This article attempts to determine the most significant tendencies and changes observed in Poland’s core markets of agricultural products, which occurred during the period preceding Poland’s accession to the European Union (1994-2003) and after the accession (2004-2013). The key markets of agricultural products include markets with the largest value of commodity production during the analysed period, such as cereals, potatoes, sugar beet, rapeseed, fruit, vegetables, pork, beef and poultry, cows’ milks and eggs. The development of domestic production, consumption and real purchasing prices were observed and compared in order to achieve the main objective. The research was preceded by the characterisation of macroeconomic and resource conditionalities of agricultural production as well as the trade balance of the Polish agrifood sector. On the basis of the conducted studies, there were singled out three groups of markets in which the situation during the period following Poland’s accession to the EU developed in a similar way.
PL
W artykule podjęto próbę określenia najistotniejszych tendencji i zmian zaobserwowanych na podstawowych rynkach produktów rolnych w Polsce, które nastąpiły w okresie przed akcesją Polski do Unii Europejskiej (1994-2003) oraz po niej (2004-2013). Do podstawowych rynków produktów rolnych zaliczono rynki charakteryzujące się największą wartością produkcji towarowej w badanym okresie, takie jak: zboża, ziemniaki, buraki cukrowe, rzepak, owoce, warzywa, mięso wieprzowe, wołowe i drobiowe, mleko krowie i jaja. Realizacji celu głównego posłużyła obserwacja i porównanie kształtowania się krajowej produkcji i zużycia oraz realnych cen skupu. Badania poprzedzono scharakteryzowaniem uwarunkowań makroekonomicznych i zasobowych produkcji rolnej oraz bilansu wymiany handlowej polskiego sektora rolno-spożywczego. Na podstawie przeprowadzonych badań wyodrębniono trzy grupy rynków, na których sytuacja w okresie po akcesji Polski do Unii Europejskiej kształtowała się w zbliżony sposób.
2
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
The main objective of this article is to present the determinants of increase in agricultural commodity prices after 2006. The other specific aim is to show the factors affecting agricultural raw materials and food prices in the global context. This article is a review paper of the determinants of recent commodity and food prices spikes. However, it provides an outlook on these determinants that were the most important for the increases in the last decade. The last part of the article (conclusions) to some extent is a synthesis of considerations and includes the authors’ opinions concerning determinants and an attempt to identify which ones were the most important in the growth of agricultural commodity prices. These increases in agricultural commodity prices resulted from many factors and it is very difficult to separate the individual impact of each of them, because they occurred in parallel. However, it is possible to indicate several main reasons for these price increases, which are: adverse changes in supply-demand relations in agricultural markets, increases in oil prices (and increases of the volatility of those prices), development of biofuel production from agricultural commodities (the first generation biofuels), dollar depreciation, an increase in operations of a speculative nature on commodity markets and improper economic policy that created an environment for the growth of prices of agricultural products.
PL
Celem głównym artykułu jest ukazanie determinant wzrostu cen surowców rolnych, które szczególnie zaznaczyły się w ich wzrostach po 2006 roku. Jego realizację wspiera cel podrzędny, którym jest przedstawienie makroekonomicznych czynników cenotwórczych na rynkach rolnych. Artykuł ma charakter przeglądowy, z którego wynikają jednak pewna ocena oraz pogląd na te determinanty, które dla wzrostów cen produktów rolnych były najistotniejsze. Podsumowanie stanowi syntezę rozważań i zawarto w nim opinie autorów dotyczące poszczególnych determinant wraz z próbą wskazania, które z nich miały największe znaczenie we wzrostach cen surowców rolnych. Wzrosty cen surowców rolnych w ostatnich latach wynikały z działania wielu czynników i w gruncie rzeczy trudno jest wyizolować osobny wpływ każdego z nich, ponieważ czynniki te występowały równolegle. Można natomiast wskazać główne determinanty tych wzrostów cen, są nimi: niekorzystne zmiany relacji podażowo-popytowych na rynkach rolnych, wzrosty cen ropy naftowej (i wzrosty zmienności tych cen), rozwój produkcji biopaliw z surowców rolnych, deprecjacja dolara, wzrost działań o charakterze spekulacyjnym na rynkach towarowych oraz niewłaściwa polityka gospodarcza, która stworzyła środowisko dla wzrostu cen produktów rolnych.
3
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
The purpose of this publication is to show some changes in supply and demand correlations on the cereal market after Poland’s accession into the European Union. To meet the above objective there were compared some data concerning the volume of domestic cereal production and its cereal species structure, foreign trade balance, domestic consumption and purchase price levels. The formation of the above mentioned items was analyzed for two periods. The first one covered the years 1995-2003 whereas the second one was from 2004 to 2012. This allowed us to make some interesting comparisons through the prism of Poland’s accession to the EU. Additionally, long time series increased their reliability. To study supply and demand correlations, there were applied various statistical methods including dynamic indexes, trend models, analyses of correlation and various regression. A comprehensive analysis of the gathered research material allowed us to answer the question about some quantitative and qualitative changes which took place on the cereal market after Poland’s accession to the EU.
PL
Celem niniejszej publikacji jest ukazanie zmian w relacjach popytowo-podażowych po wstąpieniu Polski do Unii Europejskiej na rynku zbóż. Aby zrealizować powyższe zadanie zostały porównane dane dotyczące wielkości krajowej produkcji zbóż oraz jej struktury gatunkowej, salda handlu zagranicznego, zużycia krajowego, a także poziomu cen skupu od rolników. Kształtowanie się wymienionych wielkości zostało przeanalizowane dla dwóch okresów. Pierwszy z nich obejmował lata 1995-2003, a drugi zaś zawierał się pomiędzy rokiem 2004, a 2012. Pozwoliło to na dokonanie interesujących porównań poprzez pryzmat akcesji Polski do UE. Z kolei długie szeregi czasowe podniosły ich wiarygodność. Do zbadania zachowania się relacji popytowo-podażowych zostały wykorzystaną wielorakie metody statystyczne, wśród których znalazły się m.in. indeksy dynamiczne, modele trendu, analizy korelacji oraz regresji wielorakiej. Kompleksowa analiza zebranego materiału badawczego pozwoliła odpowiedzieć na pytanie jakie zmiany ilościowe i jakościowe dokonały się na rynku zbóż po akcesji Polski do UE.
4
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
The purpose of the article was to evaluate the budgetary expenditure related to the modernization of the agricultural sector and stabilization of agricultural markets, which are implemented in the framework of the common agricultural policy by two paying agencies. Research related to changes in share of spending on activities of the Agricultural Market Agency (AMA) and the Agency for Restructuring and Modernisation of Agriculture (ARMA) in total budget expenditure in the long run, ie in the years 1996-2011 (16 years) with honors from the period before and after accession to the EU. It shows the relationship between ongoing spending from the national budget for the institutions, and the total budgetary expenditure and the funds allocated to the agricultural sector (agriculture, rural development and agricultural markets), which show that a substantial increase in the role of the paying agencies in the post-accession period.
PL
Celem artykułu była ocena wydatków budżetowych związanych z modernizacją sektora rolnego i stabilizacją rynków rolnych, które są realizowane w ramach wspólnej polityki rolnej przez dwie agencje płatnicze. Badania dotyczyły zmian udziałów wydatków przeznaczonych na działalność Agencji Rynku Rolnego (ARR) oraz Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa w wydatkach budżetowych ogółem w długim okresie, tj. w latach 1996-2011 (16 lat) z wyróżnieniem okresu przed i po akcesji do UE. Ukazano zachodzące zależności między wydatkowaniem środków z krajowego budżetu na wspomniane instytucje, a wydatkami budżetowymi ogółem oraz środkami przeznaczonymi na sektor rolny (rolnictwo, rozwój wsi i rynki rolne), z których wynika, że zdecydowanie wzrosła rola agencji płatniczych w okresie poakcesyjnym.
Międzynarodowe rynki rolne są bliskie osiągnięcia stanu nowej równowagi. Najbliższe lata mogą być okresem poważnych zmian w międzynarodowym handlu rolnym. Należy się spodziewać znacznego zwiększenia znaczenia krajów rozwijających się jako producentów, eksporterów i importerów żywności. Szczególnie silny wpływ może wywrzeć rosnący import Chin i Indii.
EN
The international agricultural markets are approaching the new equilibrium. The next years will probably be a period of important changes in the international trade of agricultural products. The developing countries will play much more important role as food producers, importers and exporters. The expected rise of import markets of China and India may have a special meaning.
6
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
The aim of the paper was the assessment of the aims' competitiveness in agricultural economy which were executed via expenditures planned in the Budgetary Acts in Poland in 1997-2009. The research cover long period (13 years) with w division prior and after the EU accession. The introduction describes macroeconomic conditions of agricultural sector competitiveness in Poland. It was assumed that the competitiveness of aims in agricultural budget is determined by the financial means limits and alternative of budgetary expenditures and it was evaluated by their total dynamics and share in GDP. In the last part the expenditures on agriculture, rural areas and agricultural markets development were considered.
PL
Zadaniem artykułu była ocena konkurencyjności celów w polityce rolnej, które realizowane były poprzez wydatki zapisane w ustawach budżetowych w Polsce w latach 1997-2009. Badania dotyczą długiego, 13-letniego okresu z podziałem na lata przed i po akcesji Polski do UE. Wprowadzenie stanowi omówienie makroekonomicznych uwarunkowań konkurencyjności sektora rolnego w Polsce. Przyjęto, iż konkurencyjności celów w budżecie rolnym determinowana jest ograniczonością środków i alternatywnością wydatków budżetowych, i oceniana będzie przez pryzmat dynamiki wydatków. Następnie rozważano wydatki na sektor rolny względem wydatków budżetowych ogółem oraz udziału w PKB. W ostatniej części rozpatrzono proporcje wydatków na rolnictwo, rozwój wsi i rynków rolnych.
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.