Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Bisfenol A : występowanie w ściekach, zagrożenia dla środowiska i metody usuwania

Zielińska M., Cydzik-Kwiatkowska A., Bernat K., Bułkowska K., Wojnowska-Baryła I.

Technologia Wody

|

2018

|

Nr 6 (62)

64--69

PL

Bisfenol A (BPA) jest identyfikowanym w środowisku od kilkunastu lat związkiem chemicznym, ksenoestrogenem, który, mimo występowania w śladowych stężeniach, negatywnie wpływa na ekosystemy wodne i lądowe. Ze względu na znaczną produkcję BPA na świecie oraz szerokie wykorzystanie w przemyśle, jednym ze źródeł rozprzestrzeniania się BPA w środowisku są ścieki. W pracy opisano występowanie BPA w ściekach, scharakteryzowano metody usuwania oraz zaproponowano zintegrowany układ technologiczny, zapewniający efektywne usuwanie BPA ze ścieków, złożony z reaktora z biomasą unieruchomioną na nośniku oraz reaktora membranowego.

EN

Bisphenol A (BPA) is a chemical compound, xenoestrogen, that is identified in the environment for several years. Despite its presence in trace concentrations, BPA affects aquatic and terrestrial ecosystems. Due to the significant production of BPA in the world and extensive use in the industry, wastewater is one of the sources of the spread of BPA in the environment. The study describes the presence of BPA in wastewater, characterizes disposal methods and proposes an integrated technological system, providing effective BPA removal from wastewater, consisted of a reactor with biomass immobilized on a carrier and a membrane reactor.

2

Start-up of a One-stage Biofilm Reactor for the Removal of Nitrogen from Digester Supernatant in the Partial Nitrification-Anammox Process

Zielińska M., Cydzik-Kwiatkowska A., Bernat K., Zieliński M., Kulikowska D., Wojnowska-Baryła I.

Rocznik Ochrona Środowiska

|

2018

|

Tom 20, cz. 1

241--257

EN

For nitrogen-rich wastewater with a low COD/N ratio, the partial nitrification-Anammox process is considered a promising alternative to conventional nitrification-denitrification, saving energy and additional carbon source. In the Anammox reaction, performed under anoxic conditions by autotrophic bacteria, ammonium and nitrite contribute in equimolar amounts to the formation of dinitrogen gas. Anammox bacteria are characterized by low biomass yield because of their autotrophic growth mode and their high maintenance requirement due to their slow growth rate (doubling time of 10-12 days). In addition, nitrite is a substrate for Anammox on one hand and an inhibitor of Anammox microorganisms at some concentrations on the other hand. Next, inorganic carbon limitation is the limiting factor in the growth of nitrifiers and Anammox bacteria. These are the reasons that one-stage reactors are extremely difficult to start-up. The goal of this study was to determine the effect of bicarbonate addition on the changes in nitrogen forms in the one-stage reactor, biofilm composition and overall reactor performance during the adaptation of non-Anammox biomass to nitrogen-rich wastewater. In this study, a one-stage biofilm batch reactor treated the digester supernatant from the full-scale municipal wastewater treatment plant. In the supernatant, the average concentrations of pollutants were as follows: 320±52 mg COD/L, 413±78 mg TN/L, 328±46 mg NH4-N/L and 97±19 mg TP/L. Aerobic granular sludge from the full-scale municipal wastewater treatment plant operated with simultaneous nitrification and denitrification was used as inoculum. The operational parameters of the reactor were: working volume 3 L, 8-hour cycle, volumetric exchange ratio 50%/cycle. In one-stage reactors, nitrite-oxidizing bacteria (NOB) must be selectively pressured to decrease their activity. Therefore, in this reactor, low dissolved oxygen, about 0.5 mg/L, a pH of about 8.0, and a high temperature, about 35ºC, were maintained. Apart from determining changes in nitrogen profile, fluorescence in situ hybridization technique indicating the changes in the biofilm composition was used as an indicator of adaptation of the microorganisms to high influent nitrogen concentrations. With the bicarbonate/TN ratio in the influent of about 3.5, stable reactor performance was obtained with the final ammonium concentration in the effluent below 10 mg N-NH4/L. Nitrate was the predominant form of nitrogen in the effluent. In this period, the abundance proportion between Anammox bacteria, ammonium-oxidizing bacteria (AOB) and NOB dynamically changed in the biomass. This part of biomass that was suspended in the reactor was characterized by good settling abilities, with the sludge volume index below 50 mL/g MLSS.

PL

Proces częściowej nitryfikacji-Anammox jest obiecującą alternatywą wobec konwencjonalnej nitryfikacji-denitryfikacji do usuwania azotu ze ścieków o wysokim stężeniu związków azotowych i niskim stosunku ChZT/N, skutkującą oszczędnością energii i dodatkowych źródeł węgla organicznego. W procesie Anammox, prowadzonym w warunkach anoksycznych przez bakterie autotroficzne, azot amonowy i azot azotanowy(III) uczestniczą w równoważnych ilościach w powstawaniu azotu cząsteczkowego. Wpracowanie jednostopniowych reaktorów, w których planowane jest prowadzenie częściowej nitryfikacji i Anammox, jest trudne. Z uwagi na niską szybkość autotroficznego wzrostu (czas generacji 10-12 dni), biomasa bakterii Anammox charakteryzuje się niskim przyrostem. Ponadto, azot azotanowy(III) jest substratem do procesu Anammox, jednak w pewnych stężeniach inhibuje proces. Dodatkowo, niedostatek nieorganicznych związków węglowych jest czynnikiem limitującym wzrost tlenowych bakterii utleniających azot amonowy oraz bakterii Anammox. Celem badań było określenie wpływu dozowania do reaktora jednostopniowego wodorowęglanów na występowanie poszczególnych form związków azotowych w ściekach oczyszczonych oraz skład biomasy podczas wpracowania reaktora do oczyszczania ścieków bogatych w azot z wykorzystaniem procesu Anammox. W prezentowanych badaniach, jednostopniowy reaktor porcjowy z błoną biologiczną był wykorzystywany do oczyszczania wód nadosadowych pochodzących z oczyszczalni ścieków komunalnych pracującej w skali technicznej. Stężenia zanieczyszczeń w wodach nadosadowych były następujące: 320±52 mg ChZT/dm3, 413±78 mg Nog/dm3, 328±46 mg NH4-N/dm3 i 97±19 mg Pog/dm3. Reaktor został zaszczepiony tlenowym osadem granulowanym z oczyszczalni ścieków komunalnych pracującej w skali technicznej eksploatowanej z jednoczesną nitryfikacją i denitryfikacją. Parametry eksploatacyjne reaktora badawczego były następujące: objętość robocza 3 dm3, długość cyklu 8 h, stopień wymiany objętościowej 50%. W reaktorach jednostopniowych bakterie utleniające azot azotanowy(III) muszą być poddawane selektywnej presji w celu ograniczenia ich aktywności. Z tego względu w reaktorze eksperymentalnym utrzymywano niskie stężenie tlenu (około 0,5 mg/dm3), pH około 8,0 i wysoką temperaturę (około 35ºC). Wskaźnikiem adaptacji mikroorganizmów do wysokich stężeń azotu w ściekach dopływających były zmiany w profilu związków azotowych w odpływie oraz wyniki uzyskane techniką fluorescencyjnej hybrydyzacji in situ, pozwalającą na określanie liczebności poszczególnych grup mikroorganizmów w biomasie. Stabilną pracę reaktora uzyskano przy stosunku wodorowęglanów do azotu ogólnego w dopływie równym około 3,5; stężenie azotu amonowego w ściekach oczyszczonych nie przekraczało 10 mg/dm3. Główną formą azotu w odpływie był azot azotanowy(V). W okresie wpracowania proporcje między liczebnością w biomasie tlenowych bakterii utleniających azot amonowy i azot azotanowy(III) oraz bakterii Anammox podlegały dynamicznym zmianom. Część biomasy pozostająca w zawieszeniu charakteryzowała się dobrymi właściwościami sedymentacyjnymi; indeks objętościowy osadu wynosił poniżej 50 cm3/g s.m.

3

„Wygodne ”, warzywne dania gotowe w ocenie konsumentów®

Janowicz M., Ciurzyńska A., Zielińska M., Lenart A.

Postępy Techniki Przetwórstwa Spożywczego

|

2018

|

nr 2

38--43

PL

„Żywność wygodna” cieszy się dużą popularnością i nie jest postrzegana jako „zły produkt”, ponieważ rosnąca świadomość konsumentów na ten temat nie pozwala producentom na dobór składników przypadkowych lub złej jakości. Obok rosnącej świadomości konsumenta pojawiają się również trendy żywieniowe, które wynikają z ciągłej zmienności otoczenia, stylu życia, tradycji i zasad religijnych. Najbardziej widoczne obecnie tendencje żywieniowe to coraz bardziej powszechny wegetarianizm, żywność bezglutenowa i ekologiczna. Żywność bezglutenowa stała się popularna poprzez duży odsetek ludzi cierpiących na nietolerancję glutenu, a żywność ekologiczna kojarzy się konsumentowi z naturą i czystą etykietą. Dlatego też zakłady przemysłu spożywczego, aby utrzymać dobrą pozycję na rynku analizują potrzeby konsumenta i starają się im sprostać proponując produkty w nowej formie, po reformulacji smaku, konsystencji, lub w nowym wygodniejszym opakowaniu czy o obniżonej lub podwyższonej zawartości jakiegoś składnika.

EN

“Comfortable food” is very popular and is not seen as a “bad product”, because the growing consumer awareness does not allow manufacturers to choose ingredients random or bad quality. In addition to the growing awareness of the consumer, also nutritional trends appear, as a result of constant variability of the environment and style life, traditions and religious principles. The most popular today nutritional tendencies are: more and more common vegetarianism, gluten-free food and ecological. Gluten-free food has become popular through a large percentage of people suffering from gluten intolerance, whereas organic food is associated by the consumer with nature and a clean label. Therefore, the food industry plants to maintain a good position on market, analyse consumer needs and try to meet them proposing product in a new form, after reformulation of taste, consistency, or in new, more convenient packaging, whether reduced or increased content of some component.

4

Adaptacyjna analiza struktur o złożonym opisie geometrycznym i mechanicznym z wykorzystaniem przejściowych elementów skończonych

Zielińska M., Zboiński G.

Mechanik

|

2018

|

R. 91, nr 7

570--572

PL

Praca dotyczy włączenia przejściowych elementów w adaptacyjną analizę struktur o złożonym opisie mechanicznym i geometrycznym. Artykuł odnosi się do wpływu modyfikacji modelu przejściowego na rozwiązanie numeryczne. Analizowana jest również zdolność do usuwania wewnętrznej warstwy brzegowej oraz efektywność szacowania błędów i procesu adaptacji.

EN

This work concerns inclusion of the transition finite elements in adaptive analysis of structures of complex mechanical and geometrical description. The paper addresses the influence of modifications of the transition model on the numerical solution. The ability to remove the internal boundary layer and the effectivity of error estimation and adaptation are analyzed.

5

Application of an Innovative Ultrasound Disintegrator for Sewage Sludge Conditioning Before Methane Fermentation

Zieliński M., Dębowski M., Krzemieniewski M., Rusanowska P., Zielińska M., Cydzik-Kwiatkowska A., Głowacka-Gil A.

Journal of Ecological Engineering

|

2018

|

Vol. 19, nr 5

240--247

EN

Ultrasonic disintegration is one of the most interesting technologies among all known and described technologies for sewage sludge pre-treatment before the process of methane fermentation. This study was aimed at determining the effects of an innovative ultrasonic string disintegrator used for sewage sludge pre-treatment on the effectiveness of methane fermentation process. In this experiment, we used a device for disintegration of organic substrates, including sewage sludge, with the use ultrasonic waves. Its technical solution is protected by a patent no. P. 391477 – Device for destruction of tissue and cell structures of organic substrate. The volume of biogas produced ranged from 0.194±0.089 dm3/g o.d.m. at loading of 5.0 g o.d.m./dm3 and power of 50 W to 0.315±0.087 dm3/g o.d.m. at loading of 4.0 g o.d.m./dm3 and ultrasounds power of 125 W. The study demonstrated a positive effect of sewage sludge sonication on the percentage content of methane in biogas. Sewage sludge exposure to 125 W ultrasounds increased methane content in biogas to 68.3±2.5 % at tank loading of 3.0 g o.d.m./dm3.

6

Sztuka zapachu

Zielińska M.

Analit

|

2018

|

Nr 5

18

PL

Celem prezentacji będzie omówienie znaczącej roli zapachu w dziejach ludzkości. Zaprezentowana zostanie jego historia sięgająca czasów wielkich cywilizacji starożytnych. Zwrócona zostanie uwaga na ludzi, którzy odegrali ogromną rolę w przemyśle perfumeryjnym. Przedstawiony zostanie również rozkwit masowej produkcji pachnideł. W prezentacji znajdzie się odpowiedź na pytanie: „Dlaczego proces kreowania zapachu porównywany jest do komponowania muzyki, poezji?”. Omówione zostaną również naturalne i syntetyczne składniki wykorzystywane w procesie produkcji perfum. Porównane zostaną obecne metody otrzymywania pachnideł z metodami stosowanymi dawniej. Wyjaśniona zostanie rola ekstrakcji w procesie produkcji perfum. Opisana zostanie sylwetka mistrza perfumiarskiego, tzw. „nosa”. W prezentacji zostanie zwrócona uwaga szereg działań marketingowanych stosowanych w przemyśle perfumeryjnym wyjaśniające dlaczego klienci chcą konkretnego zapachu, nawet przed jego powąchaniem.

7

Konsumpcja pieczywa a substytuty produktowe

Zielińska M.

Przemysł Spożywczy

|

2017

|

T. 71, nr 11

10--13

PL

W artykule przeprowadzono analizę skali produkcji substytutów na rynku żywności i wykazano, jak kosztem substytutów żywności zmniejsza się spożycie pieczywa. Podjęte zagadnienia opracowano na podstawie ogólnych danych statystycznych GUS i wyliczeń własnych oraz wykazu i badania treści literatury – badaniami objęto lata 2013-2016. W badaniach uczestniczyli konsumenci pieczywa i substytutów żywności, czyli osoby pracujące w zawodach wymagających dużego wysiłku fizycznego, młodzież i dzieci, osoby starsze, zwolennicy diet wegańskiej i wegetariańskiej. Do badań zastosowano pieczywo i pozostałe produkty piekarskie oraz ich substytuty. Można zatem przyjąć tezę, że przyswojenie pozytywnych zachowań żywieniowych w dzieciństwie staje się swoistym gwarantem utrzymania zdrowia i dobrej kondycji psychofizycznej aż do późnej starości.

EN

In the present paper, the analysis of the scale of production of the substitutes on the food market was carried out; the decrease of the bread consumption in favour of food substitutes was indicated. The undertaken problems were developed on the grounds of general statistical data of the Main Statistical Bureau (GUS) and own calculations as well as of the list and studies of the available literature – the studies included the period of 2013-2016. The research included the participation of the consumers of the bread and other food substitutes, that is, blue collar workers, teenagers and children and old people who preferred vegan or vegetarian diets. The object of the studies was bread and other baker’s products, and their substitutes. The author of the paper may state that the adoption of positive nutritional behaviours at the young age becomes a specific guarantee of good health and psycho-physical condition until the old age.

8

Problemy adaptacyjnej analizy struktur złożonych z uwzględnieniem elementów przejściowych

Zielińska M., Zboiński G.

Przegląd Mechaniczny

|

2017

|

nr 9

28--31

PL

Niniejsza praca dotyczy problemów, których rozwiązania wymaga adaptacyjna analiza, metodą elementów skończonych, struktur sprężystych o złożonych: kształcie i opisie mechanicznym. Wśród takich problemów wymienić należy uzyskanie ciągłej zmiany warunku płaskiego stanu naprężeń oraz warunku braku wydłużenia prostych normalnych do powierzchni środkowej, pomiędzy obszarami opisanymi teorią trójwymiarową i modelem powłokowym pierwszego rzędu. Do rozwiązywanych problemów efektywności numerycznej należą: zdolność do usuwania wewnętrznej warstwy brzegowej pomiędzy modelami podstawowymi i przejściowymi, a także efektywność: aproksymacji, szacowania błędów i procesu adaptacji w strefach przejściowych.

EN

The present work concerns the problems, which have to be resolved in the case of the finite element adaptive analysis of the elastic structures of complex: mechanical description and geometry. Among such problems one should mention obtainment of the continuous change of the plane stress assumption and the assumption of the lack of elongation of the lines normal to the mid-surface, among the regions described with the three-dimensional theory and the first-order shell theory. Also, the following issues concerning numerical robustness have to be resolved: ability to remove the internal boundary layers between the pure (basic) and transition models, and effectiveness of: hierarchical approximations, error estimation and adaptive process within the transition domains.

9

Modernizacje nowoczesnych pojazdów trakcyjnych

Nawrowski R., Stein Z., Zielińska M.

Poznan University of Technology Academic Journals. Electrical Engineering

|

2017

|

No. 91

335--342

PL

W referacie omówiono aktualne trendy w rozwoju nowoczesnych pojazdów trakcji elektrycznej. Przedmiotem referatu są w szczególności pojazdy przeznaczone do przewozu pasażerskiego w transporcie szynowym, zarówno miejskim jak i dalekobieżnym. W nowoczesnych pojazdach szczególną uwagę zwrócono na napędy asynchroniczne, które wymagają dość złożonych systemów obliczeniowych.

EN

The present paper presents the current trends in the development of modern electric traction vehicles. In particular, the subject of the paper covers vehicles intended for passenger carriage in rail traffic, both the urban one and the long-distance one. In modern vehicles, particular attention is paid to asynchronous drives, which require fairly complex computing systems.

10

Analiza pracy transformatorów SN/NN podczas obciążeń niesymetrycznych

Nawrowski R., Stein Z., Zielińska M.

Poznan University of Technology Academic Journals. Electrical Engineering

|

2017

|

No. 91

323--334

PL

Obciążenia niesymetryczne są przyczyną niesymetrii napięć występujących na zaciskach strony wtórnej transformatorów energetycznych. Niesymetrię napięć charakteryzuje się przede wszystkim przez tzw. stopień niesymetrii napięć, określany przez stosunek składowej symetrycznej kolejności przeciwnej bądź zerowej do składowej kolejności zgodnej. Dopuszczalną wartość stopnia niesymetrii określają przepisy. W referacie przeanalizowano wpływ różnego rodzaju niesymetrii obciążeń na wartość współczynnika niesymetrii. Do analizy wykorzystano program Mathcad.

EN

Asymmetric loads constitute the cause of asymmetries occurring on secondary side terminals of power transformers. Voltage asymmetry is characterised, above all, by the so called degree of voltage asymmetry, determined by the ratio of symmetric negative or zero sequence component to the positive sequence component. The permissible value of the degree of asymmetry is determined by legal regulations. The paper analyses the effect of different types of load asymmetry on the value of asymmetry factor. The Mathcad software was used to carry out the analysis.

11

Wybrane metody wzmacniania ceglanych obiektów zabytkowych

Zielińska M., Rucka M.

Materiały Budowlane

|

2017

|

nr 11

29--30

PL

Wzmacnianie konstrukcji murowych stanowi jedno z najbardziej istotnych przedsięwzięć w dziedzinie utrwalania zabytków. Licznie prowadzone badania potwierdzają, że prawidłowo zaplanowane oraz wykonane wzmocnienie uszkodzonej konstrukcji murowej obiektu zabytkowego pozwala na jego stabilizację i właściwe funkcjonowanie. W artykule zaprezentowano wybrane metody wzmacniania ceglanych konstrukcji obiektów zabytkowych. Przedstawiono techniki wykorzystujące wprowadzanie dodatkowych elementów żelbetowych i stalowych oraz wybrane przykłady zastosowań.

EN

Strengthening of masonry structures is one of the most important undertaking in the field of preservation of historical monuments. Numerous studies confirm that the properly planned and conducted reinforcement of damaged structure allows for its stabilization and enables its proper functioning.This paper presents selected methods used for strengthening of masonry structures in historical buildings. The study focuses on techniques introducing additional reinforced concrete and steel elements. Selected examples of application are presented.

12

Zastosowanie adsorpcji i filtracji membranowej w oczyszczaniu odcieków z ustabilizowanych składowisk odpadów komunalnych

Kulikowska D., Zielińska M.

Laboratorium - Przegląd Ogólnopolski

|

2017

|

nr 5-6

14--19

PL

Nowe regulacje prawne dotyczące gospodarki odpadami komunalnymi ograniczają możliwość składowania odpadów, jednak w Polsce jest to nadal powszechna metoda ich zagospodarowania. W pracy scharakteryzowano odcieki powstające na składowiskach oraz opisano wybrane fizykochemiczne metody ich oczyszczania.

EN

New legal regulations concerning management of municipal waste limit the possibility of waste landfilling, but in Poland it is still a common method of disposal. This study characterizes the leachate produced in landfills and describes some of the physicochemical methods of leachate treatment.

13

Comparative numerical analysis of different strengthening systems of historical brick arches

Zielińska M.

International Journal of Applied Mechanics and Engineering

|

2017

|

Vol. 22, no. 2

483--491

EN

The article presents a comparative numerical analysis of various ways to strengthen historical brick arches. Five ways of strengthening brick arches with steel tie-rods have been proposed. Two of these involve the use of braces wrapped around pillars supporting the arch connected with a tie-rod; the other two ways involve the use of the tie-rods with welded metal sheets of different sizes; the latter involves the use of a tie-rod glued with the use of an epoxy adhesive. The collected data were compared with the reference model of the arch left without any interference. The results make it possible to evaluate the effectiveness of the methods by comparing displacements in the vertical and horizontal direction and stresses. The article indicates the direction of proper planning and design of the arch strengthening in brick structures in historical buildings.

14

Legal Liability Issues for Mining Damages

Zielińska M.

Geomatics and Environmental Engineering

|

2017

|

Vol. 11, no. 2

85--93

PL

Artykuł porusza problematykę związaną z odpowiedzialnością za szkody powstałe na terenach górniczych. Szerzej omówiono kwestie uwarunkowań prawnych, w odniesieniu do obowiązującego w zakresie szkód górniczych ustawodawstwa. Przedstawiono również wybrane aspekty problematyki odszkodowań, które ulegały zmianom na przestrzeni kilku dekad. Dla podsumowania aktualnie obowiązujących procedur ukazano przekrojowo tok dochodzenia roszczeń odszkodowawczych z tytułu szkód górniczych. Dodatkowo wskazano na liczne powiązania prawa geologicznego i górniczego z innymi gałęziami prawa.

EN

This article focuses on issues related to the legal liability for mining damages resulting from mining areas. Widely discussed legal regulations in relation to the field of mining damages legislation. It was also presented chosen aspects of the scope of damages compensation that have changed over several decades. To summarize the current procedures shown sectional course of action claims for compensation for mining damage. Additionally, pointed to the numerous ties of geological and mining law with other branches of law.

15

Organic-matter vitrinite reflectance variability in the Outer Carpathians, Poland : relationship to tectonic evolution

Zielińska M.

Geological Quarterly

|

2017

|

Vol. 61, No. 1

214--226

EN

Random vitrinite reflectance of allochthonous plant material varies throughout all the flysch sedimentary units of the Outer Western Carpathians. The vitrinite reflectance of coalified phytogenic matter is variable even within the same lithostratigraphic unit. There is no clear relationship between random vitrinite reflectance and stratigraphy (age of particular strata) within surface samples. The typical pattern of increasing random reflectance with depth in boreholes is unsettled by Rro “jumps” which occur within folds and overthrusts. However, this study revealed a trend of increasing random vitrinite reflectance from north to south in the area of the Magura Unit. A compressional regime involving phases of uplift and burial, varying from place to place in the flysch basin, was the main factor influencing coalification. The initial maturity of organic matter transported to the marine environment was a secondary factor. A degree of coalification had occurred in the flysch sediments prior to the main stage of fold-and-thrust movements associated with the phase of maximum tectonic subsidence at the end of the Eocene. It is generally assumed that coalified plant material dispersed in sedimentary rocks experienced the same physical and chemical changes as those in larger accumulations of coal. Coalification of phytogenic material coeval with flysch in the Outer Carpathians corresponds to the interval from sub-bituminous to low-medium-rank bituminous coal.

16

Tlenowy osad granulowany jako efektywna technologia usuwania bisfenolu A (BPA)

Cydzik-Kwiatkowska A., Zielińska M., Bernat K., Bułkowska K., Wojnowska-Baryła I.

Gaz, Woda i Technika Sanitarna

|

2017

|

Nr 5

242--244

PL

Jednym z kierunków intensyfikacji biologicznego oczyszczania ścieków w warunkach tlenowych jest wykorzystanie technologii osadu granulowanego. W pracy przedstawiono możliwości wykorzystania reaktorów z tlenowym osadem granulowanym do usuwania ze ścieków mikrozanieczyszczenia endokrynnego, jakim jest bisfenol A (BPA). Uzyskane rezultaty wskazują, że granule tlenowe mają bardzo duży potencjał eliminacji BPA ze ścieków. Wyniki badań mają charakter poznawczy i utylitarny i mogą stanowić podstawę do projektowania układów technologicznych umożliwiających intensyfikację procesów oczyszczania ścieków o wysokiej zawartości bisfenolu A.

EN

One of the directions of intensification of biological wastewater treatment in aerobic conditions is the application of granular sludge. This paper presents the possibilities of using reactors with aerobic granular sludge for removal of an endocrine-disrupting micropollutant - bisphenol A (BPA). It was shown that aerobic granules have a very high potential for elimination of BPA from wastewater. The results of the research have both theoretical and applied aspects and may form the basis for the design of technological systems for efficient treatment of wastewater with high levels of bisphenol A.

17

The impact of food on the growth of clones of Lecane inermis, a potential bulking control agent

Kowalska E., Paturej E., Zielińska M.

Environment Protection Engineering

|

2017

|

Vol. 43, nr 1

49--57

EN

Excessive growth of filamentous bacteria, inducing activated sludge bulking, presents a serious problem in many wastewater treatment plants (WWTPs). The idea of using Lecane inermis rotifers as a tool for controlling the filamentous bacteria density in activated sludge requires developing a method of culturing rotifers at high concentrations. The objective of this work was to determine the effect of two culture media on the growth of three Lecane inermis strains. The growth of rotifers from a single individual (parthenogenetic female) fed the tested culture media was observed for 10 days. The rotifers showed different individual growth, depending on the strain and type of culture medium. The results of the studies suggest that by using the tested culture media, it may be possible to select a Lecane inermis strain with the highest culturing capacity at high density of rotifers in order to inoculate activated sludge with these organisms in wastewater treatment plants.

18

Swelling of EPDM rubbers for oil-well applications as influenced by medium composition and temperature. Part III. Final experiments and conclusions

Zielińska M., Seyger R., Dierkes W. K., Bielinski D., Noordermeer J. W. M.

Elastomery

|

2017

|

T. 21, nr 4

252--265

EN

The paper focusses on time and temperature dependencies of swelling of crosslinked EPDM in three various solvents: o-xylene, cyclooctane and dodecane and their blends at 22 °C, 40 °C or 60 °C, mimicking the conditions in oil-wells. Sorption experiments of solvents in elastomers provide valuable information on the transport characteristics of the polymer composite, i.e. at what rate the liquid diffuses into the polymer matrix. The rates of the solvent swelling of a crosslinked EPDM sample have been measured in 16 organic solvents at various temperatures. The solvents mass uptake changed in order of: cycloalkanes > aromatic hydrocarbons > alkanes. A better way to determine the solubility parameter of the rubber from swelling in a single solvent, is observation of its swelling behaviour in mixtures of different solvents. In a mixture of solvents, with similar and different molar volumes, the respective components are absorbed by the rubber in the same volume concentration ratio as they were mixed. By mixing two solvents with different interactions towards the EPDM-rubber it is possible to shift the average solubility parameter of the mixture closer to the rubber and then get higher solvent mass uptake than for the pure components. The results show that the extents of the swelling for the pure solvents are nearly independent of temperature within the range studied here (20–80 °C), whereas in case of solvent mixtures at higher temperature, the solubility parameter becomes lower for the EPDM rubber. The interaction between rubber and solvent is the most sensitive and valuable parameter, which determines most prominently the swelling ratio. For the three classes of solvents investigated the solubility parameter approach that of the EPDM rubber, the higher their molar volumes, and consequently the degree of swelling increases.

PL

W artykule skupiono się na problemie zależności pęcznienia wulkanizatów EPDM od czasu, w trzech różnych rozpuszczalnikach: o-ksylenie, cyklooktanie i dodekanie lub ich mieszaninach, w temperaturach 22 °C, 40 °C lub 60 °C, naśladując warunki panujące w szybach wiertniczych. Wyniki badań sorpcji rozpuszczalników przez wulkanizaty dostarczają cennych informacji na temat charakteru ich transportu w kompozycie polimerowym, tj. szybkości, z jaką rozpuszczalnik dyfunduje w matrycy polimerowej. Zmierzono szybkości pęcznienia usieciowanych próbek kauczuku EPDM w16 rozpuszczalnikach organicznych, w różnej temperaturze. Wzrost masy próbki następuje w następującym porządku: cykloalkany > węglowodory aromatyczne > alkany. Lepszym, od pęcznienia w jednym roztworze, sposobem oznaczania parametru rozpuszczalności gumy jest obserwacja jej zachowania się w mieszaninie różnych rozpuszczalników. Jeżeli składniki takiej mieszaniny mają taką samą objętość molową, są absorbowane przez gumę w takiej samej proporcji, w jakiej były zmieszane. Natomiast mieszanina dwóch roztworów o różnej objętości molowej pozwala przesunąć średni parametr rozpuszczalności układu w kierunku parametru rozpuszczalności kauczuku EPDM i uzyskać większą wartość pęcznienia równowagowego polimeru w porównaniu z jego pęcznieniem w roztworach składowych. Uzyskane wyniki wskazują, że pęcznienie wulkanizatów w „czystych” rozpuszczalnikach prawie nie zależy od temperatury w badanym zakresie (20–80 °C), natomiast parametr rozpuszczalności kauczuku EPDM w mieszaninie roztworów maleje w podwyższonej temperaturze. Oddziaływania polimer–rozpuszczalnik są najbardziej czułym i ważnym parametrem z punktu widzenia oznaczania szybkości pęcznienia wulkanizatów. Z przeprowadzonych badań EPDM, przy użyciu trzech rodzajów rozpuszczalników wynika, że im większa objętość molowa rozpuszczalnika, tym większy stopień pęcznienia wulkanizatów.

19

The origin of heavy metals and radionuclides accumulated in the soil and biota samples collected in svalbard, near longyearbyen

Kłos A., Ziembik Z., Rajfur M., Dołhańczuk-Śródka A., Bochenek Z., Bjerke J. W., Tømmervik H., Zagajewski B., Ziółkowski D., Jerz D., Zielińska M., Krems P., Godyń P.

Ecological Chemistry and Engineering. S

|

2017

|

Vol. 24, nr 2

223--238

EN

Heavy metals and radioactive compounds are potentially hazardous substances for plants, animals and humans in the Arctic. A good knowledge of the spatial variation of these substances in soil and primary producers, and their sources, is therefore essential. In the samples of lichen Thamnolia vermicularis, Salix polaris and Cassiope tetragona, and the soil samples collected in 2014 in Svalbard near Longyearbyen, the concentrations of the following heavy metals were determined: Mn, Ni, Cu, Zn, Cd, Pb and Hg, as well as the activity concentrations of the following: K-40, Cs-137, Pb-210, Pb-212, Bi-212, Bi-214, Pb-214, Ac-228, Th-231 and U-235 in the soil samples. The differences in the concentrations of the analytes accumulated in the different plant species and soil were studied using statistical methods. Sea aerosol was indicated as the source of Pb, Hg, Cs-137, Pb-210 and Th-231 in the studied area. A relatively high concentration of nickel was determined in the biota samples collected near Longyearbyen, compared to other areas of Svalbard. It was supposed that nickel may be released into the atmosphere as a consequence of the local coal mining around Longyearbyen.

20

Elementary steps in heterogeneous catalysis: The basis for environmental chemistry

Ertl G., Zielińska M., Rajfur M., Wacławek M.

Chemistry-Didactics-Ecology-Metrology

|

2017

|

R. 22, NR 1-2

11--41

EN

Catalysis is an alternative way for reaching an immediate formation of a product, because of a lower energy barrier (between the molecules and the catalysts). Heterogeneous catalysis comprises the acceleration of a chemical reaction through interaction of the molecules involved with the surface of a solid. It is a discipline, which involves all the different aspects of chemistry: inorganic and analytical chemistry in order to characterize the catalysts and the forms of these catalysts. The industrial chemistry puts all these things together to understand the solid chemical handling, chemical reaction and energy engineering and the heat and mass transfer in these catalytic processes. Very often there are more than one, but several products, then the role of the catalyst is not so much related to activity, but to selectivity. The underlying elementary steps can now be investigated down to the atomic scale as will be illustrated mainly with two examples: the oxidation of carbon monoxide (car exhaust catalyst) and the synthesis of ammonia (the basis for nitrogen fertilizer). There is a huge market for the catalysts themselves despite of their high costs. A large fraction is used for petroleum refineries, automotive and industrial cleaning processes. The catalytic processes is a wide field and there are still many problems concerning energy conservation and energy transformation, so there is much to do in the future.

PL

Kataliza stała się obecnie alternatywnym sposobem na natychmiastowe tworzenie produktu chemicznego z uwagi na niższą barierę energetyczną (między cząsteczkami a katalizatorami). Kataliza heterogenna obejmuje przyspieszenie reakcji chemicznej poprzez oddziaływanie cząsteczek związanych z powierzchnią ciała stałego. Jest to dyscyplina, która obejmuje różne aspekty chemii: chemię nieorganiczną i analityczną w celu scharakteryzowania katalizatorów i form tych katalizatorów. Chemia przemysłowa następnie łączy te wszystkie zagadnienia razem, aby zrozumieć chemiczną manipulację ciał stałych, reakcję chemiczną i inżynierię energetyczną oraz przenoszenie ciepła i masy w tych procesach katalitycznych. Bardzo często tworzy się nie jeden, lecz kilka produktów, wtedy rola katalizatora nie jest tak bardzo związana z aktywnością, ale z selektywnością. Podstawowe etapy można teraz zbadać w skali atomowej, co będzie zilustrowane głównie dwoma przykładami: utlenianiem tlenku węgla (katalizator spalin samochodowych) i syntezą amoniaku (podstawa nawozu azotowego). Istnieje ogromny rynek katalizatorów pomimo wysokich ich kosztów. Duża ich część jest stosowana w samochodach, w rafineriach ropy naftowej i przemysłowych procesach czyszczenia. Procesy katalityczne stanowią szeroki obszar badań i nadal istnieją liczne problemy związane z oszczędzaniem i transformacją energii.