the Czech Republic and Slovakia. A smaller amount of success in this area is noted by Hungary. The CO2 emission rate per capita in Poland is maintained on a constant level, which shows ineffectiveness of the actions taken as part of the environmental policy. Research limitations/implications: The main limitation of the study is the usage of simple analytical methods of evaluation, that result from poor quality of available data and the restriction of the environmental effect assessment, which only identifies the correlation of linear relationships between CO2 emissions and the involvement of renewable sources in the energy mix of the studied countries. Practical implications: The results represent a foundation for recommendations to address the energetic policies of the studied countries. They may also serve as an example of the energy mix transformation in growing economies. Social implications: The results point to a low usage of renewable energy in the Visegrád Group and also partly (Poland, Hungary) a small range of the reduction of CO2 emissions per capita, which suggests the need to intensify actions for more efficient energy mix transformations, as well as sustainable development in the studied countries. Originality/value: The authenticity of the study results stems from a comparative analysis of the Visegrád Group's countries energy resource mix. Another advantage of this analysis is its embedding in the context of CO2 emission results.

20

Niemiecka polityka energetyczna w kontekście odejścia od węgla

Szczerbowski Radosław

Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN

|

2022

|

nr 110

87--100

PL

Na całym świecie trwa intensywna modernizacja i przebudowa sektora energetycznego. Niemcy, które przyjęły jeden z najambitniejszych programów transformacji energetycznej spośród wszystkich krajów uprzemysłowionych, należą do liderów tych przemian. Transformacja energetyczna w Niemczech, zwana Energiewende, to wielki plan przekształcenia systemu energetycznego w bardziej efektywny, zasilany głównie przez odnawialne źródła energii. Dzięki tej długoterminowej strategii, która jest realizowana już od wielu lat, planują zasadniczą transformację swojego sektora energetycznego. Niemiecka transformacja energetyczna opiera się w głównej mierze na energetyce wiatrowej i słonecznej. Niemcy są piątą potęgą ekonomiczną na świecie i największą gospodarką w Europie. Narodowa strategia klimatyczna Niemiec została określona również w „Planie działań na rzecz klimatu do 2050 roku” (Klimaschutzplan 2019), który wyznacza długoterminową ścieżkę redukcji emisji w poszczególnych sektorach w ramach Energiewende. W porównaniu z rokiem bazowym 1990 główne cele zakładają redukcję emisji gazów cieplarnianych o co najmniej 40% do 2020 roku, 55% do 2030 roku, 70% do 2040 roku i 80–95% do 2050 roku, kiedy to kraj ma być w większości neutralny pod względem emisji gazów cieplarnianych. Cele te są uzupełnione krótko- i średnioterminowymi celami w zakresie zużycia energii i efektywności energetycznej oraz dostaw energii ze źródeł odnawialnych. Strategię transformacji energetycznej można podsumować trzema celami: redukcja zużycia energii we wszystkich sektorach, wykorzystanie energii odnawialnej wszędzie tam, gdzie ma to sens ekonomiczny i ekologiczny oraz pokrycie pozostałego zapotrzebowania na energię za pomocą energii elektrycznej pochodzącej z odnawialnych źródeł.

EN

The energy sector is undergoing intensive modernization and reconstruction all over the world. Germany, which has adopted one of the most ambitious programs for the Energiewende of all the industrialized countries, is one of the leaders in this transition. Germany’s energy transition, called the Energiewende, is a major plan for transforming the energy system into a more efficient one supplied mainly by renewable energy sources. Thanks to this long-term strategy, which has been implemented for many years, they are planning a fundamental transformation of their energy sector. The German energy transformation is based mainly on wind and solar energy. Germany is the fifth largest economic power in the world and the largest economy in Europe. Germany’s national climate change strategy is defined in the Climate Action Plan 2050, which sets out a longer-term pathway for sector-specific emissions reductions, as part of the Energiewende. Compared with the base year of 1990, the key goals are to achieve at least a 40% cut in greenhouse gas (GHG) emissions by 2020, 55% by 2030, 70% by 2040 and 80–95% by 2050, at which point the country expects to be mostly GHG-neutral. These targets are complemented with short- and medium-term targets for energy consumption and energy efficiency, and renewable energy supply. The energy transition strategy can be summarised by three objectives: reduce energy consumption in all sectors, use renewable energy directly wherever it makes economic and ecological sense and cover the remaining need for energy by renewables-based electricity.