Podstawowe wyzwania przed jakimi stoi współczesna metalurgia to: kurczenie się zasobów surowców naturalnych (rud) i pogarszanie ich jakości, wzrost zapotrzebowania na metale jako wciąż najlepsze i najpowszechniejsze materiały konstrukcyjne, koncentracja produkcji górniczej i hutniczej w krajach dysponujących zasobnymi złożami prowadząca do monopolizacji rynku dostaw, spadek opłacalności produkcji oraz ograniczenia środowiskowe emisji odpadów. Rozwiązaniem problemów hutnictwa może być wprowadzenie i intensyfikacja gospodarki metalami w obiegu zamkniętym (tzw. gospodarka recyrkulacyjna – circular economy), wymagająca wprowadzenia recyklingu/przeróbki surowców wtórnych metali. Zasadą działania recyklingu jest maksymalizacja ponownego wykorzystania tych samych metali, z uwzględnieniem minimalizacji nakładów na ich przetworzenie, przez co chronione są surowce naturalne, zarówno służące do ich wytworzenia jak i wykorzystywane do ich późniejszego przetworzenia. Recykling metali odbywa się w dwóch obszarach: podczas produkowania dóbr (odpadów produkcyjnych) oraz późniejszego powstawania z nich odpadów (odpadów poużytkowych, pokonsumpcyjnych). Aby system recyklingu właściwie działał musi istnieć współdziałanie polityki państwa (ochrona rynku surowców wtórnych), producentów wyrobów (eco-projektowanie), przedsiębiorstw recyklingowych (zbierających i przetwarzających) oraz proekologiczne nawyki społeczeństwa (edukacja). W artykule omówiono główne problemy, jakie napotyka krajowy rynek recyklingu metali nieżelaznych z surowców wtórnych.
EN
The basic challenges facing modern metallurgy are: shrinking resources of natural resources (ores) and deterioration of their quality, increased demand for metals as still the best and most common construction materials, concentration of mining and metallurgical production in countries with rich deposits leading to monopolization of the market supply, declining production profitability and environmental restrictions on waste emissions. The solution of the problems of metallurgy may be the introduction and intensification of metal economy in a closed circuit (so-called circular economy), requiring the introduction of recycling / processing of secondary metals. The principle of recycling is to maximize the re-use of the metals, taking into account the minimization of outlays for their processing, which protects natural resources, both for their production and used for their subsequent processing. Metal recycling takes place in two areas: during the production of goods (production waste) and the subsequent deposition of waste (post-consumer and post-consumer waste). In order for the recycling system to function properly, there must be cooperation between the state policy (protection of the market of secondary raw materials), producers of products (eco-design), recycling enterprises (collecting and processing) and environmentally friendly habits of the society (education). The article discusses the main problems faced by the domestic market for recycling non-ferrous metals from secondary raw materials.
The world sales of mobile phones is growing very dynamically (in 2015 reaching a level of approx. 1.92 billion units). The number of worldwide mobile phones in use is also rapidly increasing (it is estimated that their amount is approx. 7 billion units). The life cycle of a mobile phone is short (commonly approx. 18 months), which is mainly associated with the changing trends, technical progress and competition. This is the reason why a growing number of spent mobile phones (SMP) is stored in homes - the number of SMP worldwide is estimated at approx. 14 billion units. In Poland, estimated number of SMP stored in homes is approx. 100 million units (including approx. 30 million spent smartphones). Mobile phones contain various quantities of valuable metals such as: Cu, Ni, Ag, Au, PMG, Co, Li, Pb, Sn, Zn, REE , Ga, In, Fe, Cr, Nb, Ta, Ti. The concentration of such metals in mobile phones often times exceeds the concentration of these elements in primary deposits. It is estimated that SMPs stored in Polish homes contain approx. 1,344 Mg Cu, 27 Mg Ag, 2.6 Mg Au, 1 Mg Pd, 4.3 Mg Nd, 0.8 Mg Pr, and 454 Mg Co. Worldwide, SM Ps contain at least 196,000 Mg Cu, 70,000 Mg Co, 4,000 Mg Ag, 400 Mg Au, 140 Mg Pd, 630 Mg Nd, 126 Mg Pr. This creates new challenges for mineral resources management, especially regarding introduction of new effective directions of utilization of metals recovered from SMPs. The recovery of metals from SMPs will in fact decrease the extraction of minerals from primary deposits, which will have a positive impact on the environment, and reduce the stream of existing e-wastes. The collection of SMPs in Poland is currently at a very low level, probably not exceeding 1%. It is therefore necessary to introduce new efficient SM P collection systems combined, for example, with the obligation to transfer the spent telephone to the operator while obtaining a new one. The authors suggest the need to begin research on the development of efficient technologies of metal recovery from spent mobile phones.
PL
Na świecie rośnie bardzo dynamicznie sprzedaż telefonów komórkowych (w 2015 roku osiągnęła poziom 1,92 mld sztuk). Wiąże się to także z gwałtownym wzrostem liczby używanych na świecie telefonów komórkowych (szacuje się że jest ich ok. 7 mld sztuk). Cykl życia telefonów komórkowych jest krótki (zwykle około 18 miesięcy), co jest związane głównie ze zmieniającą się modą, postępem technicznym oraz konkurencją. Dlatego rośnie liczba nieużywanych aparatów przechowywanych w domach – na świecie ocenia się ich liczbę na około 14 mld. W Polsce liczbę tę szacuje się na około 100 mln sztuk (włączając w to ok. 30 mln smartfonów). Telefony komórkowe zawierają – w zróżnicowanych ilościach – cały szereg cennych metali takich jak: Cu, Ni, Ag, Au, PMG, Co, Li, Pb, Sn, Zn, REE , Ga, In, Fe, Cr, Nb, Ta, Ti. Koncentracja metali w telefonach komórkowych wielokrotnie przewyższa koncentrację tych pierwiastków w złożach pierwotnych. Szacuje się, że składowane w polskich domach zużyte telefony komórkowe zawierają: około 1344 M g Cu, 27 Mg Ag, 2,6 Mg Au, 1 Mg Pd, około 4,3 Mg Nd, 0,8 Mg Pr, 454 Mg Co. Natomiast zużyte telefony komórkowe w skali świata zawierają: około 196 tys. Mg Cu, 70 tys. Mg Co, 4 tys. Mg Au, 400 Mg Au, 140 Mg Pd, 630 Mg Nd oraz 126 Mg Pr. Stwarza to zatem nowe wyzwania przed gospodarką surowcami mineralnymi odnośnie poszukiwań efektywnych dróg zagospodarowania zawartych w tych telefonach zasobów metali. Odzyskanie metali ze zużytych telefonów komórkowych zarówno w Polsce, jak i na świecie pozwoli bowiem na ograniczenie wydobycia kopalin ze złóż pierwotnych, co pozytywnie wpłynie na środowisko naturalne, a ponadto zmniejszy strumień istniejących odpadów. Poziom zbiórki zużytych telefonów komórkowych jest w Polsce bardzo niski, zapewne nie przekracza 1%. Należy zatem wprowadzać nowe efektywne systemy odbioru telefonów komórkowych połączone na przykład z obowiązkiem przekazywania zużytego aparatu telefonicznego operatorowi sieci komórkowej przy uzyskiwaniu nowego aparatu. Ponadto należy finansować badania nad rozwojem efektywnej technologii odzysku metali ze zużytych telefonów komórkowych.
Gospodarka Unii Europejskiej traci obecnie znaczne ilości potencjalnych surowców wtórnych, które znajdują się w strumieniach odpadów. W 2011 r. w UE wytworzono w sumie ok. 2,5 mld ton odpadów. Przykładowo zaledwie 40% odpadów komunalnych poddano recyklingowi, natomiast pozostałą część składowano (37%) lub spalono (23%), z czego ok. 500 mln nadawało się do recyklingu lub ponownego wykorzystania1. Wspólnota traci w ten sposób szanse na podniesienie efektywności gospodarowania zasobami oraz stworzenie gospodarki w większym stopniu opartej na obiegu zamkniętym, prowadzącej do wzrostu gospodarczego i tworzenia miejsc pracy, co z kolei zaowocowałoby ograniczeniem emisji gazów cieplarnianych i uzależnienia od przywożonych surowców. UE boryka się również z różnicami w przepisach poszczególnych państw odnośnie odpadów. W 2011 r., kiedy to sześć krajów członkowskich składowało mniej niż 3% swoich odpadów komunalnych, 18 państw traciło zasoby ze względu na składowanie ponad 50%, a w niektórych przypadkach nawet ponad 90% odpadów. To dowód na duże rozbieżności w efektywności gospodarowania odpadami, a sytuacja ta wymaga pilnej interwencji.
W artykule przedstawiono znaczenie recyklingu metali żelaznych i nieżelaznych pochodzących z demontażu pojazdów wycofanych z eksploatacji. Omówiono metody zagospodarowania złomów metali z uwzględnieniem technologii stosowanych w przemyśle hutniczym.
EN
The article presents the advantages of recycling of ferrous and non-ferrous metals generated during dismantling of exploited vehicles. It presents the methods of metal scrap management used in metallurgical industry.
Recykling metali przyczynia się do ochrony środowiska naturalnego nie tylko poprzez zagospodarowanie odpadów, ale również przez mniejsze zużycie energii podczas ich przetwarzania, w porównaniu do wytwarzania metali w procesie pierwotnym. W przypadku aluminium jest to oszczędność na poziomie aż 95%, w odniesieniu do miedzi 85%, a jeśli chodzi o stal, to wynosi ona 74%. Znacznie mniejsze zapotrzebowanie na energię oznacza ograniczenie emisji dwutlenku węgla, np. dla aluminium o 92%, miedzi – 65%, a stali 58%. W dobie rosnących cen energii w Europie oraz coraz bardziej restrykcyjnej polityki klimatycznej Unii Europejskiej produkcja metali wtórnych ma niebywałe znaczenie dla rozwoju przemysłu i utrzymywania miejsc pracy. Przykładowo 40% miedzi, 30% cynku oraz 33% aluminium pochodzi z recyklingu złomów tych metali. W przypadku złomu stalowego jest to ok. 40%. Bez recyklingu ceny metali byłyby zdecydowanie wyższe, a tym samym produkty codziennego użytku stałyby się droższe.
W artykule omówiono znaczenie recyklingu metali we współczesnym świecie. Przedstawiono największe podmioty sektora recyklingu złomów na świecie oraz strukturę handlu zagranicznego odpadami i złomem metali. Przedstawiono znaczenie złomu miedzi dla polskiego przemysłu i jego wpływ na miejsca pracy.
EN
The article discusses the importance of metal recycling in the modern world. It presents the largest scrap recycling sector entities in the world and the structure of foreign trade of metal waste and scrap. The importance of copper scrap for Polish industry and its impact on jobs has been demonstrated.
7
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
One of very well known methods applicable to conversion of dispersed materials to bulk state is traditional powder metallurgy process using densification and sintering. This paper will deal with consolidation process based on different idea to creation of strong cohesive bound between particles of dispersed materials. The main reason for consolidation, here, is large enough plastic deformation of powder particles produced in specific load and deformation state and it does not need intensive diffusion mass exchange between particles. Inversion of a decohesion process or creation of conditions for occurrence of internal bonding similar or identical to bounds taking place in bulk material needs to transform a material surface to state similar to that created just after surface origin, so to the state instatu nascendi and to bring such surfaces of particles to distance sufficiently small to enable conversion of strong interaction of short distance to permanent internal bonding. The most suitable process for this purpose is an extrusion at increased temperature. Conversion at such conditions can be named as plastic consolidation process, which does not need of activity of diffusion processes characteristic for sintering in conventional powder metallurgy. The process of plastic consolidation can be applied to synthesis of new material, production of composites and to recycling of fine forms of metals. The examples of such application have been presented.
PL
Dobrze znana metoda konwersji materiałów rozdrobnionych w materiały lite jest tradycyjna metalurgia proszków wykorzystująca operacje prasowania i spiekania. Niniejsza praca poświęcona jest procesowi konsolidacji proszków opartemu na odmiennej idei tworzenia silnych wiązań kohezyjnych pomiędzy cząstkami materiału rozdrobnionego. Podstawowym warunkiem, rozpatrywanego tu procesu, jest dostatecznie duże odkształcenie plastyczne cząstek rozdrobnionych przeprowadzone w warunkach specyficznego stanu odkształcenia i naprężenia, a sam proces tworzenia wiązań kohezyjnych nie wymaga dyfuzyjnej wymiany masy pomiędzy cząstkami. Odwrócenie procesu dekohezji lub tworzenie warunków dla wystapienia wewnętrznych wiązań podobnych lub identycznych z wiązaniami wystepującymi w materiale litym wymaga przekształcenia powierzchni cząstek do stanu podobnego do powierzchni tuż po jej utworzeniu, czyli do stanu instatu nascendi i zbliżenia takich powierzchni na odległość wystarczającą dla przekształcenia silnych oddziaływań bliskiego zasięgu w trwałe wiązanie wewnętrzne. Najbardziej korzystnym procesem do takiego celu jest wyciskanie w podwyższonych temperaturach. Konwersje w takich warunkach można nazwać konsolidacją plastyczną, która nie wymaga uruchomienia procesów dyfuzyjnych charakterystycznych dla spiekania w konwencjonalnych procesach metalurgii proszków. Proces plastycznej konsolidacji może być stosowany do produkcji nowych materiałów, wytwarzania kompozytów oraz do recyklingu drobnych odpadów metalowych. Przykłady takich zastosowań są przedstawione w prezentowanej pracy.
W artykule rozpatrzono problem recyklingu metali na przykładzie trzech reprezentantów: stali, miedzi i aluminium. Najpierw przeanalizowano wielkość produkcji i zużycie tych metali oraz efekty dla środowiska z recyklingu zużytych produktów. Następnie scharakteryzowano produkty pod kątem przyszłego recyklingu oraz przedstawiono koncepcję linii przygotowania złomu pochodzącego z produktów należących do wyposażenia tzw. gospodarstw domowych.
EN
This paper treats of recycling for steel, copper, aluminum. There are analyzed production and consumption of these metals and the effect for environment of these metals recycling. On the base of it, is given short characteristic of perspective. Paper presents conception of scrap conditioning of households equipments.
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.