PL
 |
EN
Ograniczanie wyników
Czasopisma help
  1. 94 TTS Technika Transportu Szynowego
  2. 94 Technika Transportu Szynowego
  3. 46 Nowoczesne Budownictwo Inżynieryjne
  4. 44 Przegląd Komunikacyjny
  5. 44 Transportation Overview
Więcej...
Autorzy help
  1. 14 Pomykała Agata
  2. 8 Kiesiewicz G.
  3. 8 Knych T.
  4. 8 Kwaśniewski P.
  5. 8 Mamala A.
Więcej...
Lata help
  1. 9 2024
  2. 14 2023
  3. 8 2022
  4. 16 2021
  5. 17 2020
Więcej...
Preferencje help
Polish version English version Język
Widoczny [Schowaj] Abstrakt
Liczba wyników

Znaleziono wyników: 478

Liczba wyników na stronie
first rewind previous Strona / 24 next fast forward last
Wyniki wyszukiwania
Wyszukiwano:
w słowach kluczowych:  kolej
help Sortuj według:

help Ogranicz wyniki do:
first rewind previous Strona / 24 next fast forward last
1
Content available Non-standard risk model for applications in railway transport
Gill Adrian
Zeszyty Naukowe. Transport / Politechnika Śląska
|
2024
|
z. 124
63--75
EN
In risk management in railway transport, standard risk models are usually used based on its typical definition and discrete quantification. This approach allows for easy justification of the adopted model, most often by referring to appropriate norms or standards (such as IRIS). The scientific approach does not disqualify the practical use of standard risk models, but its disadvantages (especially typical risk matrices, including their subjectivity) are increasingly being pointed out. In risk management procedures, most frequently one model is used to assess the risk of all identified hazards. This may turn out to be a mistake, considering the specific characteristics of the hazards. A risk model applied to one hazard may not be adequate to assess the risk of another. Therefore, it should be individually adapted both in terms of variables and the ranges of their measurement values. For some hazards, it will even be necessary to develop or adopt non-standard models. The aim of the article is to present non-standard risk models that provide a base for their easy implementation in safety management procedures used by railway entities.
2
Content available Magistrala podsudecka w systemie kolei pasażerskiej Dolnego śląska
Haręża Oliwia, Protyńska Urszula, Staśkiewicz Dominik, Małysz Michał
Transport Miejski i Regionalny
|
2024
|
nr 1
25--31
PL
Linia kolejowa nr 137 zwana Magistralą Podsudecką stanowi bardzo ważny ciąg komunikacyjny Górnego i Dolnego Śląska. Jej cechą charakterystyczną jest przebieg równoległy do pasma Sudetów oraz omijanie Opola i Wrocławia. Poza odcinkiem Katowice-Kędzierzyn-Koźle o bardzo dużym znaczeniu w przewozach pasażerskich stan techniczny linii jest jednak niezadowalający, a liczba pasażerskich połączeń kolejowych realizowanych po niej jest znacznie mniejsza niż wynikałoby to z potencjału linii. Wśród miast zlokalizowanych na magistrali znajdują się między innymi: Nysa, Ząbkowice Śląskie, Dzierżoniów, Świdnica, Strzegom i Jawor. Jednocześnie na magistrali położonych jest wiele węzłów kolejowych pozwalających na zmianę kierunku jazdy przykładowo w stronę Wrocławia i Wałbrzycha. Są to na przykład Kamieniec Ząbkowicki i Jaworzyna Śląska. Ponadto wraz linią kolejową nr 289 na odcinku Legnica-Rudna Gwizdanów magistrala stanowi obwodnicę subregionu wrocławskiego. Liczba węzłów kolejowych na trasie linii ukazuje potencjał skomunikowania na nich, jak i możliwe rozwiązania multimodalne. Celem pracy jest przedstawienie koncepcji rozwoju połączeń pasażerskich na Magistrali Podsudeckiej w dwóch scenariuszach zawierających możliwości modernizacji magistrali i stworzenia połączeń obwodowych skomunikowanych z połączeniami do i z Wrocławia. W pracy przeanalizowano charakterystykę techniczną linii kolejowej nr 137, istniejące połączenia pasażerskie oraz skomunikowania na węzłach, a na podstawie wyników została zaprezentowana i przedyskutowana koncepcja rozwoju połączeń pasażerskich.
EN
Railway line no. 137, called the Podsudecka Mainline, is a very important railway in Upper and Lower Silesia. Its characteristic element is that it runs parallel to the Sudetes and bypasses cities of Opole and Wrocław. Apart from the Katowice - Kędzierzyn-Koźle section, which plays an important role in passenger transport, the technical status of the railway is unsatisfactory and the number of connections on it is much smaller than the line’s capacity. There are cities located on the mainline like: Nysa, Ząbkowice Śląskie, Dzierżoniów, Świdnica, Strzegom and Jawor. At the same time, there are many railway junctions on the mainline that allow to change the direction, for example towards Wrocław and Wałbrzych, like nodes in Kamieniec Ząbkowicki and Jaworzyna Śląska. Moreover, together with railway line no. 289 on the Legnica - Rudna Gwizdanów section, the main road constitutes a bypass of the Wrocław subregion. The number of railway junctions along the line shows the communication potential there and possible multimodal solutions. The aim of the article is to present the concept of developing passenger connections on the Podsudecka Mainline in two scenarios containing the possibilities of modernizing the main line and creating peripheral connections connected with train to and from Wrocław. The article includes the analysis of the technical characteristics of railway line no. 137, existing passenger connections and connections at junctions and, based on the results, the concept of developing passenger rail connections, which is described and discussed in this article.
3
Propagacja drgań wywołanych oddziaływaniem linii kolejowej nr 353 na budynek mieszkalny
Bogacz Piotr
Przegląd Budowlany
|
2024
|
R. 95, nr 7
80--82
PL
Drgania występujące w gruncie, pochodzące od taboru kolejowego mają bardzo duże znaczenie w procesie projektowania oraz eksploatacji obiektów budowlanych zlokalizowanych bezpośrednio przy linii kolejowej. Analiza wielokryterialna zależności drgań powierzchniowych i drgań wgłębnych od różnych parametrów pozwala na określenie wytycznych w procesie inwestycyjnym. Wykonane pomiary uwzględniły propagację fal w zależności od rodzaju taboru kolejowego. Wyniki pokazują, że tonaż oraz wiek, a co za tym idzie – zastosowana technologia amortyzacji – mają bardzo duży wpływ na drgania podłoża gruntowego.
EN
Vibrations occurring in the ground and coming from trains are very important in the design and use of buildings located directly next to the railway line. Multi-criteria analysis of the dependence of surface vibrations and deep vibrations on various parameters allows for the definition of guidelines in the investment process. The measurements taken took into account wave propagation depending on the type of rolling stock. The results show that the tonnage and age, and therefore the amortization technology used, have a very large impact on the ground vibrations.
4
Content available remote Odporność i trwałość obiektów mostowych w aspekcie ekstremalnych zdarzeń klimatycznych, sejsmicznych i eksploatacyjnych
Wysokowski Adam
Nowoczesne Budownictwo Inżynieryjne
|
2024
|
Nr 5
72--77
PL
Nowoczesna infrastruktura transportowa jako całość jest filarem gospodarki poszczególnych regionów i państw europejskich, umożliwiając swobodny przepływ ludzi i towarów. Obiekty tej infrastruktury stanowią ogromny majątek narodowy. Dlatego też w obliczu coraz częstszych i bardziej intensywnych ekstremalnych zdarzeń klimatycznych, sejsmicznych oraz zwiększonych wymagań w stosunku do parametrów eksploatacyjnych, m.in. obciążeń ponadnormatywnych, konieczne jest zapewnienie odporności jej poszczególnych krytycznych elementów na te wyzwania. Szczególną uwagę należy poświęcić trwałości obiektów inżynieryjnych, w tym mostów drogowych i kolejowych, które są kluczowymi elementami sprawnego systemu transportowego.
5
Content available remote Innowacyjność we współczesnym budownictwie mostowym
Dąbrowiecki Krzysztof
Nowoczesne Budownictwo Inżynieryjne
|
2024
|
Nr 5
78--84
PL
„Świat potrzebuje mostów. Trudno wyobrazić sobie naszą cywilizację bez mostów. Są one niezwykle ważne dla rozwoju ludzkości. Są nie tylko bezpiecznym przejściem przez rzekę lub inną przeszkodę, ale zapewniają łączność pomiędzy społecznościami. Są znakiem ludzkiej kreatywności, pomysłowości, a nawet tożsamości” – tak Ian Firth, wybitny brytyjski inżynier budownictwa lądowego, konsultant konstrukcji mostowych duńskiego biura COWI, rozpoczął swoje wystąpienie Bridges should be beautiful w popularnym programie TED.
6
Content available Identyfikacja cech mostu kolejowego o konstrukcji łuku siatkowego
Łaziński Piotr, Jasiński Marcin, Poprawa Grzegorz, Piotrowski Dawid, Salamak Marek, Krząkała Jakub, Bętkowski Piotr
Nowoczesne Budownictwo Inżynieryjne
|
2024
|
Nr 1
70--75
PL
Obecnie w Polsce realizowany jest przez PKP PLK S.A. program przebudowy istniejących linii kolejowych. Niezależnie trwają prace związane z programem kolejowym w ramach budowy Centralnego Portu Komunikacyjnego, koordynowane przez spółkę Centralny Port Komunikacyjny. Zamierzenia inwestycyjne na lata 2021–2030 z perspektywą do 2040 r. obejmować będą dalszą modernizację infrastruktury kolejowej z dopasowaniem do potrzeb techniczno-eksploatacyjnych całej sieci kolejowej [1]. Inwestycje kolejowe CPK [2] przewidują budowę ok. 2000 km nowych linii kolejowych spełniających standardy techniczne KDP. Wymagania zostały zawarte w szczegółowych warunkach technicznych dla budowanej infrastruktury [3].
7
Content available Historia i teraźniejszość wiaduktu kolejowego nad ul. Grzegórzecką w Krakowie
Biliszczuk Jan
Nowoczesne Budownictwo Inżynieryjne
|
2024
|
Nr 1
64--68
PL
Podstawowa sieć linii kolejowych powstała w Europie w drugiej połowie XIX w. Do współczesnych czasów dotrwały i nadal są w eksploatacji obiekty zbudowane na tej sieci często 150 lat temu. Są to mosty i wiadukty murowane oraz nitowane konstrukcje stalowe. Podczas modernizacji istniejących linii kolejowych polegającej na dostosowaniu ich do współczesnych wymagań eksploatacyjnych często pojawia się problem dalszego wykorzystania starych, wyeksploatowanych obiektów mostowych. Rewitalizacja uznanego za zabytkowy mostu kolejowego do stanu odpowiadającego współczesnym wymaganiom nie zawsze jest możliwa i uzasadniona.
8
Kolej na digitalizację kolei
Wójcik Natalia
Logistyka
|
2024
|
nr 5
34--36
PL
Innowacje dla kolei to nie tylko nowoczesny tabor i infrastruktura, ale też technologie, które usprawniają zarządzanie procesami.
9
Content available Technical aspects of the selection of an engine-generator set for a dual-drive locomotive
Michalak Piotr, Urbański Patryk, Jakuszko Wojciech, Gallas Dawid, Stobnicki Paweł, Tarnawski Piotr
Combustion Engines
|
2024
|
R. 63, nr 2
97--105
EN
The use of dual-drive rolling stock is a relatively new solution in the railway market. Vehicles with such type of powertrain are more versatile because it combines the advantages of using diesel vehicles and electric vehicles that consume energy from overhead electric traction. The concept of using such vehicles is highly innovative and has many advantages. However, the design and construction process is more complicated and requires more work than in the case of conventional systems. This article presents the methodology and process of selecting an engine-generator set for a dual-drive locomotive. Indicators and procedures crucial in the process of selecting a dual-drive system for a locomotive, were described and evaluated. All the above mentioned in the work were used during the real design process of a fully Polish locomotive with both diesel and electric drives. The locomotive in Diesel mode was to have an output power of circa 1560 kW for cargo transport. Calculations for the locomotive's power balance are included, showing power losses in the system and for locomotive's own needs. It has been shown that in cargo transport 77% of the maximum engine power is used as tractive power, and in passenger transport 58.6%.
10
Content available remote Praktyczne wykorzystanie wodoru jako strategicznego nośnika energii na przykładzie sektora kolejowego
Beroud Alan
Przegląd Komunikacyjny
|
2023
|
R. 78, nr 1
4--8
PL
W artykule autor omawia i analizuje założenia polityki klimatycznej i energetycznej UE. Wskazuje także oraz opisuje stan i perspektywy polskiego sektora energetycznego w kontekście wykorzystania nowych źródeł energii. W publikacji znalazły się - poparte obliczeniami - argumenty za wykorzystaniem wodoru jako strategicznego źródła energii na przykładzie sektora kolejowego.
EN
In the article, the author submits and analyzes the assumptions of the EU climate and energy policy. He also indicates and describes the condition and prospects of the Polish energy sector in the context of the use of new energy sources. The publication includes - supported by calculations - arguments for the use of hydrogen as a strategic energy source on the example of the railway sector.
11
Content available remote Modele zakupowe energii elektrycznej u przewoźników kolejowych w dobie kryzysu na światowych rynkach energii i paliw
Beroud Alan
Przegląd Komunikacyjny
|
2023
|
R. 78, nr 6/7/8
51--54
PL
W publikacji scharakteryzowano modele zakupowe energii u przewoźników kolejowych, w szczególnie trudnej sytuacji na rynku energii i paliw. Opisano Krajowy System Elektroenergetyczny i omówiono zależność cen terminowych energii elektrycznej od cen surowców energetycznych to jest gazu ziemnego, węgla energetycznego, praw do emisji CO2 Podjęto również analizę wpływu sytuacji geopolitycznej na rynek energetyczny i paliwowy. Wyjaśniono również jak na bazie ustawy Prawo energetyczne funkcjonują schematy kontraktowania energii elektrycznej.
EN
The paper outlines energy purchase schemes for railway carriers, in a particularly difficult situation on the energy and fuel market. The National Power System was described and the dependence of forward prices of electricity on the prices of energy raw materials, i.e. natural gas, coal, CO2 emission allowances. An analysis of the impact of the geopolitical situation on the energy and fuel markets was also undertaken. It was also explained how electricity contracting schemes operate on the basis of the Energy Law.
12
Content available remote Legislacyjne aspekty funkcjonowania tranzytowych pasażerskich przewozów kolejowych na granicy polsko-niemieckiej i polsko-czeskiej
Lange Karol
Przegląd Komunikacyjny
|
2023
|
R. 78, nr 3
21--25
PL
Kolejowe transgraniczne przewozy tranzytowe stanowią kwalifikowaną formę prowadzenia ruchu transgranicznego. Z uwagi na specyficzny zakres funkcjonalny często są marginalizowane lub zupełnie pomijane w dokumentach strategicznych, stanowiących o kształcie polityki transportowej kraju bądź jego poszczególnych regionów. Jednakże odpowiednie ich uregulowanie w polskim i międzynarodowym systemie prawa oraz zapewnienie atrakcyjnej oferty przewozowej może istotnie wpłynąć na rozwój społeczno-gospodarczy terenów przygranicznych. W obecnym stanie prawnym zauważyć można dwa rozbieżne podejścia prawodawcy do regulacji ruchu na liniach tranzytowych. Jedno z nich zawiera mechanizmy stymulujące ruch na przedmiotowych trasach, drugi zaś dość radykalnie limituje jego prowadzenie. W niniejszej publikacji podjęto próbę scharakteryzowania i dokonania oceny regulacji prawnych dotyczących funkcjonowania przewozów w przedmiotowym zakresie.
EN
Rail transit is a qualified form of cross-border traffic. Due to the specific functional scope, they are often marginalized or completely omitted in strategic documents determining the shape of the transport policy of the country or its individual regions. However, their proper regulation in the Polish and international legal system and ensuring an attractive transport offer can significantly affect the socio-economic development of border areas. In the current legal status, two divergent approaches of the legislator to traffic regulation on transit lines can be observed. One of them contains mechanisms stimulating traffic on the routes in question, while the other quite radically limits its operation. In this publication, an attempt was made to characterize and evaluate the legal regulations concerning the functioning of transport in the subject matter.
13
Kolej zbyt niskich prędkości
Kopta Tadeusz
Przegląd Komunalny
|
2023
|
nr 9
72--75
PL
Kolej - jeden z symboli ekologicznego transportu - musi odegrać ważną rolę w przejęciu znaczącej części potoku pasażerskiego, nadmiernie obciążającego niewydolne już drogi i ulice. Setki tysięcy samochodów wjeżdżających codziennie do miast i generujących zagrożenia motoryzacyjne mogą być powstrzymane większym wykorzystaniem kolei. Ale aby to mogło stać się faktem, kolej musi być znacząco szybsza i zapewnić większą częstotliwość kursowania.
14
Content available System sensorów do wykrywania i predykcji uszkodzeń układu jezdnego wagonu towarowego taboru kolejowego
Czerwiński Szymon, Kucharek Mariusz, Walas Łukasz, Makowiecki Karol, Wiszniewski Przemysław
Przegląd Elektrotechniczny
|
2023
|
R. 99, nr 7
176--179
PL
W artykule przedstawiono system służący do oceny stanu poszczególnych elementów towarowego taboru kolejowego w sposób zautomatyzowany. System służy do pomiaru kluczowych parametrów układu jezdnego wagonu towarowego taboru kolejowego za pomocą sensorów. Dane pomiarowe przesyłane na serwer pozwalają na detekcję uszkodzeń. Dane pomiarowe, mogą służyć do predykcji stanów awaryjnych co pozwala na wyłączenie uszkodzonego składu z użytkowania zanim spowoduje on znaczne utrudnienia w ruchu kolejowym. System oprócz wymienionych funkcji spełnia również rolę geolokalizatora taboru stosowanego w celu optymalizacji zarządzania składami towarowymi.
EN
The article presents system which is used for evaluation, work conditions of rolling stock elements in automated way. System is used to measure key parameters of rolling stock elements with the use of five types of sensors. Measurement data located on server gives the possibility to detect damage. Measurement data also could be used to predict emergency state what gives possibility to stop and repair some elements of rolling stock and that could improve security of rail traffic. In order to optimize management of rolling stock, system has the functionality of geolocation.
15
Content available O możliwości bezpiecznego użytkowania zabytkowych mostów i wiaduktów kolejowych
Rymsza Janusz, Rymsza Barbara
Przegląd Budowlany
|
2023
|
R. 94, nr 7-8
57--64
PL
W artykule zaproponowano wartości obciążeń i oddziaływań, które jako pochodne pionowego obciążenia eksploatacyjnego mogłyby być stosowane w odniesieniu do istniejących mostów i wiaduktów kolejowych, przede wszystkim zabytkowych. Zaproponowano również wartości oddziaływań, które są niezależne od pionowego obciążenia, a powinny być brane pod uwagę przy sprawdzaniu bezpiecznego użytkowania istniejących obiektów kolejowych. Zaproponowano wartości współczynników obliczeniowych w odniesieniu do poszczególnych obciążeń i oddziaływań. Podstawę techniczną zaproponowanych zasad stanowi przyjęcie obciążenia pionowego według normy PN-EN 15528 i pozostałych wymagań według normatywów niemieckich dotyczących istniejących kolejowych konstrukcji mostowych. Artykuł dotyczy zasad sprawdzania bezpieczeństwa kolejowych mostów i wiaduktów mających charakter obiektów zabytkowych, a takich obiektów w Polsce jest ponad 900. Niestety coraz częściej są zastępowane obiektami nowymi, choć mogą być w dalszym ciągu użytkowane.
EN
The article proposes the values of loads and actions which, as derivatives of the vertical service load, could be applied to the existing bridges and railway viaducts, especially the historic ones. Action values that are independent of the vertical load have also been proposed, and should be taken into account when checking the safe use of existing railway facilities. Values of calculation coefficients were proposed in relation to individual loads and impacts. The technical basis for the proposed rules is the adoption of the vertical load according to the PN-EN 15528 standard and other requirements according to German standards for existing railway bridge structures. The article concerns the rules for checking the safety of railway bridges and viaducts that are historic buildings, and there are over 900 such buildings in Poland. Unfortunately, they are increasingly being replaced with new ones, although they can still be used.
16
Content available Hamulce w pojazdach szynowych. Podstawowa charakterystyka, budowa i eksploatacja
Górowski Maciej
Paragraf na Drodze
|
2023
|
Nr 2
17--49
PL
Celem artykułu jest przybliżenie tematyki związanej z budową i zasadami działania układów hamulcowych stosowanych w pojazdach szynowych – kolejowych i tramwajowych, ze zwróceniem uwagi na aspekty dotyczące bezpieczeństwa, osiągania odpowiedniej skuteczności hamowania i przyczepności pomiędzy kołem a szyną. Artykuł jest wstępem teoretycznym z zakresu stosowanych rozwiązań i wymagań stawianym układom hamulcowym i układom wspomagającym działanie hamulców w pojazdach szynowych.
EN
The aim of the article is to present the issues related to the construction and principles of operation of braking systems used in railroad and tramway vehicles, paying attention to aspects of safety, achieving appropriate braking performance and wheel to rail adhesion. The article is a theoretical introduction to the applied solutions and requirements for braking systems in rail vehicles together with systems supporting the operation of brakes.
17
Content available Trudną sytuację inwestycji kolejowych i drogowych może uratować geotechnika
Błach Emilia
Nowoczesne Budownictwo Inżynieryjne
|
2023
|
Nr 4
36--37
PL
Wysoka inflacja, przesunięcia realizacyjne, przestoje i walka o cenę – tak obecnie wygląda rzeczywistość większości trwających i ofertowanych kontraktów infrastrukturalnych. Brakuje przede wszystkim nowych inwestycji PKP PLK, co powoduje lukę w całym rynku. Przedstawiciele wykonawców apelują do inwestorów, aby zmienili sposób oceniania ofert. Obecnie głównym kryterium wyboru jest cena. Wskazują, że to jest główną przyczyną późniejszych przestojów na budowach i problemów z ich wykonaniem.
18
Content available Rozwój transportu kolejowego w Polsce
Adamczak-Bugno Anna
Nowoczesne Budownictwo Inżynieryjne
|
2023
|
Nr 4
20--31
PL
Z danych statystycznych Urzędu Transportu Kolejowego wynika, że kolej staje się realną konkurencją dla lotnictwa. Ten rodzaj komunikacji jest doceniany przez pasażerów przede wszystkim ze względu na niższe ceny, a niekiedy także krótszy czas podróży. Przemieszczanie się środkami komunikacji szynowej jest polecanym rozwiązaniem również ze względu na niski ślad węglowy eksploatowanych taborów.
19
Content available Nowy wiadukt kolejowy w Częstochowie
Cogiel Andrzej, Węgrzyn Leszek
Nowoczesne Budownictwo Inżynieryjne
|
2023
|
Nr 6
60--62
PL
We wrześniu 2022 r. STRABAG Infrastruktura Południe Sp. z o.o. zawarł z Miejskim Zarządem Dróg w Częstochowie umowę, której przedmiotem jest budowa połączenia drogowego pomiędzy ul. Korfantego a ul. Bugajską w Częstochowie. Wart blisko 60 mln zł kontrakt jest jednym z najważniejszych zadań drogowych realizowanych w ostatnich latach w Częstochowie.
20
Content available Historia i analiza kolejowo-drogowych mostów wiszących
Dąbrowiecki Krzysztof
Nowoczesne Budownictwo Inżynieryjne
|
2023
|
Nr 6
74--83
PL
Rewolucja przemysłowo-technologiczna rozpoczęta w Anglii pod koniec XVIII w. i kontynuowana w wielu dziedzinach w XIX w. w krajach Europy Zachodniej doprowadziła do powstania nowych gałęzi przemysłu, takich jak m.in. przemysł metalurgiczny, stoczniowy, transportowy. Zmechanizowanie produkcji, wynalezienie i zastosowanie maszyny parowej, wprowadzenie nowych technologii i maszyn przemysłowych miało duży wpływ na szybki rozwój gospodarczy, handel i transport. Rosnące uprzemysłowienie Europy oraz zaludnianie i rozwój kontynentalnych terenów nowo powstałych stanów Ameryki Północnej wymagały dobrego transportu, głównie kolejowego, w tym budowy torów i mostów. W Stanach Zjednoczonych rozwijano z rozmachem w drugiej połowie XIX w. sieć kolejową, będącą jedyną drogą transportu z wybrzeża wschodniego na zachodnie. Jednak stosowane rozwiązania i technologie budowy belkowych czy wspornikowych mostów drewnianych, choć tanie w budowie, nie spełniały rosnących wymagań transportowych, szczególnie w przeprawach wodnych na znaczne odległości lub nad stromymi i głębokimi wąwozami. Poszukiwano odpowiednich koncepcji dla długich przepraw, dlatego pomysł budowy mostów wiszących wydawał się skutecznym i właściwym rozwiązaniem.
first rewind previous Strona / 24 next fast forward last
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.