Ograniczanie wyników
Czasopisma help
Autorzy help
Lata help
Preferencje help
Widoczny [Schowaj] Abstrakt
Liczba wyników

Znaleziono wyników: 176

Liczba wyników na stronie
first rewind previous Strona / 9 next fast forward last
Wyniki wyszukiwania
Wyszukiwano:
w słowach kluczowych:  zmiany klimatu
help Sortuj według:

help Ogranicz wyniki do:
first rewind previous Strona / 9 next fast forward last
PL
Rosnąca liczba dni upalnych i zwiększająca się średnia temperatura sprawiają, że o chłodzeniu pomieszczeń, zarówno latem, jak i w okresach przejściowych, coraz częściej mówi się nie tylko w kontekście komfortu czy efektywności pracy i nauki, ale też ochrony zdrowia i życia ludzi przed wpływem wysokiej temperatury. Ze względu na energochłonność (i wiążące się z tym emisje pośrednie) procesy chłodzenia należy rozpatrywać w kontekście efektywności energetycznej i wykorzystywania energii z OZE.
EN
The aim of this article is to present assumptions for pilot activities showing how regions can change the way they counteract climate change in the spatial structure of cities. The problem is considered in terms of identifying stakeholder groups and levers of change. An attempt to develop a catalog of levers will allow for the assessment of the usefulness and possibility of transferring pilot activities outside the city context. Further research is also needed to develop appropriate measurement criteria to determine the effectiveness of the strategy. The concept defined its main elements and outlined future directions for its improvement.
PL
Celem niniejszego artykułu jest przedstawienie założeń do działań pilotażowych pokazujących, w jaki sposób regiony mogą zmienić sposób, w jaki przeciwdziałają zmianom klimatycznym w strukturze przestrzennej miast. Problem rozważany jest w kategorii identyfikacji grup interesariuszy oraz dźwigni zmian. Próba wypracowania katalogu dźwigni pozwoli na ocenę przydatności i możliwości przeniesienia działań pilotażowych poza kontekst miasta. Konieczne są także dalsze badania w celu opracowania odpowiednich kryteriów pomiaru pozwalających określić skuteczność strategii. Koncepcja zdefiniowała jej główne elementy i nakreśliła przyszłe kierunki jej udoskonalenia.
EN
Climate risks are driving changes in the economy towards low-carbon energy development. The article is devoted to exploring low-carbon management in selecting resources for energy production of enterprises. The households’ willingness to use low-carbon technologies through the transition to consume energy from renewable resources is clarified. The article has proposed a methodological approach to low-carbon management in selecting resources for energy production of enterprises. The specificity of this methodological approach lies in assessing the energy consumption system efficiency based on the low-carbon management in selecting resources for energy production of enterprises. The results obtained for all types of harmful substances indicate the adequacy of the low-carbon management in selecting resources for energy production of enterprises giving preference to solar and wind power. The scientific value of such a methodological approach lies in the ability to forecast the potential of low-carbon management in selecting resources for energy production of enterprises in the energy supply chain. The results is the basis for creating climate energy clusters in the regions to diversify the resources for energy production of enterprises, and to increase of the efficiency of transportation of production waste as renewable energy sources by transport for strengthening the resilience of climate security.
PL
Zagrożenia klimatyczne wymuszają zmiany w gospodarce w kierunku niskoemisyjnego rozwoju energetycznego. Artykuł poświęcony jest badaniu zarządzania niskoemisyjnego w doborze zasobów do produkcji energii w przedsiębiorstwach. W artykule wyjaśniono gotowość gospodarstw domowych do korzystania z technologii niskoemisyjnych poprzez przejście do konsumpcji energii ze źródeł odnawialnych. W pracy zaproponowano podejście metodologiczne do zarządzania niskoemisyjnego w doborze zasobów do produkcji energii w przedsiębiorstwach. Specyfika tego podejścia metodologicznego polega na ocenie efektywności systemu zużycia energii w oparciu o zarządzanie niskoemisyjne w doborze zasobów do produkcji energii w przedsiębiorstwach. Wyniki uzyskane dla wszystkich rodzajów substancji szkodliwych wskazują na adekwatność zarządzania niskoemisyjnego w doborze zasobów do produkcji energii w przedsiębiorstwach, preferując energię słoneczną i wiatrową. Wartość naukowa takiego podejścia metodologicznego polega na możliwości prognozowania potencjału gospodarki niskoemisyjnej w doborze zasobów do produkcji energii przez przedsiębiorstwa w łańcuchu dostaw energii. Uzyskane wyniki stanowią podstawę do tworzenia klastrów energii klimatycznej w regionach w celu dywersyfikacji zasobów do produkcji energii w przedsiębiorstwach oraz zwiększenia efektywności transportu odpadów produkcyjnych jako odnawialnych źródeł energii w transporcie w celu wzmocnienia odporności bezpieczeństwa klimatycznego.
PL
Celem pracy była próba oszacowania zapotrzebowania na wodę maliny w powiecie chojnickim w zależności od przewidywanych zmian klimatycznych. W opracowaniu uwzględniono dwa scenariusze (RCP 4.5 i RCP 8.5) dla okresu 2021-2100. Stwierdzono, że w okresie porównawczym łączne niedobory opadu w okresie wegetacji maliny w powiecie chojnickim - odpowiednio w roku średnim, średnio suchym i bardzo suchym - wynosiły 48 mm, 141 mm i 208 mm. W okresie porównawczym (referencyjnym) największy miesięczny deficyt opadu w sezonie wegetacyjnym maliny występował w lipcu. Wielkość niedoboru opadu - odpowiednio w roku średnim, średnio suchym i bardzo suchym - wynosiła 16 mm, 42 mm i 59 mm. W okresie prognozowanym (2021-2100) największe miesięczne deficyty opadu w czasie wegetacji maliny będą miały miejsce również w lipcu. Te deficyty opadu według scenariusza RCP 4.5 - odpowiednio w roku średnim, średnio suchym i bardzo suchym - będą wynosić 25 mm, 52 mm i 70 mm. W świetle scenariusza RCP 8.5 deficyty opadu w lipcu będą jeszcze wyższe i mogą one w przybliżeniu kształtować się na poziomie odpowiednio 27 mm, 55 mm i 74 mm. W latach 2021-2100 oczekiwać należy zwiększenia zapotrzebowania na wodę u maliny. Jeśli zmiany klimatu będą przebiegały według scenariusza RCP 4.5, to wzrost ten w okresie kwiecień-październik (w odniesieniu do okresu referencyjnego) może wynieść 49 mm (tj. 12 %), natomiast według scenariusza RCP8.5 wzrost zapotrzebowania na wodę u maliny może wynieść około 67 mm (tj. o 17 %). Zapotrzebowanie na wodę u maliny w okresie kwiecień-październik - według scenariusza RCP 8.5 - zwiększy się (w odniesieniu do okresu referencyjnego) w największym stopniu w dekadzie 2091-2100. Wzrost ten wyniesie 105 mm (tj. o 27 %). Natomiast w świetle scenariusza RCP 4.5 wzrost zapotrzebowania na wodę u maliny dla tego przypadku może wynieść około 61 mm (tj. 16 %). W miesiącach kwiecień i październik nie wystąpią deficyty opadu w uprawie maliny. Największy deficyt opadu w okresie wegetacji maliny (maj-wrzesień) może natomiast wystąpić w latach bardzo suchych (p=10%). Deficyt ten - odpowiednio dla scenariuszy RCP 4.5 i RCP 8.5 - może wynieść 220 mm i 229 mm. W latach średnio suchych (p=25 %) deficyt ten będzie mniejszy i – odpowiednio dla scenariuszy RCP 4.5 i RCP 8.5 - może on wynieść 145 mm i 153 mm. Jeszcze mniejszy deficyt opadu może wystąpić w latach średnich (p=50 %), i może on - odpowiednio dla scenariuszy RCP 4.5 i RCP 8.5 - kształtować się na poziomie 57 mm i 63 mm. Z wyznaczonych dla okresu prognozowanego (2021-2100) równań regresji liniowej wynika, że - odpowiednio dla scenariuszy RCP4.5 i RCP8.5 - potrzeby wodne maliny będą w każdym dziesięcioleciu wzrastać w okresie wegetacji (IV-X) o 4,0 mm i o 10,5 mm.
EN
The aim of the study was to attempt to estimate the demand for water for raspberry grown in the Chojnice county depending on expected climate changes. The study takes into account two scenarios (RCP 4.5 and RCP 8.5) for the period 2021-2100. It was found that in the reference period, the total rainfall deficits during the raspberry growing season in the Chojnice county - in the average, moderately dry and very dry years - amounted 48 mm, 141 mm and 208 mm, respectively. The largest monthly rainfall deficit during the raspberry growing season of the reference period occurred in July. The amount of rainfall deficit - in the average, moderately dry and very dry year - was on the level 16 mm, 42 mm and 59 mm, respectively. In the forecast period (2021-2100), the largest monthly rainfall deficits during the raspberry growing season will also occur in July. These rainfall deficits under the RCP 4.5 scenario - in a medium, moderately dry and very dry year - will amount 25 mm, 52 mm and 70 mm, respectively. In the light of the RCP 8.5 scenario, rainfall deficits in July will be even higher and may amount to 27 mm, 55 mm and 74 mm, respectively. In the years 2021-2100, an increase in water demand for raspberries is expected. If climate change proceeds according to the RCP 4.5 scenario, this increase in the period April-October (in relation to the reference period) may amount to 49 mm (i.e. 12%). According to the RCP8.5 scenario, the increase in water demand for raspberries may amount to approximately 67 mm (i.e. 17%). The water demand for raspberries in the period April-October - according to the RCP 8.5 scenario - will increase (in relation to the reference period) to the greatest extent in the decade 2091-2100. This increase will amount 105 mm (i.e. 27%). In the light of the RCP 4.5 scenario, the increase in water demand for raspberries for this case may amount to approximately 61 mm (i.e. 16%). There will be no rainfall deficits in raspberry cultivation in April and October. The largest rainfall deficit during the raspberry growing season (May-September) may occur in very dry years (p=10%). This deficit - for the RCP 4.5 and RCP 8.5 scenarios - may amount to 220 mm and 229 mm, respectively. In case of moderately dry years (p=25%), this deficit will be smaller and - for the RCP 4.5 and RCP 8.5 scenarios - it may amount to 145 mm and 153 mm, respectively. An even smaller rainfall deficit may occur in medium years (p=50%). This deficit may - for the RCP 4.5 and RCP 8.5 scenarios - amount to 57 mm and 63 mm, respectively. The linear regression equations determined for the forecast period (2021-2100) show that - for the RCP4.5 and RCP8.5 scenarios - the water needs of raspberries in every 10 years will increase in the vegetation season (April-October) by 4.0 mm and by 10.5 mm, respectively.
EN
Energy consumption depends strongly on weather conditions. Thus, to formulate energy-related policy goals, it is crucial to monitor changes related to the heating degree days (HDD) and cooling degree days (CDD) – widely applied indicators of climate change. The study investigated the impact that climate change (global warming) exerted on the number of HDD and CDD, as well as the weather-related final energy consumption of the European households (EU-27 and Norway), based on data derived from Eurostat for the period 1979-2021. The results indicate that the changes in HDD and CDD constituted non-linear functions of the country’s average temperature, with the largest percentage changes observed in the warmest (in the case of HDD) and the coldest (in the case of CDD) portion of European countries. As indicated by estimations based on first-difference linear regression models, climate change has contributed so far to the net decrease in weather-related energy consumption of households.
PL
Zużycie energii jest silnie uzależnione od warunków pogodowych. Z tego względu, w celu kształtowania polityki energetycznej kluczowego znaczenia nabiera obserwacja zmian w zakresie stopniodni ogrzewania (HDD) i stopniodni chłodzenia (CDD), powszechnie wykorzystywanych wskaźników zmian klimatycznych. Przedmiotem badania był wpływ zmian klimatycznych (globalnego ocieplenia) na liczbę HDD i CDD, jak również oszacowanie wpływu tych zmian na uwarunkowane pogodowo zużycie energii przez europejskie gospodarstwa domowe (w UE-27 i Norwegii), na podstawie danych Eurostat z lat 1979-2021. Badanie wykazało, iż zmiany HDD i CDD stanowią nieliniowe funkcje przeciętnej temperatury powietrza, a największe zmiany w ujęciu procentowym zaobserwowano w najcieplejszych (w przypadku HDD) i najzimniejszych (w przypadku CDD) regionach UE. Jak wykazały estymacje oparte na indywidualnych regresjach liniowych na pierwszych różnicach zmiennych, zmiany klimatyczne przyczyniły się dotychczas do zmniejszenia uwarunkowanego pogodowo zużycia energii przez europejskie gospodarstwa domowe.
PL
Autorzy artykułu zwracają uwagę na brak aktualnych norm i wytycznych prawnych dotyczących warunków zewnętrznych, jakie muszą być uwzględniane w procesach projektowania instalacji HVAC oraz przeprowadzania audytów i obliczeń dotyczących efektywności energetycznej. W artykule dokonano przeglądu przepisów prawnych w tym zakresie, które obowiązują w Polsce oraz wybranych krajach Europy. Do tego celu wykorzystano dane meteorologiczne z lat 1996-2022 dla 17 miast w Polsce. Do analizy danych wykorzystano metodę Odwrotnej Średniej Ważonej Odległości, dla której obliczenia i symulacje przeprowadzono z wykorzystaniem oprogramowania Python. Aby zobrazować realne różnice pomiędzy obowiązującymi wymaganiami prawnymi dane klimatyczne opracowano dla trzech równych okresów: 1996-2004, 2005-2013 oraz 2014-2022. Porównanie wyników analizy z przeglądem przepisów prawnych wykazało, że na obszarze całej Polski parametry powietrza zewnętrznego, które są wykorzystywane do obliczeń, znacznie różnią się od występujących w rzeczywistości. Zobrazowano realny ogólny wzrost temperatury powietrza zewnętrznego zarówno w okresie zimowym jak i letnim. Wykazano niemal zanik temperatury obliczeniowej okresu zimowego dla IV i V strefy klimatycznej (-22°C oraz -24°C), a także znaczny wzrost temperatury powietrza zewnętrznego powyżej 30°C. Wykazano, że czas trwania temperatury powietrza zewnętrznego 32°C i 34°C jest na wysokim poziomie i wynosi odpowiednio 160 h i 60 h. Wyniki analizy przedstawiono w postaci map, co ułatwia interpretację prezentowanych danych. Artykuł wnosi ważny wkład w zrozumienie związku między zmianami klimatycznymi a środowiskiem zbudowanym oraz wskazuje na potrzebę rychłego dostosowania stanu prawnego do aktualnego klimatu.
EN
The authors of the article draw attention to the lack of current standards and legal guidelines regarding external conditions that must be taken into account in the processes of designing HVAC installations and conducting audits and calculations regarding energy efficiency. The article reviews the legal provisions in this area that are in force in Poland and selected European countries. For this purpose, meteorological data from 1996-2022 for 17 cities in Poland were used. The Inverse Weighted Average Distance method was used to analyze the data, for which calculations and simulations were performed using Python software. To illustrate real differences between applicable legal requirements, climate data were prepared for three equal time intervals: 1996-2004, 2005-2013 and 2014-2022. Comparison of the analysis results with the review of legal regulations showed that throughout Poland the outdoor air parameters used for calculations differ significantly from those occurring in reality. The real overall increase in outdoor air temperature was illustrated both in winter and summer. The calculation temperature of the winter period for climate zones IV and V (-22°C and -24°C) almost disappeared, as well as a significant increase in the outside air temperature above 30°C. It was shown that the duration of the external air temperature of 32°C and 34°C is high and amounts to 160 h and 60 h, respectively. The results of the analysis are presented in the form of maps, which facilitates the interpretation of the presented data. The article makes an important contribution to understanding the relationship between climate change and the built environment and points to the need to quickly adapt the legal status to the current climate.
EN
The article analyzes soil organic carbon (SOC) content of in Poland from 2015 to 2021. The research aims to determine SOC levels and their dependence on soil agronomic categories and drought intensity. Soil samples from 1011 farms across 8 Polish voivodships were collected for analysis, all from the same agricultural plots. SOC determination was conducted using the Tiurin method. The results indicate a low SOC content nationwide (0.85- 2.35%). Heavy soils exhibited higher SOC accumulation compared to light soils. Moreover, significant drought impact led to decreased SOC content in affected regions. Scientific evidence underscores a declining trend in organic carbon stock within agricultural soils, attributed to natural soil changes and unsustainable management practices. This decline is concerning given the crucial role of SOC in soil health, quality, and crop productivity. Therefore, it is imperative to monitor and address areas with low SOC levels to enhance SOC abundance. Furthermore, when used as a whole-cell biocatalyst in a low-cost upflow MFC, the Morganella morganii-rich SF11 consortium demonstrated the highest voltage and power density of 964.93±1.86 mV and 0.56±0.00 W/m3, respectively. These results suggest that the SF11 bacterial consortium has the potential for use in ceramic separator MFCs for the removal of penicillin and electricity generation.
PL
W artykule dokonano analizy zawartości węgla organicznego w glebie (SOC) w Polsce w latach 2015 - 2021. Celem badań było określenie poziomu SOC oraz określenie jego zależności od kategorii agronomicznej gleby, odczynu i zawartości wody w glebie. intensywność suszy w glebie. Dane do analizy zawartości SOC uzyskano poprzez pobranie i analizę prób glebowych z 1011 gospodarstw zlokalizowanych na terenie całej Polski w 8 województwach Polski. Próbki gleby do badań pobierano co roku z tych samych powierzchni rolniczych. Oznaczenie SOC przeprowadzono metodą Tiurina. Wyniki testów wykazały niską zawartość SOC w całym kraju (0,85-2,35%). Lepsza. Większą kumulację zawartości SOC stwierdzono na glebach ciężkich w porównaniu z glebami lekkimi. Stwierdzono duży wpływ suszy na spadek zawartości SOC w rejonach jej występowania. Dowody naukowe wskazują, że zasoby węgla organicznego w górnych warstwach gleb rolniczych są niskie i nadal maleją w wyniku naturalnych zmian w glebie i niezrównoważonej gospodarki. Z danych naukowych wynika, że zasoby węgla organicznego w górnych warstwach gleb rolniczych zmniejszają się. Jest to szczególnie niepokojące, ponieważ zasoby SOC są ważnym czynnikiem wpływającym na zdrowie i jakość gleby, a tym samym na wydajność upraw. Z tego powodu bardzo ważne jest monitorowanie i identyfikowanie obszarów o niskim poziomie SOC oraz podejmowanie działań w celu poprawy obfitości SOC
PL
W artykule Autor porusza problem jakim jest ocieplenie klimatu Ziemi. Przedstawia czynniki, które wpływają na efekt cieplarniany. Opisuje źródła emisji CO2 do atmosfery i omawia skalę ich oddziaływania. Poddaje analizie wpływ dwutlenku węgla ze spalania kopalin energetycznych na środowisko.
EN
In the article, the author discusses the problem of global warming. It presents the factors that influence the greenhouse effect. It describes the sources of CO2 emissions into the atmosphere and discusses the scale of their impact. Analyzes the impact of carbon dioxide from the combustion of energy minerals on the environment.
PL
Globalne działania na rzecz zapobiegania szybkim zmianom klimatu obejmują także budownictwo, a zwłaszcza jego dekarbonizację. Tak jak cała gospodarka, budownictwo musi korzystać z nowoczesnych technologii i wiedzy - w tym cyfryzacji procesów budowlanych, energii odnawialnej i energoefektywnych technologii. W pierwszej części artykułu scharakteryzowano koncepcję domów inteligentnych, technologie sterowania urządzeniami i instalacjami oraz możliwości integracji systemów. Poniżej omówione zostały wymagania prawne związane z zarządzaniem energią oraz plany dotyczące długofalowej głębokiej termomodernizacji budynków.
PL
Artykuł porusza temat zmian klimatu, którym w swoich projektach muszą sprostać europejscy architekci krajobrazu. Na początku opisano problematykę dotyczącą tzw. odpornych krajobrazów. Następnie na podstawie projektów zaprezentowanych podczas drugiej edycji międzynarodowej wystawy IFLA Europe pod tytułem Reconsidering Nature przygotowano zestawienie działań, które są w stanie pozytywnie wpłynąć na poprawę odporności krajobrazów miejskich.
EN
The article addresses the aspects of climate change which European landscape architects must face in their projects. In the beginning, the issue of resilient landscapes was described. Then, based on the projects presented during the second edition of the international IFLA Europe exhibition entitled Reconsidering Nature, a list of activities that can positively improve the resilience of urban landscapes has been prepared.
EN
Green roofs are a multifunctional element of the building envelope, which, with appropriate modifications, can offer many benefits not only for its direct users, but also positively affect the environment around it. Global climate change and rapid urbanization have presented us with a number of urban challenges that negatively affect the physical and mental health of city dwellers. The subject of the article is to present the perspectives and main development trends in the use of green roofs in architecture. On the basis of the bibliometrics and scientometric analysis of the selected subject, the main research trends were presented, the countries contributing most to its development were distinguished, and the most influential authors were presented.
PL
Dachy zielone to multifunkcyjny element obudowy budynku, który przy odpowiednich modyfikacjach może oferować wiele korzyści nie tylko dla jego bezpośrednich użytkowników, ale również pozytywnie wpływać na środowisko wokół niego. Globalne zmiany klimatyczne i szybka urbanizacja postawiły przed nami szereg wyzwań miejskich, które negatywnie wpływają na zdrowie fizyczne i psychiczne mieszkańców miast. Przedmiotem artykułu jest przedstawienie perspektyw oraz głównych nurtów rozwoju w zakresie wykorzystania dachów zielonych w architekturze. Na podstawie analizy bibliometrycznej i naukometrycznej wybranej tematyki, zaprezentowano główne nurty badań, wyodrębniono najbardziej przyczyniające się do jej rozwoju kraje oraz przedstawiono najbardziej wpływowych autorów.
PL
Warzywa są ważnym i nieodzownym składnikiem zdrowej diety. Należy jednak mieć świadomość, że mogą one być nośnikiem mikroorganizmów chorobotwórczych dla człowieka, co w konsekwencji prowadzi do wielu poważnych chorób. W pracy omówiono mikroorganizmy zanieczyszczające warzywa ze szczególnym uwzględnieniem warzyw liściastych. Opisano drogi zakażenia warzyw na różnych etapach ich produkcji - „od pola do stołu”. Wskazano na błędy popełniane podczas uprawy surowca tj. stosowanie nieodpowiedniej higieny, zanieczyszczonej wody do nawadniania czy nieodpowiednio przygotowanych nawozów naturalnych. Zwrócono uwagę na zasady profilaktyki, które powinny być podjęte, aby ograniczyć to zjawisko.
EN
Vegetables are an important and indispensable component of a healthy diet. However, it is important to be aware that they can carry pathogenic microorganisms for humans which cause many serious diseases. This paper discusses the microorganisms contaminating vegetables with particular emphasis on leafy vegetables. The pathways of vegetables contamination on all stages of production - “from field to table” are described. It points out the mistakes made during the cultivation of raw materials, such as the use of inadequate hygiene, contaminated irrigation water or improperly prepared organic fertilizers. Attention is drawn to the principles of prevention that should be taken to limit this phenomenon.
PL
Stały rozwój terytorialny miast jest drugim, obok zmiany klimatu, czynnikiem pociągającym za sobą istotne pogorszenie jakości ich środowiska. Tendencji tej ulega m.in. klimat lokalny obszarów zurbanizowanych, co przejawia się przede wszystkim wzrostem temperatury powietrza oraz zakłóceniem reżimu opadowego. Zmiany klimatu mają duży wpływ na sektor budownictwa zarówno na etapie powstawania, jak i eksploatacji inwestycji oraz – poprzez coraz trudniejsze warunki mikro-i bioklimatyczne – na warunki życia mieszkańców miast. W artykule przedstawiono historyczny, aktualny i prognozowany stan klimatu w Warszawie rozpoznany z punktu widzenia oddziaływania na budownictwo (w kontekście tzw. Umownych Kategorii Klimatu) i komfort życia mieszkańców obszarów zurbanizowanych. Do analiz wykorzystano wyniki obserwacji prowadzonych na stacji meteorologicznej Warszawa–Okęcie w okresie 1971-2020 oraz symulacji dla okresu 2021-2070 według scenariuszy RCP4.5 i RCP8.5, udostępnione w bazie danych METEONORM 8.0. Zarówno historyczne, jak i prognozowane cechy klimatu Warszawy wskazują, że największe zmiany dotyczą warunków termicznych. Wartości temperatury powietrza od wielu lat systematycznie wzrastają (średnio o około 0,5°C/10 lat) i proces ten będzie trwał w przyszłości. Wyraźnie mniejsze zmiany mają miejsce w przypadku reżimu opadowego i wiatrowego. Obserwowana zmiana klimatu stanowi duże wyzwanie dla mieszkańców i władz miasta oraz architektów i urbanistów. Artykuł zawiera kilka propozycji rozwiązania tych problemów poprzez zmiany w zagospodarowaniu przestrzeni miejskich.
EN
The constant territorial development of cities is the second factor, apart from climate change, which entails a significant deterioration in the quality of their environment. This tendency is followed by the local climate of urbanized areas, which is manifested primarily by the increase in air temperature and the disruption of the precipitation regime. Climate change has a major impact on the construction sector, both at the stage of planning and operation of investments, and – trough increasingly difficult micro- and bioclimatic conditions – on the living conditions of city dwellers. The article presents the historical, current and projected state of the climate in Warsaw recognized from the point of view of its impact on construction (through analysis of so-called Conventional Climate Categories) and on the comfort of life of the residents of urban areas. The results of observations conducted at the Warszawa–Okęcie meteorological station in the period 1971-2020 and simulations for the period 2021-2070 according to the RCP4.5 and RCP8.5 scenarios, available in the METEONORM 8.0 database, were used for the analysis of so-called Conventional Climate Categories as well as their influence on micro- and bioclimatic conditions and on the living conditions of city dwellers. Both historical and projected features of Warsaw’s climate indicate that the greatest changes concern thermal conditions. Air temperature values have been steadily increasing for many years (on average by about 0.5°C/10 years) and this process will continue in the future. Significantly smaller changes take place in the case of precipitation and wind regimes. The observed climate changes pose a great challenge for the inhabitants and city authorities, as well as for architects and urban planners. The article contains several proposals for solving these problems through changes in the development of urban spaces.
PL
Temperatura powietrza i opady atmosferyczne to dwa najczęściej analizowane elementy klimatu. Większość prowadzonych badań potwierdza wzrost temperatury powietrza oraz zmienność warunków pluwialnych zarówno w skali globalnej jak i regionalnej. Zmienność elementów klimatycznych przekłada się bezpośrednio na częstość występowania, zasięg i intensywność zjawisk ekstremalnych, w tym także intensywnych i długotrwałych opadów atmosferycznych. Najistotniejszą kwestią staje się odpowiedź na pytanie o regionalne konsekwencje potwierdzonych zmian klimatycznych. Aktywność osuwiskowa na obszarze Beskidu Wyspowego jest uwarunkowana budową geologiczną i morfologią terenu, które w połączeniu z działalnością antropogeniczną oraz warunkami pluwialnymi generują duże prawdopodobieństwo wystąpienia ruchów masowych. W celu odpowiedzi na pytanie dotyczące wpływu zmian klimatu na wzrost intensywności ruchów osuwiskowych na obszarze Beskidu Wyspowego, przeanalizowano opadowe dane proxy od X do XIX wieku, sytuacje opadowe z lat 1997 oraz 2010 oraz dane pochodzące ze scenariuszy klimatycznych. W analizach wykorzystano zarówno klasyczne pomiary naziemne, jak również dostępne od kilku lat dane z radarów meteorologicznych. Wstępne analizy potwierdzają możliwość wystąpienia lokalnie niekorzystnych zmian warunków pluwialnych. Wzrost prawdopodobieństwa maksymalnych dobowych sum opadów oraz zwiększenie częstości wystąpienia niekorzystnych epizodów opadowych, mogą mieć istotny wpływ na częstość występowania ruchów masowych w Beskidzie Wyspowym.
EN
Air temperature and precipitation are two of the most analyzed elements of climate. Majority of research confirms the increase in air temperature and the variability of pluvial conditions not only globally but also regionally. The variability of climatic elements translates directly into the frequency, scope and intensity of extreme events occurrence, including intensive and prolonged precipitation. The most important issue is the answer to the question concerning the regional consequences posed by confirmed climate changes. Landslide activity in Beskid Wyspowy is determined by the geology and morphology of the terrain which, combined with anthropogenic activities and pluvial conditions, generates a great probability of occurrence of mass movements. In order to answer the question concerning the impact of climate change on the increase in the risk of landslides in the area of Beskid Wyspowy, proxy data from X to XIX century, rainfall cases in 1997 and 2010 as well as data from climate scenarios were analyzed. In analysis, both ground measurements and those available for several years data from weather radars were used. Preliminary analyses confirm the possibility of occurring of locally adverse changes in pluvial conditions. An increase in the probability of maximum precipitation and an increase in the frequency of adverse precipitation sequence can have a significant impact on the incidence of mass movements in Beskid Wyspowy.
PL
Wodór będzie z pewnością częścią swego rodzaju miksu energetycznego, który spowoduje dekarbonizację sektora transportowego. Pozostałymi komponentami będą: akumulator elektryczny, e-paliwa i ewentualnie inne sposoby, np. paliwa kopalne w połączeniu z technologią CCUS.
EN
The article presents reflections on the topic of the implementation of the Europe 2020 Strategy for Poland. The strategy covers five areas, namely research and development, education and higher education, poverty reduction and social exclusion, employment as well as energy and climate, which have been analysed in this article. Because the provisions of the strategy should already be achieved, it is necessary today to verify the progress of work, as well as to compare the achievements with the created plan. In order to be able to assess the progress of the implementation of the strategic plan, it is necessary to set indicators that will make it possible to determine whether the activities carried out facilitate the achievement of the objectives or whether they should be adjusted. In order to do it, the authors used 4 indicators. To be able to forecast when Poland would reach the set values by 2022, the authors constructed mathematical models with which the indicators values were forecast. The results obtained have been summarized and countermeasures have been identified that can help eliminate detected irregularities. The successful implementation of the strategy will have a significant impact on ensuring Poland's energy security and environmental sustainability.
PL
Artykuł przedstawia refleksje na temat realizacji Strategii Europa 2020 dla Polski. Strategia obejmuje pięć obszarów, tj. badania i rozwój, edukację i szkolnictwo wyższe, ograniczanie ubóstwa i wykluczenia społecznego, zatrudnienie oraz energię i klimat, które zostały poddane analizie w niniejszym artykule. Ponieważ zapisy strategii powinny być już zrealizowane, konieczna jest dziś weryfikacja postępu prac, a także porównanie osiągnięć z założonym planem. Aby móc ocenić postępy w realizacji planu strategicznego, konieczne jest wyznaczenie wskaźników, które pozwolą określić, czy prowadzone działania ułatwiają osiągnięcie celów, czy też należy je skorygować. W tym celu autorzy posłużyli się 4 wskaźnikami. Aby móc prognozować, kiedy Polska osiągnie wyznaczone wartości do 2022 r., autorzy skonstruowali modele matematyczne, za pomocą których prognozowano wartości wskaźników. Uzyskane wyniki zostały podsumowane i zidentyfikowano środki zaradcze, które mogą pomóc wyeliminować wykryte nieprawidłowości. Pomyślne wdrożenie strategii będzie miało znaczący wpływ na zapewnienie bezpieczeństwa energetycznego Polski i zrównoważonego rozwoju środowiska
PL
Celem pracy była próba oszacowania zapotrzebowania na wodę do nawodnień podsiąkowych terenów zieleni miejskiej w parkach czterech wybranych miast województwa kujawsko-pomorskiego (Bydgoszcz, Grudziądz, Toruń, Włocławek) w zależności od przewidywanych zmian klimatycznych. W opracowaniu uwzględniono dwa scenariusze: scenariusz RCP 4.5 zakładający wzrost stężenia CO2 do poziomu 540 ppm w roku 2100 i osiągnięcie wymuszenia radiacyjnego na poziomie 4,5 W⸱m-2 oraz scenariusz RCP 8.5 zakładający wzrost stężenia CO2 do poziomu 940 ppm w roku 2100 i osiągnięcie wymuszenia radiacyjnego na poziomie 8,5 W/m2 . Uwzględniono 3 wybrane dekady (dziesięciolecia) XXI wieku: 2021-2030, 2051-2060 i 2091-2100. Na podstawie przyjętych założeń oraz przeprowadzonych obliczeń stwierdzono, że największe ilości wody do nawadniania będą potrzebne w ostatnim dziesięcioleciu XXI wieku. Największe zapotrzebowanie na wodę wystąpi w lipcu, a następnie - w sierpniu. Wyższe potrzeby wodne terenów zieleni miejskiej - w porównaniu do scenariusza RCP 4.5 - (za wyjątkiem Grudziądza) stwierdzono w scenariuszu RCP 8.5. Spośród czterech badanych miast województwa kujawsko-pomorskiego, najniższe zapotrzebowanie na wodę wystąpiło w Grudziądzu, wyższe w Bydgoszczy, jeszcze wyższe w Toruniu, a najwyższe - we Włocławku. W dziesięcioleciu 2091-2100, wyrażone jako dopływ jednostkowy, zapotrzebowanie na wodę do nawadniania terenów zieleni miejskiej systemem podsiąkowym o zmiennym piętrzeniu w lipcu - odpowiednio dla scenariusza RCP 4.5 i RCP 8.5 w latach bardzo suchych (p=10%), wyniesie 1,19 i 1,19 dm3 s-1⸱ha-1 w Grudziądzu, 1,18 i 1,21 dm3⸱s1⸱ha-1 w Bydgoszczy, 1,23 i 1,25 dm3⸱s-1⸱ha-1 w Toruniu oraz 1,26 i 1,29 dm3 s-1 ha-1 we Włocławku.
EN
The aim of the study was to attempt to estimate the demand for water for upward irrigation of urban green areas in parks of four selected cities in the Kuyavian-Pomeranian Voivodeship (Bydgoszcz, Grudziądz, Toruń, Włocławek) depending on expected climate changes. The study takes into account two scenarios: the RCP 4.5 scenario assuming an increase in CO2 concentration to the level of 540 ppm in 2100 and achieving radiative forcing of 4.5 W/m2 , and the RCP 8.5 scenario assuming an increase in CO2 concentration to 940 ppm in 2100 and achieving radiative forcing of level 8.5 W/m2 . Three selected decades (decades) of the 21st century are included: 2021-2030, 2051-2060 and 2091-2100. Based on the adopted assumptions and calculations, it was found that the largest amounts of water for irrigation will be needed in the last decade of the 21st century. The greatest demand for water will occur in July, and then in August. Higher water needs of urban green areas - compared to the RCP 4.5 scenario - (except for Grudziądz) were found in the RCP 8.5 scenario. Among the four examined cities in the KuyavianPomeranian Voivodeship, the lowest demand for water occurred in Grudziądz, higher in Bydgoszcz, even higher in Toruń, and the highest - in Włocławek. In the decade 2091-2100, expressed as a unit inflow, the demand for water for irrigation of urban green areas using a upward system with variable damming in July - for the RCP 4.5 and RCP 8.5 scenarios in very dry years (p=10%), respectively, will amount to 1 .19 and 1.19 dm3⸱s-1 ha-1 in Grudziądz, 1.18 and 1.21 dm3⸱s-1 ha-1 in Bydgoszcz, 1.23 and 1.25 dm3⸱s-1 ha-1 in Toruń and 1.26 and 1.29 dm3⸱s-1⸱ha-1 in Włocławek.
EN
The importance of water reservoirs in water management does not need to be particularly justified. There is more than 6.000-year history of convincing evidence. In Slovakia, the construction of reservoirs can be dated to two periods. The first period was especially the 18th century when the construction of water reservoirs was stimulated by the need for water for the mining industry in the vicinity of Banská Štiavnica. The second period falls in the second half of the 20th century. The construction of reservoirs was initiated in the post-war period. It was the need to raise the standard of living of society, the urgency of electrification of the country, the development of industry and agriculture, the supply of drinking water to the population, flood control, the improvement of flows, etc. Reservoirs with multi-annual regulations have an important position in the types of water reservoirs since they can regulate flows over several years. This benefit is evident, especially during periods of extreme hydrological phenomena and short-term aquatic and long-term dry, so-called low-water periods. Ensuring ecological flow in riverbeds during periods of prolonged drought is a phenomenon that is fundamental from the point of view of environmental protection. We have illustrated our knowledge, and experience gained from their impact on the flows downstream of the Veľká Domaša dam. In the paper, we demonstrate the significant function of the reservoir not only for society but also for the environment by statistical processing of inflows into the reservoir and outflows into the riverbed downstream of the dam during the period of registered occurrence of extreme hydrological phenomena.
PL
Znaczenie zbiorników wodnych w gospodarowaniu wodą nie wymaga szczególnego uzasadniania. Mają one za sobą ponad 6000 lat historii ilustrującej ich znaczenie. Na Słowacji budowa zbiorników dzieli się na dwa okresy. Pierwszy miał miejsce głównie w XVIII w., kiedy budowa zbiorników wodnych została wymuszona potrzebą zapewnienia wody dla przemysłu wydobywczego w okolicy miejscowości Banská Štiavnica. Drugi okres przypada na drugą połowę XX w., na okres powojenny. Budowa zapór była spowodowana koniecznością podniesienia standardu życia społeczeństwa, elektryfikacji kraju, rozwoju przemysłu i rolnictwa, zapewnienia populacji dostaw wody pitnej, kontroli przeciwpowodziowej, poprawy przepływów itp. Zbiorniki o wieloletniej regulacji pełnią znaczącą rolę pośród różnych rodzajów zbiorników wodnych, jako że mogą one służyć do wyrównywania przepływów w okresie kilku lat. Korzyść ta jest oczywista, w szczególności w okresach ekstremalnych zjawisk hydrologicznych oraz krótkich okresów opadów i długich okresów suchych, tzw. niżówkowych. Zapewnienie ekologicznego przepływu w okresach przedłużającej się suszy jest fundamentalne z punktu widzenia ochrony środowiska. Przedstawiliśmy naszą wiedzę i doświadczenie wynikające z ich wpływu na przepływ poniżej zapory Veľká Domaša. W artykule omawiamy znaczenie roli zbiornika nie tylko dla społeczeństwa, ale również dla środowiska, poprzez statystyczne przetwarzanie dopływu do zbiornika i odpływu do koryta rzecznego poniżej zapory w okresach zarejestrowanych ekstremalnych zjawisk hydrologicznych.
first rewind previous Strona / 9 next fast forward last
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.