Narodowe Laboratorium Fotoniki i Technologii Kwantowych - NLPQT to projekt inwestycyjny, którego celem jest budowa infrastruktury pozwalającej na prowadzenie badań i prac badawczo-rozwojowych w zakresie technologii wykorzystujących światło i zjawiska kwantowe. Infrastruktura jest budowana przez zespoły badawcze pracujące w siedmiu polskich jednostkach naukowych. Po zakończeniu inwestycji będzie ona dostępna zarówno dla pracowników naukowych z innych ośrodków, jak i dla zainteresowanych przedsiębiorców działających w obszarze nowych technologii. W artykule przedstawiamy założenia dotyczące budowanej infrastruktury i opisujemy przykładowe stanowiska badawcze, których konstrukcja została już prawie ukończona.
EN
The National Laboratory of Photonics and Quantum Technologies - NLPQT is an investment project aimed at building an infrastructure that will allow research and development work in the field of technologies that use light and quantum phenomena. The infrastructure is built by research teams working in seven Polish research institutions. After the investment is completed, it will be available both to researchers from other research centers and to interested entrepreneurs operating in the field of new technologies. In the article, we present the assumptions regarding the NLPQT infrastructure and describe example research stations, the construction of which has already been almost completed.
2
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
The aim of the scientific research was to accelerate the process of creating pipe geometry checking stations by creating a tool for auto-generating its elements.
PL
Celem badania było przyspieszenie procesu tworzenia stacji kontroli geometrii rur poprzez stworzenie narzędzia do automatycznego generowania jej elementów.
Artykuł opisuje działalność badawczą, realizowaną przez pracowników Wydziału Elektrycznego Politechniki Śląskiej w zakresie metrologii, ze szczególnym podkreśleniem prac badawczych prowadzonych przy współpracy z Głównym Urzędem Miar w Warszawie. Podsumowaniem tych działań, skorelowanym z ogólnopolskim planem rozwoju metrologii, jest powstanie Polskiej Unii Metrologicznej, której deklarację utworzenia, w październiku 2021 roku, sygnowała Politechnika Śląska.
EN
The article describes the research activities carried out by employees of the Faculty of Electrical Engineering of the Silesian University of Technology in the field of metrology, with particular emphasis on research work carried out in cooperation with the Central Office of Measures in Warsaw. The summary of these activities, correlated with the nationwide plan for the development of metrology, is the establishment of the Polish Metrological Union, the declaration of which was signed by the Silesian University of Technology in October 2021.
4
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
Będąc młodym pracownikiem naukowym (parafrazując młodą lekarkę ze znanej swego czasu audycji radiowej), znalazłem się w gabinecie naszego uczelnianego szefa, profesora Jana Chajdy, który rozmawiał z raczkującym podówczas przedsiębiorcą, deklarującym wytwarzanie kół zębatych w bardzo wymagającej klasie. Zachwycał się obrabiarką i narzędziami, aż w końcu profesor spytał: – A skąd wiesz, jaka to klasa, czym to mierzysz? W odpowiedzi usłyszał, że producent maszyny tak deklaruje i czy w związku z tym trzeba mierzyć? Szef zadumał się chwilę i odpowiedział: – Produkujesz, ale nie mierzysz, więc nie wiesz, co produkujesz, bo tak się mówi, że jeśli żyjesz, ale nie mierzysz, to nie żyjesz...
EN
As a young researcher (to paraphrase the young doctor from a well-known radio show of yore), I found myself in the office of our university boss, Professor Jan Chajda, who talked to a fledgling entrepreneur at the time, declaring the production of gears in a very demanding class. He marveled at the machine tool and tools, until finally the professor asked: – How do you know what class it is, what do you measure it with? In response, he heard that the machine manufacturer declares this and therefore is it necessary to measure? The boss wondered for a moment and said: – You produce, but you don’t measure, so you don’t know what you produce, because it’s said that if you live but don’t measure, you’re dead...
5
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
Zlecanie prac badawczych akredytowanym laboratoriom stanowi podstawę w procesie podejmowania decyzji oraz przy zarządzaniu ryzykiem. Badania prowadzone przez akredytowane laboratoria zapewniają wiarygodne wyniki, otrzymane zgodnie z najlepszą praktyką, co wpływa na ograniczenie liczby wadliwych wyrobów, obniża koszty kontroli i produkcji, a także umożliwia wdrażanie innowacyjnych rozwiązań. Jakość wyrobów potwierdzona przez akredytowane laboratoria umożliwia przedsiębiorstwom dostęp do rynków zewnętrznych zgodnie z zasadą „badany lub certyfikowany raz – wszędzie akceptowany”.
EN
Outsourcing of research to accredited laboratories is the basis for decision- making and risk management. Research conducted by accredited laboratories ensures reliable results, obtained in accordance with the best practice, which reduces the number of defective products, reduces inspection and production costs, and enables the implementation of innovative solutions. The proven quality of products confirmed by accredited laboratories enables companies to access external markets in accordance with the principle of „tested or certified once – accepted everywhere”.
6
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
Konferencje, kongresy i wszelkiego rodzaju sympozja organizowane w świecie rzeczywistym mają różne cele i efekty. Oprócz niezaprzeczalnych wartości naukowych wynikających z prezentowanych dokonań i świadomości, w którą stronę zmierza nauka, są też doskonałą okazją do spotkań w mniejszym gronie, wymiany doświadczeń w rozmowach kuluarowych i burzy mózgów powodującej koncepcje nowych badań i projektów. A zatem cofnijmy się do 2019 roku, kiedy nikomu jeszcze nie śniło się o pandemii, i przywołajmy wspaniałą atmosferę VIII Kongresu Metrologii, zorganizowanego w Augustowie przez Politechnikę Białostocką.
EN
Conferences, congresses and all kinds symposia organized in the real world have different goals and effects. In addition to the undeniable scientific values resulting from the presented achievements and the awareness in which direction science is heading, they are also an excellent opportunity to meet in a smaller group, exchange experiences in unofficial conversations and brainstorm the concepts of new research and projects. So let’s go back to 2019, when no one even thought that a pandemic was possible, and recall the wonderful atmosphere of the 8th Metrology Congress, organized in Augustów by the Białystok University of Technology.
The article presents summaries of works which have resulted in the presentation of a formula making it possible to determine an approximate transmittance of an IR window used in thermographic measurements of electric device temperatures. The equation was formulated after analysing components of the IR radiation reaching the camera lens in case when an IR window was not used and when an IR window was used. Conditions prevailing in course of the thermographic temperature measurement of electric devices contained in the switchgear were recreated in the performance of the works. The measurement system which was used in the experiment has been presented. Components of the IR radiation reaching the camera lens in case when the IR window was used and when the IR window was not used have been discussed. The obtained transmittance results of windows VPFR-75 FRK100-CL have been compared against data from literary sources.
PL
W artykule przedstawiono streszczenie prac, w wyniku których uzyskano wzór umożliwiający wyznaczenie przybliżonej transmitancji okna transmisyjnego wykorzystywanego w termograficznych pomiarach temperatur urządzeń elektrycznych. Równanie zostało sformułowane po przeanalizowaniu składowych promieniowania podczerwonego docierającego do obiektywu kamery w przypadku, gdy nie zastosowano okna transmisyjnego oraz w przypadku, gdy zastosowano okno transmisyjne. W trakcie wykonywania prac odtworzono warunki panujące podczas termograficznego pomiaru temperatury urządzeń elektrycznych znajdujących się w rozdzielnicy. Przedstawiono system pomiarowy zastosowany w eksperymencie. Omówiono składowe promieniowania podczerwonego docierającego do obiektywu kamery w przypadku, gdy okno transmisyjne było używane oraz w przypadku , gdy okno transmisyjne nie zostało zastosowane. Uzyskane wyniki transmitancji okien VPFR-75 FRK100-CL porównano z danymi pochodzącymi z literatury.
W artykule przedstawiono czynniki konstrukcyjne i eksploatacyjne wpływające na dokładność pomiaru temperatury metodami dotykowymi. Dokonano przeglądu czujników pomiarowych i ich właściwości metrologicznych. Opisano typy połączeń czujników z miernikami temperatury. Uwzględniono również wpływ wyznaczenia charakterystyki odwrotnej termoelementów na niepewność pomiaru temperatury.
EN
This article presents the design and operational factors influencing the accuracy of temperature measurement using tactile methods. The measurement sensors and their metrological properties were reviewed. The types of connections between sensors and temperature meters are described. The influence of determining the inverse characteristics of thermocouples on the uncertainty of temperature measurement was also taken into account.
W artykule przedstawiono praktyczne wskazówki dotyczące doboru okresu między wzorcowaniami przyrządów pomiarowych. Pokazano zarówno wpływ samego przyrządu, jak i czynników zewnętrznych, przedstawiono metody pozwalające na adaptacyjny dobór okresów między wzorcowaniami. Przedstawione rozważania teoretyczne zostały zilustrowane przykładami dla przyrządów do pomiaru temperatury, wilgotności i ciśnienia.
EN
This article presents practical guidelines for the selection of the calibration interval of measuring instruments. The influence of the device itself as well as external factors was shown, methods allowing for adaptive selection of calibration interval were presented. The presented theoretical remarks ware illustrated with examples for temperature, humidity and pressure measure instruments.
11
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
W latach 90-tych XX wieku został zrealizowany czterokanałowy miernik odkształceń współpracujący z tensometrami elektrorezystancyjnymi funkcjonujący według oryginalnej, autorskiej metody pomiarowej. Obecnie jego parametry metrologiczne nie są wystarczające do badań właściwości mechanicznych próbek skalnych prowadzonych w Pracowni Odkształceń Skał Instytutu Mechaniki Górotworu PAN. Dlatego zdecydowano się na modernizację tego urządzenia. Dzięki niej zrealizowano urządzenie charakteryzujące się zwiększoną prędkością wykonywania pomiarów i rozszerzoną pamięcią danych pomiarowych. Ulepszenia te osiągnięto przez wprowadzenie zmian zarówno układowych jak i programowych. Ponadto dotychczasowy port komunikacji zewnętrznej urządzenia zastąpiono nowocześniejszym, opracowano też nowy zasilacz sieciowy. Kompletny, nowy tensometryczny miernik odkształceń zmontowano w zwartej obudowie, przez co jego użytkowanie jest wygodniejsze niż pierwowzoru.
EN
In the 90s of the twentieth century, a four-channel strain meter-data logger cooperating with electro-resistance strain gauges was implemented. It was functioning according to the original, proprietary measurement method. Currently, its metrological parameters are not sufficient to test the mechanical properties of rock samples conducted in the Rock Deformation Laboratory of the Strata Mechanics Research Institute of the Polish Academy of Sciences. Therefore, it was decided to modernize this device. Thanks to it, a device with increased measurement speed and extended measurement data memory was created. These improvements were achieved by introducing both system and software changes. In addition, the existing external communication port of the instrument was replaced with a more modern one, and a new power supply was also developed. The complete, new strain meter-data logger is assembled in a compact housing, which makes its use more convenient than the original.
12
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
W artykule omówiono błędy zbudowanej w ITWL elektronicznej aparatury pomiarowej wykorzystującej metody FAM-C i FDM-A, dedykowane do monitorowania stanu technicznego lotniczych zespołów napędowych. Przedstawiono podstawowe elementy składowe i warianty zastosowania zbudowanej aparatury elektronicznej: zagadnienie optymalizacji doboru parametrów konstrukcyjnych i zmianę poziomu błędów przy doborze różnych typów konstrukcji danego układu. Opisano także wpływ czynników zewnętrznych na błędy układu pomiarowego, m.in.: zmiany amplitudy sygnału wyjściowego prądnicy i wpływ częstotliwości nośnej w zależności od konfiguracji fazowej układu pomiarowego. Przedstawiono sposób kompleksowego sprawdzania elektronicznej aparatury pomiarowej dla metod FAM-C i FDM-A w warunkach laboratoryjnych.
EN
The article discusses the errors of the electronic measuring apparatus built at AFIT using the FAM-C and FDM-A methods, dedicated to monitoring the technical condition of aircraft power units. The basic components and variants of the use of the built electronic apparatus are presented: the optimization of the selection of construction parameters and the change of the error level in the selection of various types of construction of a given system. The influence of external factors on errors of the measuring system was also described, including changes in the amplitude of the electrical power generator output signal and the influence of the carrier frequency depending on the phase configuration of the measuring system. The method of comprehensive checking of electronic measuring equipment for FAM-C and FDM-A methods in laboratory conditions was presented.
The paper deals with geodetic and metrological activities in the field of length parameter, on the basis of which the uniformity and accuracy of measurements and gauges are ensured also in international extent. The historical role of surveyors in determining the basic unit of length is briefly described. Furthermore, the impact of the application of the laser tracker on the accuracy of determination of the characteristics of the geodetic length standard Koštice (Czech Republic) is evaluated. Based on laboratory tests performed in VUGTK and interlaboratory comparative tests with a leading laboratory in the length parameter in Veisala (Finland), the declared uncertainties of measurement of the VUGTK laboratory were confirmed. These are applied in the metrological traceability of the geodetic length base in Javoriv (Ukraine).
PL
Artykuł dotyczy badań geodezyjnych i metrologicznych w zakresie określenia parametru długości, na podstawie których zapewniona jest równoważność i dokładność pomiarów w wymiarze międzynarodowym. Opisano krótko historyczną rolę geodezji w określaniu podstawowych jednostek długości. Omówiono wpływ zastosowania analizy laserowego na dokładność oznaczania długości geodezyjnej w miejscowości Koštice (Republika Czeska). Na podstawie badań laboratoryjnych przeprowadzonych w VUGTK i międzylaboratoryjnych testów porównawczych z wiodącym laboratorium pod względem parametru długości w Veisala (Finlandia), potwierdzono deklarowaną niepewność pomiaru w laboratorium VUGTK. Przedstawiono wyniki pomiarów geodezyjnych w analizie metrologicznej pomiarów geodezyjnych w Jaworowie (Ukraina).
W artykule przedstawiono praktyczne wskazówki dotyczące wzorcowania pirometrów i kamer termowizyjnych. Uwagi poprzedzone zostały krótkim wstępem teoretycznym dotyczącym podstaw działania termometrów radiacyjnych oraz podstawowymi informacjami o przyrządach pomiarowych do zdalnego pomiaru temperatury.
EN
This article presents practical guidelines for calibrating of pyrometers and infrared cameras. Remarks were preceded by short theoretical introduction regarding the basics of radiation thermometers and basic information about measuring instruments for remote temperature measurement.
15
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
Przedstawiono zmodyfikowaną wersję wektorowej metody oceny niepewności wieloparametrowych pomiarów pośrednich. Jest to rozszerzenie metody wektorowej podanej w Suplemencie 2 do Przewodnika Wyrażania Niepewności Pomiarów, o angielskim akronimie GUM, która służy do opisu dokładności pomiarów wieloparametrowych. Nowością jest uwzględnianie skorelowania pomiędzy poszczególnymi składowymi niepewności typu A lub/oraz typu B mierzonych wielkości wejściowych. Omówienia dokonano na przykładzie pomiarów menzurandu dwuparametrowego 2D. Wyznaczono wzory ogólne dla macierzy kowariancji, niepewności i współczynnika korelacji menzurandu wyjściowego oraz wzory dla kilku charakterystycznych przypadków szczególnych. Na rysunkach podano zależności współczynnika korelacji wielkości wyjściowych w funkcji udziału składowych typu B w niepewnościach wielkości wejściowych Zastosowanie zaproponowanego rozszerzenia metody wektorowej może uwiarygodnić ocenę niepewności i w wielu przypadkach zwiększyć dokładność pośrednich pomiarów wieloparametrowych.
EN
General formulas for the covariance matrix, output uncertainties and correlation coeffs. were detd. The correlation coeffs. of the output quantities were shown for a function of the type B contribution in the full uncertainty of the input quantities. A novelty in the proposed method consisted in the correlation of shown individual uncertainty components of the A and of the B types of pair quantities measured directly on the input.
W artykule opisano wpływ odległości pomiędzy obiektywem kamer termowizyjnych, a obserwowaną powierzchnią na ostrość uzyskanego obrazu. Pokazano zależność wielkości pola widzenia matrycy detektorów od odległości pomiędzy obiektywem i obserwowaną powierzchnią oraz zależność wielkości pola widzenia pojedynczego detektora od odległości pomiędzy obiektywem i obserwowaną powierzchnią. Wyjaśniono wpływ rozdzielczości matrycy na wielkość pola widzenia pojedynczego detektora. Zaproponowano, w jaki sposób dobrać obiektyw, by uzyskany termogram był ostry oraz możliwe było osiągnięcie takiej rozdzielczości geometrycznej, która pozwoli wystarczająco dokładnie odwzorować rozkład temperatur na obserwowanej powierzchni.
EN
The article describes the influence of the distance between the lens and the observed surface on the sharpness of the obtained image. The relation between the size of the field of view of the detector array and the distance between the lens and the observed surface as well as the dependence of the field of view of a single detector on the distance between the lens and the observed surface is shown. The effect of matrix resolution on the field of view of a single detector was explained. It was proposed how to choose the lens, so that the obtained thermogram was sharp and it was possible to achieve such a geometric resolution that allows to accurately reproduce the temperature distribution on the observed surface.
W niniejszym artykule zaproponowano sposób wyznaczenia czasu, w którym temperatura powierzchni bocznej płytki wzorcowej ulegnie ustaleniu. Wyjaśniono związek pomiędzy temperaturą płytki wzorcowej, jej długością i wartością niepewności pomiaru przy wzorcowaniu z użyciem tej płytki. Opisano wykorzystany układ pomiarowy. Zwrócono uwagę na problemy wynikające z zastosowanej metody pomiaru. Szczególną uwagę zwrócono na termowizyjne obserwacje powierzchni bocznej płytki wzorcowej. Opisano wpływ wybranych czynników na zarejestrowane rozkłady temperatury. Wskazano w jaki sposób zminimalizować wpływ promieniowania odbitego na wynik pomiaru.
EN
This article proposes a method for determining the time at which the surface temperature of the reference plate will be determined. he relationship between the temperature of the reference plate, its length and the uncertainty of the measurement when calibrating using this plate was explained. The measuring system used was described. Attention was paid to problems resulting from the measurement method used. Particular attention was paid to thermovision observations of the side surface of the reference plate. The influence of selected factors on recorded temperature distributions was described. It was indicated how to minimize the effect of reflected radiation on the measurement result.
Artykuł przedstawia działalność Konsultacyjnego Zespołu Metrologicznego ds. regulacji rynku, jako przykład współpracy Głównego Urzędu Miar z przedstawicielami zewnętrznych środowisk związanych z szeroko rozumianą metrologią, a także omawia wypracowane przez Zespół efekty.
EN
This article presents activities of the Consultative Metrology Team of Market Regulations as the example of cooperation between Central Office of Measures and the representatives of external environment related to broadly understood metrology, as well as the results achieved.
Główny Urząd Miar, w wyniku konsultacji z polskim środowiskiem przemysłowym i akademickim, podjął decyzję o powstaniu zespołu roboczego, którego głównym celem było przeprowadzenie analizy celowości budowy w Polsce wagi Kibble’a wg niezależnego projektu. Inicjatywa ta nawiązuje bezpośrednio do postanowień BIPM, których celem jest ostateczne odejście od dotychczasowego wzorca masy, będącego materialnym artefaktem i zastąpienie go wzorcem opartym na zjawiskach fizyki klasycznej i kwantowej. Zespół wskazał główne argumenty przemawiające za bezpośrednim zaangażowaniem się w prace związane ze skutkami redefinicji kilograma. Za główny powód uznano oczywiste przekonanie, że nowoczesna metrologia jest motorem rozwoju gospodarki narodowej. Poza tym Polska, uznawana za kraj będący liderem regionu Europy Środkowo-Wschodniej i jeden z filarów Unii Europejskiej, nie może pozostawać w tyle za krajami wysoko rozwiniętymi i rozwijającymi się na różnych kontynentach, które już zaczęły opracowywać własne projekty wag Kibble’a. Przeprowadzona analiza strategiczna polskiego projektu obejmowała wybór właściwej koncepcji, sporządzenie szacunkowego kosztorysu i terminarza działań, wskazanie najistotniejszych wyzwań technicznych oraz potencjalnych źródeł finansowania projektu, jak również zarysowała perspektywy realizacji tego przedsięwzięcia w oparciu o przemysł krajowy i współpracę międzynarodową.
EN
The Central Office of Measures, after consultations with Polish industrial and academic environment, decided to create a working team whose main goal is to analyse the purposefulness of constructing the Kibble balance in Poland according to an independent project. This initiative refers directly to the provisions of the BIPM, the aim of which is to definitively move away from the existing mass standard, which is a material artefact, and replace it with a model based on the phenomena of classical and quantum physics. The team pointed out the main arguments for direct involvement in work related to the effects of the kilogram redefinition. The main reason is the obvious conviction that modern metrology is the driving force for the development of the national economy. In addition, Poland, considered as a country that is a leader of Central and Eastern Europe and one of the pillars of the European Union, can not be left behind highly developed and developing countries on various continents that have already started to develop their own Kibble balances. The strategic analysis of the Polish project includes the choice of the right concept, preparation of an costing estimate and schedule of activities, an indication of the most important technical challenges and potential sources for the project financing as well as outlining the perspectives for the implementation of this project based on domestic industry and international cooperation.
Górnicze maszyny akumulatorowe zasilane są w większości z baterii ogniw kwasowo-ołowiowych. Ogniwa te w czasie ładowania bądź doładowywania wydzielają wodór, który w określonych stężeniach jest gazem wybuchowym. Świadomość tego zagrożenia jest coraz bardziej powszechna wśród użytkowników maszyn akumulatorowych a swoje zainteresowanie skutecznością wentylacji skrzyń bateryjnych wyrażają pracownicy zakładów górniczych oraz urzędnicy organu nadzoru rynku. W artykule przedstawiono wyniki badań skuteczności wentylacji skrzyń akumulatorowych, oraz wskazano problemy z nią związane. Zaproponowano nowoczesne rozwiązanie poprawiające bezpieczeństwo pracy maszyn akumulatorowych zasilanych z baterii ogniw ołowiowych. Omówiono budowę i zasadę działania autonomicznego systemu monitorowania parametrów pracy baterii ogniw ołowiowych, jak również zastosowane w nim technologie pomiarowe.
EN
Mining machines are often powered by lead-acid batteries. During charging and recharging of the batteries, hydrogen is released from the cells, posing the risk of explosion when a certain hydrogen concentration level is exceeded. Users of the battery powered machines are becoming more aware of the risk, and people working in mining plants as well as mining authorities are more concerned about how efficient battery box ventilation is. The results of tests on the efficiency of ventilation of battery boxes, as well as the problems related to it are presented in the article. A state-of the-art solution to improve the safety of operation of the lead-acid battery powered machines was proposed. The design and operation of the autonomous monitoring system of lead-acid battery parameters as well as the measurement technologies used in it were discussed.
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.