Niniejszy opis dotyczy podstaw oraz prezentacji technologii, które mogą być wdrożone przy użyciu promieniowania jonizującego, zastosowań w energetyce, przetwórstwie polimerów i kompozytów, radiacyjnym sieciowaniu kabli, przewodów, powłok i pokryć powierzchniowych, produkcję komponentów dla energetyki i przemysłu takich jak: rury, taśmy termokurczliwe, wytwarzanie komponentów dla innych sektorów gospodarki (opony, części do samochodów elektrycznych, statków, części do samolotów i pojazdów szynowych.
EN
This overview concerns the basics and presentation of technologies that can be implemented using ionizing radiation, applications in the power industry, processing of polymers and composites, radiation cross-linking of cables, wires, surface coatings and coatings, production of components for the power industry and industry, such as: pipes, heat shrinkable tapes, production of components for other sectors of the economy (tyres, parts for electric cars, ships, parts for airplanes and rail vehicles.
Trwająca przez ponad dwa lata pandemia COVID-19 znacząco wpłynęła na współpracę środowiska naukowego, ograniczając kontakty wyłącznie do spotkań online, pomimo realizowania nieprzerwanie przez wiele centrów naukowych prac badawczych. Konferencja Second International Conference on Applications of Radiation Science and Technology (ICARST), która odbyła się w dniach 22-26 sierpnia 2022 r. w Wiedniu, organizowana jako jedna z pierwszych po pandemii w formie hybrydowej cieszyła się ogromnym zainteresowaniem. Naukowcy z całego świata prezentowali najnowsze osiągnięcia z zakresu wykorzystania akceleratorów, źródeł promieniowania γ, radioznaczników i promieniowania rentgenowskiego w badaniach i zastosowaniach przemysłowych. W niniejszej pracy przedstawiono aktualne kierunki rozwoju technologii radiacyjnych na podstawie doniesień prezentowanych podczas konferencji ICARST.
EN
The COVID-19 pandemic, which lasted for over two years, significantly influenced the cooperation of the scientific community, limiting contacts only to online meetings, despite the fact that many research centers carry out research work continuously. The Second International Conference on Applications of Radiation Science and Technology (ICARST), which took place on August 22-26, 2022 in Vienna, was one of the first after the pandemic in a hybrid form, which attracted great interest. Scientists from around the world presented the latest achievements in the use of accelerators, γ radiation sources, radiotracers and X-rays in research and industrial applications. This paper presents the current trends in the development of radiation technologies based on reports presented at the ICARST conference.
Rozwój technologiczny akceleratorów stosowanych w technice radiacyjnej jest dobrze widoczny w dłuższej skali czasowej. Obecnie szczególnie intensywnie kontynuowane są prace mające na celu podniesienie sprawności elektrycznej akceleratorów, obniżenie ich ceny oraz podniesienie niezawodności. W niedalekiej przyszłości możliwy będzie transfer technologii z obszaru akceleratorów badawczych stosowanych w fizyce wysokich energii, co pozwali na konstrukcję innowacyjnych urządzeń poszerzających znacząco zakres możliwości technicznych i cenowych. Blisko 3000 akceleratorów elektronów znalazło do chwili obecnej zastosowanie w technice radiacyjnej, która wykorzystuje wiązkę elektronów jako narzędzie do inicjowania pożądanych reakcji chemicznych, modyfikacji materiałów, a także wykorzystuje biobójcze działanie promieniowania jonizującego. Ogromne możliwości upowszechnienia technologii radiacyjnych są związane z wykorzystaniem radiacyjnej obróbki produktów żywnościowych oraz zastosowaniem na szeroką skalę wiązki elektronów w instalacjach związanych z ochrona środowiska. Najliczniejszą grupą akceleratorów elektronów stosowanych w technice radiacyjnej są niskoenergetyczne akceleratory o działaniu bezpośrednim. Szczególną klasą urządzeń są akceleratory rezonansowe, umożliwiające uzyskanie wysokich energii oraz mocy wiązki elektronów. Znacznym osiągnięciem aplikacyjnym była konstrukcja i instalacja rezonansowego akceleratora typu Rhodotron z mocą wiązki 560 kW i energią elektronów 7 MeV wyposażonego w konwertor wiązki elektronów na promieniowanie hamowania. Urządzenie tego typu stanowi ekwiwalent źródła gamma o aktywności 4,4 MCi gamma Co60.
EN
The development of the accelerator technology applied in the radiation processing is well visible in the longer time scale. The current issues are improvement of the electric efficiency of accelerators, the lowering of their price and elevation of accelerator reliability. The transfer of accelerator technology from the field of high energy physics is quite possible in the near future. It will allow to construct innovative devices and offer significantly better technical capabilities and unit price. Nearly 3000 accelerators of electrons have been applied in radiation processing up to now. The electron beam is used as the tool to initiating desirable Chemical reactions, materials modification, and de- contamination of the medical products. Huge capabilities to increase implementation of radiation processing may create electron beam utilization for food products decontamination and use on the wide scale the electron beams in processes connected with the protection of the environment. Low energy direct accelerators are the most numerous group of the electron accelerators applied in the radiation technique. Resonance accelerators are the special class of devices capable to reach high energy and beam power. The considerable achievement is construction and installation of the accelerator Rhodotron type with the beam power of 560 kW and the energy of electrons/ MeV. The described accelerator was equipped with the X-ray converter. This device comprises a direct equivalent of the gamma source with the activity 4.4 MCi of Co60.
Badano możliwości uzyskania zmodyfikowanej radiacyjnie celulozy o odpowiednich właściwościach fizykochemicznych z przeznaczeniem do wytwarzania pochodnych. Określano wpływ napromieniowania wiązki elektronów próbek mas celulozowych przeznaczonych do wytwarzania pochodnych celulozy oraz mas papierniczych na zmiany ich struktury i właściwości fizykochemicznych. Stwierdzono, że ze wzrostem dawki promieniowania jonizującego następował pożądany spadek średniego stopnia polimeryzacji i nieznaczne obniżenie zawartości a-celulozy. W badaniach metodami chromatografii żelowej i spektrometrii EPR uzyskano korelację między stężeniem generowanych radiacyjnie rodników, a obniżeniem średniego stopnia polimeryzacji celulozy. Przedstawione wyniki stanowią podsumowanie pierwszej fazy badań nad radiacyjną modyfikacją mas celulozowych prowadzonych w ramach projektu badawczego 7T08E03317 przez zespoły instytutu Celulozowo-Papierniczego, Instytutu Włókien Chemicznych i Instytutu Chemii i Techniki Jądrowej.
EN
The possibilities for obtaining a radiationally modified cellulose showing the suitable physical and chemical properties of the pulps to be used for manufacturing of the cellulose derivatives. The effect of radiation with an electron beam on the chemical pulp samples. as well as on paper stock has been determined, especially the changes in their structure and in their physical and chemical properties. It was found that together with an increase in the ionizing radiation dose a desired drop in an average degree of polymerization an insignificant decrease in alpha-cellulose contents took place. In the performed tests using a gel permeation chromatography and EPR spectrometry methods a correlation between a concentration of the radiationally generated radicals and a decrease of an average degree of polymerization of the cellulose has been found. The presented results constitute a summary of the first stage of the research project on the radiational modification of the chemical pulps that have been carried out in a framework of the research project 7T08E03317 by the teams of The Pulp and Paper Research Institute, The Chemical Fibres Research Institute and the Institute of Chemistry and Nuclear Engineering.
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.