Due to its high mechanical properties the 32CDV13 steel is widely used in the industry for the production of highly loaded parts of machines and equipment. The increase in the durability and the reliability of elements is currently being achieved by using conventional methods of surface treatments: carburizing processes, burnishing and surface hardening. Hybrid processes constitute an alternative to these solutions, leading to obtaining of composite layers. They combine two or more techniques during surface treatments, enabling the formation of surface layers with unique and complementary properties. This paper presents the structure (light microscopy, SEM) and the results of friction wear resistance (“ball on disc” method) of composite layers produced on heat treated 32CDV13 steel after it was (hardness 36 HRC) subjected to the hybrid process which combined the glow discharge nitriding process and phosphating method. The results show improvement of tribological properties, especially reduction of friction coefficient in comparison to nitrided layer.
PL
Stal 32CDV13 (1.8522) ze względu na dobre właściwości mechaniczne jest materiałem stosowanym m.in. do produkcji wysokoobciążonych części maszyn i urządzeń. Zwiększenie trwałości i niezawodności wykonywanych elementów realizowane jest obecnie m.in. z zastosowaniem konwencjonalnych obróbek powierzchniowych, takich jak procesów nawęglania, nagniatania i hartowania powierzchniowego. Alternatywę dla tych rozwiązań stanowią procesy hybrydowe prowadzące do uzyskiwania warstw kompozytowych. Łączą one od dwóch do kilku technik obróbek powierzchniowych, umożliwiając wytworzenie warstw o unikatowych, wzajemnie uzupełniających się właściwościach. W ramach realizowanych badań w celu poprawy odporności na zużycie przez tarcie wytworzono na stali 32CDV13 w procesie hybrydowym łączącym proces azotowania jarzeniowego z fosforanowaniem chemicznym warstwy kompozytowe typu strefa dyfuzyjna azotu w sorbicie + strefa azotków żelaza ε + γʹ + powierzchniowa strefa fosforanów manganowych. Przeprowadzono badania struktury wytworzonych warstw oraz badania odporności na zużycie metodą „kula–tarcza”.
Modern industry expects comprehensive solutions in terms of ensuring adequate exploitation properties of materials, such as high hardness, wear resistance, fatigue strength and corrosion resistance in aggressive environments. These requirements can be met via surface treatments, especially vigorously developed in recent years hybrid technologies, which merge various methods in the aspect of composite layers production. Those layers are characterized by complementing or entirely new properties in comparison to layers or coatings manufactured in separate processes. In this study the plasma nitriding process and electroless nickel plating are combined. In the production of composite layers consisting of surface layer and coating, in this particular case it is essential to ensure good adhesion of the Ni(P) coating to nitrided substrate. This paper presents microstructure (light microscopy), microhardness (crosssection and surface), surface roughness and scratch test results after different variants and steps of treatment of heat treated 1.2343 (WCL) steel. The study was conducted on the nitrided layers varying in structure and surface topography due to grinding prior to electroless nickel plating. The results show that heat treatment subsequent to electroless nickel plating leads to increase in composite layers’ hardness and adhesion of Ni(P) coating to nitrided layer. Moreover, Ni(P) coating might act as a solid lubricant in some cases.
PL
Celem badań było określenie wpływu struktury, twardości oraz rozwinięcia powierzchni warstwy azotowanej na stali 1.2343, a także procesu obróbki cieplnej powłoki Ni(P) na przyczepność powłoki niklowo-fosforowej do azotowanego podłoża. W pracy zawarto wyniki badań chropowatości powierzchni, mikrostruktury warstw kompozytowych, ich twardości oraz przyczepności.
Metody elektrochemiczne są szeroko stosowane w dziedzinie badań odporności korozyjnej metali i powłok. W artykule omówiono najczęściej stosowane techniki pomiarowe. Podano również przykłady ich zastosowania w oparciu o wyniki ekspertyz przeprowadzonych w Centrum Korozyjnym Instytutu Mechaniki Precyzyjnej.
EN
The electrochemical methods are widely used in the field of corrosion of metals and coatings. In this paper the most commonly used measurement tecYimqu.es are described. Examples of their use in the expertise carried out at Corrosion Centre of the Institute of Precision Mechanics is provided.
Aluminium i jego stopy w coraz większym zakresie stosowane są jako materiał konstrukcyjny w wielu gałęziach przemysłu. Z tego względu celowe jest poszerzanie asortymentu środków i technologii do ochrony tych stopów, zwłaszcza stopów o wysokiej wytrzymałości, które nie wykazują naturalnej odporności korozyjnej. W niniejszym artykule omówiono te procesy tworzenia powłok konwersyjnych, które bazują na reakcji strącania trudno rozpuszczalnych związków kontrolowanej zmianami pH. Przedstawiono podsumowanie wyników badań nad modyfikacją technologii fosforanowania stopów serii 2000.
EN
Aluminium alloys are widely used in engineering structures and components in many industrial branches. Therefore further development of means for corrosion protection, especially for susceptible to corrosion high strength alloys is needed. In the present paper the processes of conversion coatings which rely upon a precipitation of hardly soluble compounds controlled by pH changes are discussed. The summary of research on phosphating of AA2000 series is presented.
W pracy przedstawiono wyniki badań dotyczących otrzymywania elektrolitycznych powłok stopowych Co-P w warunkach prądu stałego. Zbadano wpływ gęstości prądu osadzania na morfologię, powierzchniowy skład chemiczny oraz odporność korozyjną powłok. Badania wykazały, że wraz ze wzrostem gęstości prądu katodowego, zmniejsza się zawartość P w powłoce, a tym samym zmniejsza się odporność korozyjna elektrolitycznych powłok Co- P. Otrzymane wyniki porównano z odpornością korozyjną powłok Co i Cr.
EN
The results of studies on the formation of Co-P electrolytic alloy coatings under direct current are presented. The effect of cathodic current density on morphology, chemical composition and corrosion resistance of the coatings, is investigated. Protective properties are assessed by means of electrochemical measurements carried out in the sodium sulphate and sodium chloride solution. The increase in cathodic current density leads to a decrease of P in the coating, and diminishing of the protective properties of the coatings. The results are compared with corrosion resistance of Co and Cr coatings.
Celem artykułu było zbadanie wpływu rodzaju powłoki konwersyjnej wytworzonej na stopie aluminium AA2024-T3 na właściwości ochronne powłoki organicznej, w porównaniu z powłoką chromianową zawierającą Cr(VI). Uwzględniono powłokę otrzymaną w procesie zol-żel oraz amorficzną powłokę fosforanowo-tlenkową. Właściwości ochronne układów powłokowych badano w obojętnej mgle solnej oraz za pomocą metod elektrochemicznych, metodą potencjodynamiczną i elektrochemicznej spektroskopii impedancyjnej. Pomimo że istnieją różnice we właściwościach ochronnych pomiędzy obróbką zol-żel i chromianowaniem, to pierwsza z metod jest bardziej skuteczna od innych alternatywnych w stosunku do chromianowania procesów chemicznych. Dobór odpowiedniego inhibitora uczestniczącego w procesie zol-żel jest istotnym krokiem w projektowaniu systemu ochronnego.
EN
The aim of this work is to investigate the effect of a type of conversion layer formed on AA2024-T3, on the protective properties of an organic coating in comparison with chromating. Amorphous phosphating and sol gel process were taken into consideration. Protective properties of the systems were assessed by means of neutral salt spray test (NSS) and electrochemical impedance spectroscopy (EIS). Although there is still a difference between sol-gel pre-treatment and chromating in terms of protective properties of the resulted coatings it seen that the former method is much more efficient than other chemical processes. A choice of the effective inhibitor included in a sol-gel pre-treatment is a crucial step in the design of protective system.
Celem pracy było uzyskanie poprawy właściwości ochronnych amorficznych powłok fosforanowych na powierzchni stopu Al 2024-T3 przez modyfikację całej technologii procesu. Przeprowadzone badania woltamperometryczne i impedancyjne wykazały, że elektrochemiczna obróbka powierzchni stopu AA2024-T3 powodująca w pewnym stopniu usunięcie Cu z powierzchni przed procesem fosforanowania amorficznego, wpływa na podwyższenie właściwości ochronnych wytworzonej powłoki. Jednakże dopiero finalne uszczelnienie powłoki fosforanowej, hybrydową warstwą związków Si z wbudowanym inhibitorem korozji Cu, uzyskane w procesie zol-żel prowadzi do porównywalnych z chromianowaniem wyników.
EN
The aim of the work was a modification of phosphating technology of AA 2024-T3 for the improvement of the protective properties of amorphous phosphate coatings. From the results of voltammetric and impedance measurements it is indicated that electrochemical de-smutting along with partial Cu removal from the surface prior to phosphating increases corrosion resistance of the coating. However, only a combination of electrochemical pre-treatment and phosphating with a sealing post-treatment by means of hybrid coating formed in sol-gel process provided a corrosion protection assessed by electrochemical methods similar to chromate coatings.
Celem niniejszej pracy była próba określenia wpływu stężenia podfosforynu sodu w kąpieli na właściwości antykorozyjne elektolitycznych powłok Co-P i porównanie odporności korozyjnej otrzymanych powłok z odpornością powłok Co i Cr. W pracy przedstawiono wyniki badań dla powłok stopowych kobalt-fosfor wytwarzanych z kąpieli o zawartości podfosforynu sodu w zakresie stężeń 5 -35g/l. Przeprowadzono badania wpływu stężenia NaH2PO2 ź H2O w kąpieli na skład chemiczny powłoki. Odporność korozyjną powłok oceniono na podstawie pomiarów woltamperometrycznych zarejestrowanych w roztworze 0,5M Na2SO4 + 0,01M NaCl o pH obojętnym. Stwierdzono, że obecność P w powłoce Co-P wpływa na podwyższenie właściwości ochronnych w porównaniu z powłoką kobaltową jak również chromową, lecz nie zaobserwowano liniowej zależności pomiędzy zawartością podfosforynu sodu a właściwościami ochronnymi powłoki Co-P.
EN
The aim of the work was to determine the influence of NaH2PO2 ź H2O and its concentration in plating solution on the anticorrosive properties of Co-P alloy coatings. They have been compared with Co as well as with Cr coatings formed in Cr(VI)-containing electrolyte. An influence of NaH2PO2 źH2O concentration in a bath within the range 5 - 35g/l on chemical composition of the cobalt-phosphorus coatings was examined. Protective properties were assessed by means of electrochemical measurements carried out in the sodium sulphate and sodium chloride solution. The presence of phosphorus increases the protective properties of Co-P alloy coatings in comparison with Co and Cr coatings but there have been no quantitative dependents between sodium hypophosphate concentration level and corrosion protective.
Celem pracy było określenie wpływu wybranych związków utleniających Al na właściwości ochronne amorficznych powłok fosforanowych na powierzchni stopu 2024-T3. Proces fosforanowania amorficznego przeprowadzono w roztworze fosforanów z dodatkami anionów molibdenianowych, nadmanganianowych oraz jako niezależny wariant roztwór z dodatkiem kwasu cytrynowego. Odporność korozyjną wytworzonych powłok oceniono na podstawie wyników pomiarów impedancyjnych oraz polaryzacyjnych, które wykonano w mieszaninie siarczanu sodu z chlorkiem sodu bez oraz z wodnym ekstraktem antykorozyjnego pigmentu fosforanu cynku. Najlepszą odporność na korozję wżerową wykazała powłoka wytworzona w roztworze z dodatkiem soli manganu(VII), natomiast najlepszą odpornością na korozję ogólną powłoka uzyskana w roztworze z dodatkiem kwasu cytrynowego. Zintensyfi kowanie efektu inhibitowania zaobserwowano w roztworze zawierającym ekstrakt z pigmentu, zwłaszcza dla powłoki otrzymanej w roztworze z dodatkiem soli manganu(VII).
EN
The aim of the work was to determine the influence of permanganate and, molybdate anions on the protective properties of amorphous phosphate coating on AA2024-T3 alloy surface. An independent recipe was a solution with citric acid. Corrosion resistance of the coatings was assessed by means of voltametric and impedance measurements carried out in the sodium sulphate and sodium chloride solution with and without water extract from typical phosphate pigment (PZ-20). The best protection against general corrosion for the treatment in solution containing citric acid was obtained, while the best protection against pitting corrosion for the treatment in MnO4-containing solution. An increase of inhibiting effect was observed in the presence of pigment extract.
10
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
Celem artykułu jest przedstawienie podstawowych barier i trudności występujących w codziennej działalności komórek zaopatrzenia firm drogowych. Kwestia ta została przedstawiona na przykładzie podstawowego materiału w branży drogowej, tj. masy mineralno-asfaltowej. Negatywny wpływ na działalność komórek zaopatrzenia wywiera powszechne niemal zjawisko bardzo późnego ogłaszania przetargów na realizację poszczególnych zadań drogowych, co uniemożliwia złożenie w odpowiednim terminie zamówienia na niezbędne materiały. Sprawę dodatkowo komplikują przewidziane w ustawie o zamówieniach publicznych procedury odwoławcze, które wydłużają dokonanie ostatecznego wyboru wykonawcy o wiele tygodni, a nawet miesięcy. Poważne problemy występują również w trakcie realizacji zadań. Często okazuje się mianowicie, że przygotowana przez inwestora dokumentacja zawiera poważne błędy, co siłą rzeczy wpływa negatywnie na gospodarkę materiałową wykonawcy, jako że jednych materiałów jest za dużo, innych zaś brakuje. Jedynym obiektywnym czynnikiem utrudniającym prowadzenie racjonalnej gospodarki materiałowej w firmie drogowej są zdaniem autora uwarunkowania klimatyczne (pogodowe).
EN
The main aim of the article is presenting basic difficulties which may occur in a road company when buying necessary materials. From the point of view of a road company the difficulties are to some extent objective. According to the author they are caused mainly by serious weakness of the public order sector as a whole. The problem was presented on an example of mineral asphalt mix which is the basic material used by a road company. As a rule investors organize public tenders regarding road building very late and that is why commissariats (=supply departments) of road companies cannot order necessary materials on time. In addition appeals which are instated according to the law of public procurements extend the procedure of a contractor\s choice. During execution of the contract serious mistakes in projects prepared by investors lead to additional difficulties in managing. Because of the mistakes the company has often too much some materials and not enough others. Only weather conditions are an objective factor impeding proper performing of a supply department in the road company.
11
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
Jednym z bardziej kontrowersyjnych problemów występujących w przedsiębiorstwach zatrudniających tzw. pracowników mobilnych, czyli takich, którzy świadczą pracę głównie poza siedzibą firmy, jest prawo tych pracowników do diet z tytułu podróży służbowej. Chodzi tu zwłaszcza o kierowców, ale nie tylko. Podobny (tzn. mobilny) charakter ma również praca dużej części pracowników zatrudnionych w firmach budowlanych, niektórych rodzajach usług itd. Gdyby przyjąć, że pracownicy ci wykonują powierzone im czynności w ramach delegacji służbowych, to należnym im z tego tytułu świadczeniem byłaby dieta, w przeciwnym razie dieta nie przysługuje. O skali problemu najlepiej świadczy fakt, że pod koniec 2008 r. zajął się nim Sąd Najwyższy i to w składzie aż 7 sędziów.
EN
One of the most controversial problems arising in the enterprises giving work to mobile employees is their right to receive mobility allowance. It refers especially to lorry drivers. The scale of the problem is such that it was the subject of the Supreme Court resolution.
12
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
The article presents a unique process of carbonnitriding and nitriding the precision casting surfaces of austempered ductile iron. The results of the research are pointing that adequate process parameters allow to obtain multiple increase of wear resistance and a significant increase of corrosion resistance. Also, changes of cast microstructure and hardness are presented.
Jednym z ważniejszych elementów struktury kosztów typowego przedsiębiorstwa budownictwa drogowego są koszty transportu (zarówno własnego, jak i obcego), których udział w ogólnej kwocie kosztów własnych przedsiębiorstwa kształtuje się na poziomie 15-19%. Oznacza to, że racjonalizacja kosztów transportu wywiera znaczący wpływ na ogólne wyniki finansowe przedsiębiorstwa drogowego. Teoretycznie biorąc, całość przewozów firmy drogowej może być realizowana bądź przez transport obcy (zewnętrzny), bądź przez transport własny. Z różnych względów żaden z tych skrajnych modeli nie jest stosowany w praktyce gospodarczej. Typowa jest natomiast sytuacja, że firma realizuje swoje zadania gospodarcze, wykorzystując zarówno transport własny, jak i obcy. Przed komórką logistyki takiej firmy, a w jeszcze większym stopniu przed jej zarządem, stoi zadanie określenia udziału każdego z tych rodzajów transportu w całkowitym przewozie ładunków i osób. W procesie podejmowania tych decyzji należy uwzględnić różnego rodzaju czynniki.
EN
One of the major elements in the cost structure of the typical road construction company is the cost of transportation. It means that its optimization has the significant influence on the enterprise financial results. In the article the author focuses on the effectiveness of the two possible road transport solutions: using the own means of transport or external fleet. Taking into account the specificity of the road construction sector the author presents the main factors that may have impact on the company board decisions in that area.
15
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
Jednym z najsłabszych elementów składowych infrastuktury gospodarczej naszego kraju jest bez wątpienie stan polskich dróg. Chodzi tu zarówno o niewystarczającą w stosunku do potrzeb liczbę dróg publicznychk jak i o ich fatalną jakość. Wiele firm drogowych ma poważne trudności z wykonaniem zadań przyjętych do realizacji. Chodzi tu zarówno o dotrzymanie zawartych w umowach terminów zakończenia poszczególnych obiektów, jak i o zapewnienie odpowiednich standardów jakościowych. Przyczyny tych zakłóceń są w poszczególnych firmach dość zróżnicowane, wiele wskazuje jednak na to, że w zdecydowanej większości przypadków wą one spowodowane niewłaściwą organizacją pracy działających w firmach drogowych służb logistycznych. Autor artykułu przedstawia kilka uwag i reflekscji dotychących tych kwestii, na podstawie wieloletnich doświadczeń praktycznych związanych z pracą zarówno w wykonastwie, jak i w administracji drogowej.
Exploitation of the mineral resources and accumulation of the postexploitation wastes may in some cases increase the radiological hard for the inhabitants of the mining regions, as well as for the environment. Radon emission levels in the area of lead and zinc ores exploitation have been measured. Additional measure-ments were performed in the areas not affected by human activity, at the outcrops of Triassic rocks. The radon emis-sions do not exceed average values measured in undisturbed areas. Moreover, results obtained at the sites where waste storage sites are lower than those from ”normal“ areas.
Do ustawowych zadań Inspekcji Ochrony Roślin i Nasiennictwa należy m.in. ochrona roślin uprawnych przed organizmami szkodliwymi oraz zapobieganie przenikaniu organizmów szkodliwych przez granicę państwa i rozprzestrzenianiu się tych organizmów w kraju.
18
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW