Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Protection of the natural environment of cities at various levels of spatial planning in Poland – selected issues

Andrzejewska Anna Katarzyna

Przestrzeń i Forma

|

2025

|

nr 61

95--130

EN

The aim of the article is to compare the principles of environmental protection that prevail at three levels of spatial planning in Poland: central, regional and local. The analyses were conducted based on available literature, including to a large extent the provisions of Polish law, and the author's professional experience in the field of spatial planning. The work is of a review and analytical nature – including comparative nature, taking into account the issues of environmental protection in spatial planning.

PL

Celem artykułu jest porównanie zasad ochrony środowiska przyrodniczego jakie panują na trzech poziomach planowania przestrzennego w Polsce: centralnym, regionalnym i lokalnym. Analizy przeprowadzono w oparciu o dostępną literaturę, w tym w dużej mierze o przepisy polskiego prawa, oraz doświadczenie zawodowe autorki w dziedzinie planowania przestrzennego. Praca ma charakter przeglądowy i analityczny – w tym porównawczy, przy uwzględnieniu problematyki ochrony środowiska przyrodniczego w planowaniu przestrzennym.

2

Zmiany zagospodarowania przestrzennego na obszarze dzielnicy Straconka (miasto Bielsko-Biała) w latach 1998-2022

Kozak Janusz, Nowak Patryk

Polish Journal of Materials and Environmental Engineering

|

2025

|

Vol. 9 (29)

15--22

EN

Land-use change analysis is a key tool for studying the effects of planning and economic-political decisions on land-use. The aim of this study was to identify land-use changes in the Straconka district of Bielsko-Biała (southern Poland) using GIS tools. Historical and contemporary orthophotomaps of study area were analysed. Five land use classes were included: roads, loose buildings, compact buildings, green areas, forest areas. The significant changes in the urbanisation of the once typical village, now an integral district of the city of Bielsko-Biała, were demonstrated. In the period from 1998 to 2022, the area of compact development has clearly increased - from 23.2 to 31.2%. A consequence of the urbanisation development was also an increase in the length of hardened traffic routes - from 21.7 to 35.3 km. Due to the densification of development, the proportion of the area occupied by loose housing decreased. Urbanisation has also resulted in a reduction in the area of green spaces - from 27.4 to 14.6%. These were used as meadows for livestock feed. At present, with few exceptions, they are not used for agriculture. They are often areas of a recreational nature, but are just as often subject to uncontrolled forest succession. Forest areas have slightly increased their share in the spatial development structure of the district - from 46 to 49%. This is the result of both forest recovery and deliberate forest cultivation.

3

Krystyn Olszewski – akolita twórców modernistycznego Miasta Funkcjonalnego. Planowanie przestrzenne powojennej Warszawy, Bagdadu, Singapuru

Zaguła Artur, Woliński Piotr

Builder

|

2025

|

R.29, nr 4

20--24

PL

Przedmiotem opracowania było przebadanie, czy urbanista – Krystyn Olszewski, uczestnicząc w planowaniu przestrzennym miast, realizował doktrynalne założenia modernistycznego ich formatowania. Analizie poddano 3 reprezentatywne przypadki planowania: powojennej Warszawy, Bagdadu i Singapuru, gdzie Olszewski pełnił funkcję głównego projektanta lub kierownika zespołu projektowego. Na podstawie analizy literatury i dokumentów przeprowadzono badania porównawcze, zestawiając 3 wspomniane przypadki i konfrontując je z kryteriami zaczerpniętymi z postulatów Karty Ateńskiej z 1933 r. Stwierdzono, że celem pracy Krystyna Olszewskiego każdorazowo była realizacja zamierzeń urbanistyki modernistycznej tożsamej z wytycznymi stawianymi Miastu Funkcjonalnemu. Badanie wykazało, że pomiędzy planowaniem analizowanych miast, mimo różnic ich: klimatu, kultury, środowiska, zachodzą zasadnicze metodologiczne podobieństwa.

EN

The subject of the study was to examine whether the urban planner – Krystyn Olszewski, participating in urban spatial planning, implemented the doctrinal assumptions of their modernist formatting. The analysis covered 3 representative cases of planning: post-war Warsaw, Baghdad and Singapore, where Olszewski was the Chief Designer or the Head of the Design Team. On the basis of the analysis of literature and documents, comparative research was carried out, comparing the 3 mentioned cases and confronting them with the criteria taken from the postulates of the Athens Charter of 1933. It was stated that the aim of Krystyn Olszewski's work, each time, was to implement the intentions of modernist urban planning identical with the guidelines set for the Functional City. The study results showed that there are fundamental methodological similarities between the planning of the analyzed cities, despite the differences in their climate, culture and environment.

4

Pojęcia określające nieruchomość i jej części w polskim systemie prawnym

Sawarzyński Juliusz

Budownictwo i Prawo

|

2025

|

R. 28, nr 1

8--13

PL

Celem niniejszego artykułu jest przybliżenie problematyki związanej z brakiem jednolitej siatki pojęciowej dotyczącej oznaczenia nieruchomości gruntowych na płaszczyźnie planowania i zagospodarowania przestrzennego oraz prawa budowlanego. Uwaga zwrócona została na brak spójności w komentowanym zakresie pomiędzy postanowieniami wybranych aktów prawnych, przede wszystkim ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym i prawa budowlanego. Bezpieczeństwo uczestników obrotu prawnego, w szczególności inwestorów, wymaga jednoznacznego formułowania powszechnie obowiązujących przepisów. Chaos terminologiczny dotyczący podstawowych pojęć uniemożliwia spełnienie postulatu pewności prawa. Autor przedstawił relacje pomiędzy szeregiem stosowanych przez prawodawcę określeń, do których należą: działka ewidencyjna, działka gruntowa i nieruchomość gruntowa, grunt, działka budowlana. Autor podjął także próbę wysunięcia postulatu de lege ferenda co do omawianego zagadnienia.

EN

The purpose of this article is to present the problems related to the lack of a uniform conceptual grid concerning the designation of landed property at the level of planning and spatial development and construction law. Attention is drawn to the lack of consistency in the commented scope between the provisions of selected legal acts, primarily the Act on planning and spatial development and the Construction Law. The safety of participants in legal transactions, in particular investors, requires unambiguous formulation of universally applicable provisions. The terminological chaos concerning basic concepts makes it impossible to fulfil the postulate of legal certainty. The author presented the relations between a number of terms used by the legislator, which include: registered land plot, land plot and land property, land, building plot. The author has also attempted to put forward a de lege ferenda postulate as to the issue in question.

5

Odstępstwo od przepisów techniczno-budowalnych a teren kolejowy

Pawlik Kazimierz

Budownictwo i Prawo

|

2025

|

R. 28, nr 2

37--39

PL

Realizacja inwestycji budowlanych wymaga m.in. spełnienia szczególnych przepisów zawierających normy techniczno-budowlane dotyczące odległości projektowanego budynku np. od granicy działki. W przypadku inwestycji sąsiadujących z terenami kolejowymi występują szczególne normy odległościowe oraz szczególna procedura pozwalająca właściwym organom samorządu terytorialnego na udzielenia odstępstwa.

EN

The implementation of construction investments requires, among other things, compliance with specific regulations containing technical and construction standards regarding the distance of the planned building, e.g. from the plot boundary. In the case of investments adjacent to railway areas, there are specific distance standards and a special procedure allowing the relevant local government bodies to grant a deviation.

6

Aspects of harmony of the built environment in Petra, Jordan

Abuzaid Ahmad

Zeszyty Naukowe Politechniki Częstochowskiej. Budownictwo

|

2024

|

Z. 30 (180)

7--11

EN

This paper delves into the aspects of harmony of the built environment in Petra, Jordan. The ancient city of Petra demonstrates a profound harmony between the built environment and the natural landscape, making it an exemplary model for sustainable urban design. This study examines the key aspects of this harmony, focusing on architectural integration, cultural symbolism, environmental adaptation, and aesthetic consider ations. Petra’s iconic rock-cut architecture seamlessly blends with the surrounding sandstone cliffs, utilizing natural features to create stable and visually cohesive structures. The sophisticated water management systems reflect the Nabataeans’ adaptation to the arid desert climate, showcasing an innovative approach to resource sustainability. Additionally, the city’s diverse architectural influences, combining Nabataean, Hellenistic, and Roman elements, reflect cultural adaptability and a deep respect for the natural context. Together, these aspects highlight how Petra’s builders achieved a remarkable balance between human creativity and environmental sensitivity, offering enduring lessons in the design of harmonious built environments.

PL

Artykuł dotyczy aspektów harmonii środowiska zbudowanego w Petrze w Jordanii, starożytnym mieście, które prezentuje głęboką harmonię między środowiskiem zabudowanym a naturalnym krajobrazem, co czyni je wzorcowym modelem zrównoważonego projektowania urbanistycznego. W badaniach przeprowadzono analizę kluczowych aspektów tej harmonii, koncentrując się na integracji architektonicznej, symbolice kulturowej, adaptacji środowiskowej i względach estetycznych. Architektura wykutej w skale świątyni Petry płynnie łączy się z otaczającymi ją stromymi zboczami piaskowca, wykorzystując naturalne cechy do tworze nia stabilnych i spójnych wizualnie konstrukcji. Zaawansowane systemy gospodarki wodnej odzwierciedlają adaptację Nabatejczyków do suchego klimatu pustynnego, prezentując innowacyjne podejście do zrówno ważonego rozwoju zasobów naturalnych. Ponadto różnorodne wpływy architektoniczne miasta, łączące elementy nabatejskie, hellenistyczne i rzymskie, odzwierciedlają zdolność adaptacji kulturowej i głęboki szacunek dla środowiska naturalnego. Wszystkie te aspekty pokazują, w jaki sposób budowniczowie Petry osiągnęli niezwykłą równowagę między ludzką kreatywnością a wrażliwością na środowisko naturalne, dając nieprzemijającą lekcję projektowania harmonijnych środowisk budowlanych.

7

Wpływ dostępności do miejskiego transportu zbiorowego na zachowania transportowe mieszkańców zespołu osiedli Płaszów i Zabłocie w Krakowie - część I

Tyranowski Szymon, Bryniarska Zofia

Transport Miejski i Regionalny

|

2024

|

nr 10

10--22

PL

Dostępność do miejskiego transportu zbiorowego jest dziś powszechnie pożądaną cechą wśród mieszkańców dużych miast. Wynika to z wpływu, jaki ma ona na jakość życia mieszkańców oraz na rozwój gospodarczy. Dlatego kluczowym jest zapewnienie odpowiedniej bliskości transportu zbiorowego względem miejsca zamieszkania, ponieważ może ona mieć wpływ na wybór środka transportu. W pierwszej części artykułu dokonano przeglądu opracowań dotyczących dostępności transportowej oraz zachowań transportowych, co pozwoliło na przedstawienie procesu kształtowania się definicji dostępności transportowej. Następnie na podstawie dostępnych danych i narzędzi GIS przedstawiono analizę obecnego stanu dostępności transportowej zespołu osiedli Płaszów i Zabłocie w Krakowie. W drugiej części (TMiR nr 11/12) przedstawiono wyniki badania eksperckiego i badań sondażowych. W badaniach eksperckich wykorzystano metody wskaźnikowe, służące ocenie dostępności transportowej, metodę izochronową i analizę czasów przejazdów różnymi środkami transportu i badania wypływu dostępności transportowej na zachowania transportowe. Następnie przedstawiono wyniki badań ankietowych wraz z ich analizą i szczegółowym omówieniem.

EN

Access to public transport is a commonly desired feature among residents of large cities today. This is due to the impact it has on the quality of life of residents and economic development. Therefore, it is crucial to ensure the appropriate proximity of public transport to the place of residence because it can affect the choice of means of transport. The first part of the article reviews studies on transport accessibility and transport behaviour, which allowed for the presentation of the process of shaping the definition of transport accessibility. Then, based on available data and GIS tools, an analysis of the current state of transport accessibility of the Płaszów and Zabłocie housing estates in Kraków is presented. The second part (TMiR No. 11/12 presents the results of the expert study and survey research. The expert studies used indicator methods to assess transport accessibility, the isochrone method and analysis of travel times by various means of transport and studies on the impact of transport accessibility on transport behaviour. Then, the results of the survey studies are presented along with their analysis and detailed discussion.

8

Realizacja idei miasta 15-minutowego na przykładzie obszaru Salomea-Okęcie Zachód w Warszawie

Ptak Gabriela, Banet Krystian

Transport Miejski i Regionalny

|

2024

|

nr 2

19--27

PL

Osiedlanie się na różnych obszarach spowodowało rozwój transportu i przemieszczanie się ludności na coraz dalsze odległości. Było to impulsem do rozwoju między innymi transportu zbiorowego. W niniejszym artykule wskazano dobre praktyki zrównoważonej polityki transportowej. Omówiono wpływ koncepcji zrównoważonego rozwoju na transport w miastach na przykładzie osiedla Western Harbor w Malmö oraz koncepcję miasta 15-minutowego na przykładzie Portland. Następnie dokonano analizy stanu istniejącego zagospodarowania przestrzennego oraz stanu istniejącego systemu transportowego obszaru Salomea-Okęcie Zachód w Warszawie. Używając izolinii (ekwidystant) jako metody określania dostępności transportu zbiorowego, oceniono obecny stan dostępności na analizowanym obszarze. Przeanalizowano również dokumenty planistyczne pod kątem funkcjonalnym i transportowym. Aby uwzględnić aktualne potrzeby mieszkańców, przeprowadzono ankietę na temat transportu pasażerskiego i przedstawiono jej wyniki. W artykule opisano zaprojektowane zmiany w zagospodarowaniu przestrzennym oraz obsłudze transportowej na obszarze Salomea-Okęcie Zachód w Warszawie, które wpłyną na zrównoważenie mobilności mieszkańców obszaru i osób go odwiedzających, a także zmiany, które poprawią jakość życia mieszkańców zgodnie z ich potrzebami. Zaproponowano zwiększenie przestrzeni mieszkaniowej oraz zapewnienie mieszańcom dostępu do podstawowych usług w granicach 15 minut dojścia. W projektach zadbano także o to, by zwiększyć powierzchnię biologicznie czynną. Wskazane rozwiązania transportowe mają na celu zaspokojenie takich potrzeb komunikacyjnych mieszkańców, które mogą wpłynąć na ich wybór środka transportu w celu podróży. W związku z powyższym przewidziano linię autobusową wewnątrz obszaru, która znacznie zwiększyła dostępność do transportu publicznego na całym terenie. Wprowadzone zmiany mogą podnieść jakość życia mieszkańców, kreując samowystarczalność obszaru. Rozwój transportu zbiorowego, poprawa dostępności transportowej i uwzględnienie faktycznych potrzeb mieszkańców umożliwia zmianę zachowań komunikacyjnych użytkowników.

EN

The settlement of people in different areas has led to the development of transport and the movement of people over increasingly long distances. This has been the impetus for the development of - among other things - public transport. This article identifies good practices of sustainable transport policy. The impact of the sustainability concept on urban transport is discussed using the example of the Western Harbor development in Malmö and the 15-minute city concept using the example of Portland. This was followed by an analysis of the state of existing land use and the state of the existing transport system of the Salomea-Okęcie Zachód area in Warsaw. Using isolines (equidistant) as a method of determining public transport accessibility, the current state of accessibility in the analysed area was assessed. Planning documents were also analysed from a functional and transport perspective. In order to take into account the current needs of the residents, a passenger transport survey was carried out and its results are presented. This article describes the designed changes in land use and transport services in the SalomeaOkęcie Zachód area of Warsaw, which will balance the mobility of the area’s residents and visitors, as well as changes that will improve the quality of life for residents according to their needs. It has been proposed to increase residential space and ensure that residents have access to basic services within a 15-minute walk. Care has also been taken in the designs to increase the biologically active area. The indicated transport solutions aim to meet such transport needs of the residents that may influence their choice of mode of transport for travel. Accordingly, a bus line was provided within the area, which significantly increased accessibility to public transport throughout the area. The changes introduced can enhance the quality of life of the residents, creating self-sufficiency in the area. The development of public transport, the improvement of transport accessibility and the consideration of the actual needs of the inhabitants make it possible to change the transport behaviour of the users.

9

Urban development ethics in the light of professor Zbigniew K. Zuziak’s research and body of work

Ogrodnik Daniel

Teka Komisji Urbanistyki i Architektury Oddział PAN w Krakowie

|

2024

|

T. 52

347--366

EN

Professor Zbigniew K. Zuziak, who unexpectedly passed away in April 2023, was an eminent scholar, urbanist, and architect actively involved in the development of Kraków, open to the views of others and constantly seeking the essence of the phenomena that he studied. He engaged in discussions on a variety of issues within the realms of architecture, urban planning, and spatial planning in the context of humanities and economics, aiming to enrich the art of city building. Particularly significant in the Professor’s approach was the precise definition of concepts, naming of phenomena, and expression of ideas, which he considered crucial for the development of both professional scientific and practical workshops. Professor Zuziak addressed challenges related to the construction of urban form, including its aesthetic and ethical aspects. Drawing inspiration from philosophical currents that define beauty in ethical terms as moral beauty, he outlined the challenge of balancing conflicting interests and seeking new relationships between communities and individuals, as well as between culture and nature. In this article, the author attempts to outline the issues of ethical city development based on themes derived from the rich legacy of his Master. The results of reflections on the works of Professor Z. Zuziak were presented in the context of the current state of research. The findings were systematized in three thematic areas, outlining the framework for ethical urban development. Conclusions summarize the author’s exploration of the Professor’s main arguments and messages

PL

Profesor Zbigniew K. Zuziak, który zmarł niespodziewanie w kwietniu 2023 roku, był wybitnym uczonym, urbanistą i architektem zaangażowanym w sprawy rozwoju Krakowa, otwartym na poglądy innych i stale poszukującym istoty badanych zjawisk. Prowadził rozważania różnorodnych zagadnień na płaszczyźnie architektury, urbanistyki i planowania przestrzennego w kontekście nauk humanistycznych i ekonomicznych, starając się wzbogacać sztukę budowania miast. Szczególnie ważne w podejściu Profesora było precyzyjne definiowanie pojęć, nazywanie zjawisk, wyrażanie idei, które traktował jako kluczowe dla rozwoju profesjonalnego warsztatu naukowego i praktycznego. Profesor Zuziak zajmował się problemami budowania formy urbanistycznej, w tym estetycznymi i etycznymi aspektami jej rozwoju. Nawiązywał do nurtów filozofii definiujących piękno w kategoriach etycznych - jako piękno moralne. W tym kontekście nakreślił wyzwanie, jakim będzie równoważenie sprzecznych interesów i poszukiwanie nowych relacji pomiędzy społecznością i pojedynczym człowiekiem oraz kulturą i naturą. W niniejszym artykule autor przedstawia próbę zarysowania problematyki etycznego rozwoju miasta w świetle wątków zaczerpniętych z bogatego dorobku swojego Mistrza. Na tle stanu badań zaprezentowano efekty rozważań nad pracami Prof. Zuziaka. Wyniki usystematyzowano w trzech obszarach tematycznych definiując ramy etycznego rozwoju urbanistycznego. Wnioski podsumowują poszukiwania autora dotyczące głównych tez i przesłania Profesora.

10

Professor Zygmunt Ziobrowski: life dedicated to space

Łasocha Marceli, Jaśkiewicz Magdalena, Kuzianik Robert

Teka Komisji Urbanistyki i Architektury Oddział PAN w Krakowie

|

2024

|

T. 52

387--410

EN

This paper aims to consolidate the achievements of Professor Zygmunt Ziobrowski, an authority figure in the field of spatial planning and urban planning. His career covered the period from 1959 to 2023. During this time, heengaged in design, research and organizational work. As the Director and Chief Designer of the Institute of Urban Development, he was the author of numerous development plans and studies, each of which was characterized by a well-thought-out methodology and original spatial concepts. He also found time to be active in institutions dealing with space and the environment on a national and international scale. He was the winner of many awards and competitions. His clear and uncompromising views and the extraordinary politeness and decorum with which he was able to defend them earned him universal respect.

PL

Artykuł poświęcony jest utrwaleniu twórczych dokonań prof. dra hab. arch. Zygmunta Ziobrowskiego, autorytetu z zakresu planowania przestrzennego i urbanistyki. Jego aktywna działalność obejmowała okres od 1959 do 2023 roku. W tym czasie prowadził działalność projektową, naukową i organizacyjną. Jako dyrektor i główny projektant Instytutu Rozwoju Miast był autorem licznych planów zagospodarowania i studiów, z których każde charakteryzowało się przemyślaną metodologią oraz oryginalnymi koncepcjami przestrzennymi. Aktywnie działał także w instytucjach zajmujących się przestrzenią i środowiskiem w skali krajowej i międzynarodowej. Był laureatem wielu nagród. Jasne i bezkompromisowe poglądy oraz niezwykła kultura osobista, z jaką potrafił ich bronić, zaskarbiły mu powszechny szacunek.

11

Land use and agricultural plans as a tool for comprehensive implementation of spatial planning regulations for rural areas - A case study of Różan commune in Poland

Bielska Anna, Załęski Przemysław, Mroczkowski Robert

Reports on Geodesy and Geoinformatics

|

2024

|

Vol. 118

109--126

EN

This paper emphasizes the importance of land use and agricultural plans in the spatial development of rural areas. The management of rural areas is one of the most important areas of action of the European Union. Planning and implementing a policy aimed at sustainable and multifunctional rural development is a major challenge for the Member States and their regions, as it involves numerous spatial changes. The Polish spatial planning policy lacks documents comprehensively regulating the management and shaping of rural areas, which is a factor that hinders their proper development. This necessitates the development of land use and agricultural plans which outline several solutions (land use and agricultural activities) to facilitate comprehensive management of rural areas. However, since there are no legal regulations in this area, they are not mandatory and therefore not widely adopted. This paper aims to set the objectives for a land use and agricultural plan for rural areas of the Różan commune, the implementation of which will aim at multifunctional and sustainable development of rural areas. The proposed indications will have a positive impact on the development of agriculture and non-agricultural functions, improvement of living and working conditions in the countryside, and protection of the natural environment in the commune. Due to the wide scope of spatial work included in the land use and agricultural plan, it is stated that this document can be used as an effective tool supporting comprehensive spatial planning in rural areas, significantly supporting the implementation of the provisions of local spatial development plans and other schemes. Comprehensive land consolidation is a special type of land use and agricultural activities, which brings multifaceted benefits.

12

Wybrane instrumenty ekonomiczne ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym

Harat Andrzej, Żabińska-Herma Aneta

Polish Journal of Materials and Environmental Engineering

|

2024

|

Vol. 8 (28)

15--24

EN

The principle of municipal planning independence has various consequences. One of the most important, from a practical point of view, are the economic consequences presented in the article, related either to a decrease or increase in the value of real estate that is covered by the adopted or modified local development plan. As a consequence of introducing the discussed legal instruments into the legal system, the commune, as a local government unit, incurs or obtains economic benefits related to the adopted planning regulations. From a procedural point of view, these receivables are of different nature. In the case of planning compensation due to the owner of a property caused by a reduction in its value, its civil law nature is noticeable. This fact is confirmed in particular by the procedure for pursuing a claim by the entitled person by filing a lawsuit in a common court. On the other hand, the planning fee related to the increase in the value of the property, following the adoption of a planning resolution by the Commune Council, should be considered a benefit of a public law nature, falling within the jurisdiction of the administrative courts. This fee is collected by the commune in the event of substantive legal conditions specified in the Spatial Planning and Development Act. The indicated legal solutions should be considered an important element of the legal order. There is no doubt that the actions of the commune, undertaken within the limits of the statutory authorization and relating to determining the method of real estate development, have a significant impact on the value of the real estate.

13

Środowiskowo-prawne aspekty planowania przestrzennego na terenach górniczych

Harat Andrzej, Jaguś Andrzej

Polish Journal of Materials and Environmental Engineering

|

2024

|

Vol. 7 (27)

43--55

EN

The environmental and legal aspects of spatial planning in mining areas presented in this work should be considered important, especially in the region of the Upper Silesian Coal Basin, where mining has been carried out since the 17th century until present. Such a long period of mining activity, characterized by a particularly negative impact on the environment, has led to a number of adverse consequences for buildings and other infrastructure facilities. There-fore, it became necessary to develop and implement legal instruments aimed at reducing the negative influence of mining works on the environment. An important tool for achieving the indicated objectives is a forecast on the negative impact of mining works on land surface, which should be submitted by the mining entrepreneur as part of a deposit development plan. The negative impact of mining works on land surface usually results in land depression and defor-mation as well as the loss of its continuity, accompanied by the formation of cracks and faults. After the information submitted by the entrepreneur has been verified by the District Mining Office, it becomes one of the most important elements of the licence decision as it results in designating mining areas and so-called protective pillars. Interestingly, the currently appli-cable Geological and Mining Law of June 9, 2011, unlike the previously applicable regulation of February 4, 1994, does not impose a legal obligation to prepare local development plans for mining areas. It seems, however, that in the event such areas exist, their purpose and land development methods should be determined in the form of a local legal act despite the lack of a statutory requirement. This solution enables introducing restrictions on property develop-ment and, consequently, makes it possible to reduce mining damage.

14

Multi-criteria GIS analysis in urban area revitalization

Dąbrowska Weronika, Biłozor Andrzej

GIS Odyssey Journal

|

2024

|

Vol. 4, no. 2

117--131

EN

This study presents a procedure for identifying problem areas that could be considered in the urban revitalization program. The research was conducted in ESRI's ArcGIS Pro software using Geoprocessing tools. The aim of this study is to utilize multi- criteria GIS analysis in the process of urban area revitalization. In selecting the study area, in this case, the city of Wrocław, both its characteristics and the availability of geospatial information were taken into account. Four main indicators, described by 11 negative factors, were adopted for the GIS analysis of urban revitalization: social phenomena (personal and public safety, the number of individuals subject to "blue card" procedures per 1,000 inhabitants, the number of crimes per 1,000 inhabitants, the number of individuals receiving social assistance due to poverty per 1,000 inhabitants), economic factors (deficit of bridging capital, overall unemployment rate, level of economic wealth), environmental factors (noise in decibels), and functional-spatial factors (spatial distribution of public transport stops, spatial distribution of green areas, spatial distribution of access to services). As a result of the analysis conducted in the urban area, neighborhoods were identified that should be included in the revitalization process.

15

The development of flood zones

Szewczyk Robert

Geomatics, Landmanagement and Landscape

|

2024

|

no. 2

153--162

EN

As cities develop, more and more areas are occupied by buildings and transportation infrastructure. It is only natural that urban development requires the creation of recreational infrastructure for city residents. Recreational infrastructure is essential for the proper functioning of city dwellers. Providing land for such infrastructure falls under the responsibility of local authorities. However, acquiring such land in large cities is very expensive. Therefore, areas with development restrictions become a natural space for recreational facilities. For this reason, the use of river valleys has been studied. These areas are currently used as floodplains in case of floods. The presented analyses were carried out for the city of Sandomierz. It is one of the oldest cities in Poland. The unique character of this city attracts many tourists each year. Most tourist attractions are located near the Old Town. The Old Town of Sandomierz is situated on the banks of the Vistula River. The Vistula River is the largest river in Poland. During floods it swells and the water overflows its bed. in order to protect residents from flooding, flood zones are designated, and flood embankments are constructed. Floodplains in this area occupy a significant part of the city. The research involved both geospatial and legal documentation analyses of this area. The paper proposes alternative ways of using these areas, taking into account the interests of city residents, municipal authorities, the natural environment, and institutions dealing with flood protection.

16

Purpose change of a selected area – multi-criteria analysis with formal and legal procedure

Bołtryk Piotr, Ogrodnik Karolina

Economics and Environment

|

2024

|

No. 3

art. no. 1037

EN

The priority goal of this article is performing a multi-criteria analysis of the development method for a selected area, along with the characteristics of the main stages of formal and legal procedures related to changing the purpose of such an area. The theoretical part reviews the literature on the multi-criteria decision support in the field of area development planning. In addition, an analysis of the selected legal regulations is made. Then, based on the example of an area located in the suburban zone of Białystok, a multi-criteria analysis is developed using selected MCDM/MCDA methods: Fuzzy AHP and PROMETHEE. The approach proposed in this paper is addressed both to entities responsible for area development planning, as well as to individual investors.

PL

Priorytetowym celem artykułu jest analiza wielokryterialna sposobu zagospodarowania wybranego terenu wraz z charakterystyką głównych etapów procedury formalnoprawnej związanej ze zmianą przeznaczenia tego terenu. W części teoretycznej dokonano przeglądu literatury z zakresu wielokryterialnego wspomagania decyzji w planowaniu przestrzennym. Ponadto, dokonano analizy wybranych przepisów prawa. Następnie, na przykładzie terenu zlokalizowanego w strefie podmiejskiej Białegostoku, opracowano analizę wielokryterialną przy użyciu wybranych metod MCDM/MCDA: Fuzzy AHP oraz PROME-THEE. Zaproponowane w niniejszej pracy podejście kierowane jest zarówno do jednostek odpowiedzialnych za planowanie przestrzenne, jak również do indywidualnych inwestorów.

17

Exploring the architectural and spatial potential of wine culture. A systematic literature review

Jasiak Adriana

Economics and Environment

|

2024

|

No. 3

art. no. 878

EN

This article presents the results of a systematic review of the Scopus bibliographic database, during which the state of knowledge on wine architecture and urban planning accompanying vineyards was examined in light of the contemporary development of enotourism. In the 2020s, global interest in enotourism has grown, accompanied by the revival and development of wine culture. The aim of the research was to identify and verify sources of literature contributing to disciplinary knowledge on wine architecture and accompanying urban planning in light of the contemporary development of enotourism, as well as to classify the thematic literature. Based on bibliometric analysis using the VOSviewer software, thematic groups of publications were identified. The topic is an attempt to find current directions for the research concentration to match the emerging wine-related architecture.

PL

Niniejszy artykuł przedstawia wyniki systematycznego przeglądu bazy danych bibliograficznych Scopus, podczas którego zbadano stan wiedzy na temat architektury winiarskiej i urbanistyki towarzyszącej winnicom wobec współczesnego rozwoju enoturystyki. W drugiej dekadzie XXI wieku wzrosło globalne zainteresowanie enoturystyką, czemu towarzyszy odrodzenie i rozwój kultury winiarskiej. Celem badań była identyfikacja oraz weryfikacja źródeł wnoszących wkład do wiedzy dyscyplinarnej na temat architektury winiarskiej i zagospodarowania przestrzennego towarzyszącego winnicom w świetle współczesnego rozwoju turystyki winiarskiej, a także klasyfikacja tematyczna literatury. Na podstawie analizy bibliometrycznej z wykorzystaniem oprogramowania VOSviewer wyodrębniono grupy tematyczne publikacji. Zainteresowanie tematem jest próbą odszukania aktualnych kierunków koncentracji badań umożliwiających dopasowanie powstającej architektury winiarskiej.

18

The new education space through the eyes of users and designers

Hrehorowicz-Gaber Hanna, Blazy Rafał, Hrehorowicz-Nowak Alicja, Błachut Jakub, Łysień Mariusz, Ciepiela Agnieszka, Dudek Jakub, Lewandowski Felicjan, Hładki Wiktor

Czasopismo Inżynierii Lądowej, Środowiska i Architektury / Journal of Civil Engineering, Environment and Architecture

|

2024

|

Vol. 71

33--45

EN

The space in which young people learn undoubtedly has an impact on the quality and effectiveness of learning. Following this lead, the project team, supported by participatory activities, created the concept of a modular mobile classroom that responds to contemporary environmental and social challenges.

19

Modele struktury funkcjonalno-przestrzennej w zintegrowanych strategiach rozwoju

Kafka Krzysztof

Builder

|

2024

|

R.28, nr 3

20--21

PL

Celem artykułu jest wskazanie obszarów badawczych, których przedmiotem będą modele struktury funkcjonalno-przestrzennej. Pojęcie takiego modelu jest od dawna znane zarówno w teorii, jak i w praktyce planowania przestrzennego. Dotyczy to zarówno doświadczeń polskich, jak i europejskich. Model taki jest rozumiany z reguły jako zilustrowanie rozmieszczenia w przestrzeni pewnych terenów o określonych funkcjach. Takie rozumienie modelu leży u podstaw teorii planowania przestrzennego. Każdy plan zagospodarowania przestrzennego jest w pewnym sensie takim właśnie modelem. Mimo tego w polskim systemie planistycznym od czasów transformacji ustrojowej w połowie lat 90. jest to pojęcie bardzo rzadko używane. W chwili obecnej model taki został wprowadzony jako wymagalny element zintegrowanych strategii rozwoju gmin. Pojęcie modelu wymaga więc ponownego zdefiniowania, uwzględniającego zmieniające się otoczenie prawne oraz nowe podstawy teoretyczne. W dyskusji nad tym problemem należy uwzględnić teorię oraz doświadczenia wypracowane oraz zebrane zarówno na gruncie praktyk planowania przestrzennego, jak i strategicznego. Przeprowadzenie koniecznych badań wymagać będzie zastosowania metod analizy porównawczej obejmującej jak najszerszy zakres modeli. Wnioski z tych badań mogą być cennym wkładem do praktyki planowania.

EN

The aim of the article is to indicate the research areas that will focus on models of functional and spatial structure. The concept of such a model has been known both in the theory and practice of spatial planning for a long time. This applies to both Polish and European experiences. Such a model is usually understood as illustrating the spatial distribution of certain areas with specific functions. This understanding of the model has been at the heart of spatial planning theory, practically since its beginnings. In a sense, every zoning plan is such a model. Despite this, in the Polish planning system since the political transformation, in the mid-1990s, this term has been very rarely used. At present, the need to create such a model has been introduced as a required element of integrated municipal development strategies. The concept of a model now needs to be redefined, taking into account the changing legal environment and new theoretical foundations and needs. The discussion on this problem should take into account the theory and experience developed and gathered in both spatial and strategic planning practices. Carrying out the necessary research will require the use of comparative analysis methods covering the widest possible range of models. The conclusions of this research can be a valuable contribution to the practice of spatial planning.

20

Funkcjonowanie urban labów w polskich miastach – perspektywa wykorzystania koncepcji jako narzędzia z zakresu zarządzania przestrzenią

Malicka-Skrzek Sara

Builder

|

2024

|

R.28, nr 8

2--7

PL

Niniejszy artykuł przedstawia sposoby działania urban labów w warunkach polskich. Na podstawie metody studium przypadków opisano cztery polskie urban laby w celu zbadania, czy i w jakim zakresie podejmują się zadań z obszaru zarządzania przestrzenią – by odpowiedzieć na pytanie, czy koncepcja urban lab może być wykorzystana jako narzędzie do deliberacyjnego współplanowania przestrzennego. We wstępie przybliżono powiązania koncepcji urban lab z ideą smart city i z założeniami zrównoważonego rozwoju miast. Wyjaśniono związek nowelizacji ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym ze zwiększoną potrzebą poszukiwania nowych form włączania różnych grup uczestników planowania przestrzennego do współzarządzania przestrzenią miasta. Przedstawiono znaczenie deliberacyjnego planowania przestrzennego i wyartykułowano wymagania odnośnie do narzędzia do tego służącego. Następnie przeglądowo przedstawiono koncepcję urban labu i omówiono zakresy działania, w tym zarządzanie przestrzenią. Kolejnym krokiem było syntetyczne przedstawienie wyników badania metodą studium przypadków polskich urban labów: UrbanLabu Gdynia, UrbanLabu Rzeszów, zajmujących się innowacjami technologicznymi i społecznymi oraz ich inkubacją, a także Śląskiego UrbanLabu i MetroLabu, które zajmują się głównie edukacją społeczeństwa na tematy miejskie, inicjują współpracę zróżnicowanych grup obywateli oraz tworzą merytoryczne zaplecze w obszarze zarządzania przestrzenią. W ramach wniosków z badań zaproponowano klasyfikację podjętych i planowanych zadań laboratoriów pod kątem stopnia spełniania zakresu zarządzania przestrzenią w rozumieniu urbanistyki i planowania przestrzennego. Biorąc pod uwagę wyniki badania, kierunek, w jakim rozwijają się kolejno powstające laboratoria miejskie, oraz modelowy sposób ich funkcjonowania, w odpowiedzi na pytanie zadane we wstępie postawiono hipotezę, iż koncepcja urban lab może być wykorzystana jako narzędzie do deliberatywnego współplanowania przestrzennego.

EN

Functioning of urban labs in Polish cities - perspective on the use of the concept as a spatial management tool. This article presents the ways in which urban labs operate in Polish conditions. Based on the case study method, four Polish urban labs are described in order to investigate whether and to what extent they undertake spatial management tasks - to answer the question of whether the urban lab concept can be used as a tool for deliberative spatial co-planning. In the introduction, the links of the urban lab concept to the idea of the smart city and to the assumptions of sustainable urban development are explained. The relationship between the amendment to the Planning and Spatial Development Act and the increased need to search for new forms of involving various groups of spatial planning participants in the co-management of city space is explained. The importance of deliberative spatial planning is presented and the requirements for a tool for this are articulated. This was followed by an overview of the urban lab concept and a discussion of the scopes of action, including spatial management. The next step was to synthetically present the results of the research using the case study method of Polish urban labs: UrbanLab Gdynia, UrbanLab Rzeszów, dealing with technological and social innovations and their incubation, and Silesian UrbanLab and MetroLab, which deal mainly with educating the public on urban issues, initiating cooperation between diverse groups of citizens and creating substantive facilities in the area of space management. As part of the conclusions of the study, a classification of the undertaken and planned tasks of the laboratories was proposed in terms of the degree to which they fulfil the scope of spatial management in the sense of urban planning and spatial planning. Taking into account the results of the study, the direction in which the successively emerging urban labs are developing and the model way in which they are functioning in response to the question posed in the introduction, a hypothesis was put forward that the urban lab concept can be used as a tool for deliberative spatial co-planning.