Ograniczanie wyników
Czasopisma help
Autorzy help
Lata help
Preferencje help
Widoczny [Schowaj] Abstrakt
Liczba wyników

Znaleziono wyników: 342

Liczba wyników na stronie
first rewind previous Strona / 18 next fast forward last
Wyniki wyszukiwania
Wyszukiwano:
w słowach kluczowych:  energetyka jądrowa
help Sortuj według:

help Ogranicz wyniki do:
first rewind previous Strona / 18 next fast forward last
PL
Intensywna modernizacja energetyki na świecie to odpowiedź na zachodzące zmiany klimatyczne, z którymi powiązany jest wzrost zapotrzebowania na energię, i tym samym zwiększona emisja gazów cieplarnianych do atmosfery. Poszczególne kraje inwestują w rozwój źródeł nisko- bądź zeroemisyjnych. Poprawa bezpieczeństwa energetycznego i dostępności energii na całym świecie to tylko niektóre z celów modernizacji tego obszaru gospodarki. Jednym z narzędzi, które wspierają podejmowanie wielu kluczowych decyzji inwestycyjnych w procesie transformacji, jest modelowanie komputerowe. W artykule zaprezentowano wyniki działań związanych z zamodelowanymi układami technologicznymi elektrowni jądrowej. Analizę przeprowadzono na obiegach wtórnych, z wykorzystaniem programu EBSILON®Professional.
EN
Around the world, the energy sector is undergoing a major modernisation in response to climate change, which is linked to rising energy demand and increased greenhouse gas emissions into the atmosphere. Individual countries are investing in the development of low or zero-emission sources. Improving energy security and availability worldwide are just some of the goals of modernising this sector of the economy. Computer modelling is one of the tools that support many key investment decisions in the transformation process. This article presents the results of activities related to the modelled technological systems of a nuclear power plant. The analysis was carried out on secondary loops using the EBSILON®Professional programme.
PL
Budowa i eksploatacja elektrowni jądrowych stanowią istotny element współczesnej transformacji energetycznej, która jest odpowiedzią na rosnące wyzwania związane z dekarbonizacją gospodarki oraz koniecznością zapewnienia bezpieczeństwa energetycznego państw. W ostatnich latach nasilenie działań inwestycyjnych oraz projektowych w zakresie energetyki jądrowej wskazuje na strategiczne znaczenie tego sektora dla przyszłości systemów elektroenergetycznych, zwłaszcza w kontekście stopniowego wycofywania z eksploatacji wysłużonych elektrowni węglowych. Autorzy zidentyfikowali lukę wiedzy dotyczącą ekonomicznych aspektów realizacji inwestycji w energetykę jądrową. Elektrownie jądrowe charakteryzują się wysokimi nakładami kapitałowymi (Capital Expenditure, CAPEX), długookresowym zwrotem z inwestycji (Return on Investment, ROI) oraz wieloma wymiarami ryzyka finansowego i operacyjnego, co sprawia, że proces ich finansowania jest szczególnie skomplikowany. Kluczowym wyzwaniem pozostaje określenie optymalnych modeli finansowania, które z jednej strony minimalizowałyby obciążenie budżetowe państwa, a z drugiej strony ograniczałyby koszty ponoszone przez odbiorców końcowych. Celem niniejszego artykułu jest systematyzacja wiedzy na temat uwarunkowań budowy i eksploatacji elektrowni jądrowych w kontekście modeli finansowania inwestycji. Przegląd dostępnych rozwiązań pozwoli na wskazanie kryteriów decyzyjnych, które mogą wspierać efektywne i zrównoważone planowanie oraz realizację tego rodzaju przedsięwzięć.
EN
The construction and operation of nuclear power plants constitute a significant element of the modern energy transition, which is a response to the growing challenges of decarbonizing the economy and ensuring energy security for nations. In recent years, the intensification of investment and project activities in the nuclear energy sector highlights its strategic importance for the future of power systems, particularly in the context of the gradual decommissioning of aging coalfired power plants. The authors have identified a knowledge gap regarding the economic aspects of such investments. Nuclear power plants are characterized by high capital expenditures (CAPEX), long-term return on investment (ROI), and multidimensional financial and operational risks, making their financing particularly complex. The key challenge remains the identification of optimal financing models that, on the one hand, minimize the fiscal burden on the state and, on the other hand, limit the costs borne by end consumers. This article aims to systematize knowledge on the conditions for the construction and operation of nuclear power plants in the context of investment financing models. A review of available solutions will allow for the identification of decision-making criteria that can support effective and sustainable planning and implementation of such projects.
PL
Artykuł opisuje dorobek 60-lecia pracy naukowej prof. Jerzego Narbutta. Autor, jeden z pierwszych uczniów prof. Narbutta, przedstawia jego drogę naukową, począwszy od asystenta w Zakładzie Radiochemii, przez badania w dziedzinie chemii jądrowej, aż po jego wkład w energetykę jądrową i radiofarmaceutyki. Profesor Jerzy Narbutt był pionierem w Polsce w badaniach związanych z chemią atomów gorących oraz badaniami podstaw procesów ekstrakcji, które przyczyniły się do rozwoju technologii odzysku kwasu borowego. Jego badania miały znaczenie zarówno w kontekście podstaw naukowych, jak i aplikacji praktycznych. Po 1989 r., po zmianach politycznych i gospodarczych w Polsce, prof. Narbutt wrócił do badań nad chemią koordynacyjną, a jego prace przyczyniły się do rozwinięcia tematów związanych z zastosowaniami radionuklidów w medycynie. Artykuł podkreśla znaczenie pracy prof. Narbutta w kontekście rozwoju polskiej atomistyki i wyzwań, które stawiały przed nią kolejne dekady.
EN
The article describes the achievements of 60 years of scientific work of Prof. Jerzy Narbutt. The author, one of the first students of Prof. Narbutt, presents his scientific path, starting from an assistant at the Department of Radiochemistry, through research in the field of nuclear chemistry, to his contribution to nuclear energy and radiopharmaceuticals. Prof. Jerzy Narbutt was a pioneer in polish research related to the chemistry of hot atoms and extraction processes, which contributed to the development of boric acid recovery technology. His research was important both in the context of scientific foundations and practical applications. After 1989, after political and economic changes in Poland, Prof. Narbutt returned to research on coordination chemistry, and his work contributed to the development of topics related to the applications of radionuclides in medicine. The article emphasizes the importance of Prof. Narbutt's work in the context of the development of Polish atomic science and the challenges it faced in the following decades.
PL
Badania i rozwój zaawansowanych materiałów są niezbędne we wszystkich gałęziach przemysłu, gdyż umożliwiają wdrożenie nowoczesnych komponentów i elementów konstrukcyjnych pracujących w trudnych warunkach, takich jak wysoka temperatura, ciśnienie, środowisko korozyjne, czy promieniowanie. Prace B+R nad nowoczesnymi materiałami z ukierunkowaniem do zastosowań w sektorze energetyki jądrowej oraz radiofarmaceutycznym są prowadzone w Centrum Doskonałości Materiałów Wielofunkcyjnych NOMATEN działającym w Narodowym Centrum Badań Jądrowych (NCBJ) w Otwocku.
PL
Transformacja energetyczna to jedno z najważniejszych wyzwań XXI w. Zmiana modelu energetycznego, który opiera się na paliwach kopalnych, na rzecz źródeł odnawialnych i energii jądrowej, nie tylko zdeterminuje przyszłość naszej planety, ale również wpłynie na globalną gospodarkę, społeczeństwa oraz naszą codzienność.
6
Content available Elektrownie wielkoskalowe czy SMR?
PL
Rozwój technologii jądrowej jest kluczowy dla redukcji emisji CO2 i przeciwdziałania zmianom klimatycznym. W kontekście przyszłości energetyki jądrowej rozważane są tu dwie główne opcje: wielkoskalowe elektrownie jądrowe oraz małe modułowe reaktory (SMR).
7
Content available Energetyka jądrowa i radioanalityka
PL
Artykuł przedstawia wieloaspektowe podejście do wykorzystania radionuklidów w kontekście ochrony środowiska i energetyki jądrowej oraz zasady przygotowania i prawidłowego użytkowania przyrządów dozymetrycznych stosowanych w ochronie radiologicznej. Omówiono zarówno znaczenie naturalnych i sztucznych izotopów promieniotwórczych w monitoringu środowiskowym, jak i innowacyjne metody odzysku uranu z odpadów. Zwrócono uwagę na kluczową rolę technik radiochemicznych i metod nume\rycznych w analizie systemów jądrowych, m.in. w projektowaniu układów z paliwem torowym, analizie dawek promieniowania i ocenie materiałów konstrukcyjnych dla fuzji jądrowej. Zaprezentowano analizy numeryczne rdzenia badawczego reaktora HTR i oceniono parametry neutronowe, efektywność paliwa oraz przebieg potencjalnej awarii PLOFA. W części dotyczącej małych reaktorów modułowych (SMR) opisano aktualne strategie inwestycyjne, identyfikując wyzwania technologiczne, finansowe i lokalizacyjne.
EN
The article introduces a comprehensive approach to the application of radionuclides concerning environmental protection and nuclear energy, while also addressing the principles involved in the preparation and utilization of dosimetric instruments within radiological protection frameworks. The discussion encompasses both natural and artificial radioisotoes in the realm of environmental monitoring and explores methodologies for uranium recovery from waste products. The focus extends to the pivotal integration of radiochemical techniques and numerical methods in nutrient systems, particularly in the context of thorium fuel, energy supply, and the implications of construction materials for nuclear fusion. A numerical investigation of the HTR reactor is conducted, provi¬ding insights on neutron parameters, fuel dynamics, and the tra¬jectory of potential PLOFA risks. Additionally, in the examination of modular solutions (SMR) available for ongoing implementation, the identification of health, financial, and locational challenges is delineated.
PL
W artykule przedstawiono małe reaktory modułowe (SMR) jako potencjalny element krajowego miksu energetycznego oraz analizę możliwości ich wdrożenia w Polsce. Omówiono podstawowe modele SMR, ich klasyfikację i stan rozwoju na świecie, a także miejsce tej technologii w politykach energetycznych Unii Europejskiej i Polski. Przeprowadzono ocenę opłacalności ekonomicznej reaktorów SMR, uwzględniając m.in. koszty inwestycyjne, jednostkowe koszty wytwarzania energii oraz możliwości zastosowania w różnych sektorach energetyki, przede wszystkim w ciepłownictwie systemowym. Przeanalizowano także istniejące regulacje prawne dotyczące inwestycji jądrowych w Polsce i wskazano na możliwość ich dostosowania do specyfiki reaktorów modułowych. Artykuł stanowi próbę całościowego spojrzenia na warunki rozwoju technologii SMR w kontekście transformacji energetycznej i bezpieczeństwa energetycznego kraju.
EN
The aim of the publication was to present small modular reactors (SMRs) as a potential component of the national energy mix and to analyse the possibilities of their implementation in Poland. The basic SMR models, their classification and state of development worldwide were discussed, as well as the place of this technology in the energy policies of the European Union and Poland. An assessment of the economic viability of SMRs was carried out, taking into account, among other things, investment costs, unit energy production costs and the possibilities of application in various energy sectors, primarily in district heating. The existing legal regulations concerning nuclear investments in Poland were also analysed and the possibility of adapting them to the specific characteristics of modular reactors was indicated. This publication is an attempt to provide a comprehensive overview of the conditions for the development of SMR technology in the context of the energy transition and the country’s energy security.
PL
W artykule omówiono dzieje niemieckiej energetyki jądrowej, począwszy od okresu Trzeciej Rzeszy, poprzez czasy powojenne w RFN i NRD aż do współczesności w zjednoczonych Niemczech: od pierwszych prób i badań w końcu lat trzydziestych i podczas II wojny światowej, poprzez okres żywiołowego i entuzjastycznego rozwoju od lat pięćdziesiątych do osiemdziesiątych dwudziestego wieku, aż do zamknięcia i likwidacji wszystkich niemieckich elektrowni jądrowych w czasach nam współczesnych. Autor stara się znaleźć odpowiedź na pytanie: dlaczego w kraju o tak wielkich zasługach dla światowej nauki i techniki, społeczeństwo i klasa polityczna całkowicie odrzuciły energetykę jądrową? Poniżej zamieszczono pierwszą część artykułu. Część druga zostanie opublikowana w numerze 10/2025 „Energetyki”.
EN
This article surveys the history of German nuclear power, beginning with the times of the Third Reich, through the post-war period in West Germany and German Democratic Republic, and continuing to the present day in reunited Germany: from the initial trials and research in the late 1930s and during World War II, through the period of vigorous and enthusiastic development from the 1950s to the 1980s, and ending with the closure and decommissioning of all German nuclear power plants in present time. The author tries to find the answer to the question: why in a country with such great contributions to world science and technology, society and the political class have completely rejected nuclear energy? Below is the first part of the article. The second part will be published in the issue of „Energetyka” 10/2025.
PL
Wodór w najbliższych dziesięcioleciach ma wszelkie szanse stać się niemalże idealnym, uniwersalnym paliwem spełniającym warunki bezemisyjności. Od kilku lat głośno było o wodorze „zielonym” uzyskiwanym na drodze elektrolizy wody z udziałem energii elektrycznej pochodzącej ze źródeł odnawialnych. Renesans energetyki jądrowej, dla którego katalizatorem stała się wojna na Ukrainie, skierował zainteresowanie części wiodących gospodarek Zachodu w kierunku energii jądrowej. Stabilne i w pełni przewidywalne źródła zasilania w postaci bloków elektrowni jądrowych mogą w przyszłości posłużyć do zasilania wielkoskalowych systemów wytwarzania paliwa wodorowego.
EN
In the coming decades, hydrogen has every chance of becoming an almost ideal, versalite fuel that meets the emission-free requirements. For several years, there has been a lot of talk about "green" hydrogen obtained through water electrolysis with electricity from renewable sources. The renaissance of nuclear energy, catalysed by the war in Ukraine, has turned the interest of some leading Western economies towards nuclear energy. Stable and fully predictable power sources in the form of nuclear power plants may in the future be used to power large-scale hydrogen fuel production systems.
PL
W artykule przedstawiono syntetyczne informacje na temat miksu energetycznego w obszarze wytwarzania energii elektrycznej dla przykładowych 20 krajów europejskich i 12 krajów pozaeuropejskich. Omówiono nowe kierunki rozwoju miksu energetycznego przyszłości wobec wyzwań dekarbonizacji oraz powrotu do rozwoju energetyki jądrowej w kontekście jej współpracy ze źródłami odnawialnymi wspartymi magazynami energii.
EN
The article presents synthetic information on the energy mix in the area of electricity generation for 20 European and 12 non-European countries. New directions for the development of the energy mix of the future were discussed in the face of the challenges of decarbonization and the return to the development of nuclear energy in the context of its cooperation with renewable sources supported by energy storage.
PL
Artykuł przedstawia przegląd dokonań w energetyce jądrowej na świecie i w Polsce w latach 2023-2024. Na świecie pozycja energetyki jądrowej pozostaje na niezmiennym poziomie, ale z oczekiwaniem wzrostu zainstalowanej mocy. W Polsce realizowane są przygotowania do budowy pierwszego reaktora wielkoskalowego w gminie Choczewo (lokalizacja Lubiatowo-Kopalino) natomiast w odniesieniu do małych reaktorów modułowych (SMR) notuje się znaczny spadek liczby firm nimi zainteresowanych. W zasadzie tylko jedna (OSGE) przewiduje uruchomienie takiego reaktora do celów przemysłowych około 2032 r., a druga (INDUSTRIA) przewiduje uruchomienie dopiero około 2035 r. Istnieje jeszcze projekt budowy małego badawczego reaktora wysokotemperaturowego (HTGR) realizowanego w Polsce wspólnie z Japonią przez Narodowe Centrum Badań Jądrowych (NCBJ).
EN
The article presents an overview of achievements in nuclear energy in the world and in Poland in 2023-2024. Globally, the position of nuclear energy remains unchanged, but the installed capacity is expected to increase. In Poland, preparations are being made for the construction of the first large-scale reactor in the Choczewo commune (Lubiatowo-Kopalino location), while in the case of small modular reactors (SMRs), there is a significant decrease in the number of companies interested in them. In fact, only one (OSGE) envisages launching such a reactor for industrial purposes around 2032, and the other (INDUSTRIA) envisages launching only around 2035. There is also a project to build a small high-temperature research reactor (HTGR) carried out in Poland together with Japan by the National Center for Nuclear Research (NCBJ).
PL
Analizowanie możliwości i wyzwań związanych z małymi modułowymi reaktorami jądrowymi (ang. small modular reactor, SMR) jest istotne choćby celem śledzenia ich roli w globalnej transformacji energetycznej. Niniejsze opracowanie zostało ograniczone do bliskiego nam euroatlantyckiego obszaru gospodarczego poszerzonego o sojuszników Stanów Zjednoczonych w rejonie Pacyfiku.
PL
Zgodnie z wykazem opublikowanym na stronie Operatora Systemu Przesyłowego - Polskich Sieci Elektroenergetycznych S.A. (PSE, OSP), w grudniu 2023 r. Polskie Elektrownie Jądrowe sp. z o.o. uzyskały warunki przyłączenia dla obiektu typu SE EJ, czyli przyszłej stacji elektroenergetycznej dla elektrowni jądrowej na obszarze Pomorza Gdańskiego.
PL
Energetyka jądrowa [1] powinna odgrywać na świecie wręcz podstawową rolę. I to z wielu powodów. Jednym z najważniejszych jest ogromna ilość uranu na Ziemi, którego wystarczy na miliardy lat. Paliwo jądrowe zapewni zatem bezpieczeństwo energetyczne światu na miliardy lat. Co równie szalenie ważne, energetyka jądrowa zapewnia w sposób ciągły i stabilny, przez cały rok, zasilanie odbiorców w energię elektryczną (okres eksploatacji elektrowni jądrowych jest przy tym długi, wynosi co najmniej 60 lat).
16
Content available 70 lat energetyki jądrowej
PL
W artykule przedstawiono głównie od strony statystycznej historię rozwoju energetyki jądrowej, która kończy w tym roku 70 lat. Obecnie we wszystkich elektrowniach jądrowych (w Polsce używa się zamiennie określenia elektrownia jądrowa i elektrownia atomowa, chociaż poprawne jest to pierwsze pojęcie) na świecie pracuje 415 reaktorów jądrowych o łącznej mocy elektrycznej 373,735 GWe. Elektrownie te pokrywały w 2023 r. 9,08% światowego zapotrzebowania na energię elektryczną.
PL
Polski przemysł posiada kompetencje do wejścia w jądrowe łańcuchy dostaw. Największe braki, które należy nadrobić, znajdują się w obszarze polityki zapewnienia i kontroli jakości, w tym bardzo niewymiernych zagadnień tzw. jądrowej kultury bezpieczeństwa, która jest diametralnie inna niż w projektach energetyki konwencjonalnej.
PL
Polska energetyka stoi przed koniecznością fundamentalnych zmian, które zdeterminują przyszłość przemysłu i jakość życia mieszkańców. Z wyczerpującymi się zasobami węgla, rosnącymi emisjami CO2 i zanieczyszczeniem powietrza, a także zmiennymi warunkami pogodowymi wpływającymi na efektywność odnawialnych źródeł energii nasz kraj musi zdecydować o kierunku rozwoju.
PL
Rok 2022 był pod względem zabezpieczenia energii dla polskiej gospodarki i gospodarstw domowych rokiem wyjątkowo trudnym. To rok stojący pod znakiem napaści rosyjskiej na Ukrainę. W wyniku sankcji podjętych przez państwa przeciwne działaniom rosyjskiego agresora, do Europy trafia mniej surowców energetycznych z Rosji. Deficyt gazu wymusił na wielu europejskich krajach weryfikację dotychczasowych strategii. Rok poprzedni – 2021, również był dla energetyków rokiem nietypowym, był to czas zwiększonego zapotrzebowania na surowce energetyczne, jaki nastąpił po pandemii Covid -19. W rozdziale na tle dostępnych danych z lat 2021 i 2022, podjąłem się próby zdiagnozowania głównych problemów i wyzwań jakie stoją przed polską energetyką. Dane o produkcji prądu z 10 miesięcy 2022 r. wskazują, że polski system energetyczny jak dotąd dobrze radzi sobie z wyzwaniami związanymi z deficytem i wysoką ceną gazu ziemnego. Produkcja prądu z krajowych źródeł po raz pierwszy od 7 lat przekracza wewnętrzną konsumpcję. Ustawicznie rośnie również udział mocy opartych na odnawialnych źródłach energii, co jednak nie przekłada się na równie dynamiczny przyrost produkcji z tych źródeł. Deficyty energetyczne wynikające z braku gazu albo wysokiej jego ceny kompensowane są głównie przez branżę węgla brunatnego, co będzie miało konsekwencje we wcześniejszym, niż to wynika z koncesji, wyczerpywaniu zasobów tego surowca. Uważam, że dla zapewnienia bezpieczeństwa surowcowego kraju w przeciągu najbliższych kilkunastu lat konieczna jest bezzwłoczna realizacja programu energetyki jądrowej. Czasu pozostało bardzo mało a dotychczasowe działania niestety nie dają gwarancji powodzenia ambitnych planów budowy pierwszych trzech elektrowni jądrowych. Dlatego w obliczu kończących się zasobów w udostępnionych złożach węgla brunatnego niebezpodstawne jest ponowne otwarcie dyskusji nad budową nowej kopalni odkrywkowej dla przedłużenia funkcjonowania elektrowni Bełchatów poza obecny horyzont wyznaczony przez obowiązującą koncesję i zasoby złoża.
EN
The current year 2022 is an exceptionally difficult year in terms of energy security for the Polish economy and households. This is a year marked by Russian aggression against Ukraine. As a result of the sanctions taken by countries opposing the actions of the Russian aggressor, Europe receives less energy resources from Russia. The gas deficit has forced many European countries to review their current strategies. The previous year (2021) was also an unusual year for energy specialists, it was a time of increased demand for energy resources that followed the Covid -19 pandemic. In the chapter, against the background of available data from 2021 and 2022, I attempted to diagnose the main problems and challenges facing power engineering. Data on electricity production for 10 months of 2022 indicate that the Polish energy system has been coping well with the challenges related to the deficit and high price of natural gas so far. The production of electricity from domestic sources exceeds internal consumption for the first time in 7 years. The share of capacity based on renewable energy sources is also constantly growing, which, however, does not translate into an equally dynamic increase in production from these sources. Energy deficits resulting from the lack of gas or its high price are mainly compensated by the lignite industry, which will result in the depletion of resources of this raw material earlier than stipulated in the concession. I believe that in order to ensure the security of the country’s raw materials over the next several years, it is necessary to implement the nuclear energy program without delay. There is very little time left and, unfortunately, the actions taken so far do not guarantee the success of the ambitious plans to build the first three nuclear power plants. Therefore, in the face of the depleting resources in the opened lignite deposits, it is not groundless to re -open the discussion on the construction of a new open-pit mine in order to extend the operation of the Bełchatów power plant beyond the current horizon set by the current concession and resources of the deposit.
PL
W artykule przedstawiono genezę powstania i rozwiązanie konstrukcyjne Elektrowni Jądrowej Barakah - jednego z najnowocześniejszych obiektów tego rodzaju na świecie. Powstała ona na bazie technologii koreańskich reaktorów APR-1400 generacji III+, stanowiących kontynuację wcześniejszej konstrukcji koreańskiej OPR-1000, wywodzącej się kolejno z reaktora System 80 amerykańskiej firmy Combustion Engineering. Ten bezprecedensowy sukces energetyki Zjednoczonych Emiratów Arabskich stanowi przykład dla wielu krajów świata zdecydowanych na rozwój energetyki jądrowej w procesie transformacji energetycznej od źródeł wykorzystujących tradycyjne paliwa kopalne do nowoczesnych źródeł zeroemisyjnych.
EN
The article presents the genesis and design solutions of the Barakah Nuclear Power Plant – one of the most modern facilities of this kind in the world. The plant is based on the Korean APR-1400 generation III+ reactor technology, which is a continuation of the earlier Korean OPR-1000 design, successively derived from the System 80 reactor of the U.S. company Combustion Engineering. This unprecedented success of the power sector of the United Arab Emirates is an example for many countries in the world determined to develop nuclear energy in the process of energy transformation from sources using traditional fossil fuels to modern zero-emission sources.
first rewind previous Strona / 18 next fast forward last
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.