Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Sustainable use of methane globally. Selected social and environmental aspects

Hildebrandt Robert, Marszowski Ryszard

Zeszyty Naukowe. Organizacja i Zarządzanie / Politechnika Śląska

|

2024

|

z. 195

189--202

EN

Purpose: in the cognitive space, the article focuses on the issue of sustainable methane emissions, which can be seen as an approach aimed at controlling and reducing methane emissions into the atmosphere in a way that takes into account the balance between the emission and removal of this gas, in order to reduce its impact on climate change. Methodology: the theses presented in the article were verified using the following methods: literature review, critical analysis of literature, analysis and comparison of documents and an example of good practices. Result: in recent years, issues related to sustainable development and environmental protection have become central topics in the international arena. One of the key elements of this debate is the role of methane as a greenhouse gas and the question of whether its use can contribute to sustainable development or pose a potential threat to the environment. Originality: the key task is to develop a strategy that will allow for the effective use of methane while minimizing negative effects on the environment. Innovative technologies, stringent regulations and international cooperation are the key to achieving this goal and turning the use of methane into an opportunity for sustainable global development.

2

Środowiskowe zagrożenia wynikające z wdrożenia ekologicznych rozwiązań w energetyce

Naworyta Wojciech

Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN

|

2024

|

nr 112

23--29

PL

W niniejszym rozdziale poddano krytycznej ocenie wybrane rozwiązania techniczne z obszaru szeroko pojętej energetyki. Obok rozwoju wielkopowierzchniowej fotowoltaiki, energetyki opartej na spalaniu pierwotnej biomasy leśnej, stosowania gazu jako paliwa w procesie transformacji, rozwoju energetyki wodorowej, analizie poddano również zmiany, które dokonują się w dziedzinie motoryzacji. Wykazano związek pomiędzy elektromobilnością i energetyką oraz skutki dla środowiska wynikające z upowszechnienia samochodów elektrycznych. Autor jest świadomy, że każdy z wymienionych problemów nadaje się na osobną poważną analizę. W rozdziale w oparciu o źródła jedynie zaakcentowano ważniejsze niebezpieczeństwa wdrożenia na szeroką skalę rozwiązań technicznych, które w opinii publicznej uznawane są jako antidotum na aktualne problemy środowiska, głównie na problemy zmian klimatu. Na przykładzie energetyki zawodowej opartej na biomasie pokazano, że system promocji innowacji prośrodowiskowych prowadzi do upowszechniania rozwiązań, które nie tylko nie chronią środowiska, ale są wręcz dla środowiska szkodliwe. Dotacje, upusty oraz regulacje pozarynkowe sprawiają, że niektóre ryzykowne przedsięwzięcia w energetyce mogą już wkrótce stanowić poważny problem nie tylko dla globalnego klimatu, ale wręcz dla życia na Ziemi.

EN

The chapter critically evaluates selected technical solutions in the field of broadly understood energy sector. In addition to the development of large-scale photovoltaics, energy based on the combustion of primary forest biomass, the use of gas as a fuel in the transformation process, and the development of hydrogen energy, changes taking place in the automotive industry were also analysed. The relationship between electromobility and energy sector was demonstrated, as well as the environmental effects resulting from the popularization of electric cars. The author is aware that each of the problems mentioned deserves a separate serious analysis. The chapter, based on sources, only highlights the more important dangers of large-scale implementation of technical solutions that are considered in public opinion as an antidote to current environmental problems, mainly the problems of climate change. The example of professional energy production based on biomass shows that the system of promoting pro-environmental innovations leads to the dissemination of solutions that not only do not protect the environment, but are even harmful to the environment. Subsidies, discounts and non-market regulations mean that some risky projects in the energy sector may soon pose a serious problem not only for the global climate but even for life on Earth.

3

„Jeśli chcemy, by wszystko pozostało tak, jak jest, wszystko się musi zmienić”*. Dekarbonizacja Unii Europejskiej a boom łupkowego NGL

Sikora Andrzej P.

Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN

|

2024

|

nr 112

63--71

PL

W niniejszym rozdziale podjęto próbę opisu wpływu rewolucji łupkowej na rynek tzw. Natural Gas Liquids (etan, propan, butan, izobutan, pentan). Opisano szanse i wyzwania stojące przed rozwojem petrochemii opartej na krakerach parowych w Europie. Omówiono stosunek cen ropy naftowej do gazu ziemnego jako miarę względnej wartości węglowodorów w postaci ciekłej (np. ropy naftowej) i węglowodorów w postaci gazowej (np. gazu ziemnego). Rewolucja łupkowa dokonała znacznego postępu w technologiach, które obejmują wykorzystanie wody lub cieczy pod wysokim ciśnieniem do ekstrakcji gazu, kondensatu czy ropy naftowej. W rezultacie produkcja NGL – ciekłych pochodnych gazu ziemnego, stale rośnie. Wyzwaniem związanym z NGL jest to, że są one droższe w obsłudze, przechowywaniu czy transporcie w porównaniu z produktami rafinowanymi, ponieważ NGL wymagają wysokiego ciśnienia lub niskiej temperatury, aby były utrzymywane w stanie ciekłym, gotowe do wysyłki i przetworzenia. NGL są również wysoce łatwopalne i wymagają użycia specjalistycznej logistyki jak: cystern-ciężarówek, statków i zbiorników magazynowych. Polityka energetyczna i przewidywane odejście od węglowodorów powinno spowodować, że zapotrzebowanie na duże jednostki olefinowe i poliolefinowe zmniejszy się w ciągu najbliższych 20–25 lat z powodu przejścia na recykling mechaniczny i chemiczny plastików. Należy brać pod uwagę, że surowcami do produkcji polimerów staną się odpady z tworzyw sztucznych a nie jak dotychczas etylen (etan) i propylen (propan). Unia Europejska wprowadzając Europejski Zielony Ład pokazuje ambitny plany bycia klimatycznie neutralną do 2050 roku. Osiągnięcie tego celu będzie możliwe tylko dzięki nowym, opracowanym przez branżę petrochemiczną rozwiązaniom w zakresie gospodarki klimatycznej i cyrkularnej. Przemysł chemiczny jest niezbędny dla silnej i zrównoważonej gospodarki Europy przyszłości, ponieważ chemikalia są obecne w prawie każdym strategicznym łańcuchu wartości.

EN

The chapter attempts to describe the impact of the shale revolution on the market of the so-called Natural Gas Liquids (ethane, propane, butane, isobutane, pentane). The opportunities and challenges facing the development of steam cracker-based petrochemistry in Europe are described. The ratio of crude oil prices to natural gas is discussed as a measure of the relative value of hydrocarbons in liquid form (e.g. crude oil) and hydrocarbons in gaseous form (e.g. natural gas). The shale revolution has made significant advances in technologies that include the use of high-pressure water or liquids to extract gas, condensate or crude oil. As a result, the production of NGL – liquid derivatives of natural gas – is constantly increasing. The challenge with NGLs is that they are more expensive to handle, store or transport compared to refined products because NGLs require high pressure or low temperature to be kept liquid, ready for shipment and processing. NGLs are also highly flammable and require the use of specialized logistics such as tank-trucks, ships and storage tanks. Energy policy and the anticipated move away from hydrocarbons should reduce the demand for large olefin and polyolefin units over the next 20–25 years due to the shift to mechanical and chemical recycling of plastics. It should be taken into account that the raw materials for the production of polymers will be plastic waste and not ethylene (ethane) and propylene (propane) as before. By introducing the European Green Deal, the European Union shows ambitious plans to be climate neutral by 2050. Achieving this goal will only be possible thanks to new solutions developed by the petrochemical industry in the field of climate and circular economy. The chemical industry is essential for a strong and sustainable European economy of the future, as chemicals are present in almost every strategic value chain.

4

Zagrożenie metanowe w polskich kopalniach węgla

Badura Henryk

Systemy Wspomagania w Inżynierii Produkcji

|

2024

|

Vol. 13, iss. 2

183--195

PL

W artykule przeanalizowano kształtowanie się zagrożenia metanowego w polskich kopalniach węgla kamiennego w latach od 1998 do 2022. Artykuł oparto na analizie danych zamieszczonych w rocznych raportach o stanie zagrożenia metanowego w kopalniach węgla kamiennego, zredagowanych w Głównym Instytucie Górnictwa na podstawie danych zgromadzonych przez służby Wyższego Urzędu Górniczego w Katowicach. W artykule zwrócono szczególną uwagę na wykorzystanie metanu ujętego systemami odmetanowania. Stwierdzono tendencje wzrostowe metanowości bezwzględnej kopalń oraz tendencje wzrostowe metanowości systemów odmetanowania. Stwierdzono także słabą tendencję do obniżania metanowości wentylacyjnej. Wykazano również generalny wzrost wykorzystania metanu z ujętego systemami odmetanowania i duże wahania metanowości wentylacyjnej.

EN

The article analyzes the development of methane risk in Polish hard coal mines in the years 1998 to 2022. The article is based on the analysis of data included in annual reports on the state of methane risk in hard coal mines, edited at the Central Mining Institute on the basis of data collected by the services of the Higher Office Górniczy in Katowice. The article pays particular attention to the use of methane captured by methane drainage systems. Increasing trends in the absolute methane capacity of mines and increasing trends in the methane capacity of methane drainage systems were found. A weak tendency to reduce ventilation methane capacity was also found. A general increase in the use of methane from methane drainage systems and large fluctuations in ventilation methane capacity were also demonstrated.

5

Transfer mieszaniny poreakcyjnej w reformingu parowym metanu

Grabarczyk Robert, Jarosiński Przemysław, Masztakowski Paweł, Sadowski Adam, Wernik Jacek

Przemysł Chemiczny

|

2024

|

T. 103, nr 12

1514--1516

PL

Przedstawiono wyniki badań symulacyjnych połączenia wytwórni wodoru, w której przetwarzana jest mieszanina wysokometanowego gazu ziemnego i benzyny lekkiej, zawierającej w swym składzie głównie heksan, heptan oraz pentan, z wytwórnią wodoru, w której surowcem jest jedynie wysokometanowy gaz ziemny. Pierwsza z wymienionych wytwórni była wyposażona w reaktor prereformingu, w którym zawarte w benzynie frakcje węglowodorów były krakowane do metanu. Część strumienia opuszczającego reaktor prereformingu była kierowana do drugiej wytwórni wodoru. Symulację wytwórni wodoru przeprowadzono w programie Aspen HYSYS. Wykonano analizę wpływu transferowania mieszaniny poreakcyjnej opuszczającej reaktor prereformingu na zapotrzebowanie na moc chłodniczą, cieplną i elektryczną.

EN

A computer simulation of the connection of a H₂ unit processing a mixt. of high-MeH natural gas and light petrol contg. mainly C₅H₁₂, C6H₁₄ and C₇H₁₆ (pre-reformer) with a H₂ unit using only high-MeH natural gas as a feedstock was carried out. In the pre-reformer, hydrocarbon fractions contained in petrol were cracked to MeH. A part of the stream leaving the pre-reformer was directed to the second unit. Modeling was carried out using Aspen HYSYS software. The effect of transfer of the post-reaction mixt. leaving the pre-reformer on the demand for cooling, heat and electricity was analyzed.

6

Badanie procesu utleniającego sprzęgania metanu na modyfikowanym barem i wapniem katalizatorze La-Ce-O

Michorczyk Barbara, Kralka-Muzyk Monika

Przemysł Chemiczny

|

2024

|

T. 103, nr 12

1563--1572

PL

Otrzymano dwie serie katalizatorów na bazie La-Ce-O modyfikowanego dodatkiem 5, 10 i 20% mas. jonów baru lub wapnia i scharakteryzowano je pod kątem ich właściwości fizyczno-chemicznych oraz katalitycznych. Uzyskane materiały zbadano metodami niskotemperaturowej adsorpcji azotu, TPD-CO2, XRD oraz SEM-EDS, a ich aktywność w procesie OCM zbadano w zakresie temp. 400-800°C. Wykazano, że modyfikacja katalizatora La-Ce-O jonami baru i wapnia miała znaczący wpływ na porowatość, powierzchnię BET, rozkład i moc zasadowych centrów aktywnych, morfologię, a także właściwości katalityczne. Zarówno katalizator La-Ce-O, jak i jego modyfikacje jonami baru i wapnia charakteryzowały się bardzo wysoką aktywnością w procesie OCM w niskich temperaturach (ok. 550°C). Pod względem zmian konwersji metanu w funkcji temperatury, wszystkie materiały zachowywały się podobnie. W zakresie temp. 500-550°C preferowaną ścieżką reakcji była konwersja do gazu syntezowego i dalsze utlenianie tlenku węgla, przy czym głównymi produktami reakcji metanu z tlenem był wodór i ditlenek węgla. W wyższych temperaturach (>550°C) preferowanym procesem stało się utleniające sprzęganie metanu. Najwyższą selektywność do etylenu i etanu (55-60%) osiągnięto w zakresie temp. 650-750°C. Dodatek jonów wapnia lub baru znacząco poprawił selektywność do etylenu i etanu. Powyżej 600°C selektywność wzrosła o 15%, nie wpływając w znaczący sposób na stopień konwersji metanu.

EN

Two series of La-Ce-O-based materials modified with 5, 10, and 20% by mass of Ba or Ca ions were studied for their physicochem. and catal. properties. The materials were characterized by low-temp. N₂ adsorption, TPD-CO₂, XRD, and SEM-EDS, and their activity in the oxidative coupling of MeH (OCM) process was tested at temp. 400–800°C. The modification significantly influenced porosity, BET surface area, distribution and strength of basic active sites, morphol., as well as catal. properties. Both the base La-Ce-O catalyst and its modifications exhibited very high activity in the OCM process at temp. as low as 550°C. In terms of conversion changes as a function of temp., all materials behaved similarly. In the temp. range of 500-550°C, the conversion to synthesis gas and further oxidn. of CO was preferred, with the main products of the MeH-O reaction being H₂ and CO₂. At above 550°C, oxidative coupling of MeH became the preferred process. The highest selectivity for ethylene and EtH (55-60%) was achieved at temp. 650-750°C. Moreover, the addn. of Ca or Ba significantly improved the selectivity for ethylene and EtH. At temp. above 600°C, selectivity increased by 15%, without any significant effects on the of MeH conversion degree.

7

System for current collectors inertization for safe use in explosive atmosphere–nitrogen generator and SML locomotive

Drwięga Andrzej, Clausen Elisabeth

Mining Machines

|

2024

|

vol. 42, iss. 1

59--68

EN

R&D work regarding aninnovative mine transportation system, planned to be powered by the three-phase busbar, developed within theRFCS project “Increase of mines efficiency and health protection through the innovative transport system based on BUSDUCT”is discussed. The issue regarding the nitrogen aggregate, the equipment of a suspended locomotive,intended for generating nitrogenfromthe air, to injectit into the working zone of the current collector brushes is presented.The research development process is presentedchronologically, starting from the assumptions, designing, and presenting theprototype of the nitrogen generator. Also thevisualization of the BUSDUCT target, the suspended locomotive SML is illustrated and discussed.

8

Extraction of methane from the closed mine "Moszczenica”

Badura Henryk, Biały Witold

Mining Machines

|

2024

|

vol. 42, iss. 2

165--173

EN

Closed methane hard coal mines may become a source of methane used in the energy industry. There are many unliquidated tunnel workings left, they contain lotof workingswith a large capacity of free space, and a network of cracks formed in the rock mass. Release of methane to the atmosphere is practically reduced to zero. Closed mines can be a source of methane used to produce energy. This article presents the example of the "Moszczenica" mine as a source of methane, which is captured and converted into electricity and heat.

9

Investigation of Methane-Hydrogen Mixtures in Vertical Pipelines

Marius Darie, Vlasin Nicolae, Prodan Maria, Burian Sorin, Pupazan Gabriela, Moldovan Lucian

Inżynieria Mineralna

|

2024

|

Vol. 1, no. 1

63--69

EN

The paper presents an assessment of issues regarding the separation phenomena of methane-hydrogen mixtures in vertical pipelines. In the first part of the paper, the explosion risk is underlined. Thus, the widespread use of methane in both the industrial and domestic sectors is well known. In practice, due to recent trends, the injection of hydrogen into dedicated methane installations, the differences in densities can lead to separation phenomena which have an unfavorable effect on the operating regimes of equipment using this mixture and also, on the risk of explosion. The use of hydrogen in the industry is not new, but the increasing impact in terms of the number of users may involve a higher number of accidents due to the increased field of probability of hazardous situations in terms of explosions. The second part presents the used methods. The diffusion and gravitational separation are presented as phenomena having opposite effects. The used methods are theoretical and simulation approaches. The theoretical model is based on a nondynamic model. Therefore, no time parameter was not involved in the model. A linear dependence with the height of the concentration variation was observed for the range of heights considered. The conducted simulation underlined the same conclusion regarding the magnitude of gravitational separations in the methanehydrogen mixtures. The main conclusion of the approach is that the separation phenomenon effect due to the gas density differences is negligible. The approach also revealed, as expected that the higher level of pipe is exposed to a higher risk of increased hydrogen concentration.

10

Dispersion of Methane in Closed Enclosures

Cioclea Doru, Ianc Nicolae, Boanta Corneliu, Matei Adrian, Dragoescu Razvan

Inżynieria Mineralna

|

2024

|

Vol. 1, no. 1

263--274

EN

The increase of the population also involve the increase of the consumption of raw materials. This requires the diversification and development of industrial processes in semi-enclosed or open spaces. The carrying out of human activities of an industrial nature involves the accidental use, handling or presence of explosive substances such as methane. The presence of this gas in closed or semi-closed spaces can generate explosion phenomena. The accumulation of methane in narrow spaces is well studied and known, but the dispersion and especially the dispersion dynamics of methane released from a source considered infinite is less known. Knowing how methane disperses into the air is very important for establishing preventive measures. The paper presents the experiment on the dynamics of methane dispersion in a closed enclosure.

11

Ten tunel to wyzwanie dla najlepszych : trudne warunki i zagrożenie metanowe

Madej Łukasz

Geoinżynieria : drogi, mosty, tunele

|

2024

|

nr 2

72--76

PL

Z tekstu dowiesz się: na czym polega trudność prac prowadzonych we fliszu karpackim; czy wykrycie metanu zmieniło działania na placu budowy; jak należy dozbroić TBM.

12

Wpływ zagrożeń naturalnych na bezpieczeństwo środków strzałowych w podziemnych kopalniach węgla kamiennego

Sołtysiak Tomasz, Pytlik Mateusz, Maj Adam

Bezpieczeństwo Pracy i Ochrona Środowiska w Górnictwie

|

2024

|

nr 9

9--17

EN

The article discusses the recent use of explosives in mining, with a particular focus on hard coal mines. Polish coal mines have been experiencing a decline in mining for a long time, which also translates into the usage of explosive. In 2014 hard coal mining operations used 1.64»106 kg of explosives with 2.54 million detonators and 0.47»106 m of detonating cord, while in 2023 usage was respectively: 0.82*106 kg of explosives, 1.17 million detonators and 0.35 »106 m of detonating cord. Despite the decline in mining, underground mines are facing increasing risks - mostly natural - one reason for which is the descent to greater mining depth. In 2023 there were excavated 134 longwalls, 83% of seams were in methane hazard, including 50% in seams classified as IV category of methane hazard. The selection of materials, equipment or explosives rests with mine management, while research on their safety, including safety in conditions of risk of explosive atmospheres, is handled by the relevant scientific centers. The various testing methods in force in the European Union countries, including Poland, are based on the actual determination of the safety of explosives by testing them in an explosive atmosphere in experimental gallery of dimensions similar to the excavations. Explosives are tested in different types of mortars, imitating the different ways in which detonation products are ejected from blast holes. This paper presents research methods for testing the safety of explosives carried out by the Central Mining Institute - National Research Institute. Experimental studies have confirmed the safety of the permitted explosive type emulsion under conditions of danger of coal dust and/or methane explosion.

PL

W artykule przedstawiono podstawowe dane dotyczące zużycia środków strzałowych w zakładach górniczych w ostatniej dekadzie, ze szczególnym uwzględnieniem kopalń węgla kamiennego. Omówiono metodykę badań materiałów wybuchowych w związku z możliwością ich wykorzystania w miejscach, gdzie może wystąpić pył węglowy czy metan. Zaprezentowano wyniki badań dla grupy materiałów wybuchowych metanowych specjalnych.

13

Numerical simulation of methane distribution at the longwall working with various stages of shearer advance

Janoszek Tomasz

Archives of Mining Sciences

|

2024

|

Vol. 69, no. 3

353--373

EN

The article presents a methodology for predicting the impact of the longwall shearer’s control parameter on methane emission rate to the working of a longwall based on computational fluid dynamics (CFD) methods. The methodology was applied to the Z-11a longwall panel conditions at the Jankowice Hard Coal Mine. The results of the methane emissions rate in the working of a longwall for three variations of the position of the longwall shearer are shown and discussed. The modelled issue’s geometry, numerical grid, assumptions, and boundary conditions are presented. The filtration parameters of goafs are discussed. Relationships to estimate the various sources of methane emissions into the air flowing around the longwall panel Z-11a are presented. The results of the model tests were compared with the mining data in the Z-11a longwall panel at the Jankowice Hard Coal Mine.

14

Rescue and Firefighting Operations During Incidents Involving Alternatively Powered Vehicles. Gas Propulsion

Kielin Jan, Zboina Jacek, Bugaj Grzegorz, Zalech Jacek, Bąk Damian

Safety & Fire Technology

|

2023

|

Vol. 61, iss. 1

6--31

EN

Purpose: The purpose of this article is to present the most important information and conclusions about gas-powered motor vehicles and the associated risks during fires and local emergencies. An additional area of consideration for the article’s authors is the challenges that emergency services may encounter during rescue and firefighting operations involving such vehicles. Introduction: Technological advances in propulsion systems used in vehicles and machinery pose a variety of challenges for fire protection. It results in the evolution of known threats and the emergence of new ones. Among other things, these developments have a significant impact on the technologies of rescue operations during fires and traffic accidents involving vehicles with different propulsion systems (increasingly using gaseous fuels). Equally important is ensuring fire safety when operating such vehicles. Methodology: On the basis of a review and analysis of the literature on the subject, as well as available research results, conclusions have been formulated regarding the fire safety of gas-powered vehicles. Aspects relevant to conducting rescue and firefighting operations involving such vehicles were taken into account. Conclusions: Necessary measures to improve fire protection, including the conduct of effective rescue and firefighting operations during incidents involving alternatively powered vehicles include: 1. Keeping as accurate a record as possible of fires and local emergencies involving the vehicles in question. 2. Urgently developed and updated educational materials that allow training, both for the rescuers and commanders of KSRG units, in blended learning mode, and systematically conducted such training. An example of this is the educational platform prepared by CNBOP-PIB in 2009 for OSP rescuers (rescue operations) and rural residents (handling emergency situations). The platform is still in place today, and although it needs updating, it has been used successfully for many years for training and professional development of a wide range of the rescuers. 3. A rescue database of vehicles involved in incidents urgently prepared and made available to the rescuers of firefighting units that are part of the KSRG. Such a base should be established immediately or be available on terms convenient to the rescue units (such as CRS or ERG).

PL

Cel: Celem niniejszego artykułu jest przedstawienie najważniejszych informacji i wniosków dotyczących pojazdów mechanicznych z napędami gazowymi oraz związanego z nimi ryzyka podczas pożarów i miejscowych zagrożeń. Dodatkowym obszarem rozważań autorów artykułu są wyzwania, na jakie mogą napotkać służby ratownicze podczas działań ratowniczo-gaśniczych z udziałem takich pojazdów. Wprowadzenie: Postęp technologiczny w zakresie napędów stosowanych w pojazdach i maszynach stawia przed ochroną przeciwpożarową różnorodne wyzwania. Skutkuje ewolucją znanych zagrożeń i powstawaniem nowych. Rozwój ten ma między innymi istotny wpływ na technologie działań ratowniczych podczas pożarów i wypadków komunikacyjnych, w których uczestniczą pojazdy o różnych napędach (coraz częściej na paliwa gazowe). Równie ważną kwestią jest zapewnienie bezpieczeństwa pożarowego podczas eksploatacji takich pojazdów. Metodologia: Na podstawie przeglądu i analizy literatury przedmiotu, a także dostępnych wyników badań sformułowano wnioski w zakresie bezpieczeństwa pożarowego pojazdów o napędach gazowych. Uwzględniono przy tym aspekty istotne z punktu widzenia prowadzenia działań ratowniczo-gaśniczych z udziałem takich pojazdów. Wnioski: Do niezbędnych działań na rzecz doskonalenia ochrony przeciwpożarowej, w tym prowadzenia skutecznych działań ratowniczo-gaśniczych podczas zdarzeń z udziałem pojazdów z napędem alternatywnym należy: 1. Prowadzenie możliwie dokładnej ewidencji pożarów i miejscowych zagrożeń, w których uczestniczą omawiane pojazdy. 2. Pilne opracowanie i aktualizowanie materiałów edukacyjnych pozwalających na prowadzenie szkoleń, zarówno dla ratowników, jak i dowódców jednostek KSRG, w trybie blended learning oraz systematyczne prowadzenie takich szkoleń. Przykładem może tu być przygotowana przez CNBOP-PIB w 2009 roku platforma edukacyjna dla ratowników OSP (działania ratownicze) oraz mieszkańców terenów wiejskich (postępowanie w sytuacjach kryzysowych). Platforma ta funkcjonuje do dziś i choć wymaga aktualizacji, przez wiele lat była z powodzeniem wykorzystywana do szkolenia i doskonalenia zawodowego szerokiej grupy ratowników. 3. Niezwłoczne przygotowanie i udostępnienie ratownikom jednostek straży pożarnych wchodzących w skład KSRG bazy danych ratowniczych dotyczących pojazdów biorących udział w zdarzeniach. Baza taka powinna jak najszybciej powstać lub być dostępna na warunkach dogodnych dla jednostek ratowniczych (jak CRS czy ERG).

15

Dekarbonizacja metanu z udziałem katalizatorów na bazie żelaza

Wojtasik Michał, Żak Grażyna, Markowski Jarosław, Burnus Zygmunt, Krasodomski Wojciech, Pakieła Wojciech

Przemysł Chemiczny

|

2023

|

T. 102, nr 3

259--263

PL

Zbadano wpływ dwóch prostych, łatwo dostępnych i tanich katalizatorów żelazowych, tlenku żelaza i wiórków stalowych. Dla procesów katalitycznych oraz porównawczo dla procesu termicznego zbadano składy gazów poprocesowych w temp. 600, 750, 850, 950C i 1050°C. W gazach poprocesowych oznaczono zawartość metanu, wodoru, azotu, tlenu i sumy węglowodorów C₂ i C₃ za pomocą GC. Dla poszczególnych procesów wyznaczono konwersję metanu. Węgiel powstający w procesie zobrazowano metodą SEM i EDS i oceniono stopień jego grafityzacji za pomocą spektroskopii Ramana.

EN

MeH was thermally or catalytically pyrolyzed in the presence of Fe₂O₃ or steel shavings at temp. of 600, 750, 850, 950 and 1050°C. In the post-process gases, the content of MeH, H₂, N₂, O₂ and the sum of C₂ and C₃ hydrocarbons were detd. by GC and the conversion of MeH was calculated. The C formed in the process were analyzed and imaged by SEM and EDS. The degree of graphitization of the C was evaluated by Raman spectroscopy.

16

Badania syntezy i wykorzystania związków metaloorganicznych MOF, przegląd prac z udziałem Instytutu Mechaniki Górotworu PAN

Gajda Aleksandra, Pajdak Patrycja, Niekowal Paulina, Kurowski Grzegorz, Hyjek Kornelia, Jodłowski Przemysław

Prace Instytutu Mechaniki Górotworu PAN

|

2023

|

T. 25, nr 1-4

15--22

PL

W artykule zaprezentowano przegląd wybranych aktywności naukowych dotyczących związków metaloorganicznych MOF, w których uczestniczył Instytut Mechaniki Górotworu PAN we współpracy z innymi jednostkami naukowymi, w tym z Wydziałem Inżynierii i Technologii Chemicznej Politechniki Krakowskiej. Wspólnym pierwiastkiem wszystkich prac jest wykorzystanie związków MOF różnego typu do procesów transportu, magazynowania, wychwytu i usuwania wybranych związków chemicznych. Prace podejmują zagadnienia transportu pochodnych chlorochiny za pośrednictwem związków MOF do celowanych komórek w organizmie Danio rerio, zmniejszając tym samym kardiotoksyczność tej substancji. Inne prace poruszają problematykę skutecznego i bezpiecznego usuwania różnych toksyn z organizmu przy użyciu MOFów. Wykonano badania nad stworzeniem biobójczego kompozytu w oparciu o związki MOF, czy udoskonaleniem metody syntezy nowego typu MOF na bazie hafnu. W kontekście badań sorpcji w układzie ciało stałe – gaz, zbadano efektywność zastosowania MOFów jako systemów do magazynowania metanu.

EN

The article presents an overview of selected scientific activities concerning MOF metal-organic frameworks, in which the Strata Mechanics Research Institute of the Polish Academy of Sciences participated in cooperation with other scientific units, including the Faculty of Chemical Engineering and Technology, Cracow University of Technology. The common element in all the works is the use of MOF compounds of various types for the transport, storage, capture and removal processes of selected chemical compounds. The works address the issues of transport of chloroquine derivatives via MOF compounds to targeted cells in the body, thus reducing the cardiotoxicity of this substance. Other works address the issue of effective and safe removal of various toxins from the body using MOFs. Research has been carried out on the creation of a biocidal composite based on MOF compounds, or the improvement of a method for the synthesis of a new type of MOF based on hafnium. In the context of sorption studies in the solid-gas system, the effectiveness of using MOFs as methane storage systems was investigated.

17

Koncepcja systemu monitorowania stanu gazociągów przesyłowych i ich otoczenia

Timofiejczuk Anna, Rzydzik Sebastian, Holewa-Rataj Jadwiga, Kukulska-Zając Ewa, Kastek Daniel, Brawata Sebastian, Gawełda Bartosz, Pawelski Daniel

Nafta-Gaz

|

2023

|

R. 79, nr 1

52--60

PL

Celem realizowanego projektu badawczo-rozwojowego jest opracowanie bezinwazyjnego systemu pozwalającego na okresowe monitorowanie szczelności gazociągów i ich otoczenia. Definiując obszar badań, który związany jest z rozległą terytorialnie siecią gazociągów przesyłowych, w projekcie przyjęto założenie, że zadanie będzie realizowane przez system składający się z podsystemu pomiarowego, którym będzie śmigłowiec załogowy z zamontowanym spektroradiometrem podczerwieni, oraz z podsystemu informatycznego, którym będzie serwer obliczeniowy z zainstalowanym oprogramowaniem do przetwarzania zarejestrowanych danych hiperspektralnych. Spektroradiometr podczerwieni wraz ze specjalistycznym oprogramowaniem do wykrywania metanu będą umieszczone na podwieszanej pod śmigłowcem platformie stabilizacyjnej. Z kolei podsystem naziemny będzie się składał m.in. z: modułu do zarządzania i przechowywania danych z nalotów inspekcyjnych, modułu do przetwarzania danych w zakresie detekcji metanu, modułu do przetwarzania danych w zakresie monitorowania innych zagrożeń potencjalnie występujących w rejonach gazociągów przesyłowych oraz modułu przeznaczonego do generowania raportów z inspekcji. Specjalnie na potrzeby projektu zostanie zbudowane stanowisko doświadczalne pozwalające na symulowanie nieszczelności gazociągu, co będzie niezbędne do przeprowadzenia badań weryfikacyjnych realizowanych przez platformę powietrzną.

EN

The aim of the research and development project is to develop a non-invasive system to periodically monitor the integrity of gas pipelines and their surroundings. By defining the research area, which is related to the territorially extensive network of transmission gas pipelines, it has been assumed in the project that the task will be carried out by a system consisting of: measurement subsystem, which will be a manned helicopter with a mounted infrared spectroradiometer and information subsystem, which will be a computing server with installed software for processing the recorded hyperspectral data. The infrared spectroradiometer with specialized software for methane detection will be placed on a stabilization platform suspended under the helicopter. The ground subsystem will consist of: module for managing and storing data from inspection flights, module for processing data on methane detection, module for processing data on monitoring other hazards potentially occurring in the region of transmission pipelines and module for generating inspection reports. Especially for the project, an experimental stand will be built to simulate a gas pipeline leak, which will be necessary to carry out verification tests carried out by the air platform.

18

Badania możliwości zmian składu mieszanek metanowo-wodorowych na membranach

Janocha Andrzej, Jakubowicz Piotr

Nafta-Gaz

|

2023

|

R. 79, nr 12

786--795

PL

W związku z poszukiwaniem źródeł energii alternatywnych do gazu ziemnego można przyjąć, że w najbliższych latach pojawią się odcinki gazociągów, którymi transportowana będzie mieszanka gazu ziemnego z wodorem (HCNG). Gaz ten lokalnie może być częściowo stosowany jako paliwo do silników spalinowych, np. w pojazdach samochodowych. Wykorzystanie paliw alternatywnych, w tym także wodoru i jego mieszanin z gazem ziemnym, jest widocznym trendem szczególnie w zasilaniu pojazdów komunikacji miejskiej. W artykule opisano paliwo CNG (sprężony gaz ziemny) stosowane już w pojazdach spalinowych w Polsce oraz dokonano analizy opisu nowego paliwa gazowego HCNG (sprężone mieszanki wodoru i gazu ziemnego). Paliwo HCNG całkowicie eliminuje z produktów spalania sadze i cząstki stałe oraz obniża emisję CO2, CO i NOx. W artykule podjęto badania zmian zawartości wodoru w mieszankach z metanem z wykorzystaniem technologii membranowej. Omówiono właściwości membran do separacji gazów i opracowano projekt instalacji. Utworzono stanowisko badawcze membranowego rozdziału mieszanki wodoru z gazem ziemnym, na którym przeprowadzono badania zależności przepływu mieszaniny 15% wodoru w metanie przez moduł z kapilarnymi membranami poliimidowymi. Gaz wpływał do modułu do przestrzeni międzykapilarnej w układzie przeciwprądowym. Przeprowadzono serie testów separacji wodoru i metanu w funkcji ciśnień i wydajności uzyskiwanych produktów. Dla ciśnienia wlotowego 60 bar i ciśnienia permeatu na poziomie 1 bar i 4 bar określano składy permeatu i retentatu. Uzyskano bardzo wyraźny rozdział składników gazowych (H2 i CH4) w poszczególnych produktach. Zawartość wodoru z 15% w gazie wlotowym – wzrasta kilkukrotnie w strumieniu permeatu i obniża się w wysokociśnieniowym strumieniu retentatu. Wyniki niniejszej pracy mogą służyć do opracowania wytycznych do projektu uniwersalnego punktu (stacji) tankowania HCNG (lub innych zastosowań) o dowolnie wymaganej zawartości H2 w metanie w zakresie od 2% do 70% wodoru.

EN

It can be assumed that in the coming years there will be sections of gas pipelines where blends of natural gas and hydrogen (HCNG) will be transported. This gas can be partially used locally as a fuel for internal combustion engines, e.g. motor vehicles. The use of alternative drives, including those powered by hydrogen and its blends with natural gas, is a visible trend, especially in public transport vehicles. The already used CNG fuel (compressed natural gas) in vehicles in Poland was described and the description of the new HCNG gas fuel (compressed hydrogen and natural gas mixtures – hytane) was analyzed. The fuel (HCNG) completely eliminates soot and particulate matter from combustion products and lowers CO2, CO and NOx emissions. In this article, studies of changes in the content with the use of membrane technology were made. Gas separation membranes are discussed and a plant design has been developed. A test stand for the membrane separation of a mixture of hydrogen and natural gas was established. The research was carried out on the dependence of the flow of a mixture of 15% hydrogen in methane through a module with capillary polyimide membranes. The gas flowed into the module into the intercapillary space in a countercurrent system. A series of tests on the separation of hydrogen and methane as a function of pressure and efficiency of the obtained products was carried out. The permeate and retentate compositions were determined for an inlet pressure of 60 bar and a permeate pressure of 4 bar and 1 bar. A very clear separation of gaseous components (H2 and CH4) in individual products was obtained. The hydrogen content of 15% in the feed gas increases several fold in the permeate stream and decreases in the high pressure retentate stream. The results of this work can be used to develop guidelines for the design of a universal HCNG refuelling point (station) (or other applications) with any required H2 content in methane in the range from 2 to 70% hydrogen.

19

System of current collectors inertization for safety use in explosive atmosphere-testing and results

Drwięga Andrzej, Lesiak Krzysztof, Clausen Elisabeth, Getz Maximilian

Mining Machines

|

2023

|

vol. 41, iss. 4

274--284

EN

R&D work regarding the innovative mine transportation system, planned to be powered by the three-phase busbar, developed within theRFCS project "Increase of mines efficiency and health protection through the innovative transport system based on BUSDUCT" is discussed. Assumptions regarding the construction of the locomotive and the production of nitrogen from the air for inerting purposes are discussed in the first part, whereas in the second part adapting thecurrent collector’s brushes to nitrogen injection, the relevant CFD calculations, the stand for testing the inertization, are presented. Many interesting experiments on the effectiveness of inertization using explosive mixtures of hydrogen and air are illustrated, described and discussed.

20

Jakość i sposoby wykorzystania biogazu na oczyszczalniach ścieków należących do Aquanet S.A.

Pielach Monika, Kurant Tomasz

Gaz, Woda i Technika Sanitarna

|

2023

|

Nr 5

13--19

PL

W niniejszym artykule zestawiono najważniejsze parametry fermentacji metanowej, prowadzonej na dwóch oczyszczalniach ścieków należących do poznańskiej spółki wodociągowo-kanalizacyjnej Aquanet S.A. - Centralnej Oczyszczalni Ścieków w Koziegłowach oraz Lewobrzeżnej Oczyszczalni Ścieków w Poznaniu. Przeanalizowano skład i jakość produkowanego biogazu oraz przedstawiono sposoby jego wykorzystania. Opracowanie obejmuje lata 2017-2022.

EN

This article summarizes the most important parameters of methane fermentation carried out at two wastewater treatment plants belonging to the Poznan water and sewage company Aquanet S.A. - The Central Wastewater Treatment Plant in Koziegłowy and the Left Bank Wastewater Treatment Plant in Poznan. The composition and quality of the biogas produced were analyzed, and ways to use it were presented. The study covers the years 2017-2022.