Ograniczanie wyników
Czasopisma help
Autorzy help
Lata help
Preferencje help
Widoczny [Schowaj] Abstrakt
Liczba wyników

Znaleziono wyników: 64

Liczba wyników na stronie
first rewind previous Strona / 4 next fast forward last
Wyniki wyszukiwania
help Sortuj według:

help Ogranicz wyniki do:
first rewind previous Strona / 4 next fast forward last
EN
This article presents the use of the multi-criterion Analytic Hierarchy Process (AHP) method to assess the nuisance of geological and mining conditions to the longwall mining operations in selected coal mines in Poland. For this purpose, a methodology has been developed to calculate the exploitation nuisance index WUe in the context of coal mining costs in individual longwalls. Components of the nuisance index include four sub-indicators: natural hazard index (UZN), index describing the seam parameters (UPZ), index describing the technical parameters (UT), and environmental impact index (US). The analysis showed a strong correlation between the level of nuisance to the exploitation and the operating costs of these longwalls. The design of the longwall schedule should therefore also take into account the nuisance arising from the geological and mining conditions of the operations. Selective mining management allows optimizing the costs of mining in underground mines using the longwall system. This knowledge can also be used to reduce the total operating costs of mines as a result of abandoning the accessing and mining works in longwalls, and parts and entire areas of mines, which could be permanently unprofitable. Finally, it should be added that underground mines currently do not employ this type of solution, which even more emphasizes the need to popularize this approach.
EN
The article presents the results of the analysis of water needs in agricultural production of the Grybów commune (the district of Nowy Sącz, the Małopolska province). The aim of this study was to determine both the current water needs for agricultural purposes as well as changes in this regard based on structural and production data. The guidelines specified in the Ordinance of the Minister of Infrastructure of 14 January 2002 concerning average norms of water consumption were applied to determine water needs. The average annual water demand of crops together with permanent grassland (meadows, pastures) amounts to 23.7 mln m3, of which about 2.15 mln m3 is for winter wheat, 1.92 mln m3 for potatoes and 17.6 mln m3 for permanent grassland. Significant amounts of water (over 130,000 m3) are used also for watering home gardens and cultivating vegetables in plastic tunnels and greenhouses. Water needs for animals farming reach about 235,000 m3 in a year. Most water is needed for farming the cattle. It is predicted that the demand for water in the agricultural sector of the commune will increase by about 5.5% by 2030. Therefore, the activities monitoring the awareness of water saving and proper water management among the population of the villages are important.
PL
W pracy przedstawiono wyniki analizy w zakresie potrzeb wodnych w produkcji rolniczej na przykładzie gminy Grybów (powiat nowosądecki, województwo małopolskie). Celem pracy było określenie aktualnych potrzeb wodnych rolnictwa, a także określenie na podstawie danych strukturalnych i produkcyjnych trendów zmian w tym zakresie. Do określenia potrzeb wodnych zastosowano wytyczne zawarte w Rozporządzeniu Ministra Infrastruktury z dnia 14 stycznia 2002 r. w sprawie określenia przeciętnych norm zużycia wody. Średnie roczne zapotrzebowanie na wodę roślin uprawnych wraz z trwałymi użytkami zielonymi (łąki, pastwiska) wynosi 23,7 mln m3, w tym pszenicy ozimej oraz ziemniaka około 2,15 i 1,92 mln m3, a trwałych użytków zielonych – 17,6 mln m3. Znaczne ilości wody (ponad 130 tys. m3) zużywane są także na podlewanie ogródków przydomowych oraz uprawę warzyw w tunelach foliowych i szklarniach. Potrzeby wodne w zakresie chowu i hodowli zwierząt gospodarskich sięgają w ciągu roku ok. 235 tys. m3. Najwięcej wody potrzebne jest na hodowlę i chów bydła. Prognozuje się, że do 2030 r. nastąpi wzrost zapotrzebowania na wodę w sektorze rolniczym gminy o około 5,5%. W tej sytuacji ważne wydają się działania monitorujące świadomość oszczędzania wody i właściwe nią gospodarowanie wśród ludności zamieszkującej wsie.
EN
The aim of this study was to analyze the species composition of seven communities of mountain grasslands selected in the Kłodzko County, with regard to the presence of useful plants, whose share largely determines the possibilities of their use, mainly as a fodder for ruminants, as a natural place for obtaining pollen and nectar for Apidae, as well as the base of medicinal, edible or of potential culinary importance plants. The analysis was based on 221 phytosociological relevés completed with Braun-Blanquet’s method in the years 2009-2013. Results of the research show that the majority of distinguished communities was characterized by a good utility value number of the sward (UVN=6.1-7.2), with the exception of Angelico-Cirsietum oleracei association (UVN=3.8), significant share of plant species valuable for fodder, plants with medicinal properties, edible for humans and melliferous plants (providing pollen and nectar).
PL
Celem pracy była analiza składu gatunkowego siedmiu zbiorowisk górskich użytów zielonych wyróżnionych w powiecie kłodzkim, pod kątem obecności roślin użykowych, których udział w znacznym stopniu decyduje o możliwościach ich wykorzystania, głównie jako źródła paszy dla zwierząt przeżuwających, jako naturalnego miejsca pozyskiwania pyłków pszczelich i nektaru dla owadów z rodziny pszczołowatych, a także bazy roślin leczniczych oraz jadalnych lub o potencjalnym znaczeniu kulinarnym. Bazę do przeprowadzonej analizy stanowiło 221 zdjęć fitosocjologicznych wykonanych metodą Braun-Blanqueta w latach 2009-2013. Z przeprowadzonych badań wynika, że większość wyróżnionych zbiorowisk charakteryzowała się dobrą wartością użytkową runi (Lwu=6,1-7,2), z wyjątkiem zespołu Angelico-Cirsietum oleracei (Lwu=3,8), znacznym udziałem gatunków roślin wartościowych paszowo, roślin o właściwościach leczniczych, jadalnych dla ludzi oraz roślin pożytkowych (pyłkodajnych i nektarodajnych).
PL
W publikacji przeanalizowano efektywność ekonomiczną eksploatacji węgla połączoną z lokowaniem skały płonnej w zrobach likwidowanych ścian. Analizy przeprowadzono dla wybranego rejonu złoża perspektywicznego w kopalni X. Skalkulowano nakłady związane z zakupem kompleksów ścianowych przystosowanych do lokowania skały płonnej w zrobach likwidowanych ścian oraz pozostałe nakłady dotyczące dostosowania istniejącej infrastruktury kopalni X do wydobycia niezagospodarowanych odpadów. Podstawę obliczeń technicznych stanowiły oszacowanie bilansu skały płonnej oraz wielkości możliwego wydobycia, biorąc pod uwagę osiadania powierzchni terenu oraz poziom wypełnienia zrobów. Bazując na metodzie NPV i IRR, wykazano negatywną efektywność ekonomiczną przedsięwzięcia, czego przyczynami były głównie spowolnienie postępu ścian i obniżenie tempa wydobycia.
EN
The publication presents the valuation of economic efficiency of coal extraction combined with the backfilling of liquidated longwalls. The analyses were carried out for a selected prospective deposit in the mine X. The capital expenditures of the longwall system adopted to allocate waste rock were also estimated, as well as other necessary outlays in the mine X. The basis for technical calculations was the estimation of the gangue balance and the limit of the coal extraction, taking into account the surface subsidence and the advance of backfilling. Finally, based on the NPV and IRR method, the negative economic effectiveness of the project was demonstrated, which was mainly caused by limiting the extraction and production rate.
EN
The research was carried out in the years 2003-2013 in lysimeters filled with loamy sand. The leachate was tested in three variants: Z - no fertilization, S - 20 g-m-2 of N delivered annually in sewage sludge and C - 20 g-m-2 of N in the form of compost. The lysimeters were planted with Miscanthus giganteus, which is an energy plant with a high demand for water and nutrients. The amount of leaching of mineral nitrogen forms was determined on the basis of measured volumes of leachates from the soil and volumes of ammonium nitrogen (N-NH4) and nitrate nitrogen (N-NO3) contained in them. The research results showed a significant increase in the average content of mineral nitrogen forms in the effluents from the fertilized soil (S - 6.8 mg-dm-3 of N-NO3 and 0.3 mg-dm-3 of N-NH4, C - 7.8 mg-dm-3 of N-NO3 and 0.4 mg-dm-3 of N-NH4), compared to their concentrations in the leachates from non-fertilized soil (Z - 2.1 mg-dm-3 of N-NO3 and 0.2 mg-dm-3 of N-NH4). The content of mineral forms of nitrogen, in particular N-NO3, were similar in both fertilization variants. The lowest concentrations of mineral nitrogen in the leachates occurred in the third and fourth year after planting Miscanthus giganteus, when it entered the period of the highest yield. In the fifth year, due to a cold, snowless winter, there was a weakened growth of plants, which resulted in an increase in the concentration of mineral nitrogen in the leachates from the fertilized soil. It follows that in addition to the intensity of precipitation, the collection of this component by plants primarily influences nitrogen leaching from the soil. The general amount of mineral nitrogen leached from the soil was not large and amounted Z - 2.5 kg-m-2, S - 6.7 kg-m-2, C - 6.4 kg-m-2. This testifies to the intense collection of this form of nitrogen by Miscanthus giganteus.
EN
The aim of the study was the prediction of N-P-K inputs (hereafter referred to as NPK load) from agricultural sources. The study aimed to determine relations between the structural changes and the N-P-K load (nitrogen-phosphorus-potassium) fertilizer components in the upper Dunajec River basin (the Carpathian region in Poland). Analysis included the level and nature of agricultural production, the land use structure and non-agricultural factors. Multiple regression analysis was used for the development of the model. Relationships were determined in the form of regression models in the system of N-P-K load-structural parameters-land use-surface water quality. The quality of surface water was assessed in a range of concentrations of N-NO3-, N-NH4+, PO43-, Cl-, and compared to the N-P-K load that was brought to the basin from agricultural sources. Significant structural and spatial changes took place in the upper Dunajec River basin that affected many social, economic and environmental factors. Agricultural production was reduced, resulting in a decrease of area of agricultural land between the year 1980 and 2010. The most important factors influencing the changes in biogenic load of an agricultural origin were: stocking density and mineral fertilization. Both of these parameters determined the amount of N-P-K load in approx. 80-90% (not counting the use of N-P-K components by crops). Surface water quality has generally improved, only higher concentrations of chlorides were recorded in small urbanized river basins. Therefore, the chemical composition of water plays the role of a simplified indicator of structural changes. Mathematical formulas proved changes in N-P-K load depending on variations of individual influencing factors. The development of the usable space of the investigated river basin must take into account agricultural and non-agricultural factors, as well as the proportions and relationships between them. Only then might the sustainable and multifunctional development of these areas be provided.
EN
This article presents the use of a multi-criterion Analytic Hierarchy Process (AHP) method to assess geological and mining condition nuisance in longwall mining operations in selected coal mines in Poland. For this purpose, a methodology has been developed which was used to calculate the operational nuisance indicator (WUe) in relation to the cost of mining coal in individual longwalls. Components of the aggregate operational nuisance indicator include four sub-indicators: the natural hazards indicator (UZN), an indicator describing the seam parameters (UPZ), an indicator describing the technical parameters (UT) and an environmental impact indicator (UŚ). In total, the impact of 28 different criteria, which formed particular components of the nuisance indicators were analysed. In total 471 longwalls in 11 coal mines were analysed, including 277 longwalls that were mined in the period of 2011 to 2016 and 194 longwalls scheduled for exploitation in the years 2017 to 2021. Correlation analysis was used to evaluate the relationships between nuisance and the operating costs of longwalls. The analysis revealed a strong correlation between the level of nuisance and the operating costs of the longwalls under study. The design of the longwall schedule should therefore also take into account the nuisance arising from the geological and mining conditions of the operations. Selective operations management allows for the optimization of costs for mining in underground mines using the longwall system. This knowledge can also be used to reduce the total operating costs of mines as a result of abandoning the mining operations in entire longwalls or portions of longwalls that may be permanently unprofitable. Currently, underground mines do not employ this optimization method, which even more emphasizes the need for popularizing this approach.
PL
Artykuł przedstawia zastosowanie wielokryterialnej metody AHP (Analytic Hierarchy Process) do oceny poziomu uciążliwości warunków geologicznych i górniczych procesu prowadzenia eksploatacji w ścianach wydobywczych wybranych kopalń węgla kamiennego w Polsce. W tym celu opracowano metodykę, która posłużyła do obliczenia wskaźnika uciążliwości eksploatacji WUe w kontekście kosztów wydobycia węgla w poszczególnych ścianach. Składowymi wskaźnika uciążliwości są cztery subwskaźniki: wskaźnik wynikający z zagrożeń naturalnych (UZN), wskaźnik charakteryzujący parametry pokładu (UPZ), wskaźnik określający parametry techniczne (UT) oraz wskaźnik wpływu eksploatacji na środowisko (UŚ). Łącznie analizowano wpływ 28 różnych kryteriów wchodzących w skład poszczególnych składowych uciążliwości. Analizie poddano 471 ścian wydobywczych w 11 kopalniach węgla kamiennego, w tym 277 ścian, które były eksploatowane w latach 2011-2016 oraz 194 ściany zaprojektowane do eksploatacji na lata 2017-2021. Przy ocenie związków kosztów operacyjnych ścian i uciążliwości zastosowano analizę korelacji. Analiza wykazała silny związek między poziomem uciążliwości eksploatacji a kosztami operacyjnymi tych ścian. Projektowanie harmonogramu biegu ścian powinno zatem uwzględniać również aspekt uciążliwości wynikającej z warunków geologiczno-górniczych eksploatacji. Selektywne zarządzanie wydobyciem umożliwia optymalizację kosztów wydobycia w kopalniach podziemnych stosujących system ścianowy. Wiedza ta może być wykorzystana również do obniżenia całkowitych kosztów operacyjnych kopalń wskutek zaniechania udostępniania i eksploatacji ścian, partii i całych rejonów, które mogą być trwale nierentowne. Na koniec należy dodać, że w kopalniach podziemnych nie stosuje się tego typu rozwiązań, co tym bardziej podkreśla potrzebę popularyzacji tego podejścia.
EN
The comprehensive use of available domestic energy resources, mainly coal and lignite, is the basis for the development of Poland’s economy and energy security due to the country’s large resource base. The implementation of clean coal technologies (CCT) is a necessary condition for maintaining coal’s leading position in Poland. Coal gasification technologies are seen as potentially attractive for the Polish economy, both for the chemical sector as well as for the mining sector. Working on the commercial implementation of coal gasification technologies, which ensures the effective substitution of scarce hydrocarbon fuels, will be a challenge to Polish industrial policy and support for CCT. This paper presents an analysis of coal gasification technologies using the decision support procedures, BOCR and SWOT analyses. These procedures helped determine the ranking of technologies and the types of development strategies plausible for the analysed technological variants. Taking into consideration the conditions of the Polish economy, the highest-ranking technologies included those aimed towards the production of methanol with the geological sequestration of carbon dioxide (CCS). In the case of underground coal gasification, it was found that the technology is not yet ready for implementation on a commercial scale and investment is subject to very high risk.
PL
Perspektywa wyczerpywania się naturalnych zasobów paliw węglowodorowych, jak też wysokie ceny tych nośników z jednej strony, z drugiej zaś gwałtowny wzrost zużycia energii i ograniczenia ekologiczne, spowodowały powrót do koncepcji szerokiego wykorzystania węgla nie tylko jako nośnika energii, ale również jako surowca dla przemysłu chemicznego. Paliwo to jednak, w całym procesie od wydobycia, poprzez spalanie, do wykorzystania zawartej w nim energii, stwarza liczne problemy związane z wymogami ochrony środowiska. Tradycyjne metody wydobycia i spalania węgla stoją w sprzeczności z zasadami polityki zrównoważonego rozwoju. Procesom wydobywczym i przetwórczym węgla w energię lub inny surowiec dla różnych gałęzi przemysłu, towarzyszy degradacja terenów górniczych, produkcja odpadów i zanieczyszczonych wód oraz emisja szkodliwych gazów do atmosfery. Zabezpieczenie dostaw energii połączone z troską o ochronę środowiska stało się motorem napędowym programów dla technologii czystego węgla. Czyste technologie węglowe (CTW) mają na celu minimalizację negatywnego wpływu procesu przemysłowego przetwarzania węgla na środowisko, takich jak emitowanych do atmosfery znacznych ilości ditlenku węgla, cząstek stałych, tlenków azotu i siarki. Takimi technologiami są m.in. podziemne i naziemne zgazowanie węgla. [...]
EN
The paper attempts to assess the impact of variability of selected geological (deposit) parameters on the value and risks of projects in the hard coal mining industry. The study was based on simulated discounted cash flow analysis, while the results were verified for three existing bituminous coal seams. The Monte Carlo simulation was based on nonparametric bootstrap method, while correlations between individual deposit parameters were replicated with use of an empirical copula. The calculations take into account the uncertainty towards the parameters of empirical distributions of the deposit variables. The Net Present Value (NPV) and the Internal Rate of Return (IRR) were selected as the main measures of value and risk, respectively. The impact of volatility and correlation of deposit parameters were analyzed in two aspects, by identifying the overall effect of the correlated variability of the parameters and the indywidual impact of the correlation on the NPV and IRR. For this purpose, a differential approach, allowing determining the value of the possible errors in calculation of these measures in numerical terms, has been used. Based on the study it can be concluded that the mean value of the overall effect of the variability does not exceed 11.8% of NPV and 2.4 percentage points of IRR. Neglecting the correlations results in overestimating the NPV and the IRR by up to 4.4%, and 0.4 percentage point respectively. It should be noted, however, that the differences in NPV and IRR values can vary significantly, while their interpretation depends on the likelihood of implementation. Generalizing the obtained results, based on the average values, the maximum value of the risk premium in the given calculation conditions of the „X“ deposit, and the correspondingly large datasets (greater than 2500), should not be higher than 2.4 percentage points. The impact of the analyzed geological parameters on the NPV and IRR depends primarily on their co-existence, which can be measured by the strength of correlation. In the analyzed case, the correlations result in limiting the range of variation of the geological parameters and economics results (the empirical copula reduces the NPV and IRR in probabilistic approach). However, this is due to the adjustment of the calculation under conditions similar to those prevailing in the deposit.
PL
W publikacji podjęto próbę oceny wpływu zmienności wybranych parametrów geologicznych (złożowych) na wartość i ryzyko projektów w górnictwie węgla kamiennego. Badania przeprowadzono w ujęciu symulacyjnym z wykorzystaniem analizy zdyskontowanych przepływów pieniężnych oraz zweryfikowano na przykładzie trzech rzeczywistych pokładów węgla kamiennego. W symulacji Monte Carlo bazowano na technice bootstrapu nieparametrycznego, a zależności korelacyjne poszczególnych parametrów złożowych przestawiono przy pomocy kopuły empirycznej. W obliczeniach uwzględniono również niepewność wobec parametrów charakterystycznych rozkładów empirycznych zmiennych złożowych. Za wiodący miernik wartości wybrano wartość zaktualizowaną netto (NPV), natomiast ryzyka – wewnętrzną stopę zwrotu (IRR). Pomiar wpływu zmienności i korelacji parametrów złożowych analizowano w dwóch aspektach, identyfikując najpierw efekt całkowity skorelowanej zmienności parametrów złożowych, a następnie efekt wpływu korelacji na NPV i IRR. W tym celu zastosowano podejście różnicowe, a w rezultacie tego postępowania, w kategoriach liczbowych, określono wartość możliwych błędów kalkulacji tych mierników. Na podstawie przeprowadzonych badań można stwierdzić, że całkowity efekt zmienności mierzony wartością średnią nie przekracza 11,8% w przypadku NPV i 2.4 punktu procentowego w odniesieniu do IRR. Nie uwzględnienie korelacji powoduje zawyżanie NPV o maksymalnie o 4,4%, natomiast IRR średnio o 0,4 pkt. proc. Należy jednak podkreślić, że różnice wartości NPV i IRR mogą wahać się w znacząco większych zakresach, a ich interpretacja ma sens jedynie w odniesieniu do prawdopodobieństwa realizacji. Uogólniając otrzymane rezultaty, bazując na średnich, maksymalna wartość premii za ryzyko z tytułu zmienności analizowanych parametrów złożowych w warunkach trzech ocenianych pokładów złoża „X”, przy odpowiednio dużych zbiorach danych (powyżej 2500), nie powinna być wyższa niż 2,4 pkt. proc. O wpływie analizowanych parametrów geologicznych na wartość NPV i IRR przesądza przede wszystkim ich współwystępowanie, które może być mierzone siłą związków korelacyjnych. Korelacje powodują ograniczenie zakresów zmienności tych parametrów, a kopuła empiryczna wpływa na obniżenie NPV i IRR w ujęciu probabilistycznym. Jest to jednak skutek urealnienia kalkulacji w warunkach bardzo zbliżonych do naturalnych w złożu.
PL
Niniejszy artykuł stanowi kontynuację rozważań autora nad badaniem wpływu czynników związanych z geologią i tektoniką złóż węgla, uwarunkowaniami technicznymi, produkcyjnymi, organizacyjnymi i ekonomicznymi na wartość górniczych projektów inwestycyjnych. W niniejszej publikacji skoncentrowano się w szczególności na badaniu właściwości rozkładów miąższości węgla w pokładach, w celu wskazania ich dominującej roli i wysokiej przydatności przy szacowaniu wielkości zasobów operatywnych. Tezy te zostały zweryfikowane pozytywnie dla dwóch odrębnych pokładów węgla. W pracach analitycznych dysponowano obszerną informacją pozyskaną z modelu geologicznego złóż Lubelskiego Zagłębia Węglowego, którym dysponuje Pracownia Pozyskiwania Surowców Mineralnych IGSMiE PAN. Z modelu wyekstrahowano dane określające przestrzenną zmienność miąższości i gęstości węgla dla wyselekcjonowanych pokładów złóż. Wygenerowane z modelu geologicznego zbiory danych traktuje się jako przedstawiające pewien stan wiedzy i będące jedynie interpretacją zawartej tam informacji geologicznej. W celu realizacji tez badawczych skonstruowano rozkłady teoretyczne i empiryczne miąższości węgla w pokładzie 391 obszaru „Puchaczów V” oraz w pokładzie 382 w obszarze „Ostrów”. Są to pokłady jeszcze niezagospodarowane. Wykazano, że przy wykorzystaniu odpowiednio dobranych rozkładów statystycznych można wiarygodnie przybliżać ilość zasobów operatywnych w określonych przedziałach miąższości. Punktem odniesienia dla weryfikacji jakości prognozy były zasoby operatywne ścian zlokalizowanych w analizowanych pokładach oszacowane przy pomocy odrębnych narzędzi informatycznych (narzędzia do harmonogramowania produkcji) i zgodne z danymi udostępnionymi w dokumentacjach tych pokładów. Opracowana metoda badawcza stanowi stosunkowo nieskomplikowaną alternatywę dla tradycyjnych metod geostatystycznych. Problem zmienności przestrzennej zasobów węgla w pokładach redukuje się zasadniczo do miąższości i może być rozpatrywany tak na poziomie pojedynczej ściany jak i pokładu, czy ostatecznie – całego złoża. Jakość prognozy wartości średniej wielkości zasobów była weryfikowana przy pomocy metody bootstrap nieparametrycznego. W metodzie tej analizuje się daną statystykę, próbkując wielokrotnie dane empiryczne (nie ma żadnych założeń wobec pierwotnego lub wymaganego rozkładu danej statystyki – np. rozkładu normalnego). Warunkiem krytycznym wykorzystania zaproponowanego podejścia jest posiadanie źródła wiarygodnej informacji geologicznej – np. modelu złoża, z którego można wygenerować reprezentatywne i liczne zbiory danych.
EN
This paper is a continuation of the author’s reflections on the study of the influence of factors related to the geology and tectonics of coal deposits as well as the influence of technical, productional, organizational and economic conditionings on the value of mining investment projects. The publication focuses in particular on the study of the properties of distributions of coal seams thickness, in order to indicate its dominant role and high usefulness in estimating the amount of operational reserves. These claims were positively verified for two separate coal seams. The analytical works were supported by the extensive information from the model of geological deposits of the Lublin Coal Basin, which is in possession of the Department of Mineral Resources Acquisition at the Mineral and Energy Economy Research Institute of the Polish Academy of Sciences (MEERI PAS). The records defining the spatial variability of thickness and density for selected coal seams were extracted from the model. In order to implement the research arguments, theoretical and empirical distributions of coal thickness in the seam 391 of the „Puchaczów V” mining area and the seam 382 in the “Ostrów” mining area were constructed. They are still undeveloped seams, available for future exploitation. It has been proven that by using appropriately selected statistical distributions, one can reliably approximate the amount of operational reserves in certain thick- ness intervals. The point of reference for verifying the quality of forecasts were the operational reserves of the longwalls located in the analyzed seams estimated using separate IT tools and consistent with the official data. The developed research method is an interesting and relatively uncomplicated alternative to traditional geostatistical methods, supporting the process of variability assessment and estimation of the amounts of the useful mineral. In the developed simulation method the problem of spatial variability of the density and the thickness of coal seams is reduced substantially to the thickness of coal, and may be considered at the level of a single longwall or seam or even definitively – the entire deposit. The quality of the average value forecast was verified using the nonparametric bootstrap technique. The bootstrap technique analyzes the given statistics, multiple times sampling the empirical data (there are no assumptions to the original or the required distribution of the statistics – eg. the normal distribution). The critical condition for the use of the proposed approach is to have a reliable source of geological information – eg. a model of the deposit, from which one can generate representative and numerous collections of data.
PL
Zjawisko suszy jest złożonym procesem zachodzącym w środowisku przyrodniczym. Prowadzi do zmniejszenia zasobów wodnych i powolnego wyczerpywania się wód w zlewni. W następstwie suszy atmosferycznej pojawia się tzw. susza glebowa. Dalszy brak opadów prowadzi do suszy rolniczej, negatywnie wpływającej na produkcję roślinną. Od wielu lat IUNG-PIB w Puławach prowadzi system monitoringu suszy rolniczej (SMSR) w Polsce. Na podstawie klimatycznego bilansu wodnego KBW – wskazuje on na obszary, w których wystąpiło zagrożenie suszą w stosunku do konkretnych roślin uprawnych w warunkach określonej struktury gleb. Celem pracy była ocena potencjalnego zagrożenia suszą rolniczą w wybranych obszarach administracyjnych województwa małopolskiego. Szczególnie przeanalizowane zostały powiaty olkuski, miechowski, proszowicki i dąbrowski, jako te, w których wielkość opadu na tle średniej dla województwa jest najmniejsza. Do analizy wykorzystano wspomniany wskaźnik KBW oraz wskaźnik glebowy Wg, opisujący strukturę gleb. Uzyskano w ten sposób progowe wartości KBWg, które uśredniono wagowo, uwzględniając strukturę upraw polowych. Tak otrzymano średnioważone progowe wartości klimatycznego bilansu wodnego KBWs, które podzielono na cztery kategorie zagrożenia suszą. Z analizy wynika, że zagrożenie to nie jest znaczące, a tam, gdzie ono wystąpiło, znaczenie produkcji rolniczej jest stosunkowo niewielkie. Wykazano także, że potencjalne zagrożenie suszą w większym stopniu zależy od czynnika glebowego, niż od samej struktury uprawowej, chociaż nie jest ona oczywiście bez znaczenia.
EN
The drought is a complex process that occurs in the natural environment. Drought reduces water resources and causes slow depletion of water in river basin. As the consequence, such called soil drought occurs after meteorological drought. Continued lack of rainfall leads to agricultural drought, adversely affecting crop production. For many years IUNG-PIB in Puławy has been operating system of monitoring agricultural drought (SMSR) in Poland. On the basis of climatic water balance (CWB) – it indicates the areas in which there’s been a threat of drought in relation to specific crops in conditions of specific soil structure. The aim of the study was to evaluate the potential risk of agricultural drought in selected, administrative areas of Lesser Poland Voivodeship. Districts of Olkusz, Miechów, Proszowice and Dąbrowa Tarnowska have been analyzed in details as those in which the amount of precipitation compared with average precipitation for the voivodeship is the smallest. The mentioned CWB index as well as soil classification were used to characterize the soil structure. This resulted in threshold values CWBs that were weight-averaged in relation to structure of the field crops. The threshold values were divided into four categories of drought risk. The analysis shows that the risk is not significant, and where it occurred, the importance of agricultural production is relatively small. It was also shown that the potential risks of drought are more dependent on the soil factor than the structure of cultivation, although it is not, of course, irrelevant.
PL
W latach 2001–2015 prowadzono badania relacji opadów do odcieków i ich cech jakościowo-ilościowych w Stacji Badawczej IT-P w Jaworkach (gm. Szczawnica), wykorzystując stację lizymetryczną położoną na wysokości 600 m n.p.m. Obiekty imitowały 7 głównych sposobów zagospodarowania górskich użytków rolnych: od samozadarnienia, przez obszary nie koszone oraz koszone z różną częstością. Badano także tzw. czarny ugór, utrzymywany w sposób ciągły bez szaty roślinnej. W obszarach górskich najkorzystniejsze jest niskonakładowe i ekstensywne użytkowanie runi trawiastej, co ogranicza bezproduktywne wymywanie składników mineralnych z gleby. Najgorszym sposobem jest utrzymywanie czarnych ugorów, gdyż sprzyja to procesom erozji gleb, w tym także erozji chemicznej.
EN
Ppts. and leachates from 1 m thick soil profiles were tested in the southern region of Poland in 2001–2015. The pptn. was 1034.5 mm, and the av. amt. of water flowing out from the tested profiles varied in the range 205–293 mm. Smaller amts. of subsurface outflow were reported for samples from the meadow mown once a year, larger amts. for samples from meadow mown 4 times a year and the highest amts. were for black fallow. Similar relation were obsd. for the NH₄⁺, NO₃⁻ and SO₄²⁻ concns. in the leachates.
13
Content available remote Ocena ekonomiczna wytwarzania wodoru przez zgazowanie węgla
PL
Dokonano oceny efektywności ekonomicznej wybranych technologii produkcji wodoru przez zgazowanie węgla kamiennego i brunatnego w reaktorze Shell i General Electric (GE) oraz przez reforming parowy gazu ziemnego (SMR). Dla celów oceny efektywności ekonomicznej zbudowano model, który bazował na podejściu dochodowym i klasycznych wskaźnikach (miernikach) oceny efektywności ekonomicznej, takich jak NPV, IRR, NPVR, koszt wytwarzania i zaktualizowany koszt wytwarzania wodoru (COH2, LCOH2) oraz innych o mniejszym znaczeniu. W wyniku przeprowadzonych analiz stwierdzono, że technologia produkcji wodoru z gazu ziemnego jest efektywna ekonomicznie, podczas gdy zgazowanie węgla w technologiach Shell i GE nie ma ekonomicznego uzasadnienia. Zmiana poziomu kluczowych zmiennych decyzyjnych, takich jak cena wodoru, cena wsadu (węgla) oraz nakłady inwestycyjne w przedziale ±40%, powoduje zmianę wartości zaktualizowanej netto z ujemnej na dodatnią dla wszystkich prezentowanych wariantów zgazowania węgla.
EN
Prodn. of H2 by gasification of (i) bituminous cool according to the Shell technol., (ii) bituminous coal according to the General Electric technol., (iii) lignite according to the Shell technol., and (iv) natural gas (steam reforming) was compared from economic point of view. The energy consumption in all variants analyzed was 1.94 TJ/h. Only the plant for steam reforming of MeH was efficient. The plant according to variant (i) was less effective and (iii) was the least efficient.
14
Content available remote Ocena ekonomiczna wytwarzania metanolu przez zgazowanie węgla
PL
Zaprezentowano wyniki oceny efektywności ekonomicznej procesu zgazowania węgla kamiennego oraz brunatnego w technologii Stell przy rocznej produkcji metanolu odpowiednio 0,5 Tg oraz 2,6 Tg. Analizowano również efektywność wytarzania MeOH w typowym układzie SMR (steam methane reforming), który okazał się być bardziej efektywny ekonomicznie niż analizowane technologie zgazowania węgli w reaktorze Shell. Mając na uwadze dobrane metody wyceny, przyjęte założenia technologiczne i makroekonomiczne, uzyskano pozytywne wyniki oceny efektywności ekonomicznej wytwarzania metanolu z węgla kamiennego i gazu ziemnego, i negatywną efektywność ekonomiczną procesu zgazowania węgla brunatnego w bazowej skali. W mega skali zarówno zgazowanie węgla kamiennego, jak i brunatnego jest przedsięwzięciem efektywnym ekonomicznie.
EN
Prodn. of MeOH by (i) gasification of bituminous coal or lignite and Shell technol., and (ii) conventional steam reforming of CH4, for annual capacities of 0.5 and 2.6 Tg for variant (i) and 0.5 Tg for variant (ii) were compared. The CH4 reforming was the most efficient process. The gasification of bituminous coal for MeOH prodn. was more efficient than that of lignite.
PL
W pracy podjęto próbę oceny wpływu miąższości, gęstości przestrzennej, przerostów w pokładzie oraz pośrednio − kosztów skały płonnej na wartość zasobów złóż węgla kamiennego. Proces oceny wpływu został przeprowadzony na bazie danych pozyskanych z geologicznego modelu złoża dla pokładu 391 w obszarze „Puchaczów V” i „K3”. Wygenerowane z modelu geologicznego zbiory danych traktowano jako przedstawiające pewien stan wiedzy i będące jedynie interpretacją zawartej tam informacji geologicznej. W celach badawczych skonstruowano dedykowany model symulacyjny, natomiast kryterium wartości stanowiła wartość zaktualizowana netto (NPV). Konstrukcję rachunku przepływów pieniężnych wzorowano na podejściu FCFF (free cash flow to firm). W publikacji przypisano istotne znaczenie opisowi założeń teoretycznych opracowanej metody symulacyjnej pozwalającej na oszacowanie wskaźników uzysku, bazujących na pierwotnych parametrach geologicznych pokładu węgla. Przy pomocy wskaźników uzysku korygowano poziom bazowych kosztów wydobycia węgla, biorąc pod uwagę zmienną ilość urabianej skały płonnej. W rezultacie przeprowadzonych badań oceniono indywidualny wpływ: miąższości, gęstości przestrzennej, przerostów w pokładzie 391 oraz całkowitych skorygowanych kosztów operacyjnych wydobycia na wynikową NPV. Uzyskano różne poziomy wpływu analizowanych zmiennych na rozstęp w rozkładzie wartości zaktualizowanej netto przy wykorzystaniu, tak rozkładów empirycznych, jak i teoretycznych. Na bazie rozkładów empirycznych wykazano dominujący wpływ miąższości pokładu węgla, następnie kosztów operacyjnych. Względny wpływ miąższości na rozstęp w rozkładzie wynikowej NPV wyniósł 75% (na bazie rozkładów empirycznych) i 48% przy wykorzystaniu rozkładów teoretycznych. Na drugim miejscu w kategorii wpływu znalazły się koszty operacyjne związane ze skałą płonną (wpływ rzędu 24%; 47%). Wpływ gęstości przestrzennej na oszacowanie wielkości zasobów operatywnych węgla w pokładzie 391 wyniósł blisko 15%. Badania ujawniły, że wpływ przerostów jest pomijalny. Należy nadmienić, iż otrzymane rezultaty badań są miarodajne wyłącznie dla pokładu 391; ich uogólnienie wymaga jednak poszerzenia studium przypadków. Mimo, iż przy pomocy rozkładów teoretycznych, jak i empirycznych uzyskano zbliżone oszacowania wartości NPV, to jednak rozkłady empiryczne cechuje wyższa wiarygodność prognostyczna. Problem nieliniowości zmiennych i współczynników korelacji parametrów geologicznych w modelu rozwiązano przy wykorzystaniu teorii kopuł.
EN
The study attempts to evaluate the influence of the thickness, spatial density, partings of coal seam and, indirectly, the costs of waste rock on the value of reserves of coal deposits. The process of impact assessment has been carried out on the basis of data obtained from the geological model of the deposit for the seam no. 391 in the “Puchaczów V” and “K3” area. Geological model data was treated as a present state of knowledge and only an interpretation of geological information contained there. For the research purpose a dedicated simulation model was developed, while the value criterion was the net present value (NPV). The construction of the cash flow statement was modeled using the FCFF (free cash flow to firm) approach. The publication covers also a detailed theoretical elaboration of the simulation procedure which allows for the estimation of the coal yield, based on the original geological parameters of the seam no. 391. This allowed to scale the underlying base operating costs of coal mining, taking into account the variable amount of mined waste rock. As a result, the study also evaluated the individual influence of thickness, spatial density and partings in the seam no. 391, as well as the total adjusted operating costs of mining on the resulting NPV. Different levels of impact of the analysed variables on the spread of the net present value using both theoretical and empirical distributions were achieved. On the basis of empirical distributions, dominant influence of coal thickness, followed by operating costs was determined. The relative influence of thickness on the gap in the distribution of the resulting NPV was 75% (based on empirical distributions) and 48% with the use of theoretical distributions. The second place in the category of impact of the operational costs was associated with waste rock (the impact of appropriately 24% and 47%). The influence of the spatial density on the estimation of the amount of operational reserves of coal in the seam no. 391 was close to 15%. The impact of partings is negligible. It should be noted that the obtained results of the study are meaningful only to the seam no. 391; their generalization, however, requires expansion of case studies. The analysis confirms that the proper selection of statistical distributions is crucial. Although similar NPV values were obtained with the help of both empirical and theoretical distributions, empirical distributions are characterized by higher prognostic reliability. The problem of non-linearity of variables and coefficients of correlation of geological parameters in the model was solved by use of the copulas theory.
PL
W artykule przedstawiono problem gospodarki skałą płonną w podziemnych kopalniach węgla kamiennego oraz przeanalizowano warunki ekonomicznego uzasadnienia dla lokowania skały płonnej w wyrobiskach chodnikowych podziemnych zakładów górniczych. Artykuł opiera się na wynikach modelu oceny takiego przedsięwzięcia przygotowanego w oparciu o hipotetyczne założenia.
EN
The objective of the study was an assessment of the effect of climatic changes on grassland growth, its water conditions and biomass. Forecasting the grassland biomass and indicating the influence of climate on grasslands growth could be an important tool in grassland management on the national, regional and field grassland scales. Remote sensing gives the possibility to estimate the grassland growth conditions what have been achieved applying NOAA.AVHRR and Terra.MODIS. Identification of grasslands throughout the country have been done using Corine Land Cover (CLC) database. Vegetation index (NDVI) and surface temperature (Ts) have been calculated from satellite data. Meteorological data for Poland have been collected: i) for years 1997–2015, ii) for the period 1985–2014 to find the trends of climatic changes. There have been found: significant trends in air temperature (Ta) in NUTS1 in Poland; significant trend of increasing grassland surface temperature (Ts) in Poland based on satellite data; comparable results between Ts – Ts_mean and Ta – Ta_mean for the years 1997–2015; significant positive relationship between the (April-September) standardized precipitation evapotranspiration index (SPEI) and grass yields in Poland. In Norway, a trend towards earlier growth start in spring and increasing temperature sum in the growing season for the last ten years have been found, however, with large variation between years. Also, trends towards warmer springs and autumns since 1991 in Northern Norway has been observed. Climate changes may affect positively and negatively the grassland productivity. Proposed new and efficient methods based on satellite observations, can be used to monitor the productivity of grasslands to understand trends and anomalies that are likely to continue into the future, can help in planning for agricultural practices, can be an efficient tool in decision support system of grassland management and offsetting financial risks on large scales.
PL
Celem badań była ocena wpływu zmian klimatycznych na wzrost użytków zielonych, ich warunki wodne i biomasę. Prognozowanie biomasy i określanie wpływu klimatu na jej rozwój jest ważnym zadaniem w zarządzaniu użytkami zielonymi w skali kraju, regionu i pojedynczego gospodarstwa łąkarskiego. Metody teledetekcji umożliwiają ocenę warunków wzrostu roślin na podstawie danych satelitarnych NOAA. AVHRR i Terra.MODIS. Rozmieszczenie użytków zielonych w Polsce zostało pobrane z bazy Corine Land Cover (CLC). Wskaźnik zieleni NDVI oraz temperatura powierzchni czynnej Ts zostały obliczone z ww. danych satelitarnych. W celu określenia trendów zmian klimatycznych zebrano dane meteorologiczne dla obszaru Polski i) z lat 1997–2015 oraz ii) 1985–2014. W wyniku przeprowadzonych analiz otrzymano: znaczące trendy temperatury powietrza (Ta) dla regionów statystycznych (NUTS2); znaczący trend rosnący temperatury powierzchni czynnej (Ts). Dla lat 1997–2015 otrzymano porównywalne wyniki pomiędzy Ts i Ts_mean oraz Ta i Ta_mean oraz znaczącą zależność dodatnią pomiędzy wskaźnikiem (z okresu kwiecień-wrzesień) standaryzowanego klimatycznego bilansu wodnego (SPEI) a produkcyjnością użytków zielonych. Dla obszaru Norwegii otrzymano trend wcześniejszego startu wegetacji na wiosnę i rosnący trend sumy temperatur powietrza w sezonie wegetacyjnym w ostatnim dziesięcioleciu, z tym, że z dużymi wahaniami w poszczególnych latach. W północnej Norwegii zanotowano również od roku 1991 trend coraz cieplejszych wiosen i jesieni. Zmiany klimatyczne mogą wpływać zarówno pozytywnie jak i negatywnie na produkcyjność użytków zielonych. Proponowane nowe metody bazujące na danych satelitarnych mogą być zastosowane do monitorowania produkcyjności użytków zielonych w celu rozpoznania trendów i anomalii klimatycznych, które mogą się zdarzyć w przyszłości, jak również mogą pomóc w planowaniu produkcji rolniczej w celu uniknięcia strat finansowych na dużą skalę.
PL
W artykule przedstawiono zagadnienia dotyczące szacowania wielkości emisji ditlenku węgla pochodzącej z samochodów osobowych. Na podstawie wartości ich poszczególnych cech podjęto próbę budowy modelu, który posłużył do prognozowania wielkości emisji ditlenku węgla, a tym samym i zużycia paliwa w samochodach osobowych. Pod uwagę wzięto: pojemność i moc silnika, masę danego pojazdu, rok wprowadzenia pojazdu do produkcji oraz autosegment, do którego pojazd należy. Analizy przeprowadzono dla pojazdów zasilanych olejem napędowym. W badaniach podjęto próbę zastosowania trzech odmiennych typów rozwiązań problemu badawczego. Obejmowały one dopasowanie modeli liniowych i nieliniowych, modelowanie przy pomocy metod sieciowych i grupowania wykorzystujących algorytmy logiki rozmytej, czy też symulację Monte Carlo. Opracowany model może zostać wykorzystany przede wszystkim do oszacowania potencjalnego zużycia oleju napędowego, przez flotę samochodów osobowych wyposażonych w silnik wysokoprężny. Artykuł zawiera analizę specyfiki zbioru danych, opis podejścia do modelowania problemu badawczego i budowy modelu teoretycznego, a także analizę otrzymanych efektów przeprowadzonych prac. Dotychczasowe wyniki prac wskazują, że trudno jest uzyskać rozwiązanie, które będzie uniwersalne dla zbioru posiadanych cech samochodów osobowych. Próby estymacji modeli nieliniowych nie przynosiły spodziewanego efektu. Wyraźnej poprawy jakości modelowania nie osiągnięto również przy wykorzystaniu zaawansowanych metod matematycznych i statystycznych oraz symulacyjnych. Obliczenia wykonywano przy pomocy specjalistycznych programów służących budowie modeli matematycznych i statystycznych takich jak: GRETL, KNIME i CRYSTAL BALL.
EN
The article presents issues related to estimating the carbon dioxide emissions from passenger cars. Based on the assumptions, an attempt to build a model that was used to predict emissions of carbon dioxide and thus the fuel consumption of passenger cars on the basis of their individual characteristics was conducted. Taken into account were capacity and engine power, the weight of the vehicle and the autosegment to which the vehicle belongs. The analyses were performed only for vehicles powered by diesel fuel. The study attempted to use three different types of solutions for the problem of the research. They included fitting linear and nonlinear models, network methods and clustering with the use of fuzzy logic algorithms, or Monte Carlo simulation. The elaborated model can be used primarily to estimate the potential consumption of diesel by a fleet of cars equipped with a diesel engine. The article contains the analysis of the data set, description of the approach to modeling the research problem and estimating a theoretical model, as well as the analysis of the received results of the work carried out. Calculations were performed by using specialized programs aimed at the creation of mathematical models named GRETL, KNIME and CRYSTAL BALL.
PL
Instalacje zgazowania węgla są elastycznymi technologiami, które pozwalają na przetwarzanie w procesach chemicznych i energetycznych różnych paliw wejściowych i wytwarzanie wielu produktów finalnych. Posiadają też możliwość dobudowania modułu do wychwytu i składowania CO2 (Carbon Capture and Storage, CCS). Metodą, która umożliwia wycenę tego rodzaju elastyczności decyzyjnej, rozumianej jako możliwości modyfikowania wcześniej podjętych decyzji menedżerskich jest analiza opcji rzeczowych (Real Options Analysis, ROA). Polega ona na sformułowaniu możliwości działań operacyjnych w postaci opcji, jakie mogą, ale nie muszą, zostać zrealizowane w ramach rozważanego przedsięwzięcia. Dysponowanie takimi opcjami oznacza zatem możliwość podjęcia określonego działania w przyszłości i czerpania z niego dodatkowego pożytku. Dotychczasowe publikacje z obszaru oceny efektywności ekonomicznej z zastosowaniem podejścia opcyjnego dotyczyły możliwości produkcji energii elektrycznej w procesach naziemnego zgazowania węgla celem produkcji własnego gazu. W kategoriach opcji przedstawiany jest również problem modyfikacji technologii polegający na możliwości późniejszej rozbudowy instalacji w kierunku wychwytywania i magazynowania CO2. Do modelowania zmienności cen energii elektrycznej, praw do emisji CO2, cen węgla, czy też cen gazu ziemnego wykorzystywane są procesy stochastyczne. Zagadnienia modelowania opcji rozwiązywane są najczęściej z wykorzystaniem drzew dwumianowych.
EN
Coal gasification installations are flexible technologies that have the possibility during the operational period to transform a variety of input fuels, to produce many final products and to install the module for carbon capture and storage (CCS). A technique that allows valuation of such managerial flexibility - understood as the possibility of changing previously taken decisions - is the real options analysis (ROA). The method is based on the formulation of operational capabilities in the form of options, which may - but need not be executed within the analyzed project. Through the disposal of such options it is therefore possible to take specific actions in the future and get additional benefits from them. Publications in the area of the economic evaluation of coal gasification technologies using the option approach were mainly related to the combined cycle plant (CC) for the production of electricity, which assumed the possibility of building coal gasification installation to produce gas. In terms of the options, another problem is presented involving technology modification, for example, the possibility of later development of the installation in the direction of the carbon capture and storage (CCS). For modeling the volatility of electricity prices, CO2 emission allowances, coal prices, natural gas prices, stochastic processes are used. Problems of option modeling are usually solved using binomial trees.
PL
Artykuł skupia się na problematyce związanej z oceną efektywności technologii energetycznych wykorzystujących paliwa kopalne. Zaprezentowano w nim metodę oceny opierającą się na modelach Data Envelopment Analysis, należącą do nieparametrycznych metod oceny efektywności. Modele DEA na przestrzeni ostatnich lat zyskały dużą popularność w szeroko rozumianym przemyśle energetycznym. Wraz ze wzrostem popularności rosną także ich możliwości. W ostatnich latach w literaturze światowej można było zaobserwować liczne artykuły poświęcone nowym modelom DEA opracowanym właśnie na potrzeby przemysłu energetycznego. Najbardziej zaawansowane metody, dedykowane ocenie energochemicznego przetwórstwa węgla, pozwalają kalkulować efektywność z punktu widzenia wielu nakładów energetycznych (węgiel, ropa, gaz itp.) oraz nieenergetycznych (koszty, nakłady, wielkość zatrudnienia itp.), przy jednoczesnym uwzględnieniu zarówno rezultatów pożądanych (moc, zyski itp.), jak i niepożądanych (gazy cieplarniane, ścieki, odpady itp.). Podejście takie pozwala na uzyskanie zunifikowanego współczynnika efektywności oraz wskazanie obiektów efektywnych względem ocenianej grupy. Oprócz wskazania obiektów efektywnych, modele DEA proponują także dla obiektów nieefektywnych technologię wzorcową, która stanowi zbiór najbliższych technologicznie obiektów efektywnych, na których powinna wzorować się dana jednostka. Informacje uzyskane z analizy pozwalają osobom odpowiedzialnym za kreowanie strategii danej jednostki na podjęcie optymalnych decyzji w celu poprawy efektywności. Niniejszy artykuł stanowi przegląd stosowanych modeli.
EN
The article focuses on the issue related to the efficiency assessment of the energy technologies using fossil fuels. It presents the evaluation method which is based on Data Envelopment Analysis models, belonging to non-parametric methods of efficiency evaluation. DEA models, in recent years, gained great popularity in the energy industry. With the increasing popularity, also grow their capabilities. In recent years, in world literature, could be seen a number of articles on the subject of new DEA models developed for the needs of the energy industry. The most advanced methods, dedicated to assessing the energy-chemical coal processing, allow to calculate the efficiency from the point of view of many energy (coal, oil, gas, etc.) and non-energy (costs, expenditures, employment, etc.) inputs, taking into account both the desired (power , profits, etc.) and adverse (greenhouse gases, sludge, waste, etc.) results. This approach allows for obtaining a unified efficiency ratio and an indication of efficient technologies in relation to assessed group. Apart from showing the efficient objects, DEA models also suggest for inefficient objects a reference technology, which is a collection of technologically nearest efficient objects, which should be taken as an exemplary model. Information obtained from the analysis allows responsible for the strategy creation managers for making optimal decisions in order to efficiency improvement. This article provides an overview of the applied models.
first rewind previous Strona / 4 next fast forward last
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.