Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Szanse i zagrożenia związane z wdrożeniem technologii Coal-to-Nuclear w Polsce – pierwsze wnioski z projektu DEsire

Homa Dorota, Sokoła Przemysław, Rożek Aleksander, Bartela Łukasz

Rynek Energii

|

2025

|

Nr 4

23--29

PL

Od czasu wstąpienia do Unii Europejskiej w Polsce w znaczący sposób zmieniła się struktura źródeł wytwarzania energii elektrycznej. Rola węgla kamiennego i brunatnego zmniejszyła się, jednak by osiągnąć ambitne cele neutralności klimatycznej do 2050 roku planowane jest wyłączenie kolejnych jednostek węglowych. W strukturze wytwarzania energii ma zwiększyć się rola OZE, szczególnie energii solarnej, mają pojawić się źródła jądrowe oraz elektrownie wiatrowe offshore. Z przeprowadzeniem tych działań wiążą się duże wyzwania. Skuteczna i sprawiedliwa społecznie transformacja energetyczna wiąże się z zapewnieniem stabilnego i niezawodnego systemu energetycznego dla całego kraju, jak również wsparcie dla regionów dotychczas silnie zależnych od działalności elektrowni węglowych. Potencjalnym rozwiązaniem korzystnym w polskich warunkach są inwestycje typ Coal-to-Nuclear. Zagadnienia te są przedmiotem badań w ramach projektu DEsire, którego głównym celem jest opracowanie planu modernizacji polskiego systemu energetycznego z wykorzystaniem reaktorów jądrowych generacji III oraz IV. W artykule przedstawiono wnioski z przeprowadzonych dotychczas prac w projekcie oraz wskazano kierunek kolejnych działań.

EN

Since joining the European Union, the structure of electricity generation sources has changed signiﬁcantly in Poland. The role of hard coal and lignite has decreased, but in order to achieve the ambitious goals of climate neutrality by 2050, many more coal units are planned to be decommissioned. The role of renewable energy sources, especially solar energy, is to increase in the structure of energy generation, and nuclear sources and offshore wind farms are to appear. Carrying out these activities is associated with major challenges. An effective and ' socially just energy transformation is associated with ensuring a stable and reliable energy system for the entire country, as well as support for regions previously strongly dependent on the operation of coal-ﬁred power plants. A potential solution beneﬁcial in Polish conditions is Coal-to—Nuclear investments. These issues are the subject of research within the DEsire project, the main goal of which is to develop a plan for the modernization of the Polish energy system using generation IH and IV nuclear reactors. The article presents conclusions from the work carried out so far in the project and indicates the direction of further activities.

2

60-lecie pracy naukowej prof. Jerzego Narbutta w Instytucie na Żeraniu

Bilewicz Aleksander

Postępy Techniki Jądrowej

|

2025

|

z. 1

2--5

PL

Artykuł opisuje dorobek 60-lecia pracy naukowej prof. Jerzego Narbutta. Autor, jeden z pierwszych uczniów prof. Narbutta, przedstawia jego drogę naukową, począwszy od asystenta w Zakładzie Radiochemii, przez badania w dziedzinie chemii jądrowej, aż po jego wkład w energetykę jądrową i radiofarmaceutyki. Profesor Jerzy Narbutt był pionierem w Polsce w badaniach związanych z chemią atomów gorących oraz badaniami podstaw procesów ekstrakcji, które przyczyniły się do rozwoju technologii odzysku kwasu borowego. Jego badania miały znaczenie zarówno w kontekście podstaw naukowych, jak i aplikacji praktycznych. Po 1989 r., po zmianach politycznych i gospodarczych w Polsce, prof. Narbutt wrócił do badań nad chemią koordynacyjną, a jego prace przyczyniły się do rozwinięcia tematów związanych z zastosowaniami radionuklidów w medycynie. Artykuł podkreśla znaczenie pracy prof. Narbutta w kontekście rozwoju polskiej atomistyki i wyzwań, które stawiały przed nią kolejne dekady.

EN

The article describes the achievements of 60 years of scientific work of Prof. Jerzy Narbutt. The author, one of the first students of Prof. Narbutt, presents his scientific path, starting from an assistant at the Department of Radiochemistry, through research in the field of nuclear chemistry, to his contribution to nuclear energy and radiopharmaceuticals. Prof. Jerzy Narbutt was a pioneer in polish research related to the chemistry of hot atoms and extraction processes, which contributed to the development of boric acid recovery technology. His research was important both in the context of scientific foundations and practical applications. After 1989, after political and economic changes in Poland, Prof. Narbutt returned to research on coordination chemistry, and his work contributed to the development of topics related to the applications of radionuclides in medicine. The article emphasizes the importance of Prof. Narbutt's work in the context of the development of Polish atomic science and the challenges it faced in the following decades.

3

W poszukiwaniu nowych właściwości materiałów dla przemysłu energetycznego i radiofarmaceutycznego. Centrum Doskonałości NOMATEN

Olejarz Artur, Kurpaska Łukasz, Ciporska Katarzyna, Jasiński Jarosław, Jóźwik Iwona, Pruszyński Marek, Jagielski Jacek, Oksa Maria, Simons Magnus

Nowa Energia

|

2025

|

nr 1

58--62

PL

Badania i rozwój zaawansowanych materiałów są niezbędne we wszystkich gałęziach przemysłu, gdyż umożliwiają wdrożenie nowoczesnych komponentów i elementów konstrukcyjnych pracujących w trudnych warunkach, takich jak wysoka temperatura, ciśnienie, środowisko korozyjne, czy promieniowanie. Prace B+R nad nowoczesnymi materiałami z ukierunkowaniem do zastosowań w sektorze energetyki jądrowej oraz radiofarmaceutycznym są prowadzone w Centrum Doskonałości Materiałów Wielofunkcyjnych NOMATEN działającym w Narodowym Centrum Badań Jądrowych (NCBJ) w Otwocku.

4

Transformacja energetyczna w erze dezinformacji. Czyli jak walczyć z fałszywymi narracjami i wspierać zrównoważony rozwój

Czarzasty-Zybert Maja

Nowa Energia

|

2025

|

nr 2

4--7

PL

Transformacja energetyczna to jedno z najważniejszych wyzwań XXI w. Zmiana modelu energetycznego, który opiera się na paliwach kopalnych, na rzecz źródeł odnawialnych i energii jądrowej, nie tylko zdeterminuje przyszłość naszej planety, ale również wpłynie na globalną gospodarkę, społeczeństwa oraz naszą codzienność.

5

Energetyka jądrowa i radioanalityka

Szarłowicz Katarzyna, Cetnar Jerzy, Fornalik-Wajs Elżbieta, Gurgul Sebastian, Jędrzejek Filip, Kawalec Anna, Kopeć Mariusz, Kwapisz Elżbieta, Lipka Bogdan, Łaszyńska Ewa, Oettingen Mikołaj, Pieńkowski Ludwik, Zbroja Katarzyna

Energetyka Rozproszona

|

2025

|

nr 13-14

195--206

PL

Artykuł przedstawia wieloaspektowe podejście do wykorzystania radionuklidów w kontekście ochrony środowiska i energetyki jądrowej oraz zasady przygotowania i prawidłowego użytkowania przyrządów dozymetrycznych stosowanych w ochronie radiologicznej. Omówiono zarówno znaczenie naturalnych i sztucznych izotopów promieniotwórczych w monitoringu środowiskowym, jak i innowacyjne metody odzysku uranu z odpadów. Zwrócono uwagę na kluczową rolę technik radiochemicznych i metod nume\rycznych w analizie systemów jądrowych, m.in. w projektowaniu układów z paliwem torowym, analizie dawek promieniowania i ocenie materiałów konstrukcyjnych dla fuzji jądrowej. Zaprezentowano analizy numeryczne rdzenia badawczego reaktora HTR i oceniono parametry neutronowe, efektywność paliwa oraz przebieg potencjalnej awarii PLOFA. W części dotyczącej małych reaktorów modułowych (SMR) opisano aktualne strategie inwestycyjne, identyfikując wyzwania technologiczne, finansowe i lokalizacyjne.

EN

The article introduces a comprehensive approach to the application of radionuclides concerning environmental protection and nuclear energy, while also addressing the principles involved in the preparation and utilization of dosimetric instruments within radiological protection frameworks. The discussion encompasses both natural and artificial radioisotoes in the realm of environmental monitoring and explores methodologies for uranium recovery from waste products. The focus extends to the pivotal integration of radiochemical techniques and numerical methods in nutrient systems, particularly in the context of thorium fuel, energy supply, and the implications of construction materials for nuclear fusion. A numerical investigation of the HTR reactor is conducted, provi¬ding insights on neutron parameters, fuel dynamics, and the tra¬jectory of potential PLOFA risks. Additionally, in the examination of modular solutions (SMR) available for ongoing implementation, the identification of health, financial, and locational challenges is delineated.

6

Reaktory SMR w polskim systemie energetycznym – perspektywy ekonomiczne, prawne i organizacyjne

Kielasiński Bartłomiej

Energetyka

|

2025

|

nr 8

450--460

PL

W artykule przedstawiono małe reaktory modułowe (SMR) jako potencjalny element krajowego miksu energetycznego oraz analizę możliwości ich wdrożenia w Polsce. Omówiono podstawowe modele SMR, ich klasyfikację i stan rozwoju na świecie, a także miejsce tej technologii w politykach energetycznych Unii Europejskiej i Polski. Przeprowadzono ocenę opłacalności ekonomicznej reaktorów SMR, uwzględniając m.in. koszty inwestycyjne, jednostkowe koszty wytwarzania energii oraz możliwości zastosowania w różnych sektorach energetyki, przede wszystkim w ciepłownictwie systemowym. Przeanalizowano także istniejące regulacje prawne dotyczące inwestycji jądrowych w Polsce i wskazano na możliwość ich dostosowania do specyfiki reaktorów modułowych. Artykuł stanowi próbę całościowego spojrzenia na warunki rozwoju technologii SMR w kontekście transformacji energetycznej i bezpieczeństwa energetycznego kraju.

EN

The aim of the publication was to present small modular reactors (SMRs) as a potential component of the national energy mix and to analyse the possibilities of their implementation in Poland. The basic SMR models, their classification and state of development worldwide were discussed, as well as the place of this technology in the energy policies of the European Union and Poland. An assessment of the economic viability of SMRs was carried out, taking into account, among other things, investment costs, unit energy production costs and the possibilities of application in various energy sectors, primarily in district heating. The existing legal regulations concerning nuclear investments in Poland were also analysed and the possibility of adapting them to the specific characteristics of modular reactors was indicated. This publication is an attempt to provide a comprehensive overview of the conditions for the development of SMR technology in the context of the energy transition and the country’s energy security.

7

Powstanie, rozwój i zmierzch niemieckiej energetyki jądrowej. Część 1

Nowicki Jacek

Energetyka

|

2025

|

nr 8

467--485

PL

W artykule omówiono dzieje niemieckiej energetyki jądrowej, począwszy od okresu Trzeciej Rzeszy, poprzez czasy powojenne w RFN i NRD aż do współczesności w zjednoczonych Niemczech: od pierwszych prób i badań w końcu lat trzydziestych i podczas II wojny światowej, poprzez okres żywiołowego i entuzjastycznego rozwoju od lat pięćdziesiątych do osiemdziesiątych dwudziestego wieku, aż do zamknięcia i likwidacji wszystkich niemieckich elektrowni jądrowych w czasach nam współczesnych. Autor stara się znaleźć odpowiedź na pytanie: dlaczego w kraju o tak wielkich zasługach dla światowej nauki i techniki, społeczeństwo i klasa polityczna całkowicie odrzuciły energetykę jądrową? Poniżej zamieszczono pierwszą część artykułu. Część druga zostanie opublikowana w numerze 10/2025 „Energetyki”.

EN

This article surveys the history of German nuclear power, beginning with the times of the Third Reich, through the post-war period in West Germany and German Democratic Republic, and continuing to the present day in reunited Germany: from the initial trials and research in the late 1930s and during World War II, through the period of vigorous and enthusiastic development from the 1950s to the 1980s, and ending with the closure and decommissioning of all German nuclear power plants in present time. The author tries to find the answer to the question: why in a country with such great contributions to world science and technology, society and the political class have completely rejected nuclear energy? Below is the first part of the article. The second part will be published in the issue of „Energetyka” 10/2025.

8

Potencjalne rozwiązania ścieżki dekarbonizacji Coal-to-Nuclear w Polsce

Homa Dorota, Ochmann Jakub, Tuka Jakub, Miśkiewicz Agnieszka, Bartela Łukasz

Rynek Energii

|

2024

|

Nr 4

52--57

PL

Przeprowadzenie procesu transformacji energetycznej w Polsce jest jednym z największych wyzwań z jakimi będziemy musieli zmierzyć się w przyszłości. Wśród potencjalnych propozycji zastąpienia źródeł węglowych należy szukać rozwiązań, które są nie tylko korzystne pod względem technologicznym i środowiskowym, ale biorą także pod uwagę aspekt społeczny. Wygaszanie bloków węglowych bez próby podtrzymania przemysłu w danym regionie może prowadzić do poważnych konsekwencji dla miejscowej ludności: braku pracy, perspektyw, odpływ inwestorów. Jedną z możliwych ścieżek dekarbonizacji jest transformacja typu Coal-to-Nuclear, w której proponowane jest zastąpienie bloku węglowego blokiem jądrowym w tej samej lokalizacji. Zaletą takiego rozwiązania jest nie tylko redukcja zanieczyszczeń do atmosfery, ale także możliwość utrzymania zatrudnienia w regionie oraz potencjalne oszczędności na etapie inwestycji, wynikające z użycia dotychczasowej infrastruktury towarzyszącej elektrowni. Artykuł poświęcony jest przedstawieniu rodzajów możliwych inwestycji w ramach technologii Coal-to-Nuclear. Przedstawiono także potencjalne lokalizacje w Polsce, w których takie rozwiązanie mogłoby być wzięte pod uwagę.

EN

Energy transition process in Poland is one of the greatest challenges in the future. Potential proposals for replacing coal sources include solutions that are not only technologically and environmentally beneﬁcial, but also take into account the social aspect. Closing coal-ﬁred power plants without trying to sustain the industry in a given region may lead to serious consequences for the local population: lack of jobs, prospects, outﬂow of investors. One of the possible decarbonization paths is the Coal-to-Nuclear transformation, in which it is proposed to replace the coal—ﬁred unit with a nuclear unit in the same location. The advantage of this solution is not only the reduction of air pollution, but also the possibility of maintaining employment in the region and potential savings at the investment stage resulting from the use of the existing infrastructure of the power plant. The paper focuses on presenting the types of possible investments within the Coal—to-Nuclear transformation. Potential locations in Poland where such a solution could be considered were also presented.

9

Economic and Environmental Limitations of Sustainable Energy Transition in Europe

Prokopenko Olha, Koval Viktor, Yereshko Julia, Kuzkin Olexiy, Skibina Tetiana, Travin Vitalii

Problemy Ekorozwoju

|

2024

|

Vol. 19, no. 2

66--80

EN

In recent decades, the concept of sustainable development has become increasingly widespread since the United Nations Convention on Climate Change was adopted. However, it is also being overused, imitated, politicized, or even ignored. This study analyzes the current conditions and long-term consequences of the European energy transition and discusses the limitations and true economic and environmental implications of implementing energy sustainability. The paper is aimed at forming an understanding of the current environmental conditions and challenges associated with the economic, financial, and environmental consequences of introducing renewables in Europe. Research has revealed that renewables, while cleaner energy sources are not necessarily sustainable as initially suspected. There are various implications and limitations, that is: an initial carbon footprint, land footprint, recycling issues, harmful impacts on wildlife and humans, moreover the efficiency and economic implications when transitioning to a net zero. As a result, it is concluded that the basic principles of the energy transition are to be introduced and considered for it to become indeed sustainable. It is also concluded that when introducing or improving an energy model, it is crucial to consider the country's initial energy and resource base. Nuclear energy should not be disregarded and should considered to be a clean energy source, as well as a safe one, particularly in the context of national security, which is heavily dependent on energy transition.

PL

W ostatnich dziesięcioleciach koncepcja zrównoważonego rozwoju stała się coraz bardziej powszechna, szczególnie od czasu przyjęcia Konwencji ONZw sprawie zmian klimatycznych. Jednak jest on również nadużywany, upolityczniany, a nawet ignorowany.W niniejszym badaniu przeanalizowano obecne warunki i długoterminowe konsekwencje europejskiej transformacji energetycznej oraz omówiono ograniczenia oraz prawdziwe implikacje gospodarcze i środowiskowe wdrożenia zrównoważonego rozwoju energetycznego. Celem artykułu jest zrozumienie obecnych warunków środowiskowych i wyzwań związanych z ekonomicznymi, finansowymi i środowiskowymi konsekwencjami wprowadzenia odnawialnych źródeł energii w Europie.Badania wykazały, że odnawialne źródła energii, choć czystsze, niekoniecznie są zrównoważone. Istnieją różne implikacje i ograniczenia, tj.: początkowy ślad węglowy, ślad gruntowy, problemy z recyklingiem, szkodliwy wpływ na dziką przyrodę i ludzi, a ponadto problem efektywności i skutków ekonomicznych w przypadku przejścia na zero netto. Należy rozważyć i wprowadzić podstawowe zasady transformacji energetycznej, aby była ona rzeczywiście zrównoważona. Stwierdzono, że wprowadzając lub udoskonalając model energetyczny, należy wziąć pod uwagę wyjściową bazę energetyczno-zasobową danego kraju. Nie powinno się przy tym lekceważyć energetyki jądrowej, którą należy postrzegać jako źródło czystej, a zarazem bezpiecznej energii, szczególnie w kontekście narodowego bezpieczeństwa energetycznego, które jest w dużym stopniu uzależnione od transformacji energetycznej.

10

70 lat energetyki jądrowej

Moryń-Kucharczyk Elżbieta

Nowa Energia

|

2024

|

nr 5/6

54--56

PL

W artykule przedstawiono głównie od strony statystycznej historię rozwoju energetyki jądrowej, która kończy w tym roku 70 lat. Obecnie we wszystkich elektrowniach jądrowych (w Polsce używa się zamiennie określenia elektrownia jądrowa i elektrownia atomowa, chociaż poprawne jest to pierwsze pojęcie) na świecie pracuje 415 reaktorów jądrowych o łącznej mocy elektrycznej 373,735 GWe. Elektrownie te pokrywały w 2023 r. 9,08% światowego zapotrzebowania na energię elektryczną.

11

Energetyka jądrowa a sprawa polska

Strupczewski Andrzej

Energia i Recykling : gospodarka obiegu zamkniętego

|

2024

|

nr 9

PL

Polska energetyka stoi przed koniecznością fundamentalnych zmian, które zdeterminują przyszłość przemysłu i jakość życia mieszkańców. Z wyczerpującymi się zasobami węgla, rosnącymi emisjami CO2 i zanieczyszczeniem powietrza, a także zmiennymi warunkami pogodowymi wpływającymi na efektywność odnawialnych źródeł energii nasz kraj musi zdecydować o kierunku rozwoju.

12

Jeśli nie węgiel to co? Transformacja energetyczna w kontekście rosyjskiej agresji w Ukrainie

Naworyta Wojciech

Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN

|

2023

|

nr 111

95--107

PL

Rok 2022 był pod względem zabezpieczenia energii dla polskiej gospodarki i gospodarstw domowych rokiem wyjątkowo trudnym. To rok stojący pod znakiem napaści rosyjskiej na Ukrainę. W wyniku sankcji podjętych przez państwa przeciwne działaniom rosyjskiego agresora, do Europy trafia mniej surowców energetycznych z Rosji. Deficyt gazu wymusił na wielu europejskich krajach weryfikację dotychczasowych strategii. Rok poprzedni – 2021, również był dla energetyków rokiem nietypowym, był to czas zwiększonego zapotrzebowania na surowce energetyczne, jaki nastąpił po pandemii Covid -19. W rozdziale na tle dostępnych danych z lat 2021 i 2022, podjąłem się próby zdiagnozowania głównych problemów i wyzwań jakie stoją przed polską energetyką. Dane o produkcji prądu z 10 miesięcy 2022 r. wskazują, że polski system energetyczny jak dotąd dobrze radzi sobie z wyzwaniami związanymi z deficytem i wysoką ceną gazu ziemnego. Produkcja prądu z krajowych źródeł po raz pierwszy od 7 lat przekracza wewnętrzną konsumpcję. Ustawicznie rośnie również udział mocy opartych na odnawialnych źródłach energii, co jednak nie przekłada się na równie dynamiczny przyrost produkcji z tych źródeł. Deficyty energetyczne wynikające z braku gazu albo wysokiej jego ceny kompensowane są głównie przez branżę węgla brunatnego, co będzie miało konsekwencje we wcześniejszym, niż to wynika z koncesji, wyczerpywaniu zasobów tego surowca. Uważam, że dla zapewnienia bezpieczeństwa surowcowego kraju w przeciągu najbliższych kilkunastu lat konieczna jest bezzwłoczna realizacja programu energetyki jądrowej. Czasu pozostało bardzo mało a dotychczasowe działania niestety nie dają gwarancji powodzenia ambitnych planów budowy pierwszych trzech elektrowni jądrowych. Dlatego w obliczu kończących się zasobów w udostępnionych złożach węgla brunatnego niebezpodstawne jest ponowne otwarcie dyskusji nad budową nowej kopalni odkrywkowej dla przedłużenia funkcjonowania elektrowni Bełchatów poza obecny horyzont wyznaczony przez obowiązującą koncesję i zasoby złoża.

EN

The current year 2022 is an exceptionally difficult year in terms of energy security for the Polish economy and households. This is a year marked by Russian aggression against Ukraine. As a result of the sanctions taken by countries opposing the actions of the Russian aggressor, Europe receives less energy resources from Russia. The gas deficit has forced many European countries to review their current strategies. The previous year (2021) was also an unusual year for energy specialists, it was a time of increased demand for energy resources that followed the Covid -19 pandemic. In the chapter, against the background of available data from 2021 and 2022, I attempted to diagnose the main problems and challenges facing power engineering. Data on electricity production for 10 months of 2022 indicate that the Polish energy system has been coping well with the challenges related to the deficit and high price of natural gas so far. The production of electricity from domestic sources exceeds internal consumption for the first time in 7 years. The share of capacity based on renewable energy sources is also constantly growing, which, however, does not translate into an equally dynamic increase in production from these sources. Energy deficits resulting from the lack of gas or its high price are mainly compensated by the lignite industry, which will result in the depletion of resources of this raw material earlier than stipulated in the concession. I believe that in order to ensure the security of the country’s raw materials over the next several years, it is necessary to implement the nuclear energy program without delay. There is very little time left and, unfortunately, the actions taken so far do not guarantee the success of the ambitious plans to build the first three nuclear power plants. Therefore, in the face of the depleting resources in the opened lignite deposits, it is not groundless to re -open the discussion on the construction of a new open-pit mine in order to extend the operation of the Bełchatów power plant beyond the current horizon set by the current concession and resources of the deposit.

13

Blok jądrowy APR-1400 i jego aplikacja w Elektrowni Jądrowej Barakah w Zjednoczonych Emiratach Arabskich

Nowicki Jacek

Śląskie Wiadomości Elektryczne

|

2023

|

Nr 6 (150)

13-27

PL

W artykule przedstawiono genezę powstania i rozwiązanie konstrukcyjne Elektrowni Jądrowej Barakah - jednego z najnowocześniejszych obiektów tego rodzaju na świecie. Powstała ona na bazie technologii koreańskich reaktorów APR-1400 generacji III+, stanowiących kontynuację wcześniejszej konstrukcji koreańskiej OPR-1000, wywodzącej się kolejno z reaktora System 80 amerykańskiej firmy Combustion Engineering. Ten bezprecedensowy sukces energetyki Zjednoczonych Emiratów Arabskich stanowi przykład dla wielu krajów świata zdecydowanych na rozwój energetyki jądrowej w procesie transformacji energetycznej od źródeł wykorzystujących tradycyjne paliwa kopalne do nowoczesnych źródeł zeroemisyjnych.

EN

The article presents the genesis and design solutions of the Barakah Nuclear Power Plant – one of the most modern facilities of this kind in the world. The plant is based on the Korean APR-1400 generation III+ reactor technology, which is a continuation of the earlier Korean OPR-1000 design, successively derived from the System 80 reactor of the U.S. company Combustion Engineering. This unprecedented success of the power sector of the United Arab Emirates is an example for many countries in the world determined to develop nuclear energy in the process of energy transformation from sources using traditional fossil fuels to modern zero-emission sources.

14

Nowoczesny system energoelektroniczny dla SMR

Świerczyński Dariusz, Moradewicz Artur, Szostak Przemysław

Przegląd Elektrotechniczny

|

2023

|

R. 99, nr 12

258--261

PL

Nowoczesne układy energoelektroniczne są niezbędne do optymalizacji wydajności, niezawodności i bezpieczeństwa małych reakto rów modułowych. Systemy te zapewniają zaawansowane procesy konwersji i dostosowywanie parametrów energii elektrycznej, algorytmy sterowa nia, funkcje ochrony i możliwości diagnostyczne. Przekład się to bezpośrednio na zwiększenie wydajności energetycznej SMR i minimalizację ryzyka awarii w obwodach elektroenergetycznych (ang. fail-safe). Dzięki kompaktowej i modułowej konstrukcji, a także możliwości integracji z siecią i od nawialnymi źródłami energii-jak choćby produkcja wodoru, nowoczesne systemy energoelektroniczne mają kluczowe znaczenie dla pomyślnego wdrożenia SMR jako czystego i niezawodnego rozwiązania energetycznego. Zważywszy, ze SMR nadal nabierają rozpędu jako opłacalne rozwiązanie energetyczne, rozwój zaawansowanych systemów energoelektronicznych będzie miał zasadnicze znaczenie dla wykorzystania ich pełnego potencjału.

EN

Modern power electronics systems are necessary to optimize the performance, reliability and safety of small modular reactors. These sys tems provide advanced electricity conversion and customization processes, control algorithms, protection functions and diagnostic capabilities. This translates directly into increasing the energy efficiency of SMRs and minimizing the risk of failure in power circuits (fail-safe). Thanks to their compact and modular design, as well as the possibility of integration with the grid and renewable energy sources - such as hydrogen production - modern power electronic systems are crucial for the successful implementation of SMR as a clean and reliable energy solution. As SMRs continue to gain momentum as a cost-effective energy solution, the development of advanced power electronics systems will be essential to realizing their full poten tial.

15

Zestawy krytyczne i podkrytyczne – istotny element procesu szkoleniowego kadr dla energetyki jądrowej

Koszuk Łukasz, Klisińska Małgorzata

Postępy Techniki Jądrowej

|

2023

|

z. 2

7--16

PL

Niezwykle istotne w procesie edukacyjnym fizyków i inżynierów jądrowych jest rozumienie zachowania reaktora poprzez prowadzenie własnych eksperymentów, pomiarów i jego obsługę. Najprostsze urządzenia, które idealnie spełniają cele dydaktyczne, ale zarazem stanowią narzędzia do badań naukowych w dziedzinie fizyki reaktorowej są to zestawy krytyczne i podkrytyczne. Są to układy składające się z paliwa jądrowego i moderatora. W przypadku zestawu krytycznego masa paliwa jest taka, że pozwala osiągnąć stan krytyczny dopiero po wprowadzeniu zewnętrznego źródła neutronów. Z kolei zestawy podkrytyczne mają wymiary i masę paliwa mniejsze od krytycznych wartości. W artykule analizujemy możliwości budowy prostej, niedrogiej instalacji jądrowej – zestawu podkrytycznego, przeznaczonego do celów kształcenia, szkolenia i badań eksperymentalnych w zakresie inżynierii reaktorowej, którą można zlokalizować na terenie kampusu uczelni wyższej.

EN

It is extremely important in the educational process of nuclear physicists and engineers to understand the behavior of the reactor by conducting their own experiments, measurements and its operation. The simplest devices that perfectly meet didactic goals, but at the same time are tools for scientific research in the field of reactor physics, are critical and subcritical assemblies. These are systems consisting of a nuclear fuel and a moderator. In the case of the critical assembly, the mass of the fuel is such that it allows to reach the critical state only after the introduction of an external neutron source. On the other hand, subcritical assembly has dimensions and mass of the fuel smaller than critical values. In the article, we analyze the possibilities of building a simple, inexpensive nuclear installation – a subcritical assembly, dedicated to the purposes of education, training and experimental research in the field of reactor engineering, which can be located on the campus of a University.

16

Model SaHo – polski model biznesowy dla energetyki jądrowej

Sawicki Łukasz, Horbaczewska Bożena

Postępy Techniki Jądrowej

|

2023

|

z. 3

17--20

PL

Celem niniejszego artykułu jest przedstawienie innowacyjnego modelu biznesowego, Modelu SaHo, stworzonego dla realizacji Programu Polskiej Energetyki Jądrowej (PPEJ), ale możliwego do zastosowania również w innych państwach oraz innych sektorach wymagających dużych nakładów inwestycyjnych. Model SaHo rozwiązuje problemy energetyki jądrowej związane z wysokim ryzykiem inwestycyjnym i wysokimi kosztami kapitału na etapie budowy oraz zapewnia elektrowni jądrowej przychody po podłączeniu jej do sieci. Model zakłada, że na początku inwestorem jest państwo, które przejmuje na siebie w krótkim okresie większość ryzyka. Następnie państwo sprzedaje akcje elektrowni przed podłączeniem jej do sieci, znacząco zmniejszając swoje zaangażowanie finansowe. Od tego momentu elektrownia w Modelu SaHo działa podobnie do elektrowni w fińskim modelu Mankala albo amerykańskiej spółdzielni energetycznej, wytwarzając i sprzedając energię swoim akcjonariuszom po koszcie produkcji. Żaden z modeli stosowanych do tej pory w sektorze jądrowym nie daje takich możliwości. Model SaHo umożliwia zwiększenie konkurencyjności krajowego przemysłu oraz zwiększenia akceptacji społecznej dla energetyki jądrowej. Dzięki temu jest on nie tylko modelem biznesowym, ale również koncepcją funkcjonowania przemysłu jądrowego.

EN

The purpose of the paper is to present an innovative business model, the SaHo Model, designed specifically to enable the Polish government to implement Nuclear Power Development Plans, which can be possibly used in other countries and in sectors requiring high capital expenditures. The SaHo Model solves the problems identified in the nuclear energy sector, which are related to high investment risk and high costs of capital at the investment stage, and ensures revenues after connection to the grid. Since the state is the investor at the initial stages, it takes over most of the risk in the short term. Selling the shares before connection to the grid, the state significantly reduces the financial involvement in the long term. From then on, the SaHo Model works similar to the Finnish Mankala or American electric cooperative models, producing and selling energy to their shareholders at production costs. None of the models used so far in nuclear energy provides such opportunities. The SaHo Model allows to enhance the competitiveness of the national industry and to increase public acceptance for nuclear power. Thus, it is not only a business model but also a concept for the functioning of the nuclear industry.

17

Elektrownia jądrowa im. Alvina W. Vogtle’a – największa w USA

Nowicki Jacek

Postępy Techniki Jądrowej

|

2023

|

z. 4

34--38

PL

W artykule przedstawiono historię rozwoju Elektrowni Jądrowej Vogtle, która wkrótce stanie się największym obiektem energetyki jądrowej w USA. Dwa najnowsze bloki: 3 i 4 zbudowane są na bazie projektu Westinghouse AP1000 – w technologii modułowej z uwzględnieniem zasad bezpieczeństwa pasywnego, charakterystycznego dla generacji III+ jądrowych bloków energetycznych.

EN

The article presents the history of the development of the Vogtle Nuclear Power Plant, which will soon become the largest nuclear energy facility in the USA. The two newest units: 3 and 4 are built on the basis of the Westinghouse AP100 design - in modular technology taking into account the principles of passive safety, characteristic for Generation III+ nuclear power units.

18

Tworzywa polimerowe dla energetyki jądrowej

Głuszewski Wojciech

Nowa Energia

|

2023

|

nr 2

52--54

PL

Energetyka jądrowa stwarza naukowym i przemysłowym instytucjom szanse realizacji zaawansowanych technologicznie projektów, które w skali całej gospodarki utworzą stabilne i dobrze płatne miejsca pracy. Ze względu na wysokie standardy bezpieczeństwa wymagania techniczne i organizacyjne są w atomistyce porównywalne (niekiedy wyższe) z przemysłem chemicznym, lotniczym lub kosmicznym. Osiągniecie wysokich standardów może jednak przyczynić się do technologicznego rozwoju wielu sektorów. Dotyczy to również produkcji i przetwórstwa odpornych na działanie promieniowania jonizującego tworzyw polimerowych [1]. Można dodać, że Ministerstwo Klimatu i Środowiska przystępuje właśnie do aktualizacji katalogu polskich firm dla sektora jądrowego - „Polish industry for nuclear 2023”.

19

Energetyka jądrowa: duża czy mała?

Demski Patryk

Nowa Energia

|

2023

|

nr 5/6

64--67

PL

Obecnie przemysł elektroenergetyczny w Polsce opiera się w dużej mierze na węglu. Z kolei polityka realizowana na całym świecie dąży do obniżenia emisyjności poprzez zastosowanie źródeł nisko i zeroemisyjnych, poprawy sprawności oraz modernizacji systemów energetycznych. Polska, oprócz elektrowni węglowych, ma też bardzo rozbudowaną sieć ciepłowniczą. Dekarbonizacja zarówno elektrowni, jak i elektrociepłowni i ciepłowni, będzie dużym wyzwaniem. Ze względu na niestabilność pracy OZE i jej zależność od warunków atmosferycznych, pory dnia i roku, rozwiązań trzeba szukać w innych źródłach. Jednym z rozważanych obszarów energetyki, która ma sprostać tym wyzwaniom są małe modułowe reaktory jądrowe (SMR), jako model energetyki rozproszonej z wieloma jednostkami wytwórczymi małej mocy.

20

System bezpieczeństwa dla multienergetycznego koncernu

Krajęta Paulina

Chemia Przemysłowa

|

2023

|

Nr 3

24--26

PL

Realizacja projektów w ramach strategii Grupy ORLEN do 2030 roku to czas intensywnego rozwoju i wyzwań w obszarze bezpieczeństwa pracy w spółce, tym bardziej że pojawiają się nowe obszary biznesowe, takie jak: technologie wodorowe, energetyka odnawialna oraz jądrowa.